Capitulum 12
Numérotation du verset
Hbr. 12,1
Ideoque
et
nos
tantam habentes impositam nubem testium,
deponentes
omne pondus,
et circumstans nos peccatum,
per pacientiam
curramus
propositum nobis
certamen,
Numérotation du verset
Hbr. 12,2
aspicientes in auctorem fidei,
et consummatorem Iesum, qui pro proposito sibi gaudio
sustinuit crucem, confusione contempta,
atque
in dextera sedis Dei sedit.
Numérotation du verset
Hbr. 12,3
Recogitate enim eum qui talem sustinuit
a peccatoribus adversus1
1 adversus] adversum
Weber
semetipsum2
2 semetipsum] semetipsos
Weber
contradictionem,
ut ne fatigemini animis vestris deficientes.
Numérotation du verset
Hbr. 12,4
Nondum enim3
3 enim]
om. Weber
usque ad sanguinem
restitistis, adversus peccatum
repugnantes,
Numérotation du verset
Hbr. 12,5
et obliti estis consolationis
que vobis tamquam filiis
loquitur dicens : fili mi,
noli negligere disciplinam Dei4,
4 Dei] Domini
Weber
neque fatigeris
dum ab eo argueris.
Numérotation du verset
Hbr. 12,6
Quem enim
diligit Deus5 castigat,
5 Deus] Dominus
Weber
flagellat
autem
omnem filium
quem recipit.
Numérotation du verset
Hbr. 12,7
In disciplina perseverate.
Tamquam
filiis offert vobis6 se7 Deus,
6 offert vobis]
inv. Weber
|
7 se]
om. Weber
|
quis enim filius quem non corripiat8 pater ?
8 corripiat] corripit
Weber
Numérotation du verset
Hbr. 12,8
Quod si extra disciplinam estis
cuius
participes facti sunt omnes,
ergo adulteri
et non filii
estis.
Numérotation du verset
Hbr. 12,9
Deinde
patres quidem carnis nostre,
habuimus eruditores, et reverebamur eos9,
9 eos]
om. Weber
num10 multo magis obtemperabimus Patri spirituum
10 num] non
Weber
et vivemus ?
Numérotation du verset
Hbr. 12,10
Et illi quidem
in tempore paucorum dierum, secundum voluntatem suam erudiebant nos,
hic autem
ad id quod utile est
in recipiendo sanctificationem eius.
Numérotation du verset
Hbr. 12,11
Omnis autem disciplina
in presenti quidem videtur non esse gaudii
sed meroris, postea autem
fructum pacatissimum
exercitatis
per eam
reddet11 iustitie.
11 reddet] reddit
Weber
Numérotation du verset
Hbr. 12,12
Propter quod
remissas manus
et soluta genua
erigite,
Numérotation du verset
Hbr. 12,13
et gressus rectos facite pedibus vestris,
ut non claudicans quis12 erret
12 quis]
om. Weber
magis autem sanetur.
Numérotation du verset
Hbr. 12,14
Pacem
sequimini cum omnibus, et sanctimoniam
sine qua
nemo videbit Deum13,
13 Deum] Dominum
Weber
Numérotation du verset
Hbr. 12,15
contemplantes
ne quis desit
gratie Dei,
ne qua radix
amaritudinis
sursum germinans
impediat,
et per illam
inquinentur multi.
Numérotation du verset
Hbr. 12,16
Ne quis
fornicator
aut profanus
ut Esau,
qui propter unam escam vendidit primitiva sua,
Numérotation du verset
Hbr. 12,17
Scitote enim
quoniam et postea cupiens hereditare benedictionem,
reprobatus est
non enim invenit
penitentie locum,
quamquam cum lacrimis inquisisset eam.
Non enim accessistis ad tractabilem
et accensibilem ignem
et turbinem
et caliginem et procellam et tube sonum, et vocem verborum,
quam qui audierunt excusaverunt se, ne eis fieret verbum.
Non enim portabant quod dicebatur,
et si bestia
tetigerit montem
lapidabitur.
Numérotation du verset
Hbr. 12,21
Et
ita terribile erat quod videbatur.
Moyses enim14 dixit :
14 enim]
om. Weber
exterritus sum et tremebundus.
Numérotation du verset
Hbr. 12,22
Sed accessistis ad Sion montem,
et civitatem Dei viventis,
Hierusalem celestem,
et
multorum millium angelorum frequentiam15,
15 frequentiam] frequentie
Weber
Numérotation du verset
Hbr. 12,23
et
Ecclesiam primitivorum,
qui conscripti sunt in celis,
et iudicem omnium Deum,
et spiritus
iustorum perfectorum,
Numérotation du verset
Hbr. 12,25
et testamenti novi mediatorem Iesum,
et sanguinis aspersionem16
16 aspersionem] parsionem
Weber
melius loquentem quam Abel.
