Capitulum 8

Numérotation du verset Mc. 8,1 
{Rusch, t. 4: Erfurt, f. 975ra ; facsim., p. 109a} 1 In illis diebus iterum cum turba multa esset cum Iesu2 nec3 haberent quid4 manducarent,
convocatis discipulis,
ait illis:
1 Hic incipit capitulum 8 CorS1 ΩS ΩJ L ΩV
2 cum Iesu Cor1 ; Cor2 (grec. antiq. glossa) ΩM ΩH ΩS ΩV Li447 Li447@ ΩJ Rusch ] om. Cor1LP (lectio certior) ΩL Weber
3 nec ΩV²] non Cor1 P ΩV*
4 quid Wordsworth (P9389 marg ) ΩM ΩF ΩJ ΩS ΩV, qd’ ΩH ΩL Li447 Li447@ Ed1455 Rusch ] quod Clementina Weber
Numérotation du verset Mc. 8,2 
Misereor super turbam
quia5 ecce iam triduo sustinent me nec habent quid6 manducent.
5 quia ΩJ ΩS ΩV Li447 Rusch Weber ] quoniam Li447@
6 quid ΩM ΩF ΩJ ΩS, qd’ ΩH ΩL Ed1455 ] quod Li447@ ΩV Rusch Clementina Weber
Numérotation du verset Mc. 8,3 
Et si dimisero eos ieiunos in domum suam
deficient in via. Quidam enim7 ex eis de longe venerunt.
7 enim Li447 ΩJL ΩS ΩV Rusch Weber] om. Li447@
Numérotation du verset Mc. 8,4 
Et responderunt ei discipuli: Unde illos8 poterit {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 975rb ; facsim., p. 109b} quis hic9 saturare panibus in solitudine?
8 ei discipuli unde illos ΩH ΩF ΩS ( om. ei)] ei discipuli sui unde illos Ed1455 Clementina , ei discipuli sui unde istos ΩM Li447 Li447@ ΩJL Rusch Weber
9 hic] om. ΩV*
Numérotation du verset Mc. 8,5 
Et interrogabat10 eos: Quot panes habetis? Qui dixerunt: Septem.
10 interrogabat ΩH ΩF ΩS Li447@ ] interrogavit Cor2 (anti. glossa) ΩM ΩJL ΩV Ed1455 Rusch Clementina Weber
Numérotation du verset Mc. 8,6 
Et precepit turbe discumbere super11 terram.
12 Et accipiens septem panes,
gratias agens
fregit
et dabat13 discipulis suis ut apponerent et apposuerunt turbe.
11 super ΩM ΩH ΩF ΩSL Li447 Li447@ Ed1455 Rusch Clementina Weber ] supra ΩJ
12 Hic incipit capitulum 8 CorS2
13 dabat ΩJ ΩL ΩS ΩV Li447 Li447@ Rusch Weber ] dedit CorS2 (al.)
Numérotation du verset Mc. 8,7 
Et habebant pisciculos paucos
et ipsos benedixit et iussit apponi.
Numérotation du verset Mc. 8,8 
Et manducaverunt14
et saturati sunt
et sustulerunt quod supererat15 de16 fragmentis
septem sportas17.
14 manducaverunt] + omnes Sarum
15 supererat Wordswoth (L) ΩH ΩF ΩS ΩV ( ut videtur ) Li447@ ] superaverat Brescianus ΩJL Ed1455 Rusch Weber , superfuerat ΩM P9389 Wordsworth (-rant D ), superaverant in ras. ΩV²
16 de ΩM ΩF ΩJL ΩS ΩV Li447 Li447@ Rusch Weber ] ut Cor2 (anti. glos.)
17 sportas] + plenas Kells Wordsworth (P9389marg L R)
Numérotation du verset Mc. 8,9 
Erant autem qui manducaverant18 quasi quatuor millia hominum19
et dimisit eos.
