Capitulum 38
Numérotation du verset
Ez. 38,1
Et factus est sermo Domini ad me dicens
Numérotation du verset
Ez. 38,2
fili hominis pone
faciem tuam contra Gog terram Magog
principem capitis Mosoch
et Tubal
et vaticinare de eo
Numérotation du verset
Ez. 38,3
et dices ad eum hec dicit Dominus Deus ecce ego ad te Gog principem capitis
Mosoch
et Tubal
Numérotation du verset
Ez. 38,4
et circumagam te et ponam frenum in maxillis tuis
et educam
te
et omnem exercitum tuum equos et equites vestitos loricis universos
multitudinem magnam hastam
et clipeum
arripientium
et gladium
Numérotation du verset
Ez. 38,5
Perse Ethiopes et Libyes cum eis omnes scutati et galeati
Numérotation du verset
Ez. 38,6
Gomer et universa agmina eius domus Thogorma latera aquilonis
et totum robur eius
populique multi tecum
Numérotation du verset
Ez. 38,7
prepara
et instrue te et omnem multitudinem tuam que coacervata est ad te
et esto eis in preceptum
Numérotation du verset
Ez. 38,8
post dies multos visitaberis
in novissimo annorum
venies ad terram
que reversa est a gladio
congregata est
de populis multis ad montes Israel
qui fuerunt deserti iugiter
hec
de populis educta est et habitaverunt
in ea confidenter universi
Numérotation du verset
Ez. 38,9
ascendens autem
quasi tempestas venies
et quasi nubes
ut operias
terram
tu et omnia agmina tua et populi multi tecum
Numérotation du verset
Ez. 38,10
hec dicit Dominus Deus in die illa
ascendent sermones super cor tuum et cogitabis cogitationem pessimam
Numérotation du verset
Ez. 38,11
et dices ascendam ad terram absque muro
veniam ad quiescentes habitantesque secure
omnes habitant
sine muro vectes et porte non sunt eis
Numérotation du verset
Ez. 38,12
ut spolia diripias1
1 spolia diripias]
inv. Weber
et invadas predam ut inferas manum tuam super eos
qui deserti fuerant
et postea restituti et
super populum qui est congregatus ex gentibus
qui possidere cepit
et esse habitator umbilici terre
Numérotation du verset
Ez. 38,13
Seba et Dedan et negotiatores Tharsis
et omnes leones
eius dicent tibi
numquid ad sumenda spolia
tu venis ecce ad diripiendam predam congregasti multitudinem tuam
ut tollas argentum
et aurum
auferas supellectilem
atque substantiam et diripias manubias infinitas
Numérotation du verset
Ez. 38,14
propterea vaticinare fili hominis
et dices ad Gog hec dicit Dominus Deus numquid non in die illo
cum habitaverit
populus meus Israel
confidenter scies
Numérotation du verset
Ez. 38,15
et venies de loco tuo
a lateribus aquilonis
tu et populi multi tecum ascensores equorum universi cetus magnus
et exercitus vehemens
Numérotation du verset
Ez. 38,16
et ascendes super populum meum Israel quasi nubes ut operias terram in novissimis diebus
eris et adducam te super terram meam
ut sciant gentes me cum sanctificatus fuero in te in oculis eorum o Gog
Numérotation du verset
Ez. 38,17
hec dicit Dominus Deus tu ergo ille es de quo locutus sum in diebus antiquis in manu servorum meorum prophetarum Israel qui prophetaverunt in diebus illorum temporum ut adducerem te super eos
Numérotation du verset
Ez. 38,18
et erit in die illa in die adventus Gog super terram Israel ait Dominus Deus ascendet indignatio mea
in furore meo
Numérotation du verset
Ez. 38,19
et in zelo meo.
in igne ire mee
locutus sum quia in die illa erit commotio magna super terram Israel
Numérotation du verset
Ez. 38,20
et commovebuntur
a facie mea pisces maris et volucres celi et bestie agri et omne reptile quod movetur super humum cunctique homines qui sunt super faciem terre et subvertentur montes
et cadent sepes et omnis murus in terra corruet
Numérotation du verset
Ez. 38,21
et convocabo adversum eum
in cunctis montibus meis gladium
ait Dominus Deus gladius uniuscuiusque in fratrem suum dirigetur
Numérotation du verset
Ez. 38,22
et iudicabo eum peste
et sanguine
et imbre vehementi
et lapidibus immensis
ignem et sulphur
pluam super eum
et super exercitum eius et super populos multos qui sunt cum eo
Numérotation du verset
Ez. 38,23
et magnificabor et sanctificabor
et notus ero in oculis gentium multarum
et scient quia ego Dominus
Capitulum 38
Numérotation du verset
Ez. 38,1
marg.|
Et factus est sermo Domini ad me dicens, Fili hominis pone faciem tuam contra Gog]
etc. Istud cap. dividitur in tres partes. In prima parte dicitur quod Gog, et Magog congregabunt exercitum suum, et venient in terram Promissionis. In secunda parte, eorum propositum declaratur, ibi :
[In die illa ascendent sermones]
etc. In tertia parte convertit sermonem suum ad Gog, et replicat eius adventum iam a multis temporibus ante prophetatum, et ad ultimum ponit eius destructionem, et suorum, ibi :
[Propterea vaticinare, fili hominis]
etc. Queritur autem in hoc loco, quis sit iste Gog, et quis sit Magog ? Hieronymus illud tantum exponit de hereticis, qui impugnant Ecclesiam, et reputat fabulosum esse quod dicunt Iudei, qui volunt hoc exponere : dicentes Gog, et Magog, ad Litteram, esse duas Gentes que in fine mille annorum venient contra Iudeos, et destruentur a suo Messia, quem adhuc expectant. Et hoc satis patet in Glossa Iudei, et nostri Iudaizantes, etc. et etiam in Originali. Notandum tamen quod quantum ad hoc non est fabula, quin Gog et Magog due sint Gentes Aquilonares, quas quidam dicunt Getas, et Massagetas. Gete sunt Gothi. Unde Isidor. in lib. Ethymolog. Gothi a Magog filio Iaphet nominati putantur de similitudine ultime syllabe : quos Veteres magis Getas quam Gothos vocaverunt : gens fortis, et potentissima, corporis mole ardua, armorum genere terribilis. Massagete autem
[sicut idem dicit Isidorus]
ex Scythica origine sunt, et dicti Massagete quasi graves, id est fortes Gete. Alii dicunt has duas Gentes Gog et Magog, ab Alexandro magno in partibus Macedonie conclusas : ubi tantum sunt multiplicate, ut viginti quatuor regna de se reddiderint. Sane potest dici de hoc, quod Gentes
{5.