Numérotation du verset
Hbr. 12,25
Videte
ne recusetis loquentem.
Si enim illi
non effugierunt17,
17 effugierunt] effugerunt
Weber
recusantes eum
qui super terram loquebatur : multo magis nos, qui
de celo18 loquentem nobis avertimur.
18 celo] celis
Weber
Numérotation du verset
Hbr. 12,26
Cuius vox
movit terram
tunc,
modo autem repromittit
dicens :
adhuc semel et19 ego movebo non solum terram
19 et]
om. Weber
sed etiam20 celum.
20 etiam] et
Weber
Numérotation du verset
Hbr. 12,27
Quod autem adhuc semel dicit :
declarat mobilium translationem
tamquam factorum,
ut maneant
ea que sunt immobilia.
Numérotation du verset
Hbr. 12,28
Itaque, fratres21, regnum immobile suscipientes,
21 fratres]
om. Weber
habeamus22 gratiam,
22 habeamus] habemus
Weber
per quam serviamus placentes Deo, cum metu et reverentia.
Numérotation du verset
Hbr. 12,29
Etenim Deus noster ignis consumens est.
Capitulum 12
Numérotation du verset
Hbr. 12,1
marg.|
{GME60.12.1-}
Ideoque
etc. Post fidei commendationem redit ad illud quod ceperat, et eos ad patientiam pluribus rationibus exhortatur et primum eorum de quorum laboribus modo dixerat et ipsius Christi exemplo. Quasi: Illi antiqui tanta patienter sustinuerunt. Ideoque et nos habentes impositam in rationem exempli tantam, id est tam multam nubem1 id est collectionem testium prius deponentes tantum pondus, et circumstans nos peccatum, id est abrenuntiantes malis operibus que undique premunt nos per patientiam succincti atque expediti.
1
[•XII•]
Hic incipit capitulum 12 marg. Zw58
Numérotation du verset
Hbr. 12,2
marg.|
{GME60.12.2-1}Curramus leti ad certamen nobis in illo exercendis propositum, fide
aspicientes
in
Iesum
non solum
auctorem fidei
in presenti, sed etiam
consummatorem
gratia plene remissionis hic et perfecte beatitudinis in futuro.
marg.|
{GME60.12.2-2}
Qui proposito.
Quasi: In quem aspiciendo illud maxime debemus attendere, quod gaudio vel terrene vel etiam terrene ad quam turbe volebant eum rapere dignitatis sibi proposito patienter sustinuit crucem humana confusione contempta, atque ideo exaltatus super omne nomen sedet regnans in dextra sedis Dei patris, eidem equalis.
Numérotation du verset
Hbr. 12,3
marg.|
{GME60.12.3-}
Recogitate enim.
Quasi: Bene passionis eius etiam genus volens intelligi dico: sustinuit crucem.
Recogitate enim eum qui talem,
id est tam vehementem contradictionem sustinuit et quam indignam, quia a peccatoribus adversus semetipsum, id est in propria persona, ut hec attendendo non fatigemini quibuslibet adversis deficientes animis, etsi corporibus deficitis. Ideo namque omnia terrena bona Christus contempsit, ut in illis non quereretur felicitas. Omnia mala sustinuit, ut in his non timeretur infelicitas.
Numérotation du verset
Hbr. 12,4
marg.|
{GME60.12.4-}
Nondum enim.
Quasi: Dico ut non deficiatis nec tanta vobis infliguntur quod deficere debeatis. Nondum enim etc. adversus peccatum, id est infidelitatem quoniam Dominus in evangelio nomine peccati posse intelligi docuit dicens: de peccato quidem, quia non crediderunt in me
repugnantes
,
Numérotation du verset
Hbr. 12,5
marg.|
{GME60.12.5-}
et obliti estis
etc. Loquitur in Proverbiis dicens: Fili mi etc.
Numérotation du verset
Hbr. 12,6
marg.|
{GME60.12.6-}Disciplinam Domini quam flagellando facit, neque usque ad defectum fatigeris.
Flagellat autem
ex iustitia filium quem in hereditatem eternam {Zw58 f. 195v
}
recipit ex misericordia. Addit:
Omnem,
quasi: Etiam unicum qui est sine peccato. Ex quo patet quod etiam adoptatum qui est cum peccato.
