Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Capitulum 13

Numérotation du verset Mc. 13,1

Et cum egrederetur de templo

ait illi unus ex discipulis suis: Magister, aspice¹ quales lapides et quales structure.

¹ aspice Ω^J Ω^L Li447@ Ω^S Rusch Weber ] + has Li447

Numérotation du verset Mc. 13,2

Et respondens Iesus² ait illi: Vides has omnes magnas edificationes?

² Iesus Rusch ] om. Ω^S

Non relinquetur lapis super lapidem qui non destruatur.

Numérotation du verset Mc. 13,3

Et cum sederet in monte Olivarum³

³ Olivarum Cas239 Ω^L ] Oliveti Ω^S

contra templum

interrogabant eum separatim⁴ Petrus et Iacobus et Ioannes et Andreas:

⁴ eum separatim] inv. Ω^S

Numérotation du verset Mc. 13,4

Dic nobis quando hec⁵ fient et quod signum erit quando hec omnia⁶ incipient consummari?

⁵ hec Ω^S Rusch ] ista Cas239 Li447@ Ω^J Ω^L Weber |

⁶ hec omnia Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber ] omnia ista Li447@ |

Numérotation du verset Mc. 13,5

Et respondens Iesus cepit illis dicere⁷: Videte ne quis vos seducat.

⁷ illis dicere Ω^S Rusch ] inv. Li447 Li447@ Ω^J Ω^L Weber

Numérotation du verset Mc. 13,6

Multi enim venient in nomine meo dicentes: Quia ego sum et multos seducent⁸.

⁸ multos seducent Rusch ] inv. Ω^S

Numérotation du verset Mc. 13,7

Cum autem audieritis⁹ bella

⁹ autem audieritis Ω^S Li447@ ] audieritis Rusch, cum Li447 , inv. Cas239 Ω^J Ω^L Weber

et opiniones bellorum

ne timueritis. Oportet enim

hec¹⁰ fieri sed nondum finis¹¹.

¹⁰ hec Cava Cas239 Ω^S Clementina ] om. Ω^L Weber |

¹¹ finis Li447 Li447@ Ω^L Rusch Weber ] est praem. Kells Wordsworth (L R) Cor2, + est Ω^J, statim praem. Ω^S |

Numérotation du verset Mc. 13,8

Exsurget enim¹²

¹² enim Ω^S Rusch ] autem Li447 Li447@ Ω^J Ω^L Weber

gens contra¹³ gentem et regnum super¹⁴ regnum. Et erunt¹⁵ terremotus per loca et fames.

¹³ contra Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber ] super Cas239 Ω^JΩ^L |

¹⁴ super Cas239 Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber ] contra Li447 Li447@ |

¹⁵ erunt Cas239 Ω^L] erit Ω^S |

Initium dolorum hec.

Numérotation du verset Mc. 13,9

Videte autem vosmetipsos.

Tradent enim vos in conciliis¹⁶ et in synagogis¹⁷ vapulabitis, et ante reges et presides¹⁸ stabitis propter me in testimonium illis.

¹⁶ conciliis] consiliis Ω^S |

¹⁷ synagogis] + suis Ω^S |

¹⁸ reges et presides Li447 Li447@ Ω^S Rusch ] inv. Ω^J Ω^L Weber |

Numérotation du verset Mc. 13,10

Et in omnes gentes¹⁹

¹⁹ gentes Li447@ Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber ] om. Li447

primum oportet predicari evangelium.

Numérotation du verset Mc. 13,11

Et cum duxerint vos tradentes

nolite precogitare

quid loquamini

sed quod datum fuerit vobis²⁰

²⁰ fuerit vobis Ω^J Li447 Li447@ Ω^S Rusch ] inv. Ω^L Weber

in illa hora, id loquimini. Non enim vos estis²¹ loquentes sed Spiritus sanctus.

²¹ vos estis Ω^S Rusch Weber ] inv. Li447 Li447@ Ω^J Ω^L

Numérotation du verset Mc. 13,12

Tradet autem frater fratrem in mortem

et pater filium,

et consurgent filii in parentes et morte afficient eos²².

²² afficient eos] inv. Ω^S

Numérotation du verset Mc. 13,13

Et eritis odio omnibus hominibus²³* propter nomen meum.

²³ hominibus Wordsworth (B D) Cor2 Catena (Li447 Li447@) Ω^S] gentibus Cava , om. Rusch

Qui autem sustinuerit in finem hic salvus erit.

Numérotation du verset Mc. 13,14

Cum autem videritis abominationem desolationis

stantem ubi non debet.

Qui legit intelligat.

Tunc qui in Iudea sunt fugiant in montes

Numérotation du verset Mc. 13,15

et qui super²⁴ tectum ne²⁵ descendat in domum, nec introeat ut tollat²⁶ quid de domo sua.

²⁴ super] supra Ω^S |

²⁵ ne Li447 Ω^L Ω^S Weber ] non Li447@ Ω^J Rusch |

²⁶ introeat ut tollat Li447@ Ω^J Ω^L Ω^S Weber ] introeant ut tollant Rusch |

Numérotation du verset Mc. 13,16

Et qui in agro erit non revertatur retro tollere vestimentum suum.

Numérotation du verset Mc. 13,17

Ve autem pregnantibus

et nutrientibus in illis diebus.

Numérotation du verset Mc. 13,18

Orate ergo²⁷ ut²⁸ hieme non fiant.

²⁷ ergo Li447 Li447@ Ω^S] vero Ω^J Ω^L Rusch Weber |

²⁸ ut Li447 Li447@ ] + in Ω^S |

Numérotation du verset Mc. 13,19

Erunt enim²⁹

²⁹ enim Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber] autem Ω^S

dies illi tribulationis³⁰ tales quales non fuerunt ab initio creature quam condidit Deus usque nunc neque fient.

³⁰ tribulationis Catena@ (Li447 Mt366 V10650) Ω^J Ω^L Ω^S Rusch ] tribulationes Clementina Weber

Numérotation du verset Mc. 13,20

Et nisi breviasset Dominus dies³¹

³¹ breviasset Dominus dies Li447 Li447@ ] abbreviasset dies illos (= Wordsworth : B G To22 O T ) Dominus Ω^S ( hapax)

non fuisset salva omnis caro. Sed propter electos quos elegit breviavit dies³².