119vb} alique sunt sic vocate, quecumque sint. Unde quantum ad historiam possumus dicere, quod iste Gentes forte venerunt cum Nabuchodonosor ad destruendam Hierusalem, et multa mala fecerunt Iudeis, et ideo eorum destructio predicitur, que facta est a Medis, et Persis, quando et Chaldei ab eis devicti sunt. Ita dicunt quidam. Verius potest dici, et fidelius quod in hoc predicit persecutionem Ecclesie Iustorum, vel que quotidie fit ab hereticis, vel que fiet ab Antichristo in temporibus ultimis. Et hoc bene competit, quod Propheta in ultimis suis visionibus de extremis temporibus loquatur. Sicut enim in sequentibus videt remunerationem Sanctorum in visione Templi, et distributione terre : ita hic videt persecutionem Iustorum, quia per multas tribulationes intrabunt Sancti extremi in regna celorum. Ideo credimus hic non esse alium sensum litteralem quam de persecutione futura per Antichristum, que designatur per Gog, et Magog. Omnis enim multitudo reproborum per eos intelligitur. Vicesimo libro de civitate Dei. Dicit Augustinus quod dicit Hieronymus Gog et Magog Ecclesiam Dei persecuturos, non sic intelligitur tamquam isti sint aliqui in aliqua parte terrarum Barbari constituti : sed per eos malorum universitas intelligitur. Et bene. Gog enim interpretatur tectum, Magog autem interpretatur de tecto. Gentes ergo que modo dicuntur tectum, quia in ipsis tegitur Diabolus : tunc dicentur de tecto procedere in publicum, quando in apertam persecutionem prorumpent.
marg.|
Vel tectum sunt, (secundum Hieronymum) Heresiarche, qui alios tegunt et defendunt in errore : de tecto autem dicuntur, qui illorum suscipiunt doctrinas. Potest etiam, ad Litteram, esse sicut dicunt Sancti, quod Diabolus istas duas Gentes, que fortes et multe sunt, primo decipiet, et per istas, multas alias sibi associabit, vel devincet. Et ideo contra istas duas precipue, et ex nomine prophetatur, Hieronymus vult quod Gog nomen sit Principis ; Magog nomen terre et populi. His visis accede ad Litteram exponendam.
marg.|
{s}
Fili hominis, pone faciem tuam]
vel
[offirma]
contra Gog, id est contra Gothos sive Getas. Vel Gog nomen est Principis, a quo et terra et populus dicitur
[ut dictum est]
Magog. Dicit ergo.
marg.|
{t}
Pone faciem tuam contra]
etc. id est contra illum Principem et terram eius. Gog, dico.
marg.|
{u}
Principem Capitis Mosoth, et Thubal]
Gog enim dicitur Princeps esse, id est Rex Capitis Mosoch et Thubal, id est illius qui dominatur Cappadocibus, et Iberis sive Italicis, sicut modo Rex Francie Princeps est Capitis Flandrie. Vel aliter
[Principem capitis]
intransitive, id est Principem qui est caput Mosoch et Thubal. Per Mosoch, Cappadoces ; per Thubal, Iberos sive Hispanos, vel Italicos secundum alios intellige. {x}
Et vaticinare de eo, et dices ad eum]
etc.
[Veniam scilicet contra te Principem capitis Mosoch et Thubal]
Expone sicut prius. Nota quod Gog, et Magog aliquando ponuntur pro nominibus Principum ; aliquando pro regionibus ; aliquando pro Gentibus duabus
{5.
120ra} Δ (sicut patet Apc. 20.c.) aliquando Gog pro Principe ; Magog pro terra, et populo, ut hic.
marg.|
{a}
Et circumagam te]
id est faciam vel permittam te decurrere per terram, ipsam devastando. Quod bene competit Antichristo, qui Gentes istas specialiter secum adducet forte : vel generaliter omnes malos qui designantur per istos.
marg.|
{b}
Et ponam frenum in maxillis tuis]
Hoc dicit, quia non tantum nocebit Antichristus sicut vellet, nec tam diu : quia subito tempestabitur.
marg.|
{c}
Et educam te, et omnem exercitum tuum]
Tangit secundum quosdam hic quod predicte due Gentes modo dicuntur incluse, sicut et decem Tribus ; sed tunc exibunt cum Antichristo. Vel
[educam te]
quia modo mysterium operatur iniquitatis, id est secreta iniquitas, et latens fit ; sed tunc educetur, et aperietur.
marg.|
{d}
Equos et equites vestitos loricis universos, multitudinem magnam, hastam et clypeum arripientium et gladium]
quasi dicat Bene armati erunt, et multos habebunt adiutores. De quibus subdit.
marg.|
{g}
Perse, Ethiopes, et Libes]
quorum adversus populum Dei in scripturis Sanctis bella narrantur, sicut habetur 2Par. 12.
marg.|
{h}
Cum eis]
erunt, supple.
marg.|
{i}
Omnes scutati et galeati]
id est bene armati.
marg.|
{k}
Gomer]
id est Galate, secundum quosdam.
marg.|
{l}
Et universa agmina eius]
: quia cum omni populo sibi subdito vel associato veniet Gomer.
marg.|
{m}
Domus Thogorma]
id est Phryges. Sicut enim dictum est supra 27.c. per domum Thogorma intelligitur Phrygia.
marg.|
{n}
Latera Aquilonis]
Istud refertur ad Gomer, et ad Thogorma : quia de Aquilonari parte venient respectu Hierusalem. Vel de lateribus Aquilonis, quia non directe de ipso Aquilone.
marg.|
{o}
Et totum robur eius]
id est domus Thogorma.
marg.|
{p}
Populique multi tecum]
de multis nationibus. Vel secundum Hieronymus exponitur. {o}
Robur eius]
id est Magog erit scilicet tecum, o Gog. {p}
Populique multi tecum]
: quia totum robur Magog et omnes, qui subiecti
{5.