Numérotation du verset
Hbr. 12,7
marg.|
{GME60.12.7-}Et ideo
in disciplina
usque ad mortem patienter ferendo per severitatem, quia non tamquam desperatis servis in temporali pace, sed
tamquam
hereditatem sperantibus
filiis
in virga discipline
offert se Deus
etc.
Numérotation du verset
Hbr. 12,8
marg.|
{GME60.12.8-}
Quod si
etc., facti sunt omnes quicumque sunt filii, ergo adulteri estis, id est ex patre diabolo et non filii Dei.
Numérotation du verset
Hbr. 12,9
marg.|
{GME60.12.9-}
Deinde
etc. Quasi: Ex premissis rationibus patet, quod in disciplina debetis perseverare.
Deinde
, id est ex his quoque sequentibus idem potest intelligi, quod scilicet
patres quidem
etc., pater spirituum, id est animarum, que non de materia parentum ut corpora, et vivemus vita eterna.
Numérotation du verset
Hbr. 12,10
marg.|
{GME60.12.10-}Quasi: Quam ex carnalium patrum eruditione non acquisivimus,
et illi quidem,
id est
patres carnis secundum voluntatem suam
etiam de vanis et sine utilitate. Hic autem, id est pater spirituum, ad id quod est utile erudit nos verberum disciplina, quam sustinere debemus in recipiendo, id est dum per eum recipimus, immo ut recipiamus
sanctificationem eius.
Hec autem sanctificatio nunc in huius vite laboribus incipit atque proficit, tandem vero in summa pace perficietur.
Numérotation du verset
Hbr. 12,11
marg.|
{GME60.12.11-}
[Augustinus]
2 Nam
omnis disciplina,
non quidem scientia que a discendo sic vocatur et grece dicitur epystemteen, sed ea que est pro peccatis correptio et per molestias eruditio, que grece phedya nominatur in presenti quidem etc. Postea in alia scilicet vita
fructum
iustitie
pacatissimum,
id est pacem quam patienter sustinentium meretur iustitia.
2
marg. Zw58
Numérotation du verset
Hbr. 12,12
marg.|
{GME60.12.12-}
Propter quod,
id est quoniam certa spe presentium laborum disciplinam pacis eterne fructus sequitur,
remissas manus et soluta genua erigite,
id est non otio torpentes
Numérotation du verset
Hbr. 12,13
marg.|
{GME60.12.13-}aut timore debiles hesitetis, et
pedibus vestris,
id est profectibus, operum
rectos
intentione
gressus
facite
, ut non erret quis claudicans,
id est vel bona quod malum, vel mala quod bonum est intentione faciens.
Numérotation du verset
Hbr. 12,14
marg.|
{GME60.12.14-}Et quoniam sustinentie fructus pax est, hic quoque
pacem sequimini
quasi fugientem, ut si fieri potest eam habeatis
cum omnibus
et proprie vite sanctimoniam,
sine qua
sanctimonia et maxima pace
nemo,
etsi credat,
Deum videbit.
Unde : « Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt ».
Numérotation du verset
Hbr. 12,15
marg.|
{GME60.12.15-}
Contemplantes,
id est attentione multa solliciti, ne quis desit gratie Dei. Non ait: Ne quibus desit gratia, sed nequis desit gratie Dei, ut ostendat quod cum ipsa ex Dei benignitate omnibus presto sit, eam tamen humane meritum pravitatis repellit. Ne qua radix non dico dulcedinis, sed amaritudinis, id est ne qua cogitatio quam sepe sequitur delectatio, que fructus vel hic erubescentie vel post vitam pene eterne facit, sursum germinans, id est elatione succrescens in opus atque contemptum impediat gratiam, et per illam amaritudinem non solum ille in quo sit, sed eius etiam exemplo inquinentur alii multi.
Numérotation du verset
Hbr. 12,16
marg.|
{GME60.12.16-}Verbi gratia:
Ne quis
{Zw58 f. 196v
}
sit
fornicator aut prophanus ut Esau qui
contra parentum suorum voluntatem alienas duxit uxores et tamquam abhominatus primogenita sua, id est dignitatem que primogenitorum est
vendidit propter unam escam
lenticule rufe.
Numérotation du verset
Hbr. 12,17
marg.|
{GME60.12.17-1}
Scitote enim quoniam
etc.
reprobatus est.
