Hugo de Sancto Caro

Capitulum 43

Numérotation du verset Ez. 43,1 

Et duxit me ad portam que respiciebat ad viam orientalem
Numérotation du verset Ez. 43,2 

et ecce gloria Dei Israel ingrediebatur per viam orientalem et vox erat ei
quasi vox aquarum multarum
et terra splendebat a maiestate eius
Numérotation du verset Ez. 43,3 

et vidi visionem secundum speciem quam videram quando venit ut disperderet civitatem et species secundum aspectum quem videram iuxta fluvium Chobar et cecidi super faciem meam
Numérotation du verset Ez. 43,4 

et maiestas Domini
ingressa est templum per viam porte que respiciebat ad orientem
Numérotation du verset Ez. 43,5 

et levavit me spiritus
et introduxit me in atrium interius
et ecce repleta erat gloria Domini domus
Numérotation du verset Ez. 43,6 

et audivi loquentem ad me
de domo
et vir
qui stabat iuxta me
Numérotation du verset Ez. 43,7 

dixit ad me fili hominis locus solii mei et locus vestigiorum pedum meorum
ubi habito in medio filiorum Israel
in eternum
et non polluent
ultra domus Israel nomen sanctum meum ipsi et reges eorum
in fornicationibus suis
et in ruinis
regum suorum
et in excelsis
Numérotation du verset Ez. 43,8 

qui fabricati sunt
limen suum iuxta limen meum
et postes suos iuxta postes
meos et murus erat inter me et eos et polluerunt nomen sanctum meum in abominationibus quas fecerunt propter quod
consumpsi eos in ira mea
Numérotation du verset Ez. 43,9 

nunc ergo repellant
procul fornicationem suam et ruinas regum suorum a me
et habitabo in medio eorum semper
Numérotation du verset Ez. 43,10 

tu autem fili hominis ostende domui Israel
templum et
confundantur ab iniquitatibus suis et metiantur fabricam
Numérotation du verset Ez. 43,11 

et
erubescant ex omnibus que fecerunt figuram domus et fabrice eius exitus
et introitus
et omnem descriptionem eius
et universa precepta eius cunctumque ordinem eius et omnes leges eius ostende eis
et scribes in oculis eorum et custodiant omnes descriptiones eius
et precepta illius et faciant ea
Numérotation du verset Ez. 43,12 

ista est lex domus
in summitate
montis
omnes fines
eius
in circuitu sanctum sanctorum est hec ergo est lex domus
Numérotation du verset Ez. 43,13 

iste autem mensure altaris in cubito verissimo
qui habebat cubitum et palmum in sinu eius
erat cubitus
et cubitus
in latitudine et definitio
usque ad labium eius
in circuitu palmus unus
hec quoque erat fossa altaris
Numérotation du verset Ez. 43,14 

et de sinu terre usque ad crepidinem novissimam
duo cubiti et latitudo cubiti unius et a crepidine maiori usque ad crepidinem minorem
quatuor cubiti et latitudo unius cubiti
Numérotation du verset Ez. 43,15 

ipse autem ariel quatuor cubitorum et ab ariel usque sursum cornua quatuor
Numérotation du verset Ez. 43,16 

et ariel
duodecim
cubitorum in longitudine per duodecim cubitos latitudinis quadrangulatum equis lateribus
Numérotation du verset Ez. 43,17 

et crepido
quatuordecim cubitorum longitudinis per quatuordecim latitudinis in quatuor angulis eius et corona
in circuitu eius
dimidii cubitus et sinus eius
unius cubiti per circuitum gradus autem eius
versi ad orientem
Numérotation du verset Ez. 43,18 

et dixit ad me fili hominis hec dicit Dominus Deus hii sunt ritus altaris in quacumque die fuerit fabricatum ut offeratur super illud holocaustum et effundatur sanguis
Numérotation du verset Ez. 43,19 

et dabis sacerdotibus levitis qui sunt de semine Sadoc
qui accedunt ad me ait Dominus Deus ut offerant mihi vitulum
de armento pro peccato
Numérotation du verset Ez. 43,20 

et assumens de sanguine eius
pones super quatuor cornua eius
et
super quatuor angulos crepidinis
et super coronam
in circuitu
et mundabis illud et expiabis
Numérotation du verset Ez. 43,21 

et tolles vitulum qui oblatus fuerit pro peccato et combures illum in separato loco domus extra sanctuarium
Numérotation du verset Ez. 43,22 