120va} Δ sunt ei populi, venient cum illo ad prelium. {a}
Prepara, et instrue te]
id est preparabis, et armabis, et ordinabis te ad pugnandum : vel invitat eum ad se preparandum : vel potest esse ironia secundum Hieronymum
marg.|
{b}
Et omnem multitudinem tuam]
etc. subiecta tuo Imperio. {c}
Et esto eis in preceptum]
id est precipe eis quicquid placet tibi. Et loquitur ironice, quasi dicat Quicquid tu precipias, et quantumcumque dominus sis, et multos tecum habeas, tamen. {d}
Post dies multos visitaberis]
in virga ; id est in vindicta mea ; quia ad ultimum destruetur Antichristus.
marg.|
{e}
In novissimo annorum]
id est in fine temporum.
marg.|
{f}
Venies ad terram]
expugnandam.
marg.|
{g}
Que reversa est a gladio]
id est ad impugnandam Ecclesiam, maxime illam que erit tunc in terra sancta : que dicitur tunc reversa a gladio, quia semper impugnata est Ecclesia, et forte ante tempus Antichristi aliquantulum cessabunt ibi bella.
marg.|
{h}
Et congregata est de populis multis]
Ad Litteram, habitatores terre sancte sunt de diversis Gentibus ; et ibi primo impugnabitur Ecclesia ab Antichristo, sicut creditur.
marg.|
{i}
Ad montes Israel qui fuerunt deserti iugiter]
: sicut patet, quod terra illa quasi deserta est, quia semper impugnatur ibi Ecclesia. {l}
Hec]
terra.
marg.|
{m}
De populis educta est]
id est de dominio populorum liberata. {n}
Et habitaverunt in ea confidenter universi]
id est habitabunt. Adhuc enim speratur quod terra sancta liberetur ab oppressione Gentilium, et quod ibi confidenter habitent Christiani, antequam veniat Antichristus. Sed quia nescimus quid futurum, ideo tutius est predicta exponere de Ecclesia universa. Unde sic exponendum est.
marg.|
{e}
In novissimo annorum venies]
o Antichriste.
marg.|
{f}
Ad terram que reversa est a gladio]
id est ad Ecclesiam Gentium, que a gladio peccati vel ab omni impugnatione hostili, auxilio Dei liberata est.
marg.|
{h}
Et congregata est de populis multis]
quia de diversis Gentium turbis est Ecclesia collecta.
marg.|
{i}
Ad montes]
inquam
[Israel]
venies scilicet.
marg.|
{k}
Qui fuerunt deserti iugiter]
id est ad Sanctos illius temporis, qui mundi amorem deseruerunt, et a mundo deserti sunt, Hieronymus aliter exponit sic.
marg.|
{h}
Et congregata est de populis multis ad montes Israel]
quia Ecclesia collecta est de Gentibus multis, et venit ad montes Israel, id est Patriarchas, et Prophetas, quia insertus est oleaster fractis naturalibus ramis, sicut dicitur Rm. 11.c.
marg.|
{k}
Qui]
populi multi, id est Gentiles, fuerunt deserti iugiter, a Lege, et Prophetis, et a cultu Dei. Unde Is. 54.a. dicitur, Plures Filii deserte magis quam eius que habet virum.
marg.|
{l}
Hec]
terra, id est Ecclesia.
marg.|
{m}
De populis educta est]
id est de Gentibus vocata, et de Gentilium ritu extracta.
marg.|
{n}
Et habitabunt confidenter universi]
quia fideles confidunt in Domino.
marg.|
{o}
Ascendes autem quasi tempestas, et quasi nubes ut operias terram tu]
o Gog
[et omnia agmina tua, et populi multi tecum]
Subito enim veniet Antichristus in extremis temporibus contra Ecclesiam quasi tempestas, et quasi nubes, quia quosdam terroribus vel flagellis devincet, et quantum ad illos dicitur tempestas, alios per sapientiam suam, et rationes suas involvet, et decipiet excecans eos, et quantum ad illos dicitur nubes. Vel tempestas dicitur quantum ad terrores, et comminationes ; nubes autem quantum ad blandas promissiones : quia quosdam terroribus, quosdam donis, et promissionibus decipiet, Hieronymus autem hec omnia que dicuntur in hoc capitulo exponit de Diabolo, et hereticis, qui significantur per Gog, et eius exercitum, qui quotidie quasi tempestas insurgunt contra Ecclesiam, et nube verborum suorum simplices opprimere, et seducere volunt. Et ista expositio est satis facilis ad prosequendum secundum Glossam .
marg.|
Sequitur : {p}
Hec dicit Dominus Deus, In die illa]
id est in novissimis temporibus.
marg.|
{q}
Ascendent sermones super cor tuum]
o Antichriste, id est cogitabis loquendo mentaliter apud te ea que erunt supra te. Hoc dicit, quia Antichristus extollet se supra omne
{5.
120vb} quod dicitur aut colitur Deus, 2Th. 2.b. et Dn. 11.f. Elevabitur, et magnificabitur adversus omnem Deum, et adversus Deum Deorum loquetur magnifica.
marg.|
{r}
Et cogitabis cogitationem pessimam, et dices : Ascendam ad terram absque muro]
id est ad Ecclesiam, que temporibus illis erit absque humano
{5.121ra}
Δ auxilio. Videbitur etiam esse derelicta a Deo, et absque eius esse adiutorio ; quando ad hostes Ecclesie transibit etiam miraculorum operatio.
marg.|
{a}
Veniam ad quiescentes habitantesque secure]
: quia licet relicti videantur Sancti tamen confident in Deo.
marg.|
{b}
Omnes hi habitant sine muro : vectes et porte non sunt eis]
Temporibus enim illis pauci opponent se murum pro domo Dei : pauci firmabunt contra Antichristum civitatem Dei.
marg.|
{c}
Ut diripias spolia, et invadas predam]
Ecclesie : quia spoliabit Ecclesias et occidet Ecclesiasticas personas.
marg.|
Unde subdit. {e}
Ut inferas manum tuam super eos]
Christianos scilicet, qui deserti fuerant, et postea restituti, et super populum qui est congregatus ex Gentibus, qui possidere cepit, et esse habitator umbilici terre. Ad litteram enim creditur quod adhuc terra sancta Christianis, qui de diversis Gentibus et populis sunt ibi, restituetur ; et ibi erit persecutio Antichristi primitiva. Sed quia de futuris incerti sumus : ideo certiori modo potest exponi aliter.
marg.|
Nempe quod Antichristus inferet manum, sicut et modo, et ab antiquo faciunt heretici, et caput eorum Diabolus, super Ecclesia Gentium, qui aliquando fuerunt deserti a Deo in statu Gentilitatis, sed in statu gratie restituti, quia populus, ad Litteram, cepit possidere hereditatem Christi, et esse habitator umbilici terre, id est Hierusalem : de qua dicitur, Operatus est salutem in medio terre. Vel inhabitare dicitur Ecclesia umbilicum terre, quia possidet iam per spem terram viventium, que per illam terram significatur. Sequitur.
marg.|
{h}
Saba]
idest, Sabei.