³² dies] + Dominus Ω^S ( hapax)

Numérotation du verset Mc. 13,21

Et tunc si quis vobis dixerit: Ecce hic est Christus, ecce illic, ne³³ credideritis³⁴.

³³ ne] non Ω^S Cas574 |

³⁴ credideritis Ω^J Ω^L Ω^S Catena Cas574 Rusch Weber ] credid<er>itis Li447@ |

Numérotation du verset Mc. 13,22

Exsurgent enim pseudochristi et pseudo prophete et dabunt signa et portenta³⁵ ad seducendos si fieri potest³⁶ etiam³⁷ electos.

³⁵ portenta Cor2 ( PORTENTA, non PRODIGIA ) Ω^J Ω^L Rusch Weber ] prodigia et Kells, prodigia Li447 Li447@ Cas574, prodigia vel praem. Ω^S |

³⁶ fieri potest Wordsworth ( D R ) Webr (D) Li447 Li447@ Cas574 Rusch Clementina ] inv. Ω^J Ω^L Weber |

³⁷ etiam Li447 Ω^J Cas574 Rusch Weber ] et Li447@ |

Numérotation du verset Mc. 13,23

Vos ergo videte. Ecce predixi vobis omnia.

Numérotation du verset Mc. 13,24

Sed in illis diebus³⁸ post tribulationem illam

³⁸ illis diebus Ω^J Ω^L Ω^S Cas574 Rusch Weber ] inv. Li447 Li447@

sol contenebrabitur³⁹

³⁹ contenebrabitur Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber ] contenebratur Li447@

et luna non dabit splendorem suum,

Numérotation du verset Mc. 13,25

et stelle celi erunt⁴⁰ decidentes⁴¹

⁴⁰ stelle celi – erunt Cas574 Wordsworth] inv. Wordsworth (B C P9389 J K L To22 T V X* Z) Weber |

⁴¹ decidentes Cas574 ] cadentes Ω^S ( hapax) |

et virtutes que sunt in celis⁴² movebuntur.

⁴² celis Li447 Ω^L Ω^S Cas574 Rusch Weber ] celo Li447@

Numérotation du verset Mc. 13,26

Et tunc videbunt Filium hominis venientem in nubibus⁴³ cum virtute magna⁴⁴* et gloria.

⁴³ nubibus Cas574 Rusch Weber] + celi Wordsworth (D L) Cor2 Ω^S |

⁴⁴ magna Kells Li447 Li447@ Cas574 Ω^S] multa Ω^L Rusch Weber |

Numérotation du verset Mc. 13,27

Et tunc mittet angelos suos et congregabit⁴⁵ electos suos⁴⁶

⁴⁵ congregabit] + multos Ω^S ( rubr. cancel.) ( hapax) |

⁴⁶ suos] om. Cas574 |

a quatuor ventis a summo terre usque ad summum celi.

Numérotation du verset Mc. 13,28

A ficu autem discite parabolam.

Cum iam ramus eius tener fuerit et nata fuerint folia

cognoscitis quia in proximo⁴⁷ sit⁴⁸* estas.

⁴⁷ proximo] proxima Cas574 |

⁴⁸ sit Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber ] est Cas574 Rusch |

Numérotation du verset Mc. 13,29

Sic et vos cum videritis hec fieri scitote quia⁴⁹ in proximo sit in ostiis.

⁴⁹ quod Ω^J Ω^L Ω^S Weber ] quia Wordsworth (D G) Sarum Li447 Li447@ Rusch

Numérotation du verset Mc. 13,30

Amen dico vobis quoniam non transibit⁵⁰ generatio hec⁵¹

⁵⁰ transibit] peribit Ω^S |

⁵¹ hec] ista Ω^S |

donec omnia ista⁵² fiant.

⁵² omnia ista] hec omnia Ω^S

Numérotation du verset Mc. 13,31

Celum et terra transibunt, verba autem mea non transibunt⁵³.

⁵³ transibunt] transient Ω^S

Numérotation du verset Mc. 13,32

De die autem illa⁵⁴

⁵⁴ illa CorS2 Ω^J Li447@ Ω^S Rusch ] illo Ω^L Weber

vel⁵⁵ hora nemo scit: neque angeli in celo neque filius,

⁵⁵ vel Ω^J Ω^L Ω^S Weber ] et Li447 Li447@ Rusch

nisi Pater.

Numérotation du verset Mc. 13,33

Videte, vigilate

et orate. Nescitis enim⁵⁶ quando tempus sit.

⁵⁶ enim Li447 Li447@ ] ergo Ω^S

Numérotation du verset Mc. 13,34

Sicut⁵⁷ homo

⁵⁷ Sicut Li447 Li447@ ] + enim Ω^S

qui peregre profectus reliquit domum suam

et dedit servis suis potestatem cuiusque operis

et ianitori

precepit⁵⁸ ut vigilet.

⁵⁸ precepit Weber (P) Li447 Li447@ Ω^S Clementina ] precipit Φ, precipiat Ω^L Weber

Numérotation du verset Mc. 13,35

Vigilate ergo,

nescitis enim quando Dominus domus⁵⁹ veniat, sero an media nocte,

⁵⁹ Dominus Li447 Rusch ] + domus Ω^J Ω^L Li447@ Weber

an gallicantu, an mane,

Numérotation du verset Mc. 13,36

ne cum venerit repente inveniat vos dormientes.

Numérotation du verset Mc. 13,37

Quod autem vobis dico⁶⁰

⁶⁰ vobis dico] inv. Ω^S

omnibus dico: Vigilate.

Capitulum 13

Numérotation du verset Mc. 13,1

Et cum egrederetur de templo

^interl.| facto ostendens que verbo ostenderat

^marg.| ET CUM EGREDERETUR. BEDA. Recedente de templo Domino omnia legis edificia et compositio mandatorum ita destructa est, ut nihil a Iudeis impleri possit, et capite sublato universa inter se membra compugnent.

^marg.| {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 982va ; facsim., p. 124a} Apte post laudatam in paupercula muliere Ecclesie devotionem de templo egreditur, quia fundata ingentibus Christi Ecclesia, Iudea sue perfidie penas erat luitura et edificia ruitura.

ait illi {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 982va ; facsim., p. 124a} unus ex discipulis suis: Magister, aspice¹ quales lapides et quales structure.

¹ aspice Ω^J Ω^L Li447@ Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] + has Li447

^interl.| HIERONYMUS. Que enumerat potius spernenda sunt quam tractanda

Numérotation du verset Mc. 13,2

Et respondens Iesus² ait illi: Vides has omnes magnas edificationes?