et in die secunda offeres hircum caprarum immaculatum pro peccato et expiabunt
altare sicut expiaverunt in vitulo
Numérotation du verset Ez. 43,23 

cumque compleveris expians illud offeres vitulum
de armento immaculatum et arietem
de grege immaculatum
Numérotation du verset Ez. 43,24 

et offeres eos in conspectu Domini et mittent sacerdotes super eos sal et offerent eos holocaustum Domino
Numérotation du verset Ez. 43,25 

septem diebus
facies hircum
pro peccato quotidie et vitulum
de armento et arietem
de pecoribus immaculatos offerent
Numérotation du verset Ez. 43,26 

septem diebus expiabunt altare et mundabunt illud et implebunt manum eius
Numérotation du verset Ez. 43,27 

expletis autem diebus in die octava et ultra facient sacerdotes super altare holocausta vestra et que pro pace offerunt et placatus ero
vobis ait Dominus Deus

Capitulum 43

Numérotation du verset Ez. 43,1 
marg.| {5. 134va} {a} Et eduxit me ad portam] etc. In isto capitulo primo ostendit Propheta se vidisse eandem gloriam intrare in Templum, quam viderat superius recessisse a Templo supra 10. Secundo exprobat filiis Israel iniquitates suas propter quas destructum fuit Templum Salomonis : et quod indigni sint huiusmodi Templo, quod hic describitur, determinat ibi   [Fili hominis locus solii mei Tertio mensurat, et describit altare holocaustorum quod erat in atrio interiori, ibi   [Iste autem mensure altaris] etc. Quarto describit ritum sacrificandi super altare, ibi   [Hi sunt ritus altaris] etc. Dicit ergo.
marg.| {a} Et eduxit] sive, duxit, sive, adduxit me ad portam que respiciebat ad viam   [Orientalem] id est ad portam que erat versus Orientem. Superius mensuraverat vir ille murum atrii exterioris undique in circuitu. Mensurato igitur illo muro adduxit eum ad portam Orientalem muri exterioris, qui concludebat vulgi locum.
marg.| {b} Et ecce gloria Dei Israel ingrediebatur per viam Orientalem] in edificium, scilicet illud quod ei mensuraverat. Gloriam autem Domini vocat Cherubim quatuor cum quatuor rotis : de quibus dictum est in primo cap. et in 10. et in 11. Unde sicut in 10. cap. et in 11. vidit quod per portam Orientalem egrediebatur gloria Domini de Templo : ita nunc videt quod per eandem portam ingrediebatur eadem gloria in ipsum Templum. Per quod significare vult gloriam Templi post reditum de captivitate : sicut prius per egressum glorie de Templo significabatur desolatio Templi.
marg.| {c} Et vox erat ei quasi vox aquarum multarum]  : quia videbatur ei quod Cherubim volabant et volatu suo strepitum faciebant. Et habetur idem supra 1.f. Audiebam sonum alarum quasi sonum aquarum multarum quasi sonum sublimis Dei.
marg.| {d} Et terra splendebat a maiestate eius] Videbatur Prophete quod cum tanta voce et tanto sono, et cum tanto lumine veniebant illa animalia et rote, quod terra resonabat a strepitu eorum, et resplendebat a Lumine illorum. Per quod significatur quod magna fama, et magnum miraculum apud omnes Gentes fuit de reversione Iudeorum, et reparatione Templi.
marg.| {e} Et vidi visionem] etc. Quia non explanaverat de ista gloria vel maiestate cuiusmodi erat : ideo hic dicit quod talis erat qualem prius viderat. Et hoc est :   [Et vidi visionem secundum speciem quam videram, quando venit] vir scilicet indutus lineis   [ut disperderet civitatem] Nota quod illa visio incipit ab 8. cap. et protenditur usque ad principium 12. cap. Unde in 8. cap. ostenditur causa destructionis civitatis, et Templi, id est peccata eorum. In 9 ostenditur destructio sive combustio civitatis per virum indutum lineis. In 10. et 11. ostenditur recessio glorie Domini de Templo.
marg.| {f} Et species secundum aspectum quem videram iuxta fluvium Chobar] supra in principio, quasi dicat Eandem gloriam vidi modo quam vidi supra 10. et supra in principio Libri.
marg.| {g} Et cecidi super faciem meam] visa maiestate territus.