marg.|
{i}
Et Dedan]
id est Idumei ; secundum quosdam.
marg.|
{k}
Et negotiatores Tharsis]
sive Carthaginenses, secundum aliam Litteram.
marg.|
{l}
Et omnes leones eius dicent tibi]
id est Principes vel crudeles homines qui erunt in exercitu eius, dicent illud quod sequitur, Antichristo, instigando eum ad diripiendum omnia.
marg.|
{n}
Numquid ad sumenda spolia tu]
o Gog
[venis ?]
quasi dicat. Ita. Unde subditur in persona eorum.
marg.|
{o}
Ecce ad diripiendam predam congregasti multitudinem tuam : ut tollas argentum et aurum]
etc. ut sunt vestimenta et utensilia.
marg.|
{a}
Et diripias manubias infinitas]
id est omnia que manu capi possunt. Potest autem esse quod ita dicent
[Sabe et Dedam, negotiatores Tharsis]
id est negotiatores omnes maris, Antichristo, sicut exponunt quidam.
marg.|
Sed de futuris affirmare aliquid non audemus : certum tamen est quod prophetia ista implebitur, et forte impletur quotidie in hereticis, vel implebitur plenius temporibus ultimis, tempore Antichristi, sive de istis Gentibus, que hic nominantur sive de his que per hec nomina significantur.
marg.|
Θ
{a}
Et diripias manubias infinitas]
id est Iustorum animas Christi victoriis congregatas, et quas Christus iam habet in manu, et protectione sua. Et ideo dicuntur manubie quia manu Dei capte sunt, et in ea custodiuntur, Sap. 3.a. Iustorum anime in manu Dei sunt, et non tanget illos tormentum malitie.
marg.|
{b}
Propterea vaticinare fili hominis]
o tu Ezechiel Quia ita futurum est quod Gog, id est Antichristus vel Diabolus volet diripere Ecclesiam : ideo predic eius adventum ad Ecclesie cautelam et munimentum.
marg.|
{c}
Et dices ad Gog : Hec dicit Dominus Deus. Numquid non in die]
extremo.
marg.|
{d}
Cum habitaverit]
in Ecclesia.
marg.|
{e}
Populus meus Israel]
id est Christianus populus
[confidenter, scies, et venies de loco tuo, Et]
pro id est
[a lateribus Aquilonis]
Quando enim Ecclesia in pace habitabitur, tunc subito veniet persecutio Antichristi, qui creditur venturus de partibus Aquilonaribus vel de collateralibus Aquiloni. Unde et dicitur quod nascetur in Babylone. Vel dicitur forte venturus a lateribus Aquilonis, id est a familiaritate Diaboli, a quo, et habebit auxilium.
marg.|
Tunc enim solvetur Satanas, et omnem potestatem suam exercebit per eum, sicut dicitur Apc. 12.c. sciens quia modicum habet tempus.
marg.|
{f}
Tu et populi multi tecum]
ad Litteram
[ascensores equorum universi]
id est superbi universi.
marg.|
{g}
Cetus magnus, et exercitus vehemens, et ascendes super populum meum Israel]
id est populum Christianum.
marg.|
{q}
Quasi nubes ut operias terram]
id est ut opprimas vel exerceas Ecclesiam ? quasi dicat Ita facies, ad Litteram. Totus enim mundus fere sequetur eum : sicut dicitur Iob. 21.d. Dulcis fui glareis Cocyti, et post se omnem hominem trahet, et ante se innumerabiles.
marg.|
{i}
In novissimis diebus eris]
quasi dicat Non est hoc modo venturum, sed in extremis temporibus. Hoc pluries dicitur in hac prophetia, unde miror quomodo quidam nituntur hanc prophetiam exponere, ad Litteram, de quibusdam Gentibus que venerunt cum Nabuchodonosor ad destructionem Hierusalem. De quibus nusquam legitur aliquid de his, que hic dicuntur. Preterea iam destruxerat Nabuchodonosor Hierusalem, et Templum combusserat, quando Propheta hec vidit. Ideo credo potius istam prophetiam esse de temporibus Antichristi, et tunc implendam, vel quotidie etiam impleri in membris Antichristi : quia iam Antichristi multi sunt. Sequitur.
marg.|
{k}
Et adducam te]
id est adduci permittam.
marg.|
{l}
Super terram meam]
id est Ecclesiam, et super terram sanctam, ad Litteram, ubi primo tribulabitur Ecclesia.
marg.|
{m}
Ut sciant Gentes mee, cum sanctificatus fuero]
etc. Cum enim Dominus occiderit Antichristum, et se per eius interfectionem evidenter sanctum ostenderit : tunc Gentes Domini, id est omnes Iudei convertentur ad fidem, videntes mortuum illum quem credebant Messiam suum.
marg.|
{n}
Hec dicit Dominus Deus]
que precedunt scilicet : vel que sequuntur. Et facit apostrophum ad Gog, dicens.
marg.|
{o}
Tu ergo ille es]
vel : Nonne tu ille es, etc. id est per manum sive per ministerium.
marg.|
{q}
Qui prophetaverunt in diebus]
etc. id est Antiquorum
[ut adducerem]
Vel secundum Hieronymum
marg.|
{q}
Qui prophetaverunt in diebus illis atque temporibus]
sive
[annis, ut adducerem te]
id est adduci permitterem, iusto quidem, sed occulto meo iudicio.
marg.|
{r}
Super eos]
Iudeos scilicet : Moyses enim de hoc prophetavit, Nm. 24.b. secundum Litteram Septuaginta ; Egredietur homo de semine eius, et dominabitur Gentium plurimarum : et elevabit Gog regnum eius, et crescet regnum illius. Sed dicit Hieronymus quod aliter scriptum in Hbr. reperit sic : Tolletur propter Agag Rex eius, et auferetur regnum illius.
marg.|
{s}
Et erit in die illa]
notabili, id est omnibus nota.
marg.|
{t}
In die adventus Gog super terram Israel, ait Dominus Deus : ascendit indignatio mea in furore meo]
contra te.
marg.|
{u}
Et in zelo meo]
: quia pro populo meo quem tu persequeris, zelabo contra te, o Gog.
marg.|
{x}
In igne ire mee locutus sum]
id est loquar in igne. Hoc dicit, quia Dominus precepto suo ignem de celo immittet iratus contra Gog et devorabitur igne, et fulgure tempestabitur, sicut dicit Apostolus 2Th. 2. Quem Dominus Iesus interficiet spiritu oris sui, et destruet illustratione adventus sui. Et Is. 11.a. Spiritu oris sui interficiet Impium. Et ostendit causam destructionis Antichristi, quia scilicet persequetur Ecclesiam. Et hoc est quod dicit.
