Capitulum 8
Numérotation du verset
Hbr. 8,1
Capitulum autem
super ea que dicuntur :
talem habemus pontificem
qui consedit
in dextera sedis
magnitudinis
in celis,
Numérotation du verset
Hbr. 8,2
sanctorum minister,
et
tabernaculi veri,
quod fixit Deus1 et non homo.
1 Deus] Dominus
Weber
Numérotation du verset
Hbr. 8,3
Omnis enim pontifex
ad offerenda munera
et hostias
constituitur,
unde necesse est et hunc
habere aliquid quod offerat.
Numérotation du verset
Hbr. 8,4
Si ergo esset super terram
nec esset sacerdos,
cum essent qui offerrent
secundum legem munera,
Numérotation du verset
Hbr. 8,5
qui
exemplari
et umbre deserviunt celestium.
Sicut responsum est
Moysi cum consummaret tabernaculum :
Vide inquit
omnia
facito secundum exemplar,
quod tibi ostensum est in monte.
Numérotation du verset
Hbr. 8,6
Nunc autem melius sortitus est ministerium,
quanto
et melioris testamenti
mediator est,
quod
in melioribus repromissionibus
sanctum est.
Numérotation du verset
Hbr. 8,7
Nam si illud prius
culpa vacasset
non utique secundi locus
inquireretur.
Numérotation du verset
Hbr. 8,8
Unde2 vituperans3
2 unde]
om. Weber
|
3 vituperans] + enim
Weber
|
eos
dicit : Ecce dies
venient4 dicit Dominus
4 venient] veniunt
Weber
et consummabo
super domum Israel,
et super domum Iuda
testamentum novum,
Numérotation du verset
Hbr. 8,9
non secundum testamentum
quod feci patribus eorum
in die qua apprehendi manum eorum5
5 eorum] illorum
Weber
ut educerem illos de terra Egypti, quoniam
ipsi non permanserunt
in testamento meo,
et ego neglexi eos dicit Dominus.
Numérotation du verset
Hbr. 8,10
Quia hoc testamentum
quod disponam
domui Israel
post
dies illos,
dicit Dominus :
dando
leges meas in mentem
eorum, et in corda6
6 corda] corde
Weber
eorum superscribam eas,
et
ero eis in Deum,
et ipsi
erunt mihi in populum,
Numérotation du verset
Hbr. 8,11
et non docebit unusquisque
proximum suum,
et unusquisque fratrem suum
dicens :
cognosce Deum7, quoniam omnes
7 Deum] Dominum
Weber
scient me
a minore
usque ad maiorem eorum,
Numérotation du verset
Hbr. 8,12
quia propitius ero
iniquitatibus eorum
et peccatorum illorum
iam non commemorabor8
8 commemorabor] memorabor
Weber
Numérotation du verset
Hbr. 8,13
dicendo autem novum
veteravit prius
quod autem antiquatur
et senescit
prope interitum est.
Capitulum 8
Numérotation du verset
Hbr. 8,1
marg.|
[GME73.8.1]
1
Capitulum autem
etc. Quasi: De huius pontificis dignitate multa diximus, sed super ea que dicuntur est capitulum, id est quiddam maximum atque dignissimum quod etiam continet multa sub quadam brevitate verborum hoc scilicet quod sequitur:
Talem habemus pontificem qui consedit
etc., id est qui equalis est Patri potestate et maiestate et secundum humanam substantiam locatus
in celis,
1 Hic incipit Hbr. 8 : + •VIII• marg. Pi125 Zw58
Numérotation du verset
Hbr. 8,2
marg.|
[GME73.8.2] per misericordiam
minister
spiritualium
sanctorum,
non figuralis sed veri,
quod
verum
fixit Deus et non homo.
Hoc tabernaculum sive sancta est Ecclesia presens et futura quam Deus et hic in iustitia et ibi in vita perfecta confirmat.
Numérotation du verset
Hbr. 8,3
marg.|
[GME73.8.3] ¶Et recte dico.
Omnis enim pontifex
constituitur minister, sed
ad offerenda munera,
id est panes, thus et huiusmodi,
et hostias
, id est animalia. Unde quia
omnis pontifex
offerendorum constituitur minister et hec nostrum pontificem necesse est habere aliquid quod offerat, id est secundum quod ipse se possit offerre. Sicut autem quod terrenus pontifex offert terrenum est, ita quod celestis pontifex offerat convenit esse celeste, quod utique ipse est qui in ipsa secundum quam oblatus est humana natura de sursum veniens, super omnes immunitatis a peccato post ceteris forma speciosissimus.
Numérotation du verset
Hbr. 8,4
marg.|
[GME73.8.4] Hac ergo ratione non est
super terram,
id est non est terrenum quod offerat.
Si
enim
esset super terram nec sacerdos
ille secundum ordinem Melchisedech qui eternus dicitur esset. Superflue namque ad offerenda temporalia promitteretur eternus,
cum essent
multi qui
offerrent
illa temporalia
munera secundum legem,
scilicet Levitici,
Numérotation du verset
Hbr. 8,5
marg.|
[GME73.8.5-1]
qui
[Zw58, f.186v]
deserviunt exemplari et umbre,
id est figuris
celestium
.
Exemplari
enim dicit pro exemplo. Nam exemplum est quod ab alicuius rei forma deducitur. Ipsa vero forma a qua deducitur aliquid est exemplar.
marg.|
[GME73.8.5-2]
Sicut,
quasi:
Deserviunt exemplari
utique agentes
sicut responsum est
etc.
Vide, inquit
Dominus
Moysi, facito
figuras
secundum exemplar,
id est rei veritatem,
quod tibi
certa visione
ostensum est in monte.
Hoc de figuranda veritate Dominus propter incipientes precepit. Parvuli namque similitudinibus inducendi sunt et ita paulatim proficiunt, ut tandem absque figuris in veritate perficiantur.
Non autem.
Quasi: Tunc deservierunt umbre.
Numérotation du verset
Hbr. 8,6
marg.|
[GME73.8.6-1]
Nunc autem
in hoc tempore gratie noster pontifex sortitus est, id est accepit ex gratia multo melius ministerium quam terrena et temporalia offerendi et tanto utique melius est.
marg.|
[GME73.8.6-2] ¶Quanto melioris testamenti mediator est, id est dator inter Deum et homines medius. Hic de testamenti Christi excellentia atque novitate. Quod testamentum in melioribus repromissionibus quam sint promissiones Veteris Testamenti
sancitum est.
Illud enim temporalia, hoc eterna promittit, et hoc vacat a culpa, illud vero non vacat a culpa.
Numérotation du verset
Hbr. 8,7
marg.|
[GME73.8.7]
Nam si illud vacasset
a
culpa,
id est si sub illo peccatorum esset remissio
utique non inquireretur locus secundi.
Numérotation du verset
Hbr. 8,8
marg.|
[GME73.8.8] ¶Quasi enim Deus querat locum secundi
,
cum mutandi veteris rationem nobis in sacrilegio transgressionis Iudeorum constituit et
eos vituperans,
ait per Ieremiam: Ecce dies etc.,
et consummabo
2
,
id est consummans dabo
testamentum novum
quo promissio Abrahe facta implebitur
super domum
universi
Israel et
specialiter
super domum Iuda,
quibus oportet primum predicari verbum Dei, ut ipsis repellentibus illud transferatur ad gentes.
Numérotation du verset
Hbr. 8,9
marg.|
[GME73.8.9-1] ¶Non autem erit
secundum
illud
testamentum quod feci patribus eorum in die qua,
id est tempore quo,
apprehendi
etc.
marg.|
[GME73.8.9-2] ¶
Quoniam ipsi.
Ecce in quo vituperat eos. Quasi: Dabo testamentum novum. Ideo utique
quoniam ipsi non permanserunt,
etc. Patenter eos culpat, non legem que tamen non iustificat et dicitur vetus quoniam a peccati vetustate non liberat. Hoc autem testamentum dicitur novum, quia hic spiritus est qui iustificationem innovat.
Numérotation du verset
Hbr. 8,10
marg.|
[GME73.8.10] Unde subiungit:
Quia hoc
etc. Quasi: Recte dico testamentum novum,
quia hoc testamentum
re vera novum est
quod
ordinabiliter
disponam
vero
Israel post dies illos,
id est tempore acceptabili. Et hoc faciam
dicit Dominus
non scribendo in lapidibus sicut prius, sed
dando leges meas in mentes eorum,
ut sciant intelligendo,
et superscribam eas
dato desuper spiritu qui digitus Dei est
in corda eorum
ut faciant diligendo.
Numérotation du verset
Hbr. 8,11
marg.|
[GME73.8.11]
Et
tunc
ero
etc., id est cognoscar esse Deus eorum in quem credant, et ipsi cognoscentur esse populus qui mihi serviant. Et hoc quidem in hac vita. In futuro autem non docebit quoniam omnes tunc videntes me sicut sum
scient me
etc. Minores et maiores dicit vel quia tunc stella a stella in claritate differt, vel quia nunc alii tamquam minores credunt, alii tamquam maiores intelligunt, vel quia tempore alii priores, alii posteriores sunt.
Numérotation du verset
Hbr. 8,12
marg.|
[GME73.8.12] Quos quoniam a Deo non nisi peccata [Zw58, f.187v] separant, que non nisi per gratiam dimittuntur addit:
Quia
etc., quasi: Omnes tunc scient me et propicius ero
iniquitatibus eorum,
maioribus ad proximum
et peccatorum eorum
minorum et in se
non memorabor
ultra ad penam.
Numérotation du verset
Hbr. 8,13
marg.|
[GME73.8.13] Hic tangit de remissione, quod post latius exsequitur, sed quare hanc de Hieremia auctoritatem adduxerit explanat et ait:
Dicendo autem novum veteravit,
id est vetus esse subintelligi fecit. Quod autem antiquatur etc. Quasi: Similiter et lex terminabilis est.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Gilbertus Pictaviensis, Media Glossatura (Hbr. Capitulum 8), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 10/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=media&numLivre=73&chapitre=73_8)
Martin Morard, ed., Gilbertus Pictaviensis, Media Glossatura (Hbr. Capitulum 8), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 10/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=media&numLivre=73&chapitre=73_8)
Notes :