18 manducaverant ΩH ΩF ΩS ΩV Rusch ] manducaverunt Cor2 ( + quasi) Li447@ ΩJL Weber
19 hominum Cor2 (grec. anti. glossa et Mt. 15) Cor4* ΩH ΩF ΩS ΩV] om. ΩM Cor4² ( hominum cancel.) ΩJ L Li447 Li447@
Numérotation du verset Mc. 8,10 
Et statim
ascendit20 navim21 cum discipulis suis et22 venit in partes Dalmanuta23.
20 ascendit Cor2 ² ΩF ΩS ΩV] ascendens ΩM Cor2 (glossa) ΩJ L Ed1455 Rusch Weber
21 navim ΩM ΩS ΩV Ed1455 Rusch ] navem ΩJL Weber
22 et Cor4 ΩF ΩV] om. ΩM Cor2 (grec. antiq.) ΩJL Li447 Li447@ Ed1455 Rusch Weber
23 Dalmanuta Rusch Weber ] Dalmanutha Li447@ ΩS ΩJ L ΩV Ed1455
Numérotation du verset Mc. 8,11 
Et exierunt Pharisei et ceperunt conquirere cum eo querentes ab eo24 signum de celo temptantes eum.
24 eo ΩM ΩF ΩS ΩV] illo ΩL Ed1455 Rusch Weber
Numérotation du verset Mc. 8,12 
spiritu ait:
Quid generatio ista
signum25 querit26? Amen dico vobis, si dabitur generationi isti signum.
25 ista] signum] inv. cacogr. ΩV
26 s. querit ΩS Li447 Li447@ Ed1455 Rusch Clementina ] inv. ΩJL
Numérotation du verset Mc. 8,13 
Et dimittens27 eos
ascendit iterum28 navim29 et30 abiit* trans fretum.
27 dimittens CorS2 (vel) ΩJL ΩS ΩV² Li447@ Ed1455 Rusch ] dimitet ΩV* dimisit CorS2 (al.) Li447
28 ascendit iterum ΩF ΩS ΩV Li447@ Clementina , iterum ascendit CorS2 (vel)] ascendens iterum Cor2 (grec. anti. glos.) ΩJL Rusch Weber , et praem. CorS2 (al.)
29 navim Cor2 ΩF ΩS ΩV Clementina Rusch ] navem Φ Weber (M) ΩJL, om. Weber ,
30 et CorS2 (vel) ΩJ* (cancel.) ΩF ΩS ΩV Li447 Li447@ ] om. ΩL Rusch Weber
Numérotation du verset Mc. 8,14 
Et obliti sunt
panem sumere31 et nisi unum panem non habebant secum in navi.
31 panem sumere ΩF ΩS Li447 Li447@ Ed1455 ] sumere panes Cor2 ΩJL Rusch Clementina Weber
Numérotation du verset Mc. 8,15 
Et precipiebat eis dicens: Videte et cavete32 a fermento Phariseorum
et33 fermento Herodis.
32 et cavete Cor2 (grec. anti. glos.) Cor4* ΩF ΩSL ΩV Li447 Li447@ ] cavete Cor4 ² ( et cancel.) ΩJ Weber , caveatis Rusch (hapax)
33 et] + a ΩV
Numérotation du verset Mc. 8,16 
Et cogitabant ad alterutrum dicentes: Quia panes non habemus.
Numérotation du verset Mc. 8,17 
Quo cognito ait illis Iesus34: Quid cogitatis
quia panes non habetis?
Nondum35 cognoscitis nec intelligitis?
Adhuc cecatum habetis cor vestrum?
34 ait illis – Ihesus ΩS Ed1455 Clementina ] inv. ΩM ΩJ L Li447 Li447@ Rusch Weber , mutil. ΩF
35 Nondum] + enim ΩV
Numérotation du verset Mc. 8,18 
Oculos habentes non videtis36?
et aures habentes non auditis? Nec recordamini
36 videtis] corr. , vdetis cacogr. Rusch
Numérotation du verset Mc. 8,19 
quando37 quinque panes fregi in quinque millia38 et quot cophinos fragmentorum plenos sustulistis? Dicunt ei: Duodecim.