marg.|
{y}
Quia in die illa]
adventus Antichristi :
marg.|
{z}
Erit commotio magna super terram Israel]
Pluries facta est, et quotidie a Diabolo excitatur persecutio contra Ecclesiam : sed maxime tempore Antichristi erit commotio maxima, quia tunc ex omnibus hostibus Ecclesie conflabitur persecutio una. Insurgent enim heretici, Tyranni, et fratres falsi.
marg.|
{a}
Et commovebuntur a facie mea]
recedentes scilicet a me vel vacillantes.
marg.|
{b}
Pisces maris, et volucres celi, et bestie agri]
etc. id est omnia genera hominum, et personarum que erunt in Ecclesia vacillabunt in illa commotione Antichristi : quia sicut dicitur Mt. 24.b. Si fieri potest, etiam in errorem Electi mittentur. Et quod de hominibus intelligi debeat, quod dixerat, ostendit.
marg.|
Unde subdit. {c}
Cunctique homines qui sunt super faciem terre]
etc. a fide.
marg.|
{e}
Montes]
id est Prelati, et Principes maiores recedent a fide.
marg.|
{a}
Et omnis murus corruet in terram]
: quia omnis defensor Ecclesie cadet a fide.
marg.|
Sed quia postquam Antichristus omnia commoverit et subverterit, ipse etiam subvertetur : Ideo subditur, {d}
Et convocabo adversus eum]
etc. id est in supernis et Angelicis Spiritibus, id est per eorum ministerium.
marg.|
{f}
Gladium]
id est vindictam vel supplicium. Ministerio enim Michaelis et voce, id est precepto Christi dicitur occidendus Antichristus : Ait Dominus Deus.
marg.|
{g}
Gladius uniuscuiusque in fratrem suum dirigetur]
: quia unus de exercitu Antichristi occidet alium, divino iudicio hoc disponente. Vel forte hoc impletur quotidie de membris Antichristi. Hereticus enim pugnat contra hereticum, et tyrannum : quorum inter se dimicatio victoria est Ecclesie, sicut dicit Glossa
{h}
Et iudicabo]
id est puniam.
marg.|
{i}
Eum]
id est Antichristum in membris suis, vel etiam ipsum caput, scilicet Antichristum.
marg.|
{k}
Peste et sanguine et imbre vehementi, et lapidibus immensis]
id est Pro eo, quod multos fame succidit, et sanguinem multorum fudit, et tribulationes et persecutiones multas in Ecclesia pluit et immisit. Vel per hoc tangitur quod Dominus immittet tempestatem magnam, et pestilentiam vehementis imbris subito cadentis, qui plures de exercitu Antichristi occidet, et sic pestilentiam in exercitum inducet. Unde adhuc subdit.
marg.|
{l}
Ignem et sulphur pluam super eum]
etc. Hoc tradunt Sancti ad Litteram, quod fulgere et tempestate subita occidetur Antichristus, quo occiso Reprobi dissipabuntur eius impietatis socii : Electi autem, qui titubaverant, confirmabuntur ; et Iudei visa vindicta Dei super eum, convertentur. Unde subdit.
marg.|
{m}
Et magnificabor, et sanctificabor]
id est magnus et sanctus apparebo.
marg.|
{n}
Et notus ero in oculis Gentium multarum]
: quia et Iudei et Gentes cognoscent illum fuisse seductorem, et me esse Dominum. Unde subdit [
Et scient quia ego Dominus]
Notandum autem quod per predicta, scilicet per pestem et sanguinem, et imbrem, et lapides, et per ignem et sulphur, potest pena Antichristi et Diaboli, et omnium malorum in Inferno significari. Et hoc modo plana est, sine omni ambiguitate expositio.
Numérotation du verset
Ez. 38,moraliter
marg.|
Moraliter. {r}
Et factus est sermo Domini ad me dicens, Fili hominis, pone faciem tuam contra Gog]
etc. Gog interpretatur tectum : per hoc intelliguntur superbi, vel ipsa superbie excellentia. Superbi enim volunt semper ascendere super tectum, ut videantur. Magog autem interpretatur de tecto, et significat filias superbie, quarum specialiter duas determinat, scilicet luxuriam, et avaritiam que significantur per Mosoch, et Thubal. Mosoch enim interpretatur amentia vel insania, et significat carnis concupiscentiam, que facit hominem insanire. Thubal interpretatur universa, et significat avaritiam, que universa querit, et que universos corrumpit. Gog ergo dicitur Princeps, et caput. Mosoch, et Thubal, quia superbia habet istas duas filias speciales, luxuriam, et avaritiam, Prv. 30.b. Due sunt filie sanguisuge, que semper clamant, Affer, affer, Initium enim, et caput omnis peccati superbia, sicut dicitur Eccles. 10.b. In hoc ergo capitulo specialiter * loquitur contra Gog ; id est contra superbos, vel contra superbiam et suam progeniem. Et fere ubique, ubi vitia enumerantur in Scriptura, fit comminatio specialis contra superbiam.
marg.|
Unde Is. 2.c. Dies Domini exercituum super omnem superbum, et excelsum, et super omnem arrogantem, etc. Item Malach. 4.a. Ecce dies veniet succensa quasi caminus, et erunt omnes superbi, et omnes facientes impietatem stipula, etc. Item Is. 22.a. Quidnam quoque tibi est, quia ascendisti, et tu omnis in tecta ? clamoris plena : Hoc dicit contra illos, quibus non sufficit peccare in occulto, nisi ostendant omnibus, et clament sua peccata. Isti significantur in hoc loco per Gog, quod interpretatur tectum. Et contra istos superbos, vel contra superbiam eorum loquitur dicens [
Ecce ego ad te Gog Principem]
etc. Notandum quod illud de superabundanti exponitur in bono.
marg.|
{a}
Et circumagam te]
etc. Equus quando circumagitur, ea que prius erant anteriora, fiunt posteriora. Sic Dominus facit quando convertit hominem, temporalia que prius videbantur ei anteriora, facit ut videantur ei posteriora.
marg.|
Unde Ps. 118. Cogitavi vias meas, et converti pedes meos in testimonia tua.
