Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Capitulum 7

Numérotation du verset Mc. 7,1

¹ Et conveniunt² ad eum Pharisei et quidam de scribis venientes ab Hierosolymis.

¹ Hic incipit capitulum 7 CorS1 Li447@ Ω^J |

² conveniunt Ω^L Li447@ Ω^J Rusch Weber ] convenerunt CorS1 Li447 |

Numérotation du verset Mc. 7,2

Et cum vidissent

quosdam ex³ discipulis eius communibus manibus,

³ ex Ω^J Ω^L Rusch Weber] de Li447 Li447@

id est non lotis, manducare panem⁴

⁴ panem Li447@ Rusch ] panes Ω^J Ω^L Weber

vituperaverunt⁵.

⁵ vituperaverunt Ω^L... ] + eos (alii cor<upti>ve apponunt EOS sed non est textus secundum quosdam)

Numérotation du verset Mc. 7,3

Pharisei enim et omnes Iudei nisi crebro lavent⁶ manus non manducant

⁶ lavent Ω^L Li447@ Mt366@ ] laverint Clementina

tenentes traditiones⁷ seniorum

⁷ traditiones Li447@Rusch ] traditionem Ω^J Ω^L Weber

Numérotation du verset Mc. 7,4

et a foro

nisi baptizentur

non comedunt et alia multa sunt⁸ que tradita sunt illis servare, baptismata calicum,

⁸ sunt Li447@ Rusch Clementina Weber] om. Ω^JΩ^L

et urceorum et eramentorum et lectorum.

Numérotation du verset Mc. 7,5

Et interrogabant eum Pharisei et scribe: Quare discipuli tui

non ambulant iuxta traditionem seniorum sed communibus manibus

manducant panem⁹?

⁹ mand. panem Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber] inv. Ω^J

Numérotation du verset Mc. 7,6

At ille respondens dixit eis¹⁰: Bene prophetavit Isaias

¹⁰ dixit eis Ω^L Rusch Weber ] ait Li447 Li447@

de vobis hypocritis¹¹ sicut scriptum est^a: Populus hic

⁰ Cf. Is. 29, 13.

¹¹ Isaias - de vobis hypocritis Ω^L Rusch Weber ] inv. Li447 Li447@ Ω^J

labiis me honorat cor autem eorum longe est¹² a me.

¹² est Li447 Li447@ Rusch Weber] abest Ω^JΩ^L

Numérotation du verset Mc. 7,7

In vanum autem me colunt

docentes doctrinas et¹³ precepta¹⁴ hominum.

¹³ et Cava Φ Kells Wordsworth (D P9389 G H¹Θ K L To22 R T V X) Weber (G D) Sarum Ω^J Li447@ Clementina ] om. Ω^L Wordsworth (A B H* I O Y Z) Weber |

¹⁴ precepta] mandata Sg1395 Book of Kells |

Numérotation du verset Mc. 7,8

Derelinquentes mandata¹⁵

¹⁵ Derelinquentes mandata Li447 Li447@ Rusch ] Relinquentes enim mandata Ω^J Ω^L, relinquentes enim mandatum Weber

Dei, tenentes traditiones¹⁶

¹⁶ tenentes traditiones Li447 Li447@ Rusch ] tenetis traditionem Ω^J Ω^L Weber

hominum,

baptismata

urceorum et calicum et alia similia his facitis multa.

Numérotation du verset Mc. 7,9

Et dicit¹⁷

¹⁷ dicit Rusch ] dicebat Ω^J Ω^L Li447@ Weber

illis: Bene irritum facitis preceptum Dei

ut traditionem vestram servetis.

Numérotation du verset Mc. 7,10

Moyses enim dixit^b: Honora patrem tuum et matrem tuam.

⁰ Cf. Ex. 20, 12.

Et^c: Qui maledixerit patri vel¹⁸ matri morte moriatur.

⁰ Cf. Ex. 21, 17.