37 quando ΩJL ΩS ΩV Li447@ Weber ] quomodo Rusch
38 millia Cor2 (glossa) Cor4² ΩS ΩJ L ΩV] + hominum Cor4 *
Numérotation du verset Mc. 8,20 
Quando et septem {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 975vb ; facsim., p. 110b} panes in quatuor millia, quot sportas fragmentorum tulistis39? Et40 dicunt ei: Septem.
39 quando... tulistis Cor2 (glosse habent)] sustulistis ΩV²
40 Et ΩJ ΩS ΩV Rusch Weber] om. Li447@
Numérotation du verset Mc. 8,21 
Et dicebat eis: Quomodo nondum intelligitis?
Numérotation du verset Mc. 8,22 
Et veniunt Bethsaidam41
et adducunt ei cecum
et rogabant eum
ut illum tangeret42.
41 Bethsaidam ΩF ΩS ΩV Ed1455 Clementina ] Bethsaida Li447@ ΩJL Rusch
42 illum tangeret ΩJL ΩS ΩV Li447 Li447@ Weber ] inv. Rusch
Numérotation du verset Mc. 8,23 
Et apprehensa manu ceci
eduxit eum extra vicum
et expuens in oculos43 eius
impositis manibus suis,
interrogavit eum si quid44 videret.
43 oculos ΩJ ΩS ΩV Li447 Li447@ Rusch Weber ] oculis ΩL (hapax)
44 quid ΩF ΩS ΩV] aliquid
Numérotation du verset Mc. 8,24 
Et aspiciens ait: Video homines velut arbores ambulantes.
Numérotation du verset Mc. 8,25 
Deinde iterum imposuit manus45 super oculos eius
et cepit videre
et restitutus est ita ut clare videret46 omnia.
45 manus ΩJL ΩS Rusch Weber ] manum Li447@ | iterum - imposuit manus] inv. ΩV
46 clare videret ΩF ΩS ΩV Ed1455 Rusch Clementina ] inv. ΩJ L Li447 Li447@ Weber
Numérotation du verset Mc. 8,26 
Et47 misit illum in domum suam
dicens: Vade in domum tuam et si in vicum introieris nemini dixeris.
47 Et] que cacogr. ΩV
Numérotation du verset Mc. 8,27 
Et ingressus48 est Iesus et discipuli eius in castella Cesaree Philippi.
Et in via
interrogabat discipulos suos49 dicens50: Quem me dicunt esse homines?
48 ingressus CorS2 ΩM ΩF ΩJ ΩS ΩV Li447@ ] egressus Cor2 (grec. antiq. glossa) CorS2 (al.) ΩL Li447 Rusch Weber
49 suos] om. ΩV
50 dicens ΩF ΩS Li447 Li447@ ] + eis Cor2 (grec. antiq.) ΩM ΩJL ΩV Rusch Weber
Numérotation du verset Mc. 8,28 
{Rusch, t. 4: Erfurt, f. 976ra ; facsim., p. 111a} Qui51 responderunt illi dicentes: Alii52 Ioannem Baptistam53, alii Eliam, alii vero54 quasi unum ex55 prophetis.
51 Qui ΩS ΩJL ΩV Rusch Weber ] Cui Li447 Li447@
52 Alii Cor2 (grec. anti. glos. Mt. 16 alii) Cor4 (in ** cum est tenuitur de pl<urali (?)> alii , si non est cancellatum, cum est. Subditur   alii Heliam alii vero quasi unum etc. Unde mirum est quare tantum primo loco cancellatum est) ΩM ΩF ΩJ ΩS ΩV Li447 Li447@ ] om.L Ed1455 Rusch Clementina Weber
53 Ioannem Baptistam ΩM ΩS ΩJ L ΩV Li447 Li447@ Ed1455 Rusch Weber ] Ioannem ΩJ CorS2 (Parisiensis habet hec, al. non)
54 vero ΩM ΩV] + Ieremiam ΩJ CorS2 ( Ioannem alii vero Ieremiam Parisiensis habet hec, al. non)
55 ex ΩJ Rusch ] de ΩL ΩV Li447 Li447@ Weber
Numérotation du verset Mc. 8,29 
Tunc dicit illis: Vos vero
quem me esse dicitis? Respondens56 Petrus ait57:
Tu es Christus.