[Et circumagam te, et ponam frenum in maxillis tuis]
Dominus enim in hoc seculo permittit impios, et superbos circumire, et circumquaque etiam in bonos desevire.
marg.|
Unde Ps. 11. In circuitu impii ambulant. Sed ad ultimum maxillas eorum constringit, id est rapinas eorum quibus devorant pauperes, vel delicias eorum punit.
marg.|
Unde Is. 37.f. Ponam circulum in naribus tuis, et frenum in maxillis tuis. Idem habetur supra 29.a. Ecce ego ad te Pharao Rex Egypti, draco magne, qui cubas in medio fluminum tuorum, etc.
marg.|
{c}
Et educam te, et omnem exercitum tuum, equos, et equites vestitos loricis]
etc. Hoc totum potest exponi de Potentibus qui impugnant Ecclesiam, quia ad ultimum in morte ipsi opprimuntur, et puniuntur, Is. 33.a. Ve qui predaris, nonne et ipse predaberis ? Vel potest exponi de superbia, et exercitu
{5.
120rb} eius, id est de omni vitiorum pompa, que veniunt contra animam.
marg.|
Item totum exponitur de Diabolo, et membris eius, et satellitibus. Diabolus enim dicitur Gog, id est tectum : quia suis promittit protectionem. Omnes autem mali dicuntur Magog, id est de tecto, quia ei sunt inclinati, et de tecto, et familia eius sunt. Dicitur enim secundum Litteram Septuaginta [
Princeps Ros]
et Mosoch, et Thubal. Habet enim Diabolus suam trinitatem, superbiam, luxuriam, et avaritiam ; sive, superbos, luxuriosos, et avaros : sicut in precedenti capitulo dictum est. In isto ergo dicit.
marg.|
{a}
Et circumagam te]
id est circumagi permittam, quia Diabolus tamquam Leo rugiens circuit querens quem devoret, ut dicitur 1Pt. 5.b.
marg.|
{b}
Et ponam frenum in maxillis tuis]
quia Dominus non eum quantum vellet desevire, et tentare permittit, sed dat cum tentatione proventum, ut possimus sustinere, sicut dicitur 1Cor. 10.c. Sequitur.
marg.|
{c}
Et educam te, et omnem exercitum tuum]
id est educi permittam de secreto in publico. Aliquando enim Diabolus interius seducit, aliquando exterius sevit : unde aliquando egreditur.
marg.|
Ipse enim est quasi draco in occulto, et leo in aperto. Exercitus Diaboli sunt omnes peccatores, et Demones etiam minores : de quibus subdit.
marg.|
{d}
Equos, et equites vestitos loricis universos]
Equi sunt ipsi mali homines, et peccatores : equites sunt Demones, qui eos circumducunt ad voluntatem suam, Ioel 2.a. Quasi aspectus equorum aspectus eorum, et quasi equites sic current, Apc. 6.b.
marg.|
Vidi, et ecce equus pallidus, et qui sedebat super eum nomen illi Mors, et Infernus sequebatur eum. Et nota quod isti equites, id est Demones dicuntur vestiti loricis, id est malis, et multis hominibus fortibus. Fortes enim huius mundi per iniquitatem colligati fiunt lorica ad defensionem Diaboli vel peccati.
marg.|
Unde Sir. 43.c. Frigidus ventus Aquilo flavit, et gelavit crystallus ab aqua : quasi lorica induit se aquis. Item Iob. 41.a. Corpus eius quasi scuta fusilia, compactum squamis sese prementibus.
marg.|
Vel lorice quibus armantur equites Diaboli, id est homines mali qui impugnant mores Ecclesie, sunt peccatorum connexiones. Ita enim connectunt peccata peccatis, quod iaculum verbi divini non potest eos penetrare, et salubriter vulnerare.
marg.|
Sicut enim in lorica una macula tenet aliam : ita in congerie peccatorum una culpa tenet, et roborat aliam. Sicut patet quod homines ideo amant divitias, ut per eas habeant honores : similiter ideo volunt honores ut per eos divitias amplificent. Et sic una macula connectitur alteri in lorica peccati. Et nota quod sequitur.
marg.|
{e}
Multitudinem magnam]
quia stultorum infinitus est numerus, Eccl. 1.d.
marg.|
{f}
Hastam et clypeum arripientium, et gladium]
Per hastam intellige tentationem de longe venientem : per scutum obstinationem, vel peccati excusationem ; per gladium tentationem de prope venientem.
marg.|
Et nota de scuto, quod quamdiu stat, repellit iacula ; sed dum cadit, cito frangitur, in casu enim debile est. Ita est de excusatoribus peccatorum : quamdiu vivunt, ad repellenda iacula verbi divini fortes sunt et infrangibiles ; sed in casu, id est in morte divine animadversioni non possunt resistere : de his dicitur Iob. 41.a.
marg.|
Corpus eius quasi scuta fusilia. Quidam autem de labore Domini faciunt sibi scutum in defensionem sui peccati, sicut dicitur Lam. 3.g. Dabis eis Domine scutum cordis, laborem tuum. Tales dicunt, Dominus mortuus est, et tantum laboravit pro nobis, ipse non permittet nos damnari, et ita securi fiunt in suis peccatis. Contra quos dicit Dominus, Os. 7.d. Ego redemi eos, et ipsi locuti sunt contra me mendacium.
marg.|
{g}
Perse, Ethiopes, et Libes cum eis, omnes scutati, et galeati]
etc. Per interpretationes nominum possunt significari hic diversitates peccatorum vel peccantium. Perse dicuntur latera sua dissuentes ; Ethiopes, tenebrosi vel caliginosi ; Libes voventes vel introeuntes.
marg.|
Sequitur *
Prepara, et instrue te, et omnem multitudinem, que coacervata est ad te, et esto eis in preceptum]
De hac coacervatione, Habac. 2.b. Quomodo vinum potantem decipit : sic erit vir superbus, et non decorabitur, quia dilatavit quasi Infernus animam suam, et ipse quasi mors, et non adimpletur, et congregavit ad se omnes gentes, et coacervavit ad se omnes populos.
marg.|
{d}
Post dies multos visitaberis]
In malo accipitur hic visitatio, sicut Is. 24.d. Visitabit Dominus super militiam celi in excelso, et super Reges terre qui sunt super terram. Et congregabuntur congregatione unius fascis in lacum, et claudentur ibi in carcere, et post multos dies visitabuntur.
marg.|
{e}
In novissimo annorum venies ad terram que reversa est a gladio]
Ad Litteram enim Diabolus in ultimis temporibus magis deseviet contra Ecclesiam : sicut dictum est in prima expositione.
marg.|
Moraliter etiam per hoc significatur, quod contra Iustos Diabolus in extremo tempore, id est in exitu vite, magis desevit, sciens quia iam modicum habet temporis ad seducendum eos.