² Iesus Rusch ] om. Ω^S

^marg.| VIDES etc. Divinitus autem procuratum est, ut patefacta per orbem fidei evangelice gratia, ipsum templum cum cerimoniis tolleretur, ne forte aliquis parvulus adhuc ac lactens in fide^a, si videret manere illa a prophetis facta a Domino instituta, admirando sanctum seculare, paulatim ad iudaismum relaberetur. Aufertur ergo umbra et palmam tenet veritas per orbem declarata.

^a Cf. 1Cor. 3, 1-2: « Tamquam parvulis in Christo, lac vobis potum dedi, non escam: nondum enim poteratis: sed nec nunc quidem potestis: adhuc enim carnales estis ».

Non relinquetur lapis super lapidem qui non destruatur.

^marg.| HIERONYMUS. Prenuntiat cladem novissimi temporis, id est destructionem templi cum plebe et littera sua, de qua: Lapis super lapidem non relinquetur , id est testimonia prophetarum super eos in quos Iudei retorquebant ea ut in Esdram, in Zorobabel, in Machabeos.

Numérotation du verset Mc. 13,3

Et cum sederet in monte Olivarum³

³ Olivarum Cas239 Ω^L Ed1455 ] Oliveti Ω^S

^interl.| de ruina templi et excidio gentis disputans

^marg.| ET CUM SEDERET. BEDA. Mystice in sanctis quietus manet, dum superborum detestatur amentiam. Mons enim Olivarum fructiferam Ecclesie celsitudinem significat. Mons ille non infructuosas arbores sed oliveta gignit⁴ quibus lumen alitur, umbra fugatur, requies lassis tribuitur, infirmitas solvitur.

⁴ gignit] gingnit cacogr. Rusch

contra templum

^interl.| ipse situs corporis congruit verbis

^interl.| quia predixerat omnia esse destruenda, discipuli secreto tempus et signa destructionis querunt: ET CUM SEDERET IN MONTE

interrogabant eum separatim⁵ Petrus et Iacobus et Ioannes et Andreas:

⁵ eum separatim] inv. Ω^S

Numérotation du verset Mc. 13,4

Dic nobis quando hec⁶ fient et quod signum erit quando hec omnia⁷ incipient consummari?

⁶ hec Ω^S Rusch ] ista Cas239 Li447@ Ω^J Ω^L Ed1455 Weber

⁷ hec omnia Ω^J Ω^L Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] omnia ista Li447@

Numérotation du verset Mc. 13,5

Et respondens Iesus cepit illis dicere⁸: Videte ne quis vos seducat.

⁸ illis dicere Ω^S Rusch ] inv. Li447 Li447@ Ω^J Ω^L Ed1455 Weber

^marg.| ET RESPONDENS. BEDA. A tempore dominice passionis in populo Iudeorum qui latronem seditiosum elegerunt, Christum salvatorem abiecerunt nec bella hostium nec seditiones civium cessaverunt. Sed apostoli, ne his adventantibus terreantur et, ne Hierosolymam Iudeamque deserant, admonentur quia non statim finis. In quadragesimum enim annum desolatio provincie et ultimum urbis ac templi excidium protelatum est.

Numérotation du verset Mc. 13,6

Multi enim venient in nomine meo dicentes: Quia ego sum et multos seducent⁹.

⁹ multos seducent Rusch ] inv. Ω^S

^marg.| MULTI ENIM VENIENT. Imminente excidio, multi venerunt qui se esse Christos et iam tempus libertatis adesse mentirentur. Multi etiam in Ecclesia temporibus apostolorum inter cetera diem Domini instare minati sunt. Multi in nomine Christi venere Antichristi quorum primus Simon Magus cui auscultabant omnes qui erant in Samaria a minimo usque ad maximum dicentes: Hic est virtus Dei que vocatur magna eo quod multo tempore magicis artibus dementasset eos.^b

^b Cf. Beda Venerabilis, In Marci evangelium expositio, lib. 4, cap. 13.5-6, CCSL 120/3, p. 596.45-55.

Numérotation du verset Mc. 13,7

Cum autem audieritis¹⁰ bella

¹⁰ autem audieritis Ω^S Li447@ ] audieritis Rusch, cum Li447 , inv. Cas239 Ω^J Ω^L Ed1455 Weber

^interl.| hostium

et opiniones bellorum

^interl.| seditiones civium

ne timueritis. Oportet enim

^interl.| vel: autem

hec¹¹ fieri sed nondum finis¹².

¹¹ hec Cava Cas239 Ω^S Clementina ] om. Ω^L Ed1455 Weber

¹² finis Li447 Li447@ Ω^L Ed1455 Rusch Weber ] est praem. Kells Wordsworth (L R) Cor2, + est Ω^J, statim praem. Ω^S

Numérotation du verset Mc. 13,8

Exsurget enim¹³

¹³ enim Ω^S Ed1455 Rusch ] autem Li447 Li447@ Ω^J Ω^L Weber

^marg.| EXSURGET ENIM. BEDA. Hec omnia ante ultimos et acerbissimos dolores quibus omnis vastata est provincia tempore iudaice seditionis constat ad litteram contigisse. Potest vero regnum super regnum, et pestilentie eorum quorum sermo serpit ut cancer, et fames audiendi verbum Dei, et commotio universe terre, et a vera fide separatio, in hereticis magis intelligi qui contra se {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 982vb ; facsim., p. 124b} invicem dimicantes Ecclesie victoriam faciunt.

gens contra¹⁴ gentem et regnum super¹⁵ regnum. Et erunt¹⁶ terremotus per loca et fames.

¹⁴ contra Li447 Li447@ Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] super Cas239 Ω^JΩ^L

¹⁵ super Cas239 Ω^J Ω^L Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] contra Li447 Li447@

¹⁶ erunt Cas239 Ω^L] erit Ω^S

^interl.| Lucas^c: «terremotus magni erunt per loca et pestilentie et fames».

^c Lc. 21, 11.

Initium dolorum hec.

Numérotation du verset Mc. 13,9

Videte autem vosmetipsos.

^marg.| VIDETE AUTEM. BEDA. Quare hec omnia inferantur dicit: Videte etc. Ea enim vel sola vel maxima causa est excidii, quia post occisionem Domini nominis quoque ac fidei precones simul et confessores impia crudelitate vexabant.