¹⁸ vel Li447 Li447@ Rusch Clementina ] aut Ω^JΩ^LWeber

Numérotation du verset Mc. 7,11

Vos autem dicitis:

Si dixerit

homo

patri vel¹⁹ matri corban

¹⁹ vel Rusch ] et Li447 Li447@ , aut Ω^L Weber

quod est donum,

quodcumque ex me tibi proderit²⁰

²⁰ proderit CorS2 ( vel ) Li447 Li447@ Rusch ] profuerit Ω^J Ω^L Weber | CorS2 (Infra bene .c. SI DIXERIT HOMO PROFUERIT vel PRODERIT et alii faciunt versus et hec introductive vel depressive et incipit versus ET ULTRA etc .)

Numérotation du verset Mc. 7,12

ultra non dimittitis eum quicquam

facere patri suo aut matri,

Numérotation du verset Mc. 7,13

rescindentes

verbum Dei

per²¹ traditionem vestram

²¹ per CorS2 Ω^J Ω^L] propter CorS2 (vel)

quam tradidistis²²

²² tradidistis Ω^J Ω^L Rusch Weber ] traditis Li447@

et similia huiusmodi multa²³ facitis²⁴.

²³ similia huiusmodi – multa Ω^J Ω^L Rusch Weber ] inv. Li447 Li447@ |

²⁴ facitis Ω^J Ω^L Rusch Weber ] faciatis Li447@ |

Numérotation du verset Mc. 7,14

Et advocans iterum turbam

dicebat illis: Audite me omnes et intelligite.

Numérotation du verset Mc. 7,15

Nihil est extra hominem introiens in eum

quod possit eum coinquinare sed que de homine

procedunt illa sunt que coinquinant²⁵ hominem.

²⁵ coinquinant CorS1 (alii habent COINQUINANT ) Φ Wordsworth (B D P9389* K O V X* Z) Cor3 (al.) Ω^L² Ω^S Mt366 Mt366@ Rusch Sixtina ] communicant CorS1 (dicebat Iesus quoniam de homine exeunt illa communicant! ) Amiatinus Cava P9389² Wordsworth (H Θ I To22 T Y) Cor2 (marg.) Sarum Ω^J Ω^L * Li447@ (coīcāt) Clementina Weber; cf. infra v. 20

Numérotation du verset Mc. 7,16

Si quis habet aures audiendi audiat.

Numérotation du verset Mc. 7,17

Et cum introisset in domum a turba,

interrogabant eum discipuli eius²⁶ parabolam.

²⁶ eius Ω^L Li447 Li447@ Ω S Rusch Weber ] om. Ω^J

Numérotation du verset Mc. 7,18

Et ait illis: Sic et vos imprudentes estis?

Non intelligitis quia omne extrinsecus introiens in hominem non potest eum communicare²⁷,

²⁷ communicare CorS2 Ω^J Sarum Ω^L Li447 Li447@ Weber ] coinquinare Ω^L² Ω^S Mt366 Mt366@ Sixtina | CorS2 (sub .e. usque ESCAS [v. 19], al. tamen faciunt versus COMMUNICARE QUIA NON INTROIIT etc. depressive)

Numérotation du verset Mc. 7,19

quia non introiit²⁸ in cor eius sed in ventrem²⁹ et in secessum exit

²⁸ introiit CorS2 Li447@ Ω^JΩ^L, introit Weber ] introivit Rusch |

²⁹ ventrem Ω^J Ω^L Ω^S Li447 Li447@ Rusch Weber ] ventrum Clementina |

purgans omnes escas?

Numérotation du verset Mc. 7,20

Dicebat autem³⁰

³⁰ autem Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber ] Ihesus CorS1

quoniam que³¹ de homine exeunt illa coinquinant³²

³¹ que Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber] om. CorS1 |

³² coinquinant Φ CorS1 (al.) Ω^L² Ω^S Li447 (coī) Mt366@ Rusch ] communicant CorS1 Ω^J Ω^L* Li447@ (coīcant) Mt366 Weber ; cf. supra v. 15 |

hominem.

Numérotation du verset Mc. 7,21

Ab intus enim³³ de corde hominum

³³ enim CorS2 Li447 Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber] om. Li447@

cogitationes male procedunt: Adulteria, fornicationes, homicidia,

Numérotation du verset Mc. 7,22

furta, avaritie, nequitie, dolus, impudicitia, oculus malus,

blasphemia³⁴, superbia, stultitia³⁵.