marg.|
Unde dicitur de serpente, Gn. 2.c. Tu insidiaberis calcaneo eius, Apc. 12.c. Ve terre, et mari, quia descendit Diabolus ad vos habens iram magnam, sciens quia modicum tempus habet. Sequitur.
marg.|
{o}
Ascendens autem quasi tempestas venies, et quasi nubes ut operias terram]
Diabolus dicitur venire quasi tempestas, quando comminatur, et incutit dura, et adversa, Iob. 36.b. Morietur in tempestate anima eorum, id est in adversitate cadent. Et subdit causam, Et inter effeminatos via eorum. Illi enim qui molles, et effeminati sunt, cito adversitate franguntur.
marg.|
Dicitur etiam Diabolus venire quasi nubes, quando promittit prosperitatem qua excecat oculos multorum, et abscondit ab eis Solem, id est Dei cognitionem, Lam. 2.e. Opposuisti nubem, ne transeat oratio. His duobus modis operit Diabolus terram, id est Ecclesiam vel animam, vel in adversis per pusillanimitatem, vel in prosperis per vanam consolationem. Contra que duo Sancti armantur a dextris, et a sinistris, per gloriam, et ignobilitatem, etc. 2Cor. 6.b.
marg.|
Item notandum quod mali homines comparantur tempestati, quia ad tempus valde seviunt, sed subito cadunt.
marg.|
Unde Prv. 10.d. Quasi tempestas transiens non erit Impius ; Iustus autem quasi fundamentum sempiternum.
marg.|
Item Ps. 36. Vidi Impium superexaltatum, etc. quesivi eum, et non est inventus locus eius, id est prosperitas temporalis, in qua videbatur prius locatus. Hoc est quod dicitur Dn. 2.e. quod subito imago comminuta est, et in pulverem redacta, et rapta omnia sunt vento ; ita quod non est locus inventus in eis.
marg.|
Item mali nubibus comparantur, que operiunt terram, et non fecundant : sic quidam nubes sunt que vento superbie agitantur, et Solem obnubilant, et non effundunt aquam.
marg.|
De quibus dicitur 2Pt. 2.d. Isti sunt fontes sine aqua, et nebule turbinibus exagitate, quibus caligo tenebrarum reservatur.
marg.|
Item in Canonica Iude, d. Nubes sine aqua, que a ventis circumferuntur.
marg.|
Item Prv. 25.b. Nubes, et ventus, et pluvie non sequentes, vir gloriosus, et promissa non complens.
marg.|
Quia ergo venire quasi tempestatem, et quasi nubem, convenit (sicut dictum est) tam Diabolo, quam eius membris : ideo bene dicitur.
[Ascendens quasi tempestas venies,
etc.
tu]
scilicet
[et omnia agmina tua, et populi multi tecum]
marg.|
Sequitur. {p}
Hec dicit Dominus Deus, In die illa ascendent sermones super cor tuum, et cogitabis cogitationem pessimam, et dices, Ascendam terram absque muro
.* Diabolus enim libenter invadit gregem qui est absque pastore, et civitatem que est absque muro, id est Ecclesiam que est absque bono Prelato ; vel animam que est absque silentio, et aliorum sensuum custodia. Murus enim civitatis est custodia discipline regularis, sive custodia sensuum. Prv. 25.d. Sicut urbs patens et absque murorum ambitu, sic vir qui non potest in loquendo cohibere
{5.121rb}
spiritum suum. Murus etiam Ecclesie debet esse Prelatus, qui debet se primo opponere hostibus. Sed dicitur supra 13.a. Non ascendistis ex adverso, neque opposuistis murum pro domo, etc. Et nota quod dicit :
[Ascendent sermones super cor tuum]
Sermones vocat cordis cogitationes, que tunc dicuntur ascendere, quando crescunt et multiplicantur, vel quando in altum elevant hominem Vel male cogitationes dicuntur ascendere, quia de infimis usque ad cor ascendunt : sicut mala herba que semper crescit et ascendit. Sed bone cogitationes desuper descendunt usque ad cor, sicut dicit Glossa super illum locum Lc. 24.f. Quid turbati estis, et cogitationes ascendunt in corda vestra ? Sequitur.
marg.|
{a}
Veniam ad quiescentes habitantesque secure]
illos enim facile capit Diabolus, qui sunt sine timore. Sir. 27.a. Si non in timore Domini tenueris te instanter, cito subvertetur domus tua.
marg.|
{b}
Omnes hi habitant sine muro : vectes et porte non sunt eis]
marg.|
[Ut diripias spolia]
etc. Ideo diripiuntur anime, quia non sunt in Ecclesia porte, neque vectes, neque muri, id est Rectores et Prelati boni, qui deberent esse porte in aperiendo se peccatoribus, et recipiendo eos ad penitentiam ; et vectes deberent esse vehendo eos per compassionem et misericordiam ; et muri muniendo eos per exhortationem et intercessionem suam. Sir. 36.d. Ubi non est sepes, diripietur possessio. Lam. 2.c. Cogitavit Dominus dissipare murum filie Sion. Et postea sequitur, Defixe sunt in terra porte eius ; perdidit, et contrivit vectes eius, Regem eius, et Principes eius in Gentibus. Et nota quod sequitur.
marg.|
{c}
Ut diripias spolia]
Diabolus enim nititur auferre omnia gratuita.
marg.|
{d}
Et invadas predam]
: quia vult animas devorare.
marg.|
{e}
Ut inferas manum tuam]
: quia quando non potest per astutiam decipere, aliquando infert manum violentie.
marg.|
{f}
Super eos qui deserti fuerant et postea restituti : et super populum qui est congregatus ex Gentibus]
id est ex Gentilium ritibus, vel ex malis hominum consuetudinibus.
marg.|
{g}
Qui possidere cepit, et esse habitator umbilici terre]
Diabolus illos libentius tentat, quos novit ex antiqua consuetudine mala ad peccatum proniores esse. Unde penitentes conversos, qui prius in statu peccati fuerunt deserti a Deo per malam vitam, et postea sunt restituti per gratiam et penitentiam, frequenter tentationibus impetit.
marg.|
Pharao enim contemptus surgit in scandala. Isti dicuntur possidere umbilicum terre, qui fide et caritate participes sunt Sacramentorum Ecclesie, que tradita sunt in medio terre, ubi Dominus mortuus est : sicut dicit Psalmus 73. Operatus est salutem in medio terre.
marg.|
Notandum etiam quod sicut per umbilicum puer adheret matri ; ita nos per Sacramenta adheremus Ecclesie celesti.
marg.|
{h}
Saba et Dedan, et negotiatores Tharsis, et omnes leones eius dicent t
ibi :
Numquid ad sumenda spolia tu venis ?]