56 Respondens] + autem ΩV
57 ait ΩM ΩS ΩV Li447 Li447@Rusch ] + ei Cor2 ΩJL Weber , + illi Cor4
Numérotation du verset Mc. 8,30 
Et comminatus est eis
ne cui dicerent de illo.
Numérotation du verset Mc. 8,31 
Et cepit docere eos58
quoniam oportet Filium hominis pati multa59,
et reprobari a summis sacerdotibus et summis senioribus60 et scribis et occidi et post tres dies61 resurgere.
58 eos Cor4 ΩF ΩHL ΩS ΩV Li447 Li447@ ] illos Cor2 (antiq.) ΩJ Rusch Weber
59 pati multa ΩH ΩS ΩV Ed1455 Clementina ] inv. ΩM ΩF ΩJL Li447 Li447@ Rusch Weber
60 a summis sacerdotibus et (+ a ΩV) summis senioribus ΩF ΩS ΩV] a summis sacerdotibus et senioribus ΩH, a senioribus et sacerdotibus ΩM, a senioribus et a ( om. Li447@ ) summis sacerdotibus Brescianus Sarum Cor2 (grec. anti. glos.) ΩJL Li447 Li447@ Ed1455 Rusch Clementina Weber
61 tres dies ΩH ΩJL ΩS ΩV Li447 Rusch Weber ] inv . Li447@
Numérotation du verset Mc. 8,32 
Et palam verbum loquebatur62.
Et apprehendens eum63 Petrus
cepit increpare eum64.
62 verbum loquebatur] inv. ΩV
63 eum] om. ΩV
64cepit increpare eum ΩM Cor2 ΩJL Li447 Li447@ Ed1455 Rusch Weber ] cepit eum increpare ΩH, eum cepit increpare ΩF ΩV, cepit increpare ΩS, + Domine propitius esto tibi nam hoc non erit perpera Li447 Li447@ cum pseudo Chrysostomo in Catena aurea laudato
Numérotation du verset Mc. 8,33 
Qui conversus65
videns discipulos suos comminatus est Petro dicens: Vade retro me66
Satanas67,
quoniam non sapis ea68 que Dei sunt
sed que hominum sunt69.
65 conversus ΩH ΩS ΩV Li447@ ] + et Cor2 ΩJL Li447 Rusch Weber
66 me Cor2 CorS2 ΩH ΩF ΩJL ΩS ΩV Li447 Weber] om. Li447@ Rusch
67 Sat(h)anas Cor2 ΩH* ΩFL ΩS ΩV*] Sathana Cor4 ΩH² ΩJ Ω
68 ea Li447 Li447@ ΩF ΩS ΩV Rusch ] om. ΩH ΩJL Ed1455 Weber
69 que hominum sunt Cor2 ΩF ΩS] ea que hominum ΩH, que hominum CorS2 Li447@ , que sunt h. CorS2 (al.) ΩJL Rusch Weber
Numérotation du verset Mc. 8,34 
Et vocata70 turba cum discipulis suis
dixit eis: Si quis
vult71 me sequi
deneget72
semetipsum
et sequatur me.