Tradent enim vos in conciliis¹⁷ et in synagogis¹⁸ vapulabitis, et ante reges {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 982vb ; facsim., p. 124b} et presides¹⁹ stabitis propter me in testimonium illis.

¹⁷ conciliis] consiliis Ω^S

¹⁸ synagogis] + suis Ω^S

¹⁹ reges et presides Li447 Li447@ Ω^S Rusch ] inv. Ω^J Ω^L Ed1455 Weber

^interl.| constantes animos tam bona causa dabit

Numérotation du verset Mc. 13,10

Et in omnes gentes²⁰

²⁰ gentes Li447@ Ω^J Ω^L Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] om. Li447

^marg.| HIERONYMUS. Ut clamet Ecclesia^d: «A finibus terre ad te, Domine, clamavi»

^d Cf. Ps. 60, 3.

^marg.| ET IN OMNES GENTES. BEDA. Quia noverat Dominus corda discipulorum de perditione sue gentis tristanda hoc modo consolatur ut sciant amissis Iudeis se socios regni celestis ex toto orbe habituros. Sicut enim ecclesiastice historie testantur, multo ante excidium Iudee, omnes apostoli ad predicandum evangelium per totum orbem sunt dispersi exceptis Iacobo Zebedei et Iacobo fratre Domini qui prius in Iudea pro verbo evangelii sanguinem fuderunt^e.

^e Cf. Act. 12, 1-2: « Eodem autem tempore misit Herodes rex manus, ut affligeret quosdam de Ecclesia. Occidit autem Iacobum fratrem Ioannis gladio ».

primum oportet predicari evangelium.

^interl.| quasi ne de perditione vestre gentis tristemini qui socios de omnibus gentibus estis habituri

Numérotation du verset Mc. 13,11

Et cum duxerint vos tradentes

^interl.| ante presides

nolite precogitare

^interl.| voluntatem tantum offerte, ego loquar qui sum in vobis et gratia Spiritus sancti in respondendo aderit

quid loquamini

^interl.| ante presides

sed quod datum fuerit vobis²¹

²¹ fuerit vobis Ω^J Li447 Li447@ Ω^S Rusch ] inv. Ω^L Ed1455 Weber

^interl.| a Spiritu

in illa hora, id loquimini. Non enim vos estis²² loquentes sed Spiritus sanctus.

²² vos estis Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] inv. Li447 Li447@ Ω^J Ω^L

^interl.| «Quod continet omnia scientiam habet vocis»^f

^f Sap. 1, 7.

Numérotation du verset Mc. 13,12

Tradet autem frater fratrem in mortem

^interl.| hoc in persecutionibus frequenter visum est

et pater filium,

^interl.| non est eorum fide affectus quorum diversa est fides

et consurgent filii in parentes et morte afficient eos²³.

²³ afficient eos] inv. Ω^S

Numérotation du verset Mc. 13,13

Et eritis odio omnibus hominibus²⁴* propter nomen meum.

²⁴ hominibus Wordsworth (B D) Cor2 Catena (Li447 Li447@) Ω^S] gentibus Cava , om. Rusch

^interl.| tam bona constanter causa tuenda fuit

^interl.| non enim martyrem facit pena sed causa^g

^g ¶Fons^G Cf. v. g. Glossa ordinaria (Ps. 34, 23) [Strasbourg, 1481, t. 2, facsim. p. 496a ; P106 (f. 145r)] : «AUGUSTINUS. Pena similis sceleratis sed non causa. Martyrem enim (om. P106) non facit pena sed causa » ; cf. Glossa ordinaria ( Rm. 8, 36 ) <ex quo> Glossa media (Rm. 8, 36) ; <ex quibus> Glossa magna ( Ps. 34, 23 ; cf. Ps. 68, 5.VI ; Rm. 8, 36) et passim ;
<cuius fons> Augustinus Hipponensis, Contra Cresconium, lib. 3, c. 47, § 51, CSEL 52, p. 459.13 : « acceptatum est, rescriptum est, quid aliud, nisi quod pars donati iam sciret se ad illam poenam aurariam cum ceteris haereticis pertinere, cum quibus propter communionem talis persecutionis aut communem se deputet habere iustitiam aut, si non deputat, non se ideo iactet iustam, quia ea poena coercetur, qua coerceri et eas haereses uidet quas concedit iniustas, et tandem intellegat, quod christi martyrem non facit poena sed causa, nos autem usque adeo saeuos persecutores esse arguat, ut nec post imperiale rescriptum aurum illud fisco crispinus expenderit, indulgentiam illi catholicis episcopis impetrantibus, et nunc inter ipsas etiam recentissimas leges proscriptionem uestris episcopis comminantes in re propria securus sedeat et catholici clerici inter manus circumcellionum clericorum que uestrorum domos, uictum, salutem ac lumen corporis pendant » ; Augustinus Hipponensis, Sermones ad populum, sermo 53A (= Morin 11), § 13, CCSL41Aa, p. 122.277 : « Martyrem non facit poena, sed causa: prius eligat causam, et securus sufferat poenam » ; sermo 328 auctus (= Lambot 13), ed. RevBén. 51, p. 19.134 ; sermo 331, PL 38, 1460.6. [MM2023]

Qui autem sustinuerit in finem hic salvus erit.

^interl.| finis, non pugna, coronat

Numérotation du verset Mc. 13,14

Cum autem videritis abominationem desolationis

^interl.| Antichristum, vel imaginem Adriani vel Cesaris

^marg.| CUM AUTEM VIDERITIS etc. BEDA. Potest abominatio intelligi, vel Antichristus, vel imago Cesaris quam Pilatus in templo posuit, vel statua Adriani equestris que in ipso sancto sanctorum loco multo tempore stetit. Abominatio quoque secundum Scripturam idolum nuncupatur, et ideo addit desolationis, quia in desolato templo atque deserto idolum positum est.

^marg.| BEDA. Iuxta spiritualem sensum cum viderimus abominationem desolationis stare ubi non debet, id est hereses et flagitia regnare in eis qui celestibus mysteriis sunt consecrati, cum operantes iniquitatem, loquentes mendacium, viros sanguinum et dolosos pacem fidelium turbare perpendimus. Tunc qui in Iudea , id est in confessione vere fidei persistimus, ad montes fugiamus, id est ad culmina virtutum. Tunc qui super tectum , qui scilicet excedit animo carnalia, et tamquam in aura libera spiritualiter vivit, non descendat in domum ad infimos scilicet actus pristine conversationis, ut ea que reliquerat mundi desideria carnisve repetat. Domus enim nostra vel hic mundus vel caro in qua degimus.

stantem ubi non debet.