Ostensum est quomodo Diabolus venit ad seducendum et diripiendum ; hic ostendit quomodo Sancti ei respondent et resistunt.
marg.|
Cum enim Diabolus suggerit voluptatem sub specie necessitatis, cognoscunt Iusti astutiam eius, et vocant eum spoliatorem non edificatorem, et dicunt ei
[Numquid ad sumenda spolia tu venis ?]
quasi dicat, Tu talia suggerendo spoliare intendis.
marg.|
Et notandum quod per predicta boni et iusti significantur. Saba enim interpretatur incensum ; Dedan iudicium : et significant Sanctos qui incensi sunt per caritatem ; et illuminati sunt in intellectu ad sui cognitionem et diiudicationem. Sunt etiam negotiatores Tharsis, quia per opera presentia negotiantur eterna. Prv. ultimo c. Gustavit et vidit, quia bona est negotiatio eius. Lc. 19.b. Negotiamini dum venio.
marg.|
Dicuntur etiam leones pro constantia, et fortitudine animi. Prv. 28.a. Fugit Impius nemine persequente : Iustus * autem quasi leo confidens absque terrore erit.
marg.|
Modo sume ibi : {a}
Et diripias manubias infinitas]
id est omnes spirituales divitias, vel Sanctorum animas, sicut prius expositum est, Deinde transi : et sume illud quod sequitur.
marg.|
{y}
Quia in die illa erit commotio magna super terram Israel]
in die scilicet Iudicii vel mortis.
marg.|
{a}
Et commovebuntur a facie mea pisces maris, et volucres celi, et bestie agri, et omne reptile quod movetur super humum]
Per pisces maris intelliguntur avari, et curiosi, qui nesciunt vivere nisi in amaritudine curarum huius mundi.
marg.|
Per volucres celi, superbi, qui semper querunt extolli. Per bestias agri, et reptile terre significantur gulosi, et luxuriosi, qui omnia devorant, et circa terrenas divitias voluptuose repunt.
marg.|
{c}
Cunctique homines qui sunt super faciem]
universe
[terre]
Per homines significantur sapientes huius mundi.
marg.|
{d}
Et subvertentur montes]
id est maiores Prelati. Et nota quod subverti est illud, quod supra erat, subtus verti. Subvertentur ergo, quia quanto superiores fuerunt, tanto inferiores erunt, Iob. 9.a. Qui transtulit montes, et nescierunt hi quos subvertit in furore suo. Item Iob. 28.b. Subvertit a radicibus montes.
marg.|
* autem quasi leo confidens absque terrore erit. Modo sume ibi :
marg.|
{a}
Et diripias manubias infinitas]
id est omnes spirituales divitias, vel Sanctorum animas, sicut prius expositum est, Deinde transi : et sume illud quod sequitur.
marg.|
{y}
Quia in die illa erit commotio magna super terram Israel]
in die scilicet Iudicii vel mortis.
marg.|
{a}
Et commovebuntur a facie mea pisces maris, et volucres celi, et bestie agri, et omne reptile quod movetur super humum]
Per pisces maris intelliguntur avari, et curiosi, qui nesciunt vivere nisi in amaritudine curarum huius mundi.
marg.|
Per volucres celi, superbi, qui semper querunt extolli. Per bestias agri, et reptile terre significantur gulosi, et luxuriosi, qui omnia devorant, et circa terrenas divitias voluptuose repunt.
marg.|
{c}
Cunctique homines qui sunt super faciem]
universe
[terre]
Per homines significantur sapientes huius mundi.
marg.|
{d}
Et subvertentur montes]
id est maiores Prelati. Et nota quod subverti est illud, quod supra erat, subtus verti. Subvertentur ergo, quia quanto superiores fuerunt, tanto inferiores erunt, Iob. 9.a. Qui transtulit montes, et nescierunt hi quos subvertit in furore suo. Item Iob. 28.b. Subvertit a radicibus montes.
marg.|
* {a}
Et cadent spes]
Male spes sunt male conspirationes, et colligationes in peccatis.
marg.|
De quibus dicitur Nahum. 1.c. Sicut spine se invicem complectuntur, etc. Vel male spes sunt mali custodes vinearum Domini, id est mali Sacerdotes et Clerici pigri et torpentes : de quibus dicitur Prv. 15.c. Iter pigrorum quasi sepes spinarum.
marg.|
{b}
Et omnis murus]
id est omnis defensio peccatorum.
marg.|
{c}
Corruet in terram]
tenebrarum, id est in Infernum.
marg.|
{d}
Et convocabo adversus eum]
id est adversus Diabolum et membra eius.
marg.|
{e}
In cunctis montibus meis]
id est per montes meos, scilicet per Angelos.
marg.|
{f}
Gladium, ait Dominus Deus]
: quia ministerio et iudicio Angelorum, et iudicio Sanctorum colligentur zizania, et proiicientur in Infernum, sicut dicitur Mt. 13.d.
marg.|
{g}
Gladius uniuscuiusque in fratrem suum dirigetur]
In Inferno enim frater erit, ad Litteram, tormentum fratris, et Demon Demonis.
marg.|
{h}
Et iudicabo eum]
id est Diabolum cum suis membris.
marg.|
{k}
Peste et sanguine et imbre vehementi et lapidibus immensis]
Punientur enim mali in Inferno pro sanguine, id est pro peccato quod fecerunt : et pro peste, quia alios pravo suo exemplo corruperunt ; et pro imbre vehementi, id est pro predicatione quam contempserunt. De quo imbre dicitur Iob. 38.c. Quis dedit vehementissimo imbri cursum ? Et pro lapidibus immensis, id est pro increpationibus Domini quas neglexerunt. Prv. 1.c. Despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis : ego quoque in interitu vestro ridebo, etc.
marg.|
{l}
Ignem et sulphur pluam super eum]
etc. Per quatuor ablativos predictos significatur meritum pene : per istos duos
{5.122rb}
accusativos significatur ipsa pena, que consistit in ardore et fetore. Ignis enim notat ardorem ; sulphur fetorem : Ps. 10. Igni sulphur et spiritus procellarum, pars calicis eorum. Is. 30.g. Nutrimenta eius ignis et ligna multa ; flatus Domini, sicut torrens sulphuris succendens eam.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ez. Capitulum 38), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 26/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=37&chapitre=37_38)
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ez. Capitulum 38), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 26/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=37&chapitre=37_38)
Notes :