Similiter si quis post mortem resipiscens hereditatem eternam desideret, a Domino reprobabitur. Tunc enim infructuosa est penitentia. In cuius rei figura nec Esau profuit.
marg.|
{GME60.12.17-2}
Non enim invenit
etc. Ille tamen lacrime Esau magis indignationis quam humilitatis fuerunt. Unde ait: Venient dies luctus patris mei, ut occidam Iacob fratrem meum. Non enim etc. Quasi:
marg.|
{GME60.12.17-3}
[Augustinus]
3 Monui ne quis desit gratie Dei, et non dixi: ne cui desit gratia Dei, intelligens eam omnibus presto esse. Quod vere est.
3
marg. Zw58
Numérotation du verset
Hbr. 12,18
marg.|
{GME60.12.18-}
Non enim accessistis,
etc. Attende legis cum evangelio concordiam et eorum qui sub lege ab his qui sub gratia sunt multam distantiam. Quinquagesimo namque die a pascha quod est transitus vel filiorum Israel ab egypto vel Christi a morte, spiritus sanctus qui est Dei digitus venit et sono repente facto et igne viso, sed ibi plebem longe stantem territans et in lapide scribens, hic vero sine timore cuiusquam supra singulos sedens et in eorum cordibus scribens. Unde illis timor, nobis caritas que foras mittit timorem potest intelligi data. Hanc ergo differentiam Apostolus volens ostendere et gratiam presto esse ait:
Non accessistis ad tractabilem,
id est palpabilem et motu corporis
accessibilem ignem
etc. Dum lex dabatur, recte fuit ibi ignis tamen cum fumo, quia lex ignea humiles quidem per claritatem sue ostensionis illuminat et caritatem accendit, superbos vero errore tamquam fumo excecat. Turbo autem qui est ventorum commotio legis significat comminationem, caligo figurarum obscuritatem, procella ipsam que post comminationem fit rei ipsius effectu vindictam.
Numérotation du verset
Hbr. 12,19
marg.|
{GME60.12.19-}Tube sonus archangeli vocem, in qua tamquam tuba dicitur Dominus ad iudicium de celo descensurus. Vox autem
verborum
quasi non rerum recte dicitur lex, id est iubens non vivans et futuram iustificationis atque salutis gratiam sola significatione ostendens, non rei ipsius effectu alicui conferens. Quam qui angelo loquente ad Moysen
audierunt
[r.]
4
excusaverunt se
rogantes, ne eis fieret verbum, et dicentes Moysi: Non loquatur nobis Dominus, ne forte moriamur.
4
marg. Zw58
Numérotation du verset
Hbr. 12,20
marg.|
{GME60.12.20-}Pre timore enim
non portabant quod
ab angelo
dicebatur,
hoc scilicet:
Et si bestia tetigerit montem, lapidabitur.
Mystice montem tangit bestia, cum aliquis Deum offendit blasphemia, quem lex precipit lapidari sine misericordia.
Numérotation du verset
Hbr. 12,21
marg.|
{GME60.12.21-}
Et ita,
id est adeo,
terribile erat quod videbatur,
id est voces, lampades, sonitus bucine, montis fumus et huiusmodi, quod ipse
Moyses dixit
etc.
Numérotation du verset
Hbr. 12,22
marg.|
{GME60.12.22-}
Sed
modo cum « iugum suave est et onus leve »,
accessistis ad Sion montem
in alto, scilicet sine timore {Zw58 f. 196v
}
Deum per fidem contemplaturi,
et
ad
civitatem Dei viventis,
id est ad
Hierusalem celestem
quod est ad celestis pacis visionem, et ad
multorum milium angelorum frequentiam
quorum in beatitudine futuri estis socii,
Numérotation du verset
Hbr. 12,23
marg.|
{GME60.12.23-1}
et
ad
ecclesiam primitivorum
quam scilicet primi ad fidem venientes Apostoli fundaverunt
qui conscripti sunt,
id est cives preordinati
in celis, et
ad
iudicem omnium Deum
Christum scilicet, cui pater omnem iudicium dedit, et ad spiritum sanctum qui dicitur
iustorum
et
perfectorum
, quoniam eos in iustitia perficit.
marg.|
{GME60.12.23-2}Vel ad
spiritus
, id est animas
iustorum
quibus fide et desideri coniuncti estis.
marg.|
{GME60.12.23-3}Vel ad Deum iudicem omnium et Deum spirituum
iustorum
et
perfectorum
, quorum scilicet ipse Deus omnia in omnibus premium erit.