^interl.| Mattheus in loco sancto qui idem est, quia in loco sancto abominatio stare non debet

Qui legit intelligat.

^interl.| prophetas qui hoc predixerunt

Tunc qui in Iudea sunt fugiant in montes

^marg.| TUNC QUI IN IUDEA etc. BEDA. Hec facta sunt cum appropinquante romano bello et Iudee exterminio qui in provincia erant Christiani admoniti oraculo - ut Ecclesiastica narrat historia - trans Iordanem secedentes, sub Agrippe regno manebant ad tempus in Pella civitate, qui cum ea que sibi obtemperare voluit parte Iudeorum semper parebat imperio Romanorum.

Numérotation du verset Mc. 13,15

et qui super²⁵ tectum ne²⁶ descendat in domum, nec introeat ut tollat²⁷ quid de domo sua.

²⁵ super] supra Ω^S

²⁶ ne Li447 Ω^L Ω^S Ed1455 Weber ] non Li447@ Ω^J Rusch

²⁷ introeat ut tollat Li447@ Ω^J Ω^L Ω^S Ed1455 Weber ] introeant ut tollant Rusch

Numérotation du verset Mc. 13,16

Et qui in agro erit non revertatur retro tollere vestimentum suum.

Numérotation du verset Mc. 13,17

Ve autem pregnantibus

^marg.| VE AUTEM PREGNANTIBUS. Quia vel uteri pondere vel filiorum sarcina gravate fugere non poterunt. Unde in libro Historiarum legitur {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 983ra ; facsim., p. 125a} uxorem Ionathe turbatam fuga, filium sinu suo lapsum recepisse perpetuo claudum^h.

^h Cf. 2 Rg. (2Sm.) 4, 4.

{Rusch, t. 4: Erfurt, f. 983ra ; facsim., p. 125a} et nutrientibus in illis diebus.

Numérotation du verset Mc. 13,18

Orate ergo²⁸ ut²⁹ hieme non fiant.

²⁸ ergo Li447 Li447@ Ω^S] vero Ω^J Ω^L Ed1455 Rusch Weber

²⁹ ut Li447 Li447@ ] + in Ω^S

^interl.| Mattheus autemⁱ: «Orate autem ut non fiat fuga vestra hieme vel sabbato».

ⁱ Mt. 24, 20.

^marg.| ORATE AUTEM. HIERONYMUS. Ut non fiat fuga vestra hieme vel sabbato.

^marg.| ISIDORUS. Ne finiatur fructus operis vestri cum fine temporis. Hieme enim finitur fructus sabbato tempus.

^marg.| BEDA. ORATE AUTEM etc. Si de captivitate a Tito et Vespasiano facta hec accipimus, orare debent, ne fiat fuga eorum hieme vel sabbato. Hieme enim prohibet frigus fugere ad solitudinem, et in montibus desertis latere. In sabbato autem aut transgressio legis si fugiunt aut mors si remanent. Si de consummatione mundi intelligitur, precipitur, ut fides et caritas nostra in Christum non refrigescat, neque ut otiosi in opere Dei torpeamus virtutum sabbato. Hec enim Domini locutio partim ad captivitatem iudaicam, partim ad diem iudicii pertinet. Unde Mattheus^j: «Dic nobis quando hec erunt et signum adventus tui et consummationis seculi?»

^j Mt. 24, 3.

Numérotation du verset Mc. 13,19

Erunt enim³⁰

³⁰ enim Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber] autem Ω^S

^interl.| Ideo orandum: Erunt enim

dies illi tribulationis³¹ tales quales non fuerunt ab initio creature quam condidit Deus usque nunc neque fient.

³¹ tribulationis Catena@ (Li447 Mt366 V10650) Ω^J Ω^L Ω^S Rusch ] tribulationes Ed1455 Clementina Weber

^interl.| Hec proprie ad Antichristum quando crebriora et acerbiora tormenta inferentur fidelibus et quod gravius signa quoque comitabuntur.

Numérotation du verset Mc. 13,20

Et nisi breviasset Dominus dies³²

³² breviasset Dominus dies Li447 Li447@ ] abbreviasset dies illos (= Wordsworth : B G To22 O T ) Dominus Ω^S ( hapax)

^marg.| BEDA. ET NISI BREVIASSET DOMINUS DIES.³³ Hec tribulatio quanto ceteris gravior, tanto brevitate moderatior. Tribus annis scilicet et dimidio quantum ex Daniele^k et Apocalypsi Ioannis^l coniici potest Ecclesiam per orbem impugnatura est.^A

^k Cf. Apc. 12, 14: « Et date sunt mulieri ale due aquile magne ut volaret in desertum in locum suum, ubi alitur per tempus et tempora, et dimidium temporis a facie serpentis ».

^l Cf. Dn. 7, 25: « Et sermones contra Excelsum loquetur, et sanctos Altissimi conteret et putabit quod possit mutare tempora, et leges ; et tradentur in manu eius usque ad tempus et tempora et dimidium temporis ».

^A Codd. : Cas574 Rusch

³³ Dominus dies] etc. Cas574

^marg.| ET NISI BREVIASSET. Quasi: quod in tantis malis refugium? Que spes electis? Hoc solum scilicet, ut Deus qui dat virtutem patiendi breviet potentiam persequendi. Et hoc est: Et nisi breviasset ³⁴ etc.^B

^B Codd. : Cas574 Rusch

³⁴ breviasset] abreviasset Cas574

non fuisset salva omnis caro. Sed propter electos quos elegit breviavit dies³⁵.

³⁵ dies] + Dominus Ω^S ( hapax)

^interl.| HIERONYMUS. Ne malitia mutet intellectum eorum

Numérotation du verset Mc. 13,21

Et tunc si quis vobis dixerit: Ecce hic est Christus, ecce illic, ne³⁶ credideritis³⁷.