marg.| {h} Et maiestas Domini ingressa est Templum per viam porte que respiciebat ad Orientem] quasi dicat Sicut prius egressa est per portam Orientalem supra 10. et 11. Ita per eandem portam modo ingressa est.
marg.| {i} Et levavit me Spiritus]  : quia cecideram, Spiritus angelicus me sublevavit. Illum forte virum, qui ei omnia mensuraverat, vocat hic Spiritum.
marg.| {k} Et introduxit me in atrium interius] ut faceret me videre gloriam Domini, que illuc erat ingressa.
marg.| {l} Et ecce impleta erat gloria Domini domus]  : quia iam {5. 134vb} intraverat in Templum, et resplendebat, et resonabat non solum Templum, sed et totum edificium.
marg.| {m} Et audivi loquentem ad me de domo] Quidam qui erat in Templo locutus est ei : forte unus de Cherubim locutus est ei. Quid autem locutus sit, non dicit Propheta : quia forte idem locutus est quod et vir qui cum eo erat ; sed pre terrore non potuit capere verbum a Cherub, sed a viro qui secum erat. Unde subdit.
marg.| {n} Et vir qui stabat iuxta me : dixit ad me] hec que sequuntur.
marg.| {o} Fili hominis, locus solii mei] supple est hic.
marg.| {q} Et locus vestigiorum pedum meorum ubi habito, in medio filiorum Israel in eternum] est hic supple. Nec intelligas, quod velit dicere, quod in tali Templo habitaverit Dominus inter eos : quia ad Litteram nec fuit, nec erit tale Templum quale ostenditur hic : sed per istud signatur Templum Ecclesie, vel spiritualis anime in quo Christus habitat. Item notandum quod (sicut dicit Hieronymus ) multam terram promisit Deus filiis Israel in exitu de Egypto, quam numquam possederunt, quia indignos se fecerunt : nihilominus tamen et promisit eam, et promissionem scribi fecit, ut semper postmodum confunderentur Iudei ex hoc quod non meruerunt eam habere, et dolerent se amisisse. Eodem modo in reversione de Babylone multa promissa est eis pax et abundantia, et omnis copia quam numquam habuerunt. Et eodem modo dico hic de Templo, quod ideo describitur ab Ezechiele tam pulchrum Templum, ut Iudei videntes et audientes tantam pulchritudinem Templi, magis dolerent, et confunderentur de hoc quod tale habere non meruerunt propter iniquitates suas. Unde dicitur inf. eodem. Fili hominis ostende domui Israel Templum, ut confundantur ab iniquitatibus suis. Sane ergo potest dici quod per hoc Templum (quod hic describitur) significare vult Propheta, quod Templum restauretur, et cultus Templi : sed maior gloria Templi describitur, quam habuerunt, propter predictam rationem. Et eodem modo dico de omnibus promissionibus, que facte sunt eis ita excellentes, quas numquam habuerunt, sicut de altari, et cultu eius, et sicut de divisione terre, et de aliis multis que dicuntur in hoc Libro : principaliter autem ad spiritualem intellectum omnia referuntur. Sequitur.
marg.| {q} Et non polluent ultra domus Israel nomen sanctum meum] illud attribuentes idolis, id est non ita aperte idololatrabant sicut prius.
marg.| {r} Ipsi et Reges eorum in fornicationibus suis] id est in idololatriis.
marg.| {s} Et in ruinis Regum suorum] id est in peccatis que fuerunt eis causa ruine.
marg.| {t} Et] id est   [in Excelsis] quia peccabant in excelsis locis, et amenis, idola colendo.
marg.| {u} Qui fabricati sunt limen suum iuxta limen meum, et postes suos iuxta postes meos : et murus] supple, tantum [  erat inter me, et eos] id est Inter Templum meum, in quo habito et domos eorum non erat nisi modica muri distantia : et nihilominus faciebant iuxta me suas immunditias, et ideo plus fetebant mihi. Unde sequitur. {x}   Et polluerunt nomen sanctum meum in abominationibus suis, quas fecerunt] Et hoc refertur ad Reges et Sacerdotes, qui iuxta Templum Salomonis, ad Litteram, habebant mansiones : et nihilominus ibi idola colebant ; et sic nomen Domini polluebant, idolis illud attribuendo.