24
marg.|
{GME60.12.24-1}
Et
ad
testamenti novi mediatorem Iesum,
valde nobis necessarium. Quia namque incredibile videbatur quod promittebat Deus, id est ex hac mortalitate, infirmitate, abiectione, corruptione, pulvere homines futuros equales angelis Dei, recte non solum Scripturam hominibus fecit ut crederent, sed etiam
mediatorem
posuit unicum filium suum, qui non modo ostenderet, sed etiam preberet viam, immo ipse esset via qua nos ad illam usque cum angelis equalitatem perduceret.
marg.|
{GME60.12.24-2}Missus est ergo ille tamquam medicus, quem tamen non cognovit ideoque ipsum occidit egrotus. Sed et medici sanguinis aspersus valuit ad egroti medicamentum. Et ad huius
sanguinis aspersionem
veram, que legalibus figurabatur aspersionibus, accessistis
melius loquentem quam
loquatur
sanguis Abel.
Ille namque vindictam iste veniam, ille damnationem iste salutem clamat. Venit enim ut visitaret, sed occisus est ut sanaret.
marg.|
{GME60.12.24-3}Attende quod cum premiserit:
non accessistis
etc. et post subiunxit
sed accessistis
etc. non est elocutionis rationem secutus, ut priorum contraria poneret. Ex ipsis tamen prioribus vult eam intelligi. Ac si dixerit: Non accessistis ad ignem tractabilem et accessibilem, sed ad intractabilem et inaccessibilem, id est spiritum sanctum qui dicitur ignis, quem Christus misit in terram, ut ardeat et peccata consumat. Nec ad turbinem, id est ad vitiorum impetum qui maior est per legem, sed ad virtutum que per gratiam est serenitatem. Nec ad caliginem, id est figurarum obscuritatem, sed ad illuminantem et que intellectum dat etiam parvulis sermonem declarationem. Nec ad procellam, id est peccati que quocumque propellit hominem sub lege servientem, sed ad voluntatem Domino serviendi quietem. [r.]
5 Nec ad tube sonum, id est delectationis qui ex legis occasione fit motum, sed ad eam que omnem huiusmodi motum compescit et pacificat gratiam. Nec ad vocem verborum ubi gratia significatione monstratur, sed ad vocem rerum ubi res sepe significata perficitur. Videte. Quasi: Sanguis Christi melius loquitur quam sanguis Abel.
5
marg. Zw58
Numérotation du verset
Hbr. 12,25
marg.|
{GME60.12.25-}
Videte
ergo,
ne recusetis loquentem. Si enim illi non effugierunt,
id est penam non evaserunt
recusantes eum
qui per angelum vel Moysen
loquebatur super terram
terrena promittens,
multomagis
non effugiemus nos qui advertimus eundem nobis de celo loquentem et spiritalia promittentem,
Numérotation du verset
Hbr. 12,26
marg.|
{GME60.12.26-}
cuius vox
tunc cum {Zw58 f. 197v
}
legem dabat in Sina movit terram, ut comminatione terreret.
Numérotation du verset
Hbr. 12,27
marg.|
{GME60.12.27-}Modo autem non dico: minatur, sed repromittit dicens in Aggeo:
Adhuc semel
loquar, et tunc ego movebo
non solum terram, sed etiam celum
quod inferius est, de quo dicuntur aves celi. [r.]
6 Quid autem in his Aggei verbis intelligat exprimit dicens: Quod autem addit: adhuc, addens: semel, per: adhuc movebo declarat translationem mobilium tamquam factorum, quasi: que potest movere quoniam illa fecit. Per semel vero quod addit, declarat se illa sic movere, ut deinceps maneant ea ut sibi tunc data qualitate eterna, que iam in sue substantie forma sunt immobilia.
6
marg. Zw58
Numérotation du verset
Hbr. 12,28
marg.|
{GME60.12.28-}Hac
itaque
Aggei auctoritate patet
regnum
futurum esse
immobile
quod, nos
suscipientes
, id est certi quod suscipiemus,
habeamus gratiam,
id est valde solliciti simus, ne quis desit gratie Dei,
per quam
etc.,
cum metu
quia Deus est,
et
cum
reverentia
quia Pater. Que illi debemus.
Numérotation du verset
Hbr. 12,29
marg.|
{GME60.12.29-}
Deus etenim noster est ignis,
in quo peccata vel gratia remissionis vel sententia iuste damnationis
consumens
.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Gilbertus Pictaviensis, Media Glossatura (Hbr. Capitulum 12), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 05/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=media&numLivre=73&chapitre=73_12)
Martin Morard, ed., Gilbertus Pictaviensis, Media Glossatura (Hbr. Capitulum 12), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 05/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=media&numLivre=73&chapitre=73_12)
Notes :