70 vocata ΩFL ΩS ΩV] convocata ΩM ΩH ΩJ Rusch Weber
71 vult Φ Weber (Z P) ΩH ΩJ ΩS ΩV Rusch Clementina ] + post ΩL Li447 Li447@ Weber
72 deneget Cor4 ΩH ΩJL ΩS ΩV Li447 Li447@ ] neget Cor2 (moderni)
Numérotation du verset Mc. 8,35 
Qui enim voluerit animam suam salvam facere perdet eam,
qui autem perdiderit
animam suam propter me et evangelium salvam faciet eam73.
73 faciet eam ΩH ΩF ΩS Ed1455 Clementina ] inv. ΩM ΩJL ΩV Li447 Li447@ ΩV Rusch Weber
Numérotation du verset Mc. 8,36 
Quid enim
proderit homini si lucretur totum mundum74 et detrimentum faciat anime sue75?
74 totum mundum ΩH ΩF ΩS Li447 Li447@ ] inv. ΩJL Ed1455 Rusch Weber
75 faciat – anime sue] inv. ΩV
Numérotation du verset Mc. 8,37 
Aut quam76 homo commutationem dabit 77 pro anima sua?
76 quam Wordsworth (D) ΩSFP ΩV Li447 Li447@ ] quid Cor2 ΩM JLR Rusch Weber
77 homo commutationem - dabit ΩH ΩF ΩS ΩV] inv. ΩMJLP Li447 Ed1455 Rusch Weber | commutationem Cor2 (anti. glossa et Mt. 16: aut quid dabit homo commutationem ) ΩFPS Li447@ , commotationem Wordsworth ( D P9389 L R ) ] commutationis ΩMJLR Ed1455 ² Rusch Weber
Numérotation du verset Mc. 8,38 
Qui enim me confessus78 fuerit
et verba mea79 in generatione ista adultera et peccatrice, et Filius hominis confitebitur80 eum, cum venerit81 in gloria82 Patris sui cum angelis83.
78 confessus vetus latina ( d k r l  ) Wordsworth (P9389marg H K To22 Q T V*) Sarum CorS2 CorS3 ΩMHFJSPR²V Rusch Ed1538 Sixtina] confusus (ἐπαισχυνθῇ)   vetus latina ( a b c f ff² (i) n q  ) Amiatinus Cava Kells Wordsworth (D L R P9389* F Θ I M O VC X Y Z) Cor1 (lectio certior) ΩL Li447 Li447@ Clementina (Ed1592) Weber ; cf. infra “confitebitur”.
79 verba mea Cor1 Cor4 ΩMHSFPRV Rusch Clementina ] inv. ΩJL Li447 Li447@ Weber
80confitebitur Wordsworth ( T) Sarum CorS3 ΩMSFJPR²V Rusch Ed1538 Sixtina ] confundet Wordsworth ( D P9389 G I R ) Book of Kells Li447@ , confundetur (ἐπαισχυνθήσεται) Cor1 (lectio certior) CorS2 CorS3 * ΩL Li447 Li447@ Weber . |
Cor1 LP ( Qui enim me confusus fuerit et verba mea in generatione ista adultera et peccatrice et filius hominis confundetur ( lectio certior )   eum ita habent greci et antiqui unde etiam Ieronimus de quadam facta dixit quia non est confusa Christum. Christus non confundetur eam et hoc etiam Lucas dixit 9 .c. [Lc. 9, 26]: “Qui me erubuerit et meos sermones <hunc Filius hominis erubescet cum venerit in maiestate sua>”. Alia sunt verba sed eadem sententia et eadem grammatica et est modus loquendi in Marco diversus (divisus Cor1 P) ab aliis”).
Cor2 (grec. antiq. Glossa, Beda, Augustinus sic habent infra   filius hominis confundetur [+ scilicet in passivo Cor4 ]   eum. Super hoc adducit canon super illud Lc. 9, 26: “Qui me erubuerit”. In greco etiam eadem dictio que est Marco pro   confusus fuerit est in Luca pro   erubuerit. Augustinus: Et confundi non potest quando   confunditur hoc in originali habet. Illud et Glossa concordat, dicens: “Quia multi avaritiam mittunt, labencia despiciunt sed fidei rectitudinem quam habent verecundia impediti non exprimunt, voce addit:   qui enim etc.” Si autem aliquam moneat de quo loco sumitur   autem qui me confessus fuerit etc. sciat illud sumi de Mt. 10, 32 et Lc. 12, 8.)