marg.| Vel potest exponi etiam de toto populo quod limen suum iuxta limen Domini fabricaverunt : quia mansionem in atrio Templi iuxta Templum fecerunt, ubi colebant idola sua. Unde dicitur supra 8.c. quod idolum zeli erat in Templo. Et Ier. 11.c. Quid est quod dilectus meus, etc. Sequitur.
marg.| {y} Propter quod consumpsi eos in ira mea]  : quia propter {5. 135ra} peccatum idololatrie specialiter in captivitatem traditi sunt. {a}   Nunc ergo repellant] etc. quasi dicat Licet in tantum peccaverint : tamen adhuc recipiam eos ad misericordiam, et reducam eos si peccare desierint. Et hoc est   [Nunc ergo] saltem post tot peccata, vel post flagella. {b}   Repellant procul fornicationem suam] id est idololatriam quam sponte tenuerunt, vel adinvenerunt. {c}   Et ruinas Regum suorum] id est idololatriam quam exemplo Regum suorum, vel imperio tenuerunt.
marg.| {d} A me] id est a Templo meo, vel a culto meo. Vel   [a me] id est a se qui mei sunt.
marg.| {e} Et] sic   [habitabo in medio eorum semper] quasi dicat Non captivabo eos de cetero, si hec fecerint.
marg.| {f} Tu autem fili hominis] etc. Secunda pars, in qua precipit Prophete, quod ostendat filiis Israel Templum in exprobrationem iniquitatis eorum, quasi dicat Moneo eos ut sic resipiscant a peccatis suis, et promitto gloriam magnam : sed quia non resipiscunt, ostende et describe eis Templum : ut sic confundantur, quia propter iniquitates suas tale non habebunt, quale vidisti. Et hoc est quod dicit.
marg.| {g} Ostende domui Israel Templum] id est describe eis, sicut tibi ostensum est.
marg.| {h} Et confundantur ab iniquitatibus suis] cum viderint se carere tali Templo propter eas. Vel potest legi de Templo Salomonis, quasi dicat Ostende eis qualiter Templum quod fecit Salomon, propter peccata eorum omnino destructum est. Sequitur. {i}   Et metiantur fabricam] Templi, et edificiorum aliorum circa Templum, et porticuum, et atriorum.
marg.| {k} Et erubescant ex omnibus que fecerunt] his visis.
marg.| {l} Figuram domus] id est Templi.
marg.| {m} Et fabrice eius] id est aliorum edificiorum.
marg.| {n} Exitus, et introitus] id est portarum et ostiorum per que erant introitus, et exitus. {o}   Et omnem descriptionem eius] omnia, scilicet edificia que descripsi tibi.
marg.| {p} Et universa] etc. quantum ad Laicos, qui habent in precepto quid, et quando, et pro qua causa oblationes, et sacrificia, et holocausta offerant. {q}   Cunctumque ordinem eius] quantum ad ministerium Sacerdotum, sacrificia populi offerentium. {r}   Et omnes leges eius] id est omnes cerimonias cultus legalis. {s}   Ostendes eis] verbo, et non solum verbo : sed {t}   Et scribes in oculis eorum, ut custodiant] id est memoriter retineant.
marg.| {u} Omnes descriptiones] sive   [distributiones] sive   [iustificationes eius, et precepta illius ; et faciant ea] id est opere expleant, non solum mente custodiant.
marg.| {x} Ista est lex domus] Domus dico que est   [in summitate montis] sicut dicitur supra 40.a. Edificium super montem excelsum situm. Lex autem dicitur privilegium.   [Ista est] autem   [lex domus] que sequitur.
marg.| {y} Omnes fines eius in circuitu, Sanctumsanctorum est] quasi dicat Hoc est privilegium Templi, quod circa ipsum erit spatium privilegiatum : sicut etiam est de nostris Ecclesiis modo, quod circa eas est spatium privilegiatum, scilicet atrium.
marg.| {z} Hec est ergo lex domus] predicta, scilicet quod termini eius sint sancti et liberi, et privilegiati, sicut et Sanctasanctorum.
marg.| {a} Iste autem mensure altaris] etc. In hac tertia parte describitur, et mensuratur altare holocaustorum, quod erat in atrio interiori ante Templum. Hoc altare iuxta terram habebat basim, cuius quantitatis non exprimitur : concedimus tamen quod illa aliquantulum latior erat iuxta terram quam corpus altaris, et habebat aliquid altitudinis, licet parum. Super basim illam erat corpus altaris ; nullam habens celaturam. Habuit autem quatuor cubitos altitudinis, et duodecim cubitos longitudinis, et duodecim latitudinis. Et illud corpus altaris vocatur hic Ariel, quod interpretatur leo Dei, vel leo fortis : quia sicut leo consumit, et devorat bestias ; ita superficies illius altaris hostias consumebat, id est similis erat consumenti. Super extremitates illius Ariel superiores sita erat erectura quedam, que prominebat ex omni parte extra {5. 135rb} altare, habebat unum cubitum in latitudine, et unum cubitum in spissitudine. Ita quod superficies ipsius Ariel intra illam erecturam tota apparebat ; et erectura illa quasi quidam limbus erat erecta ex omni parte circa superficiem Ariel : et in illa capacitate que erat intra illam erecturam, super illam superficiem Ariel incendebantur ligna et hostie. Contra superiorem medietatem illius erecture, id est contra dimidium cubitum eius superiorem erat erectura alia palmi unius spissitudinem habens, et ille palmus spissitudinis non dicitur augere spissitudinem totius erecture, quia palmus ille totus foraminatus, et insculptus erat variis celaturis, et ideo dicitur hic palmus esse corona altaris. In superiori parte illius corone per circuitum eius erat labium quoddam reflexum extrinsecus circa coronam ad modum repandi lilii. Sub altari erat fossa que profunda erat duobus cubitis, et lata cubito ; sed de eius longitudine dubitatur : quia tamen dicitur in Textu quod pertingebat usque ad basim, creditur quod eius fosse longitudo pertingebat ab anteriori parte altaris usque ad posteriorem ; ita quod ab utraque parte attingebat basim eius contra medium fosse.
marg.| Erat in medio altaris foramen quoddam quadrangulum ab imo usque ad sursum ; ita quod foramen illud totum altare perforabat, et habebat unum cubitum in longitudine, et unum in latitudine, per illud foramen cadebant cineres de superficie altaris in foveam predictam. Licet autem Ariel non haberet nisi duodecim cubitos per singula latera : tamen erectura superior (que et crepido maior dicitur) habebat quatuordecim cubitos, eo quod ipsa eminebat extra Ariel uno cubito ex omni parte. Ait ergo. [Iste autem mensure altaris] holocaustorum quod erat in atrio interiori coram Templo. Mensure, dico, facte.
marg.| {b} In cubito verissimo] id est perfecto signis evidentissimis, et sine errore signato. {c}   Qui] scilicet cubitus.
marg.| {d} Habebat cubitum] humane manus   [et palmum] Poterat esse quod ultimus cubitus certioribus signis distinctus erat in calamo, quam alii cubiti ; et quod mensurator ille quando debuit mensurare altare, vertit calamum suum, et mensuravit altare, cubito illo quo signatus erat ultimus in illo calamo, et preterea palmo illo qui erat in calamo illo supra sex cubitos : et illam mensuram cubiti, et palmi vocat cubitum verissimum. Unde patet quod si supra in mensuratione muri secundi vellet uti alio cubito, quam cubito humane manus, quo prius usus fuerat, expressisset illud, sicut hic fecit. Ego melius credo, quod vocet cubitum verissimum, calamum distinctum cubitis : sicut supra vocavit calamum, cubitum distinctum in calamo. Et secundum hoc Littera plana est hoc modo.
marg.| {a} Iste autem mensure altaris] que infra sequuntur. Mensure, dico, facte vel faciende. {b}   In cubito verissimo] id est in calamo quo mensurata sunt omnia. Et exponit quid appellat cubitum verissimum. {c}   Qui] {d}   habebat cubitum et palmum] scilicet cubitum geometricum, et unum cubitum humanum. Et hoc patet per hoc quod Septuaginta dicunt [  Et palestem] qui est sexta pars cubiti geometrici, ut dicit Hieronymus Et postea ostendit mensuram altaris.
marg.| {e} In sinu eius] id est in erectura altaris faciente sinum, id est quasi capacitatem cuiusdam vasis quadrati super ipsam altaris superficiem.
marg.| {f} Erat cubitus] in altitudine.
marg.| {g} Et cubitus in latitudine] id est spissitudine.
marg.| {h} Et diffinitio eius] id est terminus ipsius erecture, erat.
marg.| {i} Usque ad labium]  ; quasi dicat. Labium terminabat erecturam : Labium, dico existens.
marg.| {k} In circuitu palmi unius] id est corone altaris, que palmum unum habebat in spissitudine. Labium enim reflexum erat contra coronam altaris. {l}   Hec quoque] id est talis.
marg.| {m} Erat fossa altaris] id est que erat sub altari. Huius fosse primo mensurat profunditatem dicens. {n}   Et de sinu terre] id est de profunditate terre. {o}   Usque ad crepidinem novissimam] id est inferiorem, scilicet usque ad basim altaris {5. 135va} erant {a}   Duo cubiti]  : hec erat fosse profunditas. Per hoc quod dicit fossam pertingere usque ad basim altaris, designatur longitudo fosse, scilicet ab anteriori parte altaris usque ad posteriorem. Si enim fossa non esset directe in medio altaris contra foramen eius, ita quod extremitates eius non tangeret, non dixisset   [usque ad crepidinem] sed   [usque ad altare] Crepido dicitur a crepo crepas : quia sicut crepatura rem crepatam dividit in duo et utramque partem rei divise terminat : ita basis et erectura altaris   [que crepidines dicuntur] ipsum altare terminabant ; et hac ratione dicuntur crepidines. Mensurata igitur longitudine fosse et eius profunditate : mensurat eius latitudinem dicens.
marg.| {b} Et latitudo] fosse erat.
marg.| {c} Cubiti unius] ut altaris foramini commensuretur. Mensurata erectura superiori : mensurat corpus altaris, dicens, {d}   Et a crepidine minore] id est a basi {e}   usque ad crepidinem maiorem] id est erecturam superiorem erant   [quatuor cubiti] Basim vocat minorem crepidinem : quia licet non exprimat quantitatem ipsius basis ; tamen certum est quod minor erat quam erectura superior.
marg.| {f} Et latitudo] crepidinis maioris, de qua ultimo locutus fuerat, vel fosse erat   [cubiti unius]
marg.| {g} Ipse autem Ariel] id est corpus altaris quod erat inter duas crepidines, erat. {h}   Quatuor cubitorum] in alto. Hoc prius dixerat.
marg.| {i} Et ab Ariel usque sursum] id est supra maiorem crepidinem erant in angulis interioribus crepidinis maioris.
marg.| {k} Cornua quatuor] que prominebant supra crepidinem, et eam sustinebant.
marg.| {l} Et Ariel] erat   [duodecim cubitorum in longitudine] et hoc   [per duodecim cubitos latitudinis] id est per spatium duodecim cubitorum, qui erant in eius latitudine quasi dicat, Duodecim cubitos habebat in longitudine, et duodecim in latitudine ; ita quod ipse Ariel, id est altare erat.
marg.| {m} Quadrangulum equis] id est equalibus   [lateribus]
marg.| {n} Et crepido] maior, erat.
marg.| {o} Quatuordecim cubitorum longitudinis]  : quia eius spissitudo addebat eius longitudini super longitudinem Ariel cubitum unum ex una parte, et cubitum unum ex altera parte.
marg.| {p} Per quatuordecim cubitos latitudinis] id est per spatium quatuordecim cubitorum, quos habebat in latitudine. Et hec longitudo sive latitudo crepidinis erat.
marg.| {q} In quatuor angulis eius] id est inter quatuor angulos ipsius crepidinis, non corone : quia corona adderet palmum unum ex utraque parte.
marg.| Ubi nos habemus [crepido]  : Septuaginta transtulerunt   [Propitiatorium]  : quia ibi propitiabatur Deus populo per eius sacrificia.
marg.| {r} Et corona dimidii cubiti] in latitudine erat   [in circuitu eius] id est crepidinis maioris : quia superior medietas crepidinis uno palmo erat spissior inferiori medietate ; et ille palmus spissitudinis insculptus erat variis celaturis, et habebat in latitudine dimidium cubitum ; et ideo ille superior dimidius cubitus crepidinis dicitur corona altaris.
marg.| {s} Et sinus eius] etc. Superius vocat sinum capacitatem illam, que erat intra crepidinem : hic vocat sinum foramen illud, quod erat in medio altaris, et totum altare penetrabat. Dicit ergo :   [Et sinus] id est foramen.
marg.| {t} Eius] id est altaris erat.
marg.| {u} Unius cubiti per circuitum] id est per quatuor latera, id est respectu quatuor laterum, quasi dicat quadratum erat foramen illud. Vel   [Per circuitum] dicit, quia attingebat duo latera altaris, sicut fossa respondens foramini.
marg.| {5. 135vb} {x} Gradus autem eius] id est altaris erant   [versi ad Orientem]  : ita quod ille qui immolaret super illud altare, quando staret super gradus illos, haberet oculos versus Templum.
marg.| {y} Et dixit ad me, Fili hominis, hec dicit Dominus Deus] etc. Quarta pars ubi ritus altaris determinatur. Dicit ergo : {z}   Hi sunt ritus altaris] qui postea determinantur.
marg.| {a} In quacumque die fuerit fabricatum] Hoc dicit, quia non fuit unquam fabricatum tale quale hic describitur, videlicet Templum quia propter peccata sua amiserunt hoc Iudei.
marg.| {b} Ut offeratur super illud holocaustum, et effundatur sanguis] id est Hoc ritu sanctificabitur et expiabitur altare quando fuerit erectum. Primo offeretur in expiationem eius vitulus in holocaustum   [sicut postea dicetur plenius] et sanguis illius fundetur super cornua, et bases eius, et cortinam. Unde plenius hoc determinans subdit.
marg.| {c} Et dabis Sacerdotibus Levitis] id est Sacerdotibus de genere Levi.
marg.| {d} Qui sunt de semine Sadoc] Non dicit   [de semine Abiathar vel Heli]  : quia translatum fuit Pontificium ad domum Sadoc tempore Salomonis, sicut comminatum est Heli 1Rg.2.f. propter peccata filiorum eius. Quia ergo iste Sadoc iustus fuit in re, et iustus etiam fuit ex nomine : ideo dicitur (de semine Sadoc,) id est iustis et bonis Sacerdotibus.
marg.| {e} Qui accedunt ad me, ait Dominus Deus] id est qui habent officium accedendi ad altare meum ad sacrificandum.
marg.| {f} Ut offerant mihi vitulum de armento pro peccato] quasi dicat. Ideo dabis eis vitulum de armento separatum et assumptum, ut illum offerant mihi pro peccato, et in expiationem altaris.
marg.| Et nota quod populus dabat Sacerdoti hostiam, et Sacerdos offerebat eam pro populo : ideo dicitur hic [Et dabis] etc. id est dandam a populo Sacerdoti significabis, vel prophetabis. Vel forte quia Sacerdos aliquando minoribus Sacerdotibus dabat hostias ad immolandum, cum ipse solus non sufficeret : ita et hic Ezechiel tamquam Sacerdos dicitur aliis Sacerdotibus dare hostias. Sequitur.
marg.| {g} Et assumens de sanguine eius pones super quatuor cornua eius, et super quatuor angulos crepidinis] etc. Nota quod Septuaginta habent   [Et tollent] Sacerdotes, scilicet   [de sanguine eius, et ponent super quatuor cornua altaris, et super basim eius in circuitu] etc. Unde quod dicitur secundum Septuaginta ad Sacerdotes, dicitur secundum Hebraicam veritatem ad Ezechielem ; et hoc quia Sacerdos erat, et Sacerdotalem gradum etiam auxerat in eo Prophetalis gratia. Unde notandum in ista visione, quod precipitur Prophete tamquam Sacerdoti digniori, quod ipse sumeret vitulum de armento, et daret eum Sacerdotibus minoribus ad immolandum pro peccato. Ipse vero tamquam dignior Sacerdos de sanguine illius altare expiaret hoc modo qui dicitur in Textu   [Et assumens de sanguine eius] id est vituli.
marg.| {h} Pones super quatuor cornua eius] id est altaris in superiori parte.
marg.| {i} Et super quatuor angulos crepidinis] id est basis in inferiori parte, scilicet altaris.
marg.| {k} Et super coronam in circuitu] id est super illam erecturam, que undique erat circa altare palmi unius, que erat celaturis et sculpturis decorata.
marg.| {l} Et mundabis illud] id est altare hoc modo, s.   [et expiabis] Idem est expiare et mundare. Expiare enim est extra piaculum, id est peccatum ponere, sive a piaculo, id est peccato mundare. Sed quia predicta non sufficiebant ad expiationem : ideo subdit, {m}   Et tolles vitulum qui oblatus {5. 136ra}   fuerit pro peccato, et combures illum in separato loco domus] id est in loco separato a domo   [extra Sanctuarium] scilicet. Et nota quod sicut dicitur Levit. 16. et Nm. 19. de vitulo, et hirco, de quorum sanguine expiabatur Tabernaculum, et altare, et postea ferebantur extra castra, et comburebantur igni tam pedes, quam carnes eorum, et fimus : ita dicitur hic de vitulo, de cuius sanguine dicit altare expiandum. Et de hirco postmodum subdit.
marg.| {a} Et in die secunda offeres hircum caprarum immaculatum pro peccato : et expiabunt altare] de sanguine eius.
marg.| {b} Sicut expiaverunt in vitulo] id est sicut fecerunt de vitulo, ita facient de hirco.
marg.| Unde nota quod sicut in expiatione Tabernaculi, que fiebat decima die mensis Septembris, vitulus offerebatur pro peccato Sacerdotis, unde et ipse summus Sacerdos illum sumebat de proprio : hircus autem pro peccato populi, unde et illum assumebat Sacerdos a populo. Eodem modo potest hic dici de vitulo, et hirco, licet non exprimat hoc Propheta. Sed nota quod ibi fiebat totum una die ; hic autem dicitur fieri in duabus. Item nota quod secundum Septuaginta dicitur, quod debeant sumi duo hedi ; sed secundum Hebraicam versionem dicitur quod unus hircus tantum. Utrumque autem satis competit antique expiationi Tabernaculi. Tunc enim sumebantur, et vitulus pro peccato Sacerdotis, et duo hirci sumebantur a populo : quorum unus emittebatur in desertum, alius autem immolabatur, et de sanguine eius cum sanguine vituli fiebat expiatio. Sequitur.
marg.| {c} Cum compleveris expians illud] sive   [expiationem, vel expiamen illud] id est cum istas oblationes expleveris [  offeres vitulum de armento immaculatum, et arietem de grege immaculatum] Nota quod postquam iussit fieri oblationem pro expiando altari : iubet fieri oblationem super altare septem diebus, vitulum, scilicet, et arietem, et hircum quolibet die. Unde dicit.
marg.| {d} Et offeres eos in conspectu Domini] id est coram ostio Templi super altare holocaustorum, quod erat in atrio interiori.
marg.| {e} Et mittent Sacerdotes super eos sal]  ; quia in omni sacrificio debet sal apponi, sicut dicitur Levit. 2.d. et Mc. 9.g.
marg.| {f} Et offerent eos] etc. vitulum, scilicet, et arietem. Et quia de hirco nondum dixerat : adiungit, {g}   Septem diebus facies] id est offeres   [hircum pro peccato quotidie] Et quia dixerat de vitulo, et ariete offerendis, sed non quot diebus offerendi essent : ideo subiungit. {h}   Et vitulum de armento, et arietem de pecoribus immaculatos offerent septem diebus] quotidie scilicet [  et expiabunt altare, et mundabunt illud] Hoc modo enim omnia predicta pertinent ad expiationem ipsius altaris.
marg.| {i} Et implebunt manum eius] id est altaris. Et est sensus, quod sic consummabuntur omnia dona, et sacrificia, que fieri debent pro emundatione altaris. Manus enim vocatur munus, et oblatio facta ad altare Septuaginta habent [  Implebunt manus suas] scilicet Sacerdotes, id est impletis manibus accedent ad altare. Vel   [implebunt manus eorum] populus, scilicet manus Sacerdotum : quia populus hostias ministrabat Sacerdotibus. Vel aliter.   [Implebunt manum eius] id est sinum altaris, quem vocat manum, quia in sinu altaris, sive in capacitate altaris concava recipiebantur hostie, et ibi comburebantur : sicut homo manu sua recipit illud quod sibi offertur. Sequitur.
marg.| {k} Expletis autem diebus septem] predictis, per quos expiabitur altare.
marg.| {l} In die octava, et ultra facient Sacerdotes super altare holocausta vestra] que tota incendebantur.
marg.| {m} Et que pro pace offerunt] pro pace scilicet habenda deprecando, vel pro pace habita gratias agendo, sicut quando acquirebatur pax per victoriam.
marg.| {n} Et placatus ero vobis, ait Dominus Deus]  : quia suscipiam gratanter munera vestra.



Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ez. Capitulum 43), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 10/02/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=37&chapitre=37_43)

Notes :