³⁶ ne] non Ω^S Cas574

³⁷ credideritis Ω^J Ω^L Ω^S Catena Cas574 Ed1455 Rusch Weber ] credid<er>itis Li447@

^marg.| ET TUNC SI QUIS. BEDA. Quidam hoc ad captivitatem iudaicam referunt, quando multi christos se esse dicentes, populum post se deceptum trahebant. Sed ibi nullus erat fidelis quem Deus exhortaretur, ne perversos magistros sequeretur. Omnes et obsidientes et obsessi alieni a Christo obdurabant, unde melius de hereticis accipiendum qui contra Ecclesiam venientes, se christos esse mentiuntur quorum primus Simon Magus extremus Antichristus.

Numérotation du verset Mc. 13,22

Exsurgent enim pseudochristi et pseudo prophete et dabunt signa et portenta³⁸ ad seducendos si fieri potest³⁹ etiam⁴⁰ electos.

³⁸ portenta Cor2 ( portenta, non prodigia ) Ω^J Ω^L Ed1455 Rusch Weber ] prodigia et Kells, prodigia Li447 Li447@ Cas574, prodigia vel praem. Ω^S

³⁹ fieri potest Wordsworth ( D R ) Webr (D) Li447 Li447@ Cas574 Ed1455 Rusch Clementina ] inv. Ω^J Ω^L Weber

⁴⁰ etiam Li447 Ω^J Cas574 Ed1455 Rusch Weber ] et Li447@

Numérotation du verset Mc. 13,23

Vos ergo videte. Ecce predixi vobis omnia.

Numérotation du verset Mc. 13,24

Sed in illis diebus⁴¹ post tribulationem illam

⁴¹ illis diebus Ω^J Ω^L Ω^S Cas574 Ed1455 Rusch Weber ] inv. Li447 Li447@

^marg.| BEDA. SED IN ILLIS DIEBUS ⁴². Sidera in iudicio videbuntur obscura, non lucis sue diminutione, sed superveniente veri luminis claritate, id est summi iudicis cum venerit in maiestate sua et Patris et sanctorum angelorum. Quamvis⁴³ nihil prohibeat vere intelligi⁴⁴ tunc solem et lunam cum aliis sideribus ad tempus suo lumine privari, sicut⁴⁵ sol in passione Domini^m. Luna enim tunc temporis cum esset plena sub terra latebat, unde illud Ioel adhuc imperfectum est. Qui cum dixisset: «Sol convertetur in tenebras» addit: «Et luna in sanguinem antequam veniat dies Domini magnus et manifestus»ⁿ. Et quod de die iudicii Isaias dicit^o: «Erubescet luna et confundetur sol» etc. Sed peracto die iudicii et clarescente future gloria vite, cum⁴⁶ fuerit celum novum et terra nova, tunc fiet quod idem propheta alibi dicit: «Et erit lux lune sicut solis et⁴⁷ lux solis erit septempliciter sicut lux septem dierum»^p.^C

^m Cf. Mt. 27, 45: « A sexta autem hora tenebre facte sunt super universam terram usque ad horam nonam » ; Mc. 15, 33: « Et facta hora sexta, tenebre facte sunt per totam terram usque in horam nonam » ; Lc. 23, 44: « Erat autem fere hora sexta, et tenebre facte sunt in universam terram usque ad horam nonam ».

ⁿ Act. 2, 20.

^o Is. 24, 23.

^p Is. 30, 26.

^C Codd. : Cas574 Rusch

⁴² diebus] + etc. Cas574

⁴³ Quamvis] Quam Cas574

⁴⁴ vere intelligi] inv. Cas574

⁴⁵ sicut] sic Cas574

⁴⁶ cum] et praem. Cas574

⁴⁷ solis et] om. Cas574

sol contenebrabitur⁴⁸

⁴⁸ contenebrabitur Ω^J Ω^L Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] contenebratur Li447@

^interl.| +Hieronymus : ad frigida corda^D

^D Codd. : Cas574, cf. Rusch

^interl.| ad gelida corda^E

^E Codd. : Rusch, cf. Cas574

et luna non dabit splendorem suum,

Numérotation du verset Mc. 13,25

et stelle celi erunt⁴⁹ decidentes⁵⁰

⁴⁹ stelle celi – erunt Cas574 Wordsworth] inv. Wordsworth (B C P9389 J K L To22 T V X* Z) Weber

⁵⁰ decidentes Cas574 ] cadentes Ω^S ( hapax)

^marg.| {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 983rb ; facsim., p. 125b} DECIDENTES. Hieronymus : ⁵¹ A lumine quando pene deerit semen Abrahe cui assimilate sunt stelle.^F

^F Codd. : Cas574 Rusch

⁵¹ Hieronymus] om. Rusch

et virtutes que sunt in celis⁵² movebuntur.

⁵² celis Li447 Ω^L Ω^S Cas574 Ed1455 Rusch Weber ] celo Li447@

^marg.| ET VIRTUTES. BEDA. Quid mirum tremere homines cum, aspectu iudicii, tremant angelice potestates? Unde Iob^q: «Columne celi contremiscunt et pavent ad nutum eius». Et quid patitur⁵³ virgula deserti ubi concutitur cedrus paradisi?^G ^r

^q Iob. 26, 11.

^r Fons : Beda Venerabilis, In Mc., lib. 4, c. 13, CCSL 120, p. 600.229-601.235 : «Quid mirum homines qui et natura sunt et sensu terrestres ad hoc iudicium perturbari cuius aspectum et ipsae caelorum uirtutes, hoc est angelicae trement potestates beato quoque iob attestante qui dicit : columnae caeli contremescunt et pauent ad nutum eius. Quid ergo faciunt tabulae quando trement [tremunt Heiric.] columnae, quid uirgula deserti patitur cum cedrus paradisi concutitur?» <ex quo diff.> Heiricus Autissiodorensis , Homiliae per circulum anni, pars hiemalis, hom. 2, CCCM 116B, lin. 132 sqq. [MM2023]

^G Codd. : Cas574 Rusch

⁵³ Et quid patitur] Quid patietur Cas574

Numérotation du verset Mc. 13,26

Et tunc videbunt Filium hominis venientem {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 983rb ; facsim., p. 125b} in nubibus⁵⁴ cum virtute magna⁵⁵* et gloria.

⁵⁴ nubibus Cas574 Rusch Weber] + celi Wordsworth (D L) Cor2 Ω^S

⁵⁵ magna Kells Li447 Li447@ Cas574 Ω^S] multa Ω^L Ed1455 Rusch Weber

^marg.| MOVEBUNTUR. HIERONYMUS. ⁵⁶ Ad iram vindicte quando mittentur a Filio hominis “veniente in nubibus celi”^s cum virtute qui prius sicut pluvia in vellus descendit in⁵⁷ humilitate.^H

^s Cf. Mc 14, 62: « Iesus autem dixit illi: Ego sum: et videbitis Filium hominis sedentem a dextris virtutis Dei, et venientem cum nubibus celi ».

^H Codd. : Cas574 Rusch

⁵⁶ Movebuntur. Hier. Rusch ] id est Cas574

⁵⁷ in] cum Cas574

Numérotation du verset Mc. 13,27

Et tunc mittet angelos suos et congregabit⁵⁸ electos suos⁵⁹

⁵⁸ congregabit] + multos Ω^S ( rubr. cancel.) ( hapax)

⁵⁹ suos] om. Cas574

^interl.| ut triticum ventilatum de area totius terre

a quatuor ventis a summo terre usque ad summum celi.

^marg.| A QUATUOR VENTIS. Ab oriente et occidente, Austro, aquilone, et non tantum ab his, sed a summo terre usque ad summum celum, id est ab extremis finibus terre per directum usque ad ultimos terminos eius, ubi longe aspicientibus circulus celi terre videtur insidere.

Numérotation du verset Mc. 13,28

A ficu autem discite parabolam.

^interl.| prophetia^I

^I Codd. : Cas574 Rusch

^marg.| A FICU AUTEM. Quasi: quomodo cum fuerint in ficu teneri cauliculi, et gemma in florem erumpit, intelligitis adventum estatis et veris et favonii, sic cum hec que scripta sunt videritis non putetis iam adesse finem mundi, sed quasi percursores venire qui ostendant prope esse.

^marg.| BEDA. Mystice. Ficus 'Synagoga' que, quia ad se veniente Domino fructum iustitie non habuit eterna terilitate, damnata est, sed: «Quia cecitas ex parte contigit in Israel donec plenitudo gentium intraret et sic omnis Israel salvus fieret»^t, diu sterilis arbor fici fructum reddet quem negavit. Unde Iob^u: ‘Lignum si precisum fuerit rursum virescit’ etc. Hoc ut factum videris, scito in proximo esse diem iudicii et estatem vere lucis ac pacis.

^t Rm. 11, 25.

^u Cf. Iob 14, 7: « Lignum habet spem: si precisum fuerit, rursum virescit, et rami eius pullulant ».

^marg.| HIERONYMUS. Fici parabola, id est prophetia. Folia nata verba sunt presentia. Estas vero proxima dies est iudicii in quo unaqueque arbor manifestabit quod intus habuit an aridum ad comburendum, an viride ad plantandum in Eden cum ligno vite cuius folia in salutem gentium, id est verba quibus dicetur^v: «Venite benedicti Patris mei» etc.

^v Mt. 25, 34.

Cum iam ramus eius tener fuerit et nata fuerint folia

^marg.| verba^J

^J Codd. : Cas574 Rusch

cognoscitis quia in proximo⁶⁰ sit⁶¹* estas.

⁶⁰ proximo] proxima Cas574

⁶¹ sit Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Ed1455 Weber ] est Cas574 Rusch

Numérotation du verset Mc. 13,29

Sic et vos cum videritis hec fieri scitote quia⁶² in proximo sit in ostiis.

⁶² quod Ω^J Ω^L Ω^S Ed1455 Weber ] quia Wordsworth (D G) Sarum Li447 Li447@ Rusch

Numérotation du verset Mc. 13,30

Amen dico vobis quoniam non transibit⁶³ generatio hec⁶⁴

⁶³ transibit] peribit Ω^S

⁶⁴ hec] ista Ω^S

^interl.| vel omne genus hominum, vel specialiter Iudeorum

donec omnia ista⁶⁵ fiant.

⁶⁵ omnia ista] hec omnia Ω^S

Numérotation du verset Mc. 13,31

Celum et terra transibunt, verba autem mea non transibunt⁶⁶.

⁶⁶ transibunt] transient Ω^S

^marg.| CELUM ET TERRA. Celum aerium a quo aves celi et nubila celi, unde Petrus^w: ‘Celum autem qui nunc sunt et terra eodem verbo repositi sunt et igni reservati’, aperte docens quia non alii celi sunt igne perituri quam aqua perditi, id est inania et nebulosa. Aqua enim diluvii que tantum quindecim cubitis cacumina montium transcendit ultra aeris etherisque confinia non pervenit.

^w Cf. 2Pt 3, 7: « Celi autem, qui nunc sunt, et terra eodem verbo repositi sunt, igni reservati in diem iudicii, et perditionis impiorum hominum ».

^marg.| Ecclesiastes^x: «Generatio preterit et generatio advenit, terra vero in eternum stat». Sic ergo celum et terra transeunt secundum imaginem, manent in eternum secundum essentiam.

^x Qo. (Ecl.) 1, 4.

Numérotation du verset Mc. 13,32

De die autem illa⁶⁷

⁶⁷ illa CorS2 Ω^J Li447@ Ω^S Rusch ] illo Ω^L Ed1455 Weber

^interl.| quasi: signa illius diei prenuntia dixi: De die autem illa

vel⁶⁸ hora nemo scit: neque angeli in celo neque filius,

⁶⁸ vel Ω^J Ω^L Ω^S Ed1455 Weber ] et Li447 Li447@ Rusch

^interl.| nobis

^interl.| HIERONYMUS. Id est corpus eius in terra positum quod est Ecclesia⁶⁹ ^K

^K ¶Codd. : CorS2 (232v) ; cf. Rusch

⁶⁹ Hieronymus... Ecclesia] Ieronimi: Id est corpus eius in terra positum quod est Ecclesia. Glossa Matthei 24 bene .e.: « In quibusdam codicibus late additur neque filius qui quidem omnia scit cum Patre sed non facit homines scire » CorS2 (sic Glossa ordinaria in Mt. 24, 33) .

^marg.| NEQUE FILIUS. 'In eo enim sunt omnes thesauri sapientie et scientie absconditi'^y. Ideo absconditi quia nobis scire non expedit. Unde ait^z: «Non est vestrum nosse tempora vel momenta que pater posuit in sua potestate». In quo ostendit quod sciat, sed nosse apostolis non expediat, ut semper incerti de adventu iudicis sic quotidie vivant quasi alia die iudicandi. Scit ergo Filius sibi sed non nobis ut semper simus solliciti, unde^aa: «Videte vigilate» etc.

^y Col. 2, 3: « In quo sunt omnes thesauri sapientiae et scientiae absconditi ».

^z Act. 1, 7.

^aa Mc. 13, 33.

^marg.| + De die autem illa neque filius. Glossa : In eo autem sunt omnes thesauri etc. ideo absconditi quia nobis scire non expedit. Ac infra⁷⁰: Ut semper incerti de adventu iudicis sic cotidie vivamus quasi alia die iudicandi. Sic ergo scit sed non nobis ut simus solliciti. Vel neque Filius sed adoptivus id est nullus sanctorum intellige. ^L

^L ¶Codd. : CorS2 (232v) ; cf. Rusch

⁷⁰ ac infra] coniec., ac .i. CorS2

^marg.| HILARIUS. Filius et Spiritus sanctus quia non sunt a se de die illa nesciunt a se, Pater autem quia a se est scit a se.

nisi Pater.

^interl.| in quo et Filius

Numérotation du verset Mc. 13,33

Videte, vigilate

^interl.| HIERONYMUS. Vigilia opus est mentis ante mortem corporis

et orate. Nescitis enim⁷¹ quando tempus sit.

⁷¹ enim Li447 Li447@ ] ergo Ω^S

^interl.| iudicii

Numérotation du verset Mc. 13,34

Sicut⁷² homo

⁷² Sicut Li447 Li447@ ] + enim Ω^S

^interl.| HIERONYMUS. Corpus Christi in telum delatum relinquens domum, id est Ecclesiam

qui peregre profectus reliquit domum suam

^interl.| locus carnis proprie terra est

et dedit servis suis potestatem cuiusque operis

^interl.| HIERONYMUS. Octo talenta secundum Mattheum^ab, decem minas secundum Lucam^ac.

^ab Cf. Mt. 25, 16-18: « 16 Abiit autem qui quinque talenta acceperat, et operatus est in eis, et lucratus est alia quinque. Similiter et qui duo acceperat, lucratus est alia duo. Qui autem unum acceperat, abiens fodit in terram, et abscondit pecuniam domini sui ».

^ac Cf. Lc. 19, 24-26: « Et astantibus dixit: Auferte ab illo mnam, et date illi qui decem mnas habet. Et dixerunt ei: Domine, habet decem mnas. Dico autem vobis, quia omni habenti dabitur, et abundabit: ab eo autem qui non habet, et quod habet auferetur ab eo ».

et ianitori

^interl.| qui ducit in domum celi

^marg.| ET IANITORI etc. HIERONYMUS. Ei scilicet qui predicat. Cui dicitur: ‘Si non annuntiaveris {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 983va ; facsim., p. 126a} iniquo iniquitatem suam sanguinem eius de manu tua requiram'^ad.

^ad Cf. Ez. 3, 19-20: « Si autem tu annuntiaveris impio, et ille non fuerit conversus ab impietate sua et a via sua impia, ipse quidem in iniquitate sua morietur: tu autem animam tuam liberasti. Sed et si conversus iustus a iustitia sua fuerit, et fecerit iniquitatem, ponam offendiculum coram eo: ipse morietur quia non annuntiasti ei. In peccato suo morietur, et non erunt in memoria iustitie eius quas fecit: sanguinem vero eius de manu tua requiram ».

{Rusch, t. 4: Erfurt, f. 983va ; facsim., p. 126a} precepit⁷³ ut vigilet.

⁷³ precepit Weber (P) Li447 Li447@ Ω^S Ed1455 Clementina ] precipit Φ, precipiat Ω^L Weber

Numérotation du verset Mc. 13,35

Vigilate ergo,

^marg.| VIGILATE etc. Premisso patrisfamilias exemplo cur consummationis diem reticeat, dicit: Vigilate ergo etc.

^marg.| Qui dormit non corpora sed phantasias videt, cum evigilat nihil habet de his que viderat. Sic sunt quos mundi amor rapit in vita, deserit post vitam.

nescitis enim quando Dominus domus⁷⁴ veniat, sero an media nocte,

⁷⁴ Dominus Li447 Rusch ] + domus Ω^J Ω^L Li447@ Ed1455 Weber

^interl.| quando occisa sunt primogenita Egypti^ae

^ae Ex. 12, 29: « Factum est autem in noctis medio, percussit Dominus omne primogenitum in terra Egypti ».

an gallicantu, an mane,

Numérotation du verset Mc. 13,36

ne cum venerit repente inveniat vos dormientes.

Numérotation du verset Mc. 13,37

Quod autem vobis dico⁷⁵

⁷⁵ vobis dico] inv. Ω^S

^marg.| HIERONYMUS. Hoc fine concludit sermonem ut commune omnium preceptum novissimi per primos audiat.

^marg.| QUOD AUTEM VOBIS DICO. Non solum rectores Ecclesie sed et omnes vigilare precipimur, ianuas cordium custodientes, ne antiqui hostis mala suggestio subintret, ne nos Dominus dormientes inveniat. Unde Paulus^af:"Vigilate iusti et nolite peccare".^ag

^af Cf. 1Cor. 15, 34: « Evigilate iusti, et nolite peccare: ignorantiam enim Dei quidam habent, ad reverentiam vobis loquor ». Cf. Ps. 4, 5.

^ag ¶Fons : Beda Venerabilis, In Marci evangelium expositio, lib. 4, cap. 13, CCSL 120, p. 604.356-360: « Non apostoli tantum et successores eorum rectores nimirum ecclesiae sed et omnes uigilare praecipimur. Uniuersi ianuas cordium nostrorum ne hostis antiquus mala suggerendo irrumpat instanter seruare iubemur. Ne nos dormientes dominus ueniens inueniat sedulo singuli praecauere debemus. Unusquisque enim pro se rationem reddet deo. Vigilat autem qui ad aspectum ueri luminis mentis oculos apertos tenet uigilat qui seruat operando quod credidit uigilat qui a se torporis et neglegentiae tenebras repellit. Hinc etenim Paulus dicit: ‘Evigilate iusti et nolite peccare’ ». [FG2017*]

omnibus dico: Vigilate.

^interl.| generale bonum non singulare

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Mc. Capitulum 13), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 22/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=56&chapitre=56_13)

Signaler un complément d'information

Notes :

<56. - Marci evangelium**>

Capitulum 13

<56. - Marci evangelium**>

Capitulum 13