³⁴ blasphemia Ω^J Ω^L Rusch Weber ] blasphemie Ω^S Li447 Li447@ |

³⁵ stultitia CorS2 (al. [...] et sic Senonensis) Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber ] tristitia CorS2 (Parisiensis quod nusquam legi) Ω^J |

Numérotation du verset Mc. 7,23

Omnia hec mala³⁶ ab intus procedunt et communicant³⁷ hominem.

³⁶ hec mala Ω^J Ω^L Li447 Ω^S Weber ] inv. Rusch , enim hec mala Li447@ |

³⁷ communicant Ω^J Ω^L* Li447@ Weber ] coinquinant Ω^S Ω^L² |

Numérotation du verset Mc. 7,24

Et inde surgens abiit in fines Tyri et Sidonis

et ingressus domum neminem voluit scire

et non potuit latere.

Numérotation du verset Mc. 7,25

Mulier enim

statim ut audivit³⁸ de eo

³⁸ statim - ut audivit Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber ] inv. Ω^J

cuius filia

habebat³⁹ spiritum immundum

³⁹ filia habebat Ω^J Li447@ Ω^S Rusch ] inv. Ω^L Weber

intravit et procidit ad pedes eius.

Numérotation du verset Mc. 7,26

Erat enim mulier gentilis, Syrophenissa⁴⁰ genere.

⁴⁰ Syrophenissa] Cirophenissa CorS2 ( al. )

Et rogabat eum ut demonium eiiceret⁴¹ de filia eius.

⁴¹ dem. eiiceret Li447 Li447@ Ω^L Rusch Weber ] inv. Ω^J

Numérotation du verset Mc. 7,27

Qui dixit illi: Sine prius saturari⁴² filios.

⁴² saturari Ω^J Ω^L Rusch Weber ] saturare Li447@

Non est enim⁴³ bonum sumere panem filiorum et mittere canibus.

⁴³ enim Ω^J Ω^L Rusch Weber] om. Li447@

Numérotation du verset Mc. 7,28

At illa respondit

et dixit illi⁴⁴: Utique Domine. Nam et catelli⁴⁵

⁴⁴ dixit illi Ω^S Clementina ] dixit ei Ω^J Li447 Li447@ Rusch , dicit ei Ω^L Weber |

⁴⁵ catelli Ω^J Li447 Ω^L Rusch Weber ] cetelli cacogr. Li447@ |

comedunt⁴⁶

⁴⁶ comedunt Ω^L Ω^S] educunt CorS2 ( aliqui trahunt li COMEDUNT et dicunt EDUCUNT corruptive )

de micis

sub mensa⁴⁷

⁴⁷ comedunt de micis - sub mensa Rusch ] inv. Ω^J Ω^L Weber , comedunt sub mensa de micis Li447 Li447@

puerorum⁴⁸.

⁴⁸ puerorum CorS1 CorS2 Ω^J Li447 Li447@ Ω^L Ω^S Rusch Weber ] dominorum CorS1 = CorS2 =Cor3 (al.)

Numérotation du verset Mc. 7,29

Et ait illi: Propter hunc sermonem

vade, exiit demonium a⁴⁹ filia tua.

⁴⁹ a Li447 Rusch ] de Ω^J Li447@ Ω^L Ω^S Weber

Numérotation du verset Mc. 7,30

Et cum abiisset domum⁵⁰, invenit puellam iacentem supra⁵¹ lectum et demonium exiisse.

⁵⁰ domum Rusch ] + suam Li447@ Ω^J Ω^L Weber , in domum suam Li447 |

⁵¹ supra Li447 Li447@ Ω^L Rusch Weber ] super Ω^J |

Numérotation du verset Mc. 7,31

Et iterum exiens de finibus Tyri,

venit per Sidonem

ad mare Galilee

inter

medios fines Decapoleos.

Numérotation du verset Mc. 7,32

Et adducunt ei surdum

et mutum.

Et deprecabantur eum

ut imponat illi manum.

Numérotation du verset Mc. 7,33

Et apprehendens eum

seorsum de turba⁵²,

⁵² seorsum - de turba] inv. Li447 Li447@ Ω^J Ω^L Weber

misit digitos suos

in auriculas eius et exspuens

tetigit⁵³ linguam eius

⁵³ tetigit] tigit cacogr. Li447@

Numérotation du verset Mc. 7,34

et suscipiens in celum

ingemuit

et ait illi⁵⁴: Effeta,

⁵⁴ illi Ω^J Ω^L Rusch Weber] om. Li447 Li447@

quod est adaperire⁵⁵.

⁵⁵ adaperire Ω^J Ω^L Rusch Weber ] aperire Li447 Li447@

Numérotation du verset Mc. 7,35

Et statim aperte sunt aures eius et solutum est vinculum lingue eius.

Et loquebatur recte.

Numérotation du verset Mc. 7,36

Et precepit illis ne cui dicerent.

Quanto autem eis precipiebat⁵⁶,

⁵⁶ eis precipiebat Li447 Li447@ Ω^L Ω^S Rusch Weber ] inv. Ω^J

tanto magis plus predicabant.

Numérotation du verset Mc. 7,37

Et eo amplius admirabantur dicentes: Bene omnia fecit

et surdos fecit audire et mutos loqui.

Capitulum 7

Numérotation du verset Mc. 7,1

¹ Et conveniunt² {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 974ra ; facsim., p. 107a} ad eum Pharisei et quidam de scribis venientes ab Hierosolymis.

¹ Hic incipit capitulum 7 CorS1 Li447@ Ω^J

² conveniunt Ω^L Li447@ Ω^J Rusch Weber ] convenerunt CorS1 Li447

^marg.| ET CONVENIUNT. BEDA. Patet quam vera sit confessio Domini ad Patrem qua dicitur^a: «Quia abscondisti hec a sapientibus et prudentibus et revelasti ea parvulis». Indocti veniunt, infirmos adducunt, ut vel fimbriam eius contingant et ideo cupita salute potiuntur. Pharisei vero et scribe qui doctores populi esse debebant non ad verbum audiendum, non quasi ad medicum, sed ad questionum pugnas cucurrunt.

^a Mt. 11, 25.

Numérotation du verset Mc. 7,2

Et cum vidissent

^interl.| aperit quare venissent

quosdam ex³ discipulis eius communibus manibus,

³ ex Ω^J Ω^L Rusch Weber] de Li447 Li447@

^marg.| {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 974ra ; facsim., p. 107a} COMMUNIBUS. HIERONYMUS. Immundis vel communibus manibus communionem gentium significat. Munditia Phariseorum sterilis est communio apostolorum non lota^b: «Extendit palmites suos usque ad mare».

^b Ps. 79, 12.

id est non lotis, manducare panem⁴

⁴ panem Li447@ Rusch ] panes Ω^J Ω^L Weber

^marg.| NON LOTIS. De non lotis corporis manibus vituperant, cum in eorum operibus nihil immunditie inveniatur. Ipsi aqua exterius loti, conscientie livore intus sunt polluti.

vituperaverunt⁵.

⁵ vituperaverunt Ω^L... ] + eos CorS2 (alii cor<upti>ve apponunt eos sed non est textus secundum quosdam)

^interl.| ideo

Numérotation du verset Mc. 7,3

Pharisei enim et omnes Iudei nisi crebro lavent⁶ manus non manducant

⁶ lavent Ω^L Li447@ Mt366@ ] laverint Clementina

^interl.| panem

^marg.| PHARISEI ENIM etc. BEDA. Superstitiosa hominum traditio crebrius lavari ob manducandum et huiusmodi. Sed necessaria doctrina veritatis eos iubet qui 'panem vite qui de celo descendit'^c manducare desiderant, crebro eleemosynarum aliorumque iustitie fructuum lomento sua opera purgare.

^c Cf. Io. 6, 51: « Ego sum panis vivus, qui de celo descendi ».

tenentes traditiones⁷ seniorum

⁷ traditiones Li447@Rusch ] traditionem Ω^J Ω^L Weber

^interl.| non Dei

Numérotation du verset Mc. 7,4

et a foro

^interl.| redeuntes

nisi baptizentur

^interl.| laventur

^interl.| frustra baptizantur sic, dum in nomine salvatoris non abluuntur

non comedunt et alia multa sunt⁸ que tradita sunt illis servare, baptismata calicum,

⁸ sunt Li447@ Rusch Clementina Weber] om. Ω^JΩ^L

^marg.| BAPTISMATA CALICUM. Frustra vasorum baptismata servant qui cordium suorum et corporum sordes negligunt. Non enim hoc de materialibus manibus dictum est, sed pro mentium emundatione et operum castigatione et animarum sanctimonia et salute.

et urceorum et eramentorum et lectorum.

Numérotation du verset Mc. 7,5

Et interrogabant eum Pharisei et scribe: Quare discipuli tui

^marg.| QUARE DISCIPULI. Mira stultitia filium Dei arguunt, quia non servat precepta hominum. Manus autem, id est opera non corporis sed anime lavande sunt ut fiat in illis verbum Dei.

non ambulant iuxta traditionem seniorum sed communibus manibus

^interl.| immundis

manducant panem⁹?

⁹ mand. panem Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber] inv. Ω^J

Numérotation du verset Mc. 7,6

At ille respondens dixit eis¹⁰: Bene prophetavit Isaias

¹⁰ dixit eis Ω^L Rusch Weber ] ait Li447 Li447@

^marg.| BENE PROPHETAVIT. HIERONYMUS. Latratum Phariseorum reprimit furca rationis, id est Moysi et Isaie increpatione, ut et nos hereticos verbis Scripture vincere possimus.

de vobis hypocritis¹¹ sicut scriptum est¹²: Populus hic

¹¹ Isaias - de vobis hypocritis Ω^L Rusch Weber ] inv. Li447 Li447@ Ω^J

¹² Cf. Is. 29, 13.

^interl.| extrinsecus

labiis me honorat cor autem eorum longe est¹³ a me.

¹³ est Li447 Li447@ Rusch Weber] abest Ω^JΩ^L

^interl.| et quia longe est cor: In vanum etc.

Numérotation du verset Mc. 7,7

In vanum autem me colunt

^interl.| quia

docentes doctrinas et¹⁴ precepta¹⁵ hominum.

¹⁴ et Cava Φ Kells Wordsworth (D P9389 G H¹Θ K L To22 R T V X) Weber (G D) Sarum Ω^J Li447@ Clementina ] om. Ω^L Wordsworth (A B H* I O Y Z) Weber

¹⁵ precepta] mandata Sg1395 Book of Kells

^interl.| non Dei

Numérotation du verset Mc. 7,8

Derelinquentes mandata¹⁶

¹⁶ Derelinquentes mandata Li447 Li447@ Rusch ] Relinquentes enim mandata Ω^J Ω^L, relinquentes enim mandatum Weber

^interl.| necessaria

Dei, tenentes traditiones¹⁷

¹⁷ tenentes traditiones Li447 Li447@ Rusch ] tenetis traditionem Ω^J Ω^L Weber

^interl.| vanas

hominum,

^interl.| non Dei

baptismata

^interl.| scilicet

urceorum et calicum et alia similia his facitis multa.

^interl.| superstitiosa et inutilia facitis

Numérotation du verset Mc. 7,9

Et dicit¹⁸

¹⁸ dicit Rusch ] dicebat Ω^J Ω^L Li447@ Weber

^interl.| vel: dicebat

illis: Bene irritum facitis preceptum Dei

^marg.| BENE IRRITUM. Falsam calumniam vera ratione confutat, quasi vos propter traditionem hominum precepta Dei contemnitis et negligitis quare ergo meos discipulos arguitis qui iussa seniorum parvipendunt ut custodiant mandata Dei?

ut traditionem vestram servetis.

Numérotation du verset Mc. 7,10

Moyses enim dixit¹⁹: Honora patrem {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 974rb ; facsim., p. 107b} tuum et matrem tuam.

¹⁹ Cf. Ex. 20, 12.

^interl.| non tantum salutatione et officio deferendo sed munere, sicut illud est^d: “Honora viduas”, id est tribue necessaria

^d Cf. 1Tim. 5, 3: « Viduas honora, que vere vidue sunt ».

Et²⁰: Qui maledixerit patri vel²¹ matri morte moriatur.

²⁰ Cf. Ex. 21, 17.

²¹ vel Li447 Li447@ Rusch Clementina ] aut Ω^JΩ^LWeber

Numérotation du verset Mc. 7,11

Vos autem dicitis:

^marg.| VOS AUTEM DICITIS etc. BEDA. Consulens Dominus imbecillitati, vel etatum vel penurie parentum, precepit ut filii honorarent patres etiam in necessariis huius vite. Hanc autem legem scribe et Pharisei subvertentes, ut impietatem sub nomine pietatis inducerent, docuerunt filios suos, ut si quis ea que parentibus offerenda sunt, Deo vovere voluerit qui verus pater est oblatio Domini preponatur.

Si dixerit

^interl.| quasi: bene potest dicere

homo

^interl.| filius

patri vel²² matri corban

²² vel Rusch ] et Li447 Li447@ , aut Ω^L Weber

^marg.| + Corban : donum ^A ^e

^e Glossae seiunctim a textu Bibliae diffusae = CCCM189: 58.8 ; 45.10 ; 55.10.

^A ¶Codd. : P345 ; om. Lux94 Rusch

quod est donum,

^interl.| quod Deo vovui

quodcumque ex me tibi proderit²³

²³ proderit CorS2 ( vel ) Li447 Li447@ Rusch ] profuerit CorS2 Ω^J Ω^L Weber | CorS2 (Infra bene .c. si dixerit homo profuerit vel proderit et alii faciunt versus et hec introductive vel depressive et incipit versus et ultra etc .)

^interl.| alias: profuerit

^marg.| TIBI PRODERIT etc. ISIDORUS. In tuos usus consumitur quod sacrilegium est. {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 974rb ; facsim., p. 107b} Vel interrogative, quasi: proderit tibi? Non debet, hoc metuentes patres aficiebantur inedia.

Numérotation du verset Mc. 7,12

^interl.| et sic

ultra non dimittitis eum quicquam

^interl.| boni

facere patri suo aut matri,

^interl.| qui debet sustentari necessariis huius vite

Numérotation du verset Mc. 7,13

rescindentes

^interl.| quasi in hoc rescinditis

verbum Dei

^interl.| de parentibus

per²⁴ traditionem vestram

²⁴ per CorS2 Ω^J Ω^L] propter CorS2 (vel)

^interl.| vestre avaritie

quam tradidistis²⁵

²⁵ tradidistis Ω^J Ω^L Rusch Weber ] traditis Li447@

^interl.| non Deus

et similia huiusmodi multa²⁶ facitis²⁷.

²⁶ similia huiusmodi – multa Ω^J Ω^L Rusch Weber ] inv. Li447 Li447@

²⁷ facitis Ω^J Ω^L Rusch Weber ] faciatis Li447@

^interl.| contra mandatum Dei

Numérotation du verset Mc. 7,14

Et advocans iterum turbam

^interl.| confutatis superbis, humiles advocat et docet

dicebat illis: Audite me omnes et intelligite.

Numérotation du verset Mc. 7,15

Nihil est extra hominem introiens in eum

^marg.| NIHIL EST EXTRA. BEDA. Nec idolothicum in quantum cibus est, in quantum Dei creatura est, sed demoniorum invocatio hoc facit immundum. Unde^f: «Non potestis bibere calicem Domini et calicem demoniorum».

^f 1Cor. 10, 20.

^marg.| Iudei se partem Dei iactant, communes cibos vocant quibus omnes homines utuntur ut ostrea, lepores, et huiusmodi animalia que ungulam non findunt, nec ruminant, nec squamosa in piscibus sunt.

quod possit eum coinquinare sed que de homine

^interl.| de corde hominis

procedunt illa sunt que coinquinant²⁸ hominem.

²⁸ coinquinant CorS1 (alii habent coinquinant ) Φ Wordsworth (B D P9389* K O V X* Z) Cor3 (al.) Ω^L² Ω^S Mt366 Mt366@ Rusch Sixtina ] communicant CorS1 (dicebat Iesus quoniam de homine exeunt illa communicant! ) Amiatinus Cava P9389² Wordsworth (H Θ I To22 T Y) Cor2 (marg.) Sarum Ω^J Ω^L * Li447@ (coīcāt) Clementina Weber; cf. infra v. 20

^interl.| vel: communicant . Commune enim dicunt Iudei immundum.

Numérotation du verset Mc. 7,16

Si quis habet aures audiendi audiat.

^interl.| attentos facit

Numérotation du verset Mc. 7,17

Et cum introisset in domum a turba,

^interl.| relicta

interrogabant eum discipuli eius²⁹ parabolam.

²⁹ eius Ω^L Li447 Li447@ Ω ^S Rusch Weber ] om. Ω^J

^interl.| exponere

Numérotation du verset Mc. 7,18

Et ait illis: Sic et vos imprudentes estis?

^marg.| ET VOS IMPRUDENTES. Corripiuntur, quia que per se patent, mystica putant. Ex quo advertimus vitiosum esse auditorem qui obscura manifeste, aut manifeste dicta obscure vult intelligere.

Non intelligitis quia omne extrinsecus introiens in hominem non potest eum communicare³⁰,

³⁰ communicare CorS2 Ω^J Sarum Ω^L Li447 Li447@ Weber ] coinquinare Ω^L² Ω^S Mt366 Mt366@ Sixtina | CorS2 (sub .e. usque escas [v. 19], al. tamen faciunt versus communicare quia non introiit etc. depressive)

^interl.| vel: coinquinare

Numérotation du verset Mc. 7,19

quia non introiit³¹ in cor eius sed in ventrem³² et in secessum exit

³¹ introiit CorS2 Li447@ Ω^JΩ^L, introit Weber ] introivit Rusch

³² ventrem Ω^J Ω^L Ω^S Li447 Li447@ Rusch Weber ] ventrum Clementina

^marg.| ET IN SECESSUM. BEDA. Hinc calumniantur quidam heretici, quod Dominus physice ignarus putet omnes cibos in ventrem ire, et in secessum digeri, cum statim infuse esce per artus et venas et medullas nervosque fundantur. Unde et multos qui vitio stomachi perpetem vomitum sustinent, post cenas et prandia statim evomere dicunt, et tamen corpulentos esse, quia ad primum tactum liquidior cibus et potus per membra funditur. Sed quamvis tenuissimus humor et liquens esca, cum in venis et artubus cocta fuerit et digesta, per occultos meatus - quos Greci poros vocant - ad inferiora dilabitur et in secessum vadit.

^marg.| AUGUSTINUS. Quedam sic accedunt ut etiam mutent et mutentur, sicut et ipse cibus amittens speciem suam, in corpus nostrum vertitur et nos refecti in robur mutamur.

purgans omnes escas?

Numérotation du verset Mc. 7,20

Dicebat autem³³

³³ autem Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber ] Ihesus CorS1

^interl.| vel: enim

quoniam que³⁴ de homine exeunt illa coinquinant³⁵

³⁴ que Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber] om. CorS1

³⁵ coinquinant Φ CorS1 (al.) Ω^L² Ω^S Li447 (coī) Mt366@ Rusch ] communicant CorS1 Ω^J Ω^L* Li447@ (coīcant) Mt366 Weber ; cf. supra v. 15

^interl.| vel: communicant

hominem.

Numérotation du verset Mc. 7,21

Ab intus enim³⁶ de corde hominum

³⁶ enim CorS2 Li447 Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber] om. Li447@

^interl.| in quo est sedes anime

^marg.| DE CORDE HOMINUM. BEDA. Anime locus principalis non iuxta Platonem in cerebro^g, sed iuxta Christum in corde est. Arguuntur etiam ex hac sententia qui cogitationes a diabolo immitti putant, non ex propria nasci voluntate. Diabolus incentor et adiutor malarum cogitationum esse potest auctor esse non potest. Si autem in insidiis semper positus levem cogitationum nostrarum scintillam suis fomitibus inflammaverit, non debemus opinari eum quoque cordis occulta rimari, sed ex corporis habitu et gestibus estimare quid versemus intrinsecus, ut si pulchram mulierem nos crebro viderit inspicere intelligit nos amare.^h

^g Cf. Plato , Respublica, 4, 439d ; Timaeus, 73b-d.

^h Cf. Beda Venerabilis, In Marci evangelium expositio, lib. 2, cap. 7, CCSL 120/3, p. 522.1329-523.1339 = Rabanus Maurus , Expositio in Matthaeum, lib. 5, CCCM 174A, p. 440.84 sqq. = Hieronymus , Commentarii in evangelium Matthaei, lib. 2, CCSL 77, p. 131.1525-132.1535: « Ergo animae principale non iuxta Platonem in cerebro sed iuxta christum in corde est. Et arguendi ex hac sententia qui cogitationes a diabolo immitti putant et non ex propria nasci uoluntate. Diabolus adiutor esse et incentor malarum cogitationum potest auctor [ + esse: Hieronymus, Rabanus] non potest. Sin autem semper in insidiis positus leuem cogitationum nostrarum scintillam suis fomitibus inflammarit. Non debemus opinari eum cordis quoque occulta rimari sed ex corporis habitu et gestibus aestimare quid uersemus intrinsecus uerbi gratia, si pulchram mulierem nos crebro uiderit respicere, intellegit cor amoris iaculo uulneratum ». [FG2016 MM2016]

cogitationes male procedunt: Adulteria, {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 974va ; facsim., p. 108a} fornicationes, homicidia,

Numérotation du verset Mc. 7,22

furta, avaritie, nequitie, dolus, impudicitia, oculus malus,

^interl.| invidia

blasphemia³⁷, superbia, stultitia³⁸.

³⁷ blasphemia Ω^J Ω^L Rusch Weber ] blasphemie Ω^S Li447 Li447@

³⁸ stultitia CorS2 (al. [...] et sic Senonensis) Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber ] tristitia CorS2 (Parisiensis quod nusquam legi) Ω^J

Numérotation du verset Mc. 7,23

Omnia hec mala³⁹ ab intus procedunt et communicant⁴⁰ hominem.

³⁹ hec mala Ω^J Ω^L Li447 Ω^S Weber ] inv. Rusch , enim hec mala Li447@

⁴⁰ communicant Ω^J Ω^L* Li447@ Weber ] coinquinant Ω^S Ω^L²

Numérotation du verset Mc. 7,24

Et inde surgens abiit in fines Tyri et Sidonis

^marg.| {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 974va ; facsim., f. 108a} Et inde surgens etc. Relictis scribis et Phariseis calumniatoribus, in partes Tyri et Sidonis secessit ut Tyrios Sidoniosque curaret.

et ingressus domum neminem voluit scire

^marg.| NEMINEM VOLUIT SCIRE. BEDA. Quamvis latere non potuerit, non tamen factum est quod voluit. Sed exemplum eis dabat quibus sanandi infirmos gratiam conferebat, ut in miraculis humani favoris gloriam quantum possent declinarent, nec tamen a pio opere virtutum cessarent cum hoc fieri vel fides bonorum iuste expeteret, vel incredulitas pravorum necessario cogeret. Ob hanc enim causam Tyri et Sidonis fines intrabat, ut filiam Syrophenisse a demonio liberaret et per fidem gentilis femine scribarum et Phariseorum perfidiam argueret.

et non potuit latere.

^interl.| ideo

Numérotation du verset Mc. 7,25

Mulier enim

^interl.| id est romana Ecclesia

^marg.| MULIER ENIM. Marcus dicit Dominum fuisse in domo cum venit ad eum mulier. Mattheus dicitⁱ: «Quod clamat post nos». Per quod innuit quod post ambulantem preces emiserit. Venit ergo ad eum mulier in domum, sed quia Mattheus ait^j: «Non respondit ei verbum», dedit intelligere quod ambo tacuerunt et cum silentio ingressi sunt. Et ita cetera contexuntur que in nullo dissentiunt.

ⁱ Mt. 15, 23.

^j Mt. 15, 23.

^marg.| HIERONYMUS. Allegorice. ‘Mulier’ est mater nostra Romana Ecclesia. ‘Nata’ demoniaca occidentalis barbaries cuius fides fecit de cane ovem. Micas intellectus querit, non panem infractum littere cupit.

^marg.| BEDA. Allegorice. Mulier gentilis, sed cum fide ad Dominum veniens 'ecclesiam' significat 'de gentibus collectam' que pro filia demoniaca Dominum rogat, id est pro suis populis nondum credentibus, ut et ipsi a diaboli fraudibus absolvantur. Que bene secundum Mattheum^k de finibus suis egressa, secundum Marcum ingressa ad Dominum atque ad pedes procidisse dicitur, ut ex utroque colligatur, quia illi soli fideliter et recte pro errantibus orant, qui priscas sue perfidie mansiones relinquunt atque in domum Dei, id est Ecclesiam pia se devotione transferunt.

^k Cf. Mt. 15, 21: « Et egressus inde Iesus secessit in partