Capitulum 2
Numérotation du verset
Mc. 2,1
Et iterum
intravit
in Capharnaum1
1 in
Cor2 (
glos.)
Cor4*
(
IN
cancel.) ΩF ΩH ΩS ]
om. Cas239 Cor2
(
IN
)
Cor4²
ΩM ΩR ΩJ ΩP ΩL
Li447 Li447@
Weber
post dies octo2
2 octo Cor4* ΩM ΩF ΩH ΩR ΩS
Li447 Li447@ Rusch
]
om. Cas239
Cor2 (
OCTO
grec. anti.) Cor4² (cancel.) Cor1 (lectio certior)
CorS1
(sine
OCTO
) ΩJ ΩP ΩL
Weber
Numérotation du verset
Mc. 2,2
et auditum est quod in domo
esset et
convenerunt3 multi ita ut non caperent4
3 convenerunt
Cas239
ΩH ΩR ΩJ ΩP ΩS
Li447@ Rusch Weber
] convenerant
CorS2,
-nert’ ΩF, venerunt ΩM
|
4
caperent
Wordsworth (H
Θ
To22) Cas239 Cor4* (
habebat prius
CAPERENT
in plurali sed correxit
CAPERET
in singulari et mirum#
)
ΩM ΩF ΩH ΩR ΩP ΩL ΩS ] caperet
Cor2 (
grec. anti.
) Cor3 (
al.
) Cor4²
ΩJ
Rusch Weber
, + domus
Kells Wordsworth (D E L),
+ eos domus ΩJ
|
neque ad ianuam5
5 neque ad ianuam
Cas239 Cor3
(al.) ΩM ΩF ΩH ΩR ΩP ΩL ΩS
Li447 Li447@
Rusch Clementina Weber
]
om.
ΩJ |
(
ET CONVENERANT ITA UT NON CAPERET EOS DOMUS
al. et secunda correctio habent sic et addunt
NEQUE AD IANUAM.
Sed prior correctio
ITA UT NON CAPERENT
sine
EOS DOMUS
et sic ubique legi et hoc exponit Glossa. Intellige:
NON CAPERENT
idest capi possent ad penitentiam que ducit ad civitatem. Secunda correctio habet ex prima scrip<tione>
ITA UT NON CAPERET EOS DOMUS NEQUE IANUAM
sed al<qui> addunt correctione quod illud
UT NON CAPERET EOS
falsa littara est et illi habent sic
ITA UT NON CAPERENT NEQUE AD IANUAM CAPERENT
scilicet verbum)
et
loquebatur eis6 verbum.
6 eis
Cor3
(al.) ΩM ΩF ΩH ΩR ΩP ΩL ΩS
Li447@
Rusch Clementina Weber
] ad eos ΩJ
Numérotation du verset
Mc. 2,3
Et venerunt
ad eum ferentes7 paralyticum
7 ad eum - ferentes ΩF ΩH ΩS
Clementina
]
inv.
ΩJ
Li447 Li447@ Rusch Weber
qui8 a quatuor portabatur.
8 qui ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Rusch Weber
]
om. Li447@
Numérotation du verset
Mc. 2,4
Et cum non possent9 offerre eum illi pre turba,
9 possent ΩF ΩH ΩL ΩJ ΩS
Li447 Rusch Weber
]
om. Li447@
nudaverunt tectum
ubi erat et patefacientes
submiserunt grabatum
in quo paralyticus
iacebat.
Numérotation du verset
Mc. 2,5
Cum autem vidisset10 Iesus fidem illorum
10autem - vidisset ΩF ΩH ΩS
Rusch Clementina
]
inv.
ΩL ΩJ
Weber
ait paralytico: Fili,
dimittuntur tibi peccata tua11.
11 tua Brescianus
Wordsworth
(
PECCATA ÷ TUA
B D E G L O R)
Weber
(P G) Cor2 (tua anti. glos.) Cor4* ΩF ΩH ΩJ ΩS
Li447 Li447@ Clementina
]
om.
Cor4² (
TUA
cancel.) ΩL
Rusch Weber
Numérotation du verset
Mc. 2,6
Erant autem illic quidam de scribis
sedentes
et cogitantes in cordibus suis.
Numérotation du verset
Mc. 2,7
Quid
hic sic loquitur?
Blasphemat. Quis
potest dimittere peccata nisi solus Deus?
Numérotation du verset
Mc. 2,8
Quo12 statim cognito Iesus Spiritu sancto13,
12 Quo ΩH ΩJ
etc.
]
om.
ΩF
|
13spiritu sancto
CorS1=Cor3
(al.) ΩF ΩH ΩS] spiritu suo ΩJ ΩL
CorS1 Rusch Clementina Weber,
in spiritu sancto
Li447 Li447@
, in spiritu
Weber (Z G
)
|
quia sic cogitaverunt14 intra se
14 cogitaverunt ΩF ΩH ΩS
Rusch
] cogitarent ΩJ ΩL
Li447@ Clementina Weber
dicit15 illis: Quid ista cogitatis in cordibus vestris?
15 dicit ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@ Weber
] dixit
Rusch
Numérotation du verset
Mc. 2,9
Quid est
facilius?
Dicere
paralytico: Dimittuntur tibi peccata16,
16 peccata
CorS2
(sine
TUA
) ΩF ΩH ΩS
an17 dicere: Surge18 tolle grabatum tuum et ambula19?
17 an
CorS2
(al.) ΩH ΩL ΩS
Li447@ Rusch Weber
] aut
CorS2
ΩF ΩJ
|
18 Surge ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Rusch
] + et
Li447@ Weber
|
19 ambula
CorS2
ΩF ΩH ΩS] vade
CorS2 (
al. alia correctione
)
|
Numérotation du verset
Mc. 2,10
Ut autem sciatis
quia filius hominis habet potestatem20 in terra dimittendi21 peccata,
20 filius hominis habet potestatem ΩF ΩH ΩS
Clementina
] potestatem habet filius hominis ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Weber (inv.)
|
21 dimittere ΩH ΩS ] dimittendi ΩF ΩJ ΩL
Li447 Li447@
Clementina Weber
|
ait paralytico:
Numérotation du verset
Mc. 2,11
Tibi dico: Surge,
tolle grabatum tuum22
22 tuum ΩF ΩH ΩL ΩS
Li447@ Rusch Weber
] + et ambula ΩJ* (
rubr. cancel. et exp
.)
et vade in domum tuam.
Numérotation du verset
Mc. 2,12
Et statim surrexit ille23 et sublato grabato abiit inde24 coram omnibus,
23 surrexit Ille ΩF ΩH ΩS
Clementina
]
inv.
ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Rusch Weber
|
24 inde ΩF ΩH ΩS
]
om.
ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber
|
ita ut admirarentur25 omnes et honorificarent26 Deum
25 admirarentur ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@ Weber
] mirarentur
Weber
(M)
Rusch Clementina
|
26 honorificarent ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447@
Clementina Weber
] glorificarent
Rusch (hapax)
|
dicentes: Quia numquam sic vidimus.
Numérotation du verset
Mc. 2,13
Et
egressus27
27 egressus ΩF ΩH ΩS
Li447
] + est ΩJ ΩL
Li447@
Rusch Weber
rursus ad mare
omnisque turba veniebat ad eum et docebat eos.
Numérotation du verset
Mc. 2,14
Et cum preteriret, vidit
Levi28
28 Levi
Cor2 (
moderni
) Cor4
ΩF ΩH ΩJ ΩL² ΩS
Li447@ Rusch
] Levin
Cor2 (
grec. anti.
)
ΩL* (-n
eras.
)
Weber
Alphei
sedentem ad teloneum29
29 teloneum ΩJ
Weber
] theloneum ΩF ΩM ΩH ΩL ΩS
Li447@ Lux94 Wordsworth
(
B C G R
SAX
X) Sarum
, theolonium
Rusch
, telonium
Wordsworth
(
J P
)
et ait illi: Sequere
me. Et surgens secutus est eum.
Numérotation du verset
Mc. 2,15
Et factum est,
cum30 accumberet31 in domo illius, multi publicani
30 cum ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@ Weber
] dum
Rusch
|
31 accumberet ΩF ΩH ΩJ ΩS ΩL
Li447 Rusch Weber
] + eum
Li447@
|
et peccatores simul discumbebant cum Iesu et discipulis eius. Erant enim multi qui sequebantur32 eum.
32 sequebantur ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Rusch
] et
praem. Weber
, persequebantur
Li447@
Numérotation du verset
Mc. 2,16
Et scribe et Pharisei videntes quia manducaret cum publicanis et peccatoribus33 dicebant discipulis eius34: Quare cum publicanis et peccatoribus35 manducat et bibit magister vester36?
33 publicanis – et – peccatoribus
Weber
(P) ΩF ΩH ΩJ ΩS
Li447 Li447@ Rusch Clementina
]
inv.
ΩL
Weber
|
34 eius ΩF ΩS]
om.
ΩH
|
35 publicanis – et – peccatoribus
Weber
(P) ΩF ΩJ ΩS
Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber
]
inv.
ΩL
|
36 magister vester ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@
Clementina Weber
]
om. Rusch
|
Numérotation du verset
Mc. 2,17
Hoc audito Iesus ait illis:
Non necesse habent sani
medico37 sed qui male
37 medico
Cor2 (
moderni
) Cor4 CorS2
ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447@
Rusch
] medicum
CorS2 (
antiqui et glos. sic
) CorS2 (
al.)
Weber
habent.
Non enim veni vocare iustos
sed peccatores.
Numérotation du verset
Mc. 2,18
Et erant discipuli Ioannis et Pharisei38 ieiunantes
38 Pharisei ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Rusch Weber
] Phariseorum
Li447@
et veniunt et dicunt illi39:
39 dicunt illi ΩH ΩJ
Rusch Clementina Weber
]
inv.
ΩF
Quare40 discipuli Ioannis et Phariseorum ieiunant, tui autem discipuli non ieiunant?
40 Quare
Amiatinus Weber (M G) Cor2 (
modern.
QUARE,
glos.
) Cor4
ΩH ΩJ ΩS
Li447@
Rusch Clementina
] cur
Cor2 (
anti.
)
ΩL
Weber
Numérotation du verset
Mc. 2,19
Et
ait illis Iesus: Numquid possunt
filii
nuptiarum
quamdiu sponsus
est cum illis41
41 est - cum illis ΩF ΩH ΩS
Li447@ Rusch
]
inv.
ΩJ ΩL
Weber
ieiunare?
Quanto
tempore habent secum sponsum non possunt ieiunare.
Numérotation du verset
Mc. 2,20
Venient autem dies
cum auferetur ab eis sponsus
et tunc ieiunabunt in illis diebus42.
42 illis diebus ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@ Rusch Clementina
] illa die
Weber
Numérotation du verset
Mc. 2,21
Nemo assumentum
panni rudis
assuit
vestimento veteri,
alioquin
aufert supplementum novum a veteri43
43 veteri ΩF ΩH ΩJ ΩS
Li447@ Rusch
Clementina Weber
] vetere ΩL
et maior scissura fit.
Numérotation du verset
Mc. 2,22
Et nemo mittit vinum novum44
44 novum
Wordsworth
(F G X etc.)
CorS2
Cor4 Sarum ΩF ΩH ΩL ΩS
Li447 Li447@
ΩJ
Rusch
] novellum Cor2 (anti.; infra [eodem versu]
NOVUM
)
CorS2
(al.)
Weber
in utres veteres,
alioquin dirumpit45 vinum46 utres
45 dirumpit]
scrips.,
disrumpit ΩH ΩJ ΩS
Rusch
, dirumpet ΩL
,
disrumpet
Li447@ Weber,
/-pet ΩF , dirumpunt
CorS2
|
46 vinum
CorS2 (
sine
NOVUM
)
ΩH ΩS
] + novum?
|
et vinum effundetur47
47 effundetur ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447@
Rusch
] effunditur
Weber
et utres peribunt,
sed vinum novum
in utres
novos mitti debet.
Numérotation du verset
Mc. 2,23
Et factum est iterum cum Dominus48 sabbatis ambularet per sata
48 Dominus Cor2 Cor4* ΩH ΩS
Clementina
]
om.
Cor2 (
DOMINUS
grec. anti. glos.) Cor4² (cancel.) ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Rusch Weber
, mutil. ΩF
et discipuli eius ceperunt progredi49 et vellere spicas.
49 progredi
Wordsworth
(D) Sarum ΩH ΩJ ΩS
Li447 Li447@ Clementina
] pregredi ΩL
Rusch Weber
, mutil. ΩF
Numérotation du verset
Mc. 2,24
Pharisei autem dicebant ei: Ecce, quid faciunt discipuli tui50 sabbatis quod non licet?
50 discipuli tui ΩF ΩH ΩS
Li447 Li447@
ΩJ
Rusch
]
om.
ΩL
Weber
Numérotation du verset
Mc. 2,25
Et ait illis: Numquam51 legistis
51 numquam ΩF
CorS2
ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@ Weber
] numquid
Rusch
quid fecerit David
quando
necessitatem habuit et esuriit ipse et qui cum eo erant?
Numérotation du verset
Mc. 2,26
Quomodo introivit52 in domum Dei sub Abiathar53 principe sacerdotum
52 introivit ΩF ΩH ΩJ
Li447@
Rusch Clementina Weber
] intravit ΩS
|
53 Abiathar]
CorS2 (
Immo sub Abimelech. Ieronimus, episola 36 sic glossa: “Ambo tunc aderant Abimelech pater, Abiathar filius qui post patrem pontifex fuit maioris nominis quam pater
)
|
et panes propositionis manducavit
quos non licebat54 edere nisi solis55
sacerdotibus
54 licebat
Cava plerique codd. edd. Cor2
ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447@
Rusch
] licet
Amiatinus Wordsworth (P9389 O* Y) Weber
|
55 edere nisi solis
Cor2
(Mt. 12, 4
“
edere nisi solis sacerdotibus”: grec. glos. Mt. 12 [
revera
Lc. 6, 4] solum)
Cor4*
ΩF ΩH ΩS] edere nisi
Cor4²
(
SOL’
cancellatum), manducare nisi solis
Cava Wordsworth (D E P9389
marg
G L To22 Kells T)
Sixtina,
manducare nisi
Cor2 (
anti.
)
ΩJ ΩL
Li447@ Clementina Weber
|
et dedit
ei et56 qui cum eo erant?
56 ei et ΩH ΩS] eis et ΩF
,
eis ΩJ ΩL
Rusch Clementina Weber
, illis
Li447@
Numérotation du verset
Mc. 2,27
Et dicebat eis:
Sabbatum propter hominem factum est et non homo propter sabbatum.
Numérotation du verset
Mc. 2,28
Itaque dominus57 est Filius hominis etiam58 sabbati.
57 dominus ΩF ΩH ΩS ΩL
Cor3
(al.)
Li447 Li447@ Rusch Weber
] Deus ΩJ
|
58 etiam] + non ΩF* (
expunc.?
)
|
Capitulum 2
Numérotation du verset
Mc. 2,1
interl.|
B<EDA>. post desertum
intravit
interl.|
sed, quia nec carnales deserit, intravit in Capharnaum
in Capharnaum1
1 in
Cor2 (
glos.)
Cor4*
(
in
cancel.) ΩF ΩH ΩS ]
om. Cas239 Cor2
(
in
)
Cor4²
ΩM ΩR ΩJ ΩP ΩL
Li447 Li447@
Ed1455
Weber
post dies octo2
2 octo Cor4* ΩM ΩF ΩH ΩR ΩS
Li447 Li447@ Rusch
]
om. Cas239
Cor2 (
octo
grec. anti.) Cor4² (cancel.) Cor1 (lectio certior)
CorS1
(sine
octo
) ΩJ ΩP ΩL
Weber
Numérotation du verset
Mc. 2,2
et auditum est quod in domo
esset et
convenerunt4 multi ita ut non caperent5
4 convenerunt
Cas239
ΩH ΩR ΩJ ΩP ΩS
Li447@ Rusch Weber
] convenerant
CorS2,
-nert’ ΩF, venerunt ΩM
5
caperent
Wordsworth (H
Θ
To22) Cas239 Cor4* (
habebat prius
caperent
in plurali sed correxit
caperet
in singulari et mirum#
)
ΩM ΩF ΩH ΩR ΩP ΩL ΩS ] caperet
Cor2 (
grec. anti.
) Cor3 (
al.
) Cor4²
ΩJ
Ed1455
Rusch Weber
, + domus
Kells Wordsworth (D E L),
+ eos domus ΩJ
interl.|
{Rusch, t. 4: Erfurt, f. 967va ; facsim., p. 94a} ITA UT NON etc. BEDA. Predicante Domino in domo non capiuntur neque6 ad ianuam quia predicante in Iudea Christo gentiles ad audiendum nondum intrare voluerunt7, ad quos tamen - etsi foris positos - doctrine sue verba direxit per predicatores suos. E
6 neque]
om. Cas239
7 voluerunt] valuerunt
Cas239
neque ad ianuam8
8 neque ad ianuam
Cas239 Cor3
(al.) ΩM ΩF ΩH ΩR ΩP ΩL ΩS
Li447 Li447@
Ed1455
Rusch Clementina Weber
]
om.
ΩJ |
CorS2
(
Et convenerant ita ut non caperet eos domus
al. et secunda correctio habent sic et addunt
neque ad ianuam.
Sed prior correctio
ita ut non caperent
sine
eos domus
et sic ubique legi et hoc exponit Glossa. Intellige:
Non caperent
idest capi possent ad penitentiam que ducit ad civitatem. Secunda correctio habet ex prima scrip<tione>
ita ut non caperet eos domus neque ianuam
sed al<qui> addunt correctione quod illud
ut non caperet eos
falsa littara est et illi habent sic
ita ut non caperent neque ad ianuam caperent
scilicet verbum)
interl.|
scilicet domus
et
loquebatur eis9 verbum.
9 eis
Cor3
(al.) ΩM ΩF ΩH ΩR ΩP ΩL ΩS
Li447@
Ed1455
Rusch Clementina Weber
] ad eos ΩJ
Numérotation du verset
Mc. 2,3
Et venerunt
ad eum ferentes10 paralyticum
10 ad eum - ferentes ΩF ΩH ΩS
Clementina
]
inv.
ΩJ
Li447 Li447@ Rusch Weber
interl.|
B<EDA>. Alleg<orice>. Animam mollitie carnis torpentem
marg.|
PARALYTICUM. HIERONYMUS. Paralysis typus est torporis, quo piger iacet in mollitie carnis, habens desiderium salutis, sed turbis ignavis et duplis cogitationibus, ac si enervatis membris offenditur. Quem portant quatuor quas supradiximus virtutes ad tegulas divinitatis et sapientie in domo carnis Christi patefactas. Cui vice muneris dicitur portare carnem que se portabat, ut per aliam viam cum magis in suam regionem redeat.
qui11 a quatuor portabatur.
11 qui ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Rusch Weber
]
om. Li447@
interl.|
quia quatuor libris evangelii omnis doctrina firmatur
marg.|
A QUATUOR etc. BEDA. Quia quatuor virtutibus ad Dominum fiducia mentis erigitur. De quibus dicitur in libro Sapientiea: «Sobrietatem et sapentiam docet et scientiam» et virtutem quas alii prudentiam, fortitudinem, temperantiam et iustitiam nuncupant.
a Sap. 8, 7.
Numérotation du verset
Mc. 2,4
Et cum non possent12 offerre eum illi pre turba,
12 possent ΩF ΩH ΩL ΩJ ΩS
Li447 Rusch Weber
]
om. Li447@
nudaverunt tectum
interl.|
domus
marg.|
NUDAVERUNT etc. Tectum domus in qua Christus docet, sublimitas est Scripture: «In qua13 corrigit adolescentior viam suam in custodiendo sermones tuos»b.
b Ps. 118, 9.
13 qua]
sic Rusch
, quo
Ps-G
marg.|
BEDA. Domus Iesu, secundum alium evangelistam, tegulis tecta dicitur, quia vilitate littere sensus spiritualis tegitur. Cum grabato ante Iesum deponitur, quia cognoscere Iesum debet etiam in carne hac constitutus.
ubi erat et patefacientes
interl.|
Scripturarum mysteria
submiserunt grabatum
interl.|
carnem
in quo paralyticus
interl.|
torpens
iacebat.
Numérotation du verset
Mc. 2,5
Cum autem vidisset14 Iesus fidem illorum
14autem - vidisset ΩF ΩH ΩS
Rusch Clementina
]
inv.
ΩL ΩJ
Weber
marg.|
CUM
VIDISSET etc. BEDA. Multum valet apud Deum fides propria, ubi tantum valuit aliena, ut homo interius et exterius sanatus repente exsurgeret. Aliorumque meritis sua ei relaxarentur errata.c
c
¶Fons :
Beda Venerabilis,
In Lucae evangelium expositio, lib. 2, cap. 5, CCSL 120, lin. 823: « Intuendum sane quanti propria cuiusque fides apud deum
ualeat
ubi tanti ualuit aliena ut totus homo repente, id est exterius interius que, iam saluatus
exsurgeret aliorum que
merito aliis laxarentur
errata ». <Parall.> Glossa ordinaria (Mt. 9, 2) [Strasbourg, 1481, t. 4, facsim. p. 34b marg.],
ed. Gloss-e
.
ait paralytico: Fili,
interl.|
quia
marg.|
FILI. Mira humilitas, despectum ab omnibus, dissolutum totis artubus, filium vocat. Aut certe ideo, quia dimittuntur ei peccata.
dimittuntur tibi peccata tua15.
15 tua Brescianus
Wordsworth
(
peccata ÷ tua
B D E G L O R)
Weber
(P G) Cor2 (tua anti. glos.) Cor4* ΩF ΩH ΩJ ΩS
Li447 Li447@ Clementina
]
om.
Cor4² (
tua
cancel.) ΩL
Rusch Weber
marg.|
DIMITTUNTUR. Ostendit propter peccata fuisse morbo percussum, et ideo non posse sanari nisi prius his dimissis. Sicut paralytico ad piscinam: «Ecce sanus factus es iam noli peccare ne deterius tibi aliquid te contingat»d.
d Io. 5, 14.
marg.|
BEDA. Quinque de causis afficiuntur homines molestiis carnis. Aut propter merita augenda, ut Iob et martyres, aut propter humilitatem conservandam ut Paulus ab angelo Satanee, aut ob peccata intelligenda et corrigenda, ut Maria soror Moysif. Et hic paralyticus qui non nisi dimissis peccatis potuit curari, aut ad gloriam Dei, sicut cecus de quog: «Neque hic peccavit neque parentes eius» etc. Et Lazarus cuius infirmitas non fuit «ad mortem sed pro gloria Dei»h, aut ad initium eterne damnationis ut Herodes.
e Cf. 2Cor. 12, 7: « Et ne magnitudo revelationum extollat me, datus est mihi stimulus carnis mee angelus Satane, qui me colaphizet ».
f Cf. Nm. 12, 1-15.
g Io. 9, 3.
h Cf. Io. 11, 4: « Audiens autem Iesus dixit eis: Infirmitas hec non est ad mortem, sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius Dei per eam ».
Numérotation du verset
Mc. 2,6
Erant autem illic quidam de scribis
interl.|
ideo invident quia dixit:
Dimittuntur tibi peccata
sedentes
interl.|
in incredulitate non surgentes ad fidem
et cogitantes in cordibus suis.
interl.|
non Dei
Numérotation du verset
Mc. 2,7
Quid
interl.|
despective
hic sic loquitur?
interl.|
tam alte
Blasphemat. Quis
interl.|
enim
potest dimittere peccata nisi solus Deus?
marg.|
QUIS
POTEST
DIMITTERE. BEDA. Verum dicunt: solus Deus hoc potest, solus etiam per eos dimittit quibus potestatem dimittendi peccata tribuit, ideo vere Deus. Verum testantur, sed personam Christi negando falluntur. Errant igitur, quia ut Deum esse, et peccata dimittere credunt, Christum tamen esse eum non credunt. Sed dementius Ariani qui et Christum esse et peccata dimittere negare non audent, Deum esse negare non timent.
Numérotation du verset
Mc. 2,8
Quo16 statim cognito Iesus Spiritu sancto17,
16 Quo ΩH ΩJ
etc.
]
om.
ΩF
17spiritu sancto
CorS1=Cor3
(al.) ΩF ΩH ΩS] spiritu suo ΩJ ΩL
CorS1 Rusch Clementina Weber,
in spiritu sancto
Li447 Li447@
, in spiritu
Weber (Z G
)
interl.|
quia perfidos salvare desiderat, occultorum cognitione et operum virtute se Deum esse manifestat
quia sic cogitaverunt18 intra se
18 cogitaverunt ΩF ΩH ΩS
Rusch
] cogitarent ΩJ ΩL
Li447@ Clementina Weber
interl.|
hoc scilicet cognito
dicit19 illis: Quid ista cogitatis in cordibus {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 967vb ; facsim., p. 94b} vestris?
19 dicit ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@ Weber
] dixit
Rusch
marg.|
HIERONYMUS. Quasi eiusdem potentie est animam sanare et corpus
Numérotation du verset
Mc. 2,9
Quid est
interl.|
mihi
facilius?
marg.|
QUID
EST
FACILIUS. BEDA. Quasi qua potentia cordis occulta intueor eadem peccata dimitto. Quasi ex vobis intelligite quid consequatur paralyticus.
Dicere
interl.|
«Dixit et facta sunt»i
i Ps. 32, 9 ; Ps. 148, 5.
paralytico: Dimittuntur tibi peccata20,
20 peccata
CorS2
(sine
tua
) ΩF ΩH ΩS
interl.|
quod spirituale, quod solus Deus novit qui facit
an21 dicere: Surge22 tolle grabatum tuum et ambula23?
21 an
CorS2
(al.) ΩH ΩL ΩS
Li447@ Rusch Weber
] aut
CorS2
ΩF ΩJ
22 Surge ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Rusch
] + et
Li447@ Weber
23 ambula
CorS2
ΩF ΩH ΩS] vade
CorS2 (
al. alia correctione
)
interl.|
quod corporeis oculis videri potest
Numérotation du verset
Mc. 2,10
Ut autem sciatis
interl.|
ut visibile miraculum probet invisibile
quia filius hominis habet potestatem24 in terra dimittendi25 peccata,
24 filius hominis habet potestatem ΩF ΩH ΩS
Ed1455
Clementina
] potestatem habet filius hominis ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Weber (inv.)
25 dimittere ΩH ΩS ] dimittendi ΩF ΩJ ΩL
Li447 Li447@
Ed1455
Clementina Weber
marg.|
FILIUS
HOMINIS. BEDA. Solus Deus dimittit peccata et filius hominis habet potestatem dimittendi peccata. Ergo idem Deus et filius hominis est. Ita homo Christus per divinitatem dimittit peccata, per humanitatem pro peccatoribus potest mori.
ait paralytico:
Numérotation du verset
Mc. 2,11
Tibi dico: Surge,
interl.|
B<EDA>. A carnalibus desideriis
tolle grabatum tuum26
26 tuum ΩF ΩH ΩL ΩS
Li447@ Rusch Weber
] + et ambula ΩJ* (
rubr. cancel. et exp
.)
interl.|
BEDA. Carnem per continentiam spe celestium a terrenis segrega
et vade in domum tuam.
interl.|
paradisum que prima domus hominis fuit
marg.|
VADE
IN
DOMUM. BEDA. Qui languerat
grabatum domum
reportat, cum anima peccatorum remissione curata, se ad diuturnam sui custodiam cum ipso corpore refert, ne quid iterum unde feriatur admittat.
Numérotation du verset
Mc. 2,12
Et statim surrexit ille27 et sublato grabato abiit inde28 coram omnibus,
27 surrexit Ille ΩF ΩH ΩS
Ed1455
Clementina
]
inv.
ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Rusch Weber
28 inde ΩF ΩH ΩS
Ed1455
]
om.
ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber
interl.|
mira Domini virtus sine mora salus in iussu est
ita ut admirarentur29 omnes et honorificarent30 Deum
29 admirarentur ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@ Weber
] mirarentur
Weber
(M)
Ed1455
Rusch Clementina
30 honorificarent ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447@
Ed1455
Clementina Weber
] glorificarent
Rusch (hapax)
interl.|
damnata blasphemia ad laudem vertuntur
dicentes: Quia numquam sic vidimus.
Numérotation du verset
Mc. 2,13
Et
interl.|
post curatum paralyticum
egressus31
31 egressus ΩF ΩH ΩS
Li447
] + est ΩJ ΩL
Li447@
Ed1455
Rusch Weber
interl.|
Caphrarnaum
marg.|
ET
EGRESSUS
EST. BEDA. Post curationem paralytici in Capharnaum ad mare egreditur, quia non solum cives sed et maris habitatores instruit, et fluctivagos mundi motus fidei firmitate contemnere docet. Ibi turbam multam erudit, ibi publicanum apostolum facit, ibi peccatores per penitentiam correctos, suo dignos reddidit convivio, et auditu suorum arcanorum, et ab undis cupiditatum separatos, ad solitudinem quiete conversationis que est in spe celestium pertrahit. Nam sequitur:
Et cum preteriret vidit Levi
etc.
rursus ad mare
interl.|
ut maritimos colligat
omnisque turba veniebat ad eum et docebat eos.
Numérotation du verset
Mc. 2,14
Et cum preteriret, vidit
interl.|
oculis misericordie
Levi32
32 Levi
Cor2 (
moderni
) Cor4
ΩF ΩH ΩJ ΩL² ΩS
Li447@ Rusch
] Levin
Cor2 (
grec. anti.
)
ΩL* (-n
eras.
)
Weber
interl.|
additus
marg.|
LEVI. HIERONYMUS.
Levi
additus, quia a teloneo33 negotiorum secularium sequitur solum verbum quod dicit quia «qui non renuntiat omnibus que possidet non potest meus esse discipulus»j.
j Lc. 14, 33.
33 teloneo]
scrips.,
theoloneo
Rusch
marg.|
BEDA. Marcus et Lucas verecundie causa et honore evangeliste nomen vulgatum non ponunt. Ipse -secundum hoc quod scriptum estk: «Iustus in primis accusator est sui» - Mattheum se et publicanum nominat, ut ostendat nullum conversum debere de salute diffidere cum apostolus et evangelista de publicano sit factus repente.
k Prv. 18, 17.
Alphei
marg.|
+
Levin
34
Alphei
ipse est Mattheus ex tribu unde ortus est Levi vocatus35.K
l
l
Glossae seiunctim a textu Bibliae diffusae ; om. CCCM189
34 Levin] Levi
P345
35 ex tribu... vocatus
Lux94
] unde ortus est Levi vocatur
P345
sedentem ad teloneum36
36 teloneum ΩJ
Weber
] theloneum ΩF ΩM ΩH ΩL ΩS
Li447@ Lux94 Wordsworth
(
B C G R
SAX
X) Sarum
, theolonium
Rusch
, telonium
Wordsworth
(
J P
)
interl.|
ad curam vectigalium.
interl.|
Telos enim grece, latine vectigalm
m
Teloneum a τελώνιον (locus in quo sedent publicani), a τελώνης (vectigalium redemptor), unde a τέλος (finis) ; cf.
Henricus
Stephanus
, Thesaurus graecae linguae, t. 3, Parisiis, 1572, col. 1386a
[MM2016].
marg.|
+Ad teloneum id est37 ad curam dispensationemque vectigalium. Telos enim grece, latine vectigal nominatur.L
n
n
Glossae seiunctim a textu Bibliae diffusae ; cf. CCCM189A
37 id est]
om. P345
et ait illi: Sequere
interl.|
imitare
me. Et surgens secutus est eum.
interl.|
pauper pauperem
marg.|
SECUTUS
EST etc. BEDA. Lucas pleniuso: «Et relictis omnibus secutus est eum». Sequitur qui ut pauperem Christum non tam corporis gressu quam mentis affectu possit sequi omnia relinquit, sicut Mattheus qui non solum lucra vectigalium, sed etiam periculum quod propter imperfectas rationes accidere poterat a principibus seculi contemnit, cupidus sequendi. Qui enim exterius vocavit, ut mox sequeretur intus accendit et modum docuit. Merito ergo qui obediendo humana contempsit negotia, divinorum dispensatorum factus est talentorum.
o Lc. 5, 28.
Numérotation du verset
Mc. 2,15
Et factum est,
interl.|
B<EDA>. Et fecit ei convivium quod Lucas dicit
marg.|
ET
FACTUM. BEDA. Lucasp: «Fecit eis convivium magnum Levi in domo sua». Qui enim Christum intus recipit voluptatum, delectatur ubertate et Dominus libenter ingreditur et in eius recumbit affectu. Hoc est spirituale convivium bonorum pauperum quo dives eget, pauper epulatur
p Lc. 5, 29 ; cf. Lc. 16, 19-31.
cum38 accumberet39 in domo illius, multi publicani
38 cum ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@ Weber
] dum
Rusch
39 accumberet ΩF ΩH ΩJ ΩS ΩL
Li447 Rusch Weber
] + eum
Li447@
marg.|
PUBLICANI. Qui publica vectigalia exigunt, vel seculi lucra sectantes, qui exemplo publicani conversi iam de salute presumunt, nec ut Pharisei calumniantur {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 968ra ; facsim., p. 95a} in vitiis permanentes sed penitentes. Unde:
Enim
etc.
marg.|
+
Publicani
dicuntur hii qui vectigalia publica exigunt sive qui conductores sunt vectigalium fisci, vel rerum publicarum necnon et seculi huius et hii qui lucra per negotium sectantur.M
q
q
Glossae seiunctim a textu Bibliae diffusae ; om. CCCM189
et peccatores simul discumbebant cum Iesu et discipulis eius. Erant enim multi qui sequebantur40 eum.
40 sequebantur ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Rusch
] et
praem. Weber
, persequebantur
Li447@
interl.|
penitentes
Numérotation du verset
Mc. 2,16
{Rusch, t. 4: Erfurt, f. 968ra ; facsim., p. 95a} Et scribe et Pharisei videntes quia manducaret cum publicanis et peccatoribus41 dicebant discipulis eius42: Quare cum publicanis et peccatoribus43 manducat et bibit magister vester44?
41 publicanis – et – peccatoribus
Weber
(P) ΩF ΩH ΩJ ΩS
Li447 Li447@ Rusch Clementina
]
inv.
ΩL
Weber
42 eius ΩF ΩS]
om.
ΩH
43 publicanis – et – peccatoribus
Weber
(P) ΩF ΩJ ΩS
Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber
]
inv.
ΩL
44 magister vester ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@
Ed1455
Clementina Weber
]
om. Rusch
interl.|
cum peccatoribus iustus
marg.|
BEDA. Moraliter. Ad convivium peccatorum vadit, ut docendi occasionem habeat et spirituales cibos impertiat. Eundo ad peccatores Domini humilitas ostenditur, in conversione penitentium patet doctrine eius potentia.
marg.|
BEDA. Per vocationem Matthei fides gentium que relictis lucris seculi, epulis caritatis et operum bonorum cum Domino convivantur. Per Phariseorum supercilium, de salute gentium Iudeorum invidia designatur quibis diciturr: «Publicani et meretrices precedent vos in regno Dei».
r Mt. 21, 31.
Numérotation du verset
Mc. 2,17
Hoc audito Iesus ait illis:
interl.|
magister pro discipulis respondit
Non necesse habent sani
interl.|
superbi
marg.|
NON
NECESSE
HABENT etc. BEDA. Se medicum dicit qui miro medicandi genere vulneratus est: ‘Propter iniquitates nostras et livore eius sanati sumus's.
s Cf. Is. 53, 5: « Ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras ; attritus est propter scelera nostra: disciplina pacis nostrae super eum, et livore eius sanati sumus ».
medico45 sed qui male
45 medico
Cor2 (
moderni
) Cor4 CorS2
ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447@
Ed1455
Rusch
] medicum
CorS2 (
antiqui et glos. sic
) CorS2 (
al.)
Weber
interl.|
humiles
habent.
interl.|
ideo vos declino
Non enim veni vocare iustos
interl.|
vos qui tamquam iusti fugitis peccatores qui vestram iustitiam statuentes, iustitie Dei non estis subiectis
sed peccatores.
interl.|
qui se peccatores agnoscunt non per legem iustificari se videntes Christi gratie colla submittunt. Ideo ad peccatores declino
Numérotation du verset
Mc. 2,18
Et erant discipuli Ioannis et Pharisei46 ieiunantes
46 Pharisei ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Ed1455
Rusch Weber
] Phariseorum
Li447@
marg.|
ET
ERANT
DISCIPULI etc. BEDA. Alii evangeliste dicunt Phariseos et discipulos Ioannis hoc quesisse. Hic videtur dicere quod alii quesierunt quos eiusdem rei cura movisset. Unde colligitur hoc a pluribus fuisse obiectu a Phariseis, a discipulis Iohnannis, a convivis vel quibuslibet aliis.
marg.|
BEDA. Mystice. Discipuli Ioannis et Phariseorum ieiunant, quia qui operibus legis gloriantur, vel - quod peius est - traditiones sequuntur hominum, vel etiam Christi preconium tantum aure, non cordis amore percipiunt, a spiritualibus bonis ieiuni corde tabescunt. Discipuli Christi non ieiunant, quia qui fideliter membrum Christi est, corpore ipsius epulatur et sanguine alitur. Dominus cum peccatoribus manducat et bibit, sed ideo quia illi abstinentia meritum auget cui nulla potentia nature est. Dominus autem qui delicta naturalitater delere potest, manducantes ieiunantibus potest facere puriores. Ieiunavit tamen Christus ut ieiunares, manducavit cum peccatoribus ut gratiam cernens potestatem agnosceres.
et veniunt et dicunt illi47:
47 dicunt illi ΩH ΩJ
Rusch Clementina Weber
]
inv.
ΩF
interl.|
causam questionis sequentis premittit
Quare48 discipuli Ioannis et Phariseorum ieiunant, tui autem discipuli non ieiunant?
48 Quare
Amiatinus Weber (M G) Cor2 (
modern.
quare,
glos.
) Cor4
ΩH ΩJ ΩS
Li447@
Ed1455
Rusch Clementina
] cur
Cor2 (
anti.
)
ΩL
Weber
Numérotation du verset
Mc. 2,19
Et
interl.|
ideo
ait illis Iesus: Numquid possunt
interl.|
id est debent
marg.|
NUMQUID
POSSUNT etc. Mattheus itat: «Numquid possunt filii sponsi lugere quamdiu cum illis est sponsus?» etc. Sponsus Christus, sponsa Ecclesia, de quo spirituali connubio apostoli creati sunt, qui lugere et ieiunare non possunt, quamdiu sponsum cum sponsa vident. Quando transierint nuptie, ac passionis et resurrectionis tempus advenerit tunc ieiunabunt.
t Mt. 9, 15.
marg.|
BEDA. Moraliter. Quamdiu sponsus nobiscum est, in letitia sumus, nec ieiunare possumus, nec lugere. Cum vero pro peccato recedit et avolat, tunc ieiunium indicendum tunc luctus multiplicandus.
filii
interl.|
apostoli
nuptiarum
interl.|
Christi et Ecclesie
quamdiu sponsus
interl.|
Christus
est cum illis49
49 est - cum illis ΩF ΩH ΩS
Li447@ Rusch
]
inv.
ΩJ ΩL
Weber
interl.|
corporis presentia
ieiunare?
interl.|
Non
Quanto
interl.|
quia
tempore habent secum sponsum non possunt ieiunare.
interl.|
eius plus proficit presentia quam corporalis abstinentia
Numérotation du verset
Mc. 2,20
Venient autem dies
interl.|
ascensionis
interl.|
passionis
cum auferetur ab eis sponsus
interl.|
corporaliter
et tunc ieiunabunt in illis diebus50.
50 illis diebus ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@ Rusch Clementina
] illa die
Weber
interl.|
BEDA. Tam a cibis quam a mundi amore
interl.|
ideo non ieiunant quia
Numérotation du verset
Mc. 2,21
{Rusch, t. 4: Erfurt, f. 968rb ; facsim., p. 95b} Nemo assumentum
marg.|
+Assumentum51: additamentum.N
u
u
Glossae seiunctim a textu Bibliae diffusae in codice Mediolanensi (Milano, Biblioteca Ambrosiana, M 79 sup., ff. 92va-124ra, saec. xi, 4/4) seruatae [series A-II sectio 45, glossa 5, CCCM189A, p. 187.1.
51 assumentum
P345
] assutum
Lux94,
Adsumentum
CCCL189A
panni rudis
marg.|
+
rudis
: novus.O
v
v
Glossae seiunctim a textu Bibliae diffusae = CCCM189A: 55.6 ; 44.14 ; 45.6 ; 54.15 ; 55.6
interl.|
severiora precepta nove vite
marg.|
NEMO
ASSUMENTUM etc. BEDA. Discipulos, vestimenta vetera dicit, id est adhuc carnales, necdum innovatos fidei firmitate. Quibus si novus pannus, id est pars doctrine que ad novam vitam pertinet assuatur, et ipsa quodammodo scinditur, cuius pars importune traditur que ad ieiunium valet ciborum, cum illa doceat generale, non a cibis tantum sed ab omni voluptate carnis.
marg.|
Cavendum est doctori ne, anime nondum innovate sed in malitie vetustate perduranti, novorum mysteriorum secreta committat.
assuit
marg.|
+
Assuit:
consuit, adnectit.P
w
w
Glossae seiunctim a textu Bibliae diffusae ; om. CCCM189A
vestimento veteri,
interl.|
apostolis veteri consuetudini deditis
alioquin
interl.|
si assuit
aufert supplementum novum a veteri52
52 veteri ΩF ΩH ΩJ ΩS
Li447@ Rusch
Ed1455
Clementina Weber
] vetere ΩL
interl.|
repugnat nova vita veteri
et maior scissura fit.
interl.|
quia si quid boni inerat, nimio quasi pondere pressum perit
marg.|
BEDA. Alleg<orice>. Veste foris tegimur, vino intus reficimur. Vestis bona opera quibus hominibus foris lucemus. Vinum fervor fidei, spei et caritatis, quo in conspectu Dei intus sensus novitate reformantur.
Numérotation du verset
Mc. 2,22
Et nemo mittit vinum novum53
53 novum
Wordsworth
(F G X etc.)
CorS2
Cor4 Sarum ΩF ΩH ΩL ΩS
Li447 Li447@
ΩJ
Rusch
] novellum Cor2 (anti.; infra [eodem versu]
novum
)
CorS2
(al.)
Weber
interl.|
spiritualia precepta
in utres veteres,
interl.|
apostolos
alioquin dirumpit54 vinum55 utres
54 dirumpit]
scrips.,
disrumpit ΩH ΩJ ΩS
Rusch
, dirumpet ΩL
Ed1455
,
disrumpet
Li447@ Weber,
/-pet ΩF , dirumpunt
CorS2
interl.|
non possunt pati, quia carnales adhuc
et vinum effundetur56
56 effundetur ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447@
Ed1455
Rusch
] effunditur
Weber
interl.|
doctrina spiritualis memorie non commendatur
et utres peribunt,
interl.|
et qui habent perdunt
sed vinum novum
interl.|
spiritualis doctrina
in utres
interl.|
spirituales
marg.|
SED
VINUM
NOVUM
IN
UTRES. Erant autem novi cum, post ascensionem desiderio consolationis eius sperando et orando, innovabantur. Tunc Spiritum sanctum acceperunt, quo quasi novo musto novi utres repleti sunt.
novos mitti debet.
Numérotation du verset
Mc. 2,23
Et factum est iterum cum Dominus57 sabbatis ambularet per sata
57 Dominus Cor2 Cor4* ΩH ΩS
Clementina
]
om.
Cor2 (
Dominus
grec. anti. glos.) Cor4² (cancel.) ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Rusch Weber
, mutil. ΩF
marg.|
CUM
SABBATIS. BEDA. Nota primo apostolos litteram sabbati destruere contra Ebionitas qui cum alios discipulos recipiant, Paulum quasi transgressorem legis repudiant.
et discipuli eius ceperunt progredi58 et vellere spicas.
58 progredi
Wordsworth
(D) Sarum ΩH ΩJ ΩS
Li447 Li447@ Clementina
] pregredi ΩL
Rusch Weber
, mutil. ΩF
marg.|
ET
VELLERE
SPICAS. Esuriunt ut homines pre turba manducandi spatium non habentes. Sed exemplum austerioris vite prebent, non preparatas epulas sed simplices querunt.
marg.|
BEDA. Mystice. Discipuli per sata transeunt cum prelati subditos pia sollicitudine circumspiciunt, et qualiter quemque ad fidem trahant, sedule perpendunt quorum salutem esuriunt. Unde Petro inter preces esurienti oblatis quas esuriebat dapibus, dictum estx: «Surge Petre occide et manduca». Et mira sacramenti concordia: ibi mactari et manducari iubentur animalia, hic spicas convellunt discipuli et, secundum alios evangelistas, manibus confricantes manducanti.y Undez: ‘Mortificate membra vestra et exuite veterem hominem'. Aliter enim non transeunt in corpus Christi. Aliter doctorem sui profectus fructus non pascunt. Vellere itaque spicas est ab omni intentione terrena radicem mentis eruere. Fricare manibus exemplis virtutum a concupiscentia carnis quasi aristarum folliculis mentem exuere. Grana manducare est purgatum quemque per predicatorum ora Ecclesie incorporare. Hoc discipuli ante Dominum faciunt, quia precedit sermo doctoris, subsequitur gratia superne visitationis. Et bene sabbatis, quia predicatores pro spe quietis laborant, et auditores admonent ut a curis seculi feriantes pro eterna requie laborent.
x Act. 10, 13.
y Cf. Lc. 6, 1.
z Cf. Col. 3, 5.9.
marg.|
BEDA. Moraliter. Per sata cum Domino ambulant, qui eloquia sacra Domino obtemperantes meditantur. In satis esuriunt cum in eis illa invenire desiderant, quibus amplius accensi amore Dei quasi pane pascantur et hoc sabbatis. Undeaa: «Vacate et videte quoniam suavis est Dominus, beatus <vir qui sperat in eo>«. Vellunt spicas et conterunt, quia testimonia Scripturarum assumunt et perscrutantur, donec medullam dilectionis extrahant que sub vilitate littere quasi sub aristarum horrore velatur. Hoc Dominus sabbati probat, stulti defensores sabbati improbant, qui solam littere superficiem diligunt, mentis refectionem nesciunt, requiem animarum non norunt. Unde et ait illis:
Numquam legistis
etc.
aa Cf. Ps. 33, 9.
Numérotation du verset
Mc. 2,24
Pharisei autem dicebant ei: Ecce, quid faciunt discipuli tui59 sabbatis quod non licet?
59 discipuli tui ΩF ΩH ΩS
Li447 Li447@
ΩJ
Ed1455
Rusch
]
om.
ΩL
Weber
Numérotation du verset
Mc. 2,25
Et ait illis: Numquam60 legistis
60 numquam ΩF
CorS2
ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@ Weber
] numquid
Rusch
interl.|
veterem historiam obicit
quid fecerit David
interl.|
in Nobe
quando
interl.|
fugiens Saulem
necessitatem habuit et esuriit ipse et qui cum eo erant?
Numérotation du verset
Mc. 2,26
Quomodo introivit61 in domum Dei sub Abiathar62 principe sacerdotum
61 introivit ΩF ΩH ΩJ
Li447@
Ed1455
Rusch Clementina Weber
] intravit ΩS
62 Abiathar]
CorS2 (
Immo sub Abimelech. Ieronimus, episola 36 sic glossa: “Ambo tunc aderant Abimelech pater, Abiathar filius qui post patrem pontifex fuit maioris nominis quam pater
)
interl.|
SUB ABIATHAR. Non te turbet quod alii dicunt Abimelech. Ambo enim tunc illic aderant, Abimelech pater et Abiathar filius qui, occiso patre a Sauleab, comes exilii David factus est et eo regnante summus pontifexac maioris nominis quam pater, et ideo dignus cuius Dominus mentionem faceret quasi summi sacerdotis etiam patre vivente.
ab Cf. 1Rg. (1Sm.) 21, 1-9.
ac Cf. 2Rg. (2Sm.) 15, 24-35.
et panes propositionis manducavit
marg.|
PANES
PROPOSITIONIS. BEDA. Quasi si David et Abimelech a nobis {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 968va ; facsim., p. 96a} non reprehenduntur sed pro fame excusanturad, cur in his causam improbatis quam in ceteris probatis? Quamvis sit magna distantia, hi spicas confricant, illi panes leviticos comedunt et accedebat sabbato neomeniarum dies quando in convivio requisitus fugit ex aula regis.
ad 1Rg. (1Sm.) 21, 6.
marg.|
BEDA. Figurate. Quod David et pueri eius panes sanctificatos comedunt significat sacerdotalem cibum in usum transiturum populorum, quia omnes sacerdotum vitam debemus imitari et omnes filii Ecclesie sacerdotes sunt, inuncti in sacerdotium sanctum offerentes seipsos spirituales hostias Deo.
quos non licebat63 edere nisi solis64
{Rusch, t. 4: Erfurt, f. 968va ; facsim., p. 96va} sacerdotibus
63 licebat
Cava plerique codd. edd. Cor2
ΩF ΩH ΩJ ΩL ΩS
Li447@
Ed1455
Rusch
] licet
Amiatinus Wordsworth (P9389 O* Y) Weber
64 edere nisi solis
Cor2
(Mt. 12, 4
“
edere nisi solis sacerdotibus”: grec. glos. Mt. 12 [
revera
Lc. 6, 4] solum)
Cor4*
ΩF ΩH ΩS] edere nisi
Cor4²
(
sol’
cancellatum), manducare nisi solis
Cava Wordsworth (D E P9389
marg
G L To22 Kells T)
Ed1455
Sixtina,
manducare nisi
Cor2 (
anti.
)
ΩJ ΩL
Li447@ Clementina Weber
interl.|
et leviticis65
65 leviticis]
sic Rusch
et dedit
interl.|
Abimelech
ei et66 qui cum eo erant?
66 ei et ΩH ΩS] eis et ΩF
Ed1455
,
eis ΩJ ΩL
Rusch Clementina Weber
, illis
Li447@
marg.|
ET
DEDIT
EIS etc. Hoc secutusae: «Misericordiam volo et non sacrificium» melius iudicavit a famis periculo homines liberare quam sacrificium offerre. Hostia Deo placabilis hominum salus.
ae Os. 6, 6 ; Mt. 12, 7.
Numérotation du verset
Mc. 2,27
Et dicebat eis:
interl.|
aliter probat idem
interl.|
BEDA. Ideo salus hominis prima custodia sabbati prout hominis utilitas exigit
Sabbatum propter hominem factum est et non homo propter sabbatum.
marg.|
HOMO
PROPTER
SABBATUM. BEDA. Ita sabbatum custodiri preceptum est, ut si necessitas fuerit, non sit reus qui violaverit. Sabbato circumcidi non est prohibitum, quia necessarium Iosue muros Hiericho septem diebus circuitaf. Machabei in sabbato pugnantag: quod non est licitum in lege, necessitas licitum facit. Sic et hodie in ieiuniis, si quis ieiunium fregerit egrotus, reus non tenetur.
af Cf. Ios. 6, 1-27.
ag Cf. 1Mcc. 2, 1-70.
Numérotation du verset
Mc. 2,28
Itaque dominus67 est Filius hominis etiam68 sabbati.
67 dominus ΩF ΩH ΩS ΩL
Cor3
(al.)
Li447 Li447@ Rusch Weber
] Deus ΩJ
68 etiam] + non ΩF* (
expunc.?
)
marg.|
ITAQUE
DOMINUS etc. Quasi: si David rex et sacerdotes - secundum alium evangelistamah - propter templi ministerium sabbatum violantes crimine carent, quanto magis filius hominis, verus rex et sacerdos. Et ideo Dominus sabbati in sabbato vulsarum spicarum crimine non tenetur reus?
ah Cf. Mt. 12, 3-4: « At ille dixit eis: Non legistis quid fecerit David, quando esuriit, et qui cum eo erant: quomodo intravit in domum Dei, et panes propositionis comedit, quos non licebat ei edere, neque his qui cum eo erant, nisi solis sacerdotibus? ».
Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Mc. Capitulum 2), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/10/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=56&chapitre=56_2)
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Mc. Capitulum 2), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/10/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=56&chapitre=56_2)
Notes :