CorS2 (Alii tam in textu quam in Glossa habent hic   confusus pro   confessus , et infra   confundetur pro   confitebitur, licet minus latine dicatur. Unde in greco idem est verbum pro   confundatur Ro. 9.G. ; aliud autem pro   confitebitur Mt. 10.F. sed idem pro   erubuerit et   erubescat Lc. 9. Bene cum idem sit confundi quod erubescere. Patet tam ex sensu quam ex greco antiquo hoc debet esse   confusus et   confundetur, et sequitur accusativus in proprie sic et post erubescere quod est verbum absolutum etc. Dicitur iste erubescit hic autem   illum supponendum est, id est propter hoc aut illum similiter expone:   confusus me idest propter me   et confundetur eum , enim idest propter eum. Augustinus, Contra Adamantium Manichei discipulum, capitulo 18 [PL 42, 163]:”illud quod dicit Dominusv in euvangelio [ coniec .]:   omnis qui confusus fuerit me et verba mea in generatione ista adultera et patet   et filius hominis confundetur illum cum venerit in gloria patris et sanctorum, quod pertineat ad contemptum rerum temporalium non video”. Item Ieronimus loquens de quadam sancta ait quia non est confusa Christum. Christus enim non confundetur eam et hic est quod dicit Luc. 9.c “Quicumque me erubuerit” etc. et est eadem sententia et eadem grammatica. Item Augustinus, Contra adversarium legis et prophetarum libro 1: Si quisquam diceret confundetur Christus et hoc eo tempore quo iudicaturus est vivos et mortuos, quis enim Christianus patienter audiret tamen in evangelio.   Qui me inquid   confusus fuerit et non in generatione ista adultera et peccatrice et filius hominis confundetur eum cum ven<er>it in gloria patris sui cum angelis suis sanctis , al<iqui :>   suis; sed Parisiensis neutrum nec tangit fere ubique   sanctis vel   suis ; in al<iquibus> neutrum, prior correctio habet   suis , secunda   sanctis ). Cf. Rogeri Bacon Opus minus , ed. J. Brewer, Oxford, 1859, p. 330-331.{MM2018} {MM2021}
81 cum venerit ΩH ΩJ L ΩV] om. ΩM, cum venit CorS2
82 gloria] + sua ΩH
83 angelis CorS2 (Parisiensis neutrum nec tangit fere ubique sanctis vel  suis, in al. neutrum) ΩHF ΩS] + suis Wordsworth (K V) CorS2=Cor3 (al<iqui>) CorS2 ( prior correctio ) ΩR ΩV Catena@ + Catena (Dur111 Li447 V795 etc.) , + sanctis CorS2 (secunda correctio) ΩJ ΩL Rusch Clementina Weber, + sanctis suis CorS2 ΩP, ss. ΩM, suis sanctis Θ CorS2
Numérotation du verset Mc. 8,39 
84 Et dicebat illis:
Amen85 dico vobis,
quia sunt quidam de hic stantibus
qui non gustabunt
mortem,
donec videant regnum Dei
venientis86 in virtute.
84 Hic incipit capitulum 9 Tr871 Cor2 CorS1 CorS2 (hic incipit, secunda Parisiensis non ibi) ΩF ΩSL ΩV Ed1455 Rusch
85 Amen ΩHJLS ΩV Li447@ Rusch Weber ] + Amen CorS1
86 venientis Sarum ΩMHSFJPV Cor2 Li447@ ] veniens Cor1 LP (lectio certior) Cor4 ΩLR Ed1455 Rusch Weber



Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Biblia Communis (Mc. 8), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=biblia&numLivre=56&chapitre=56_8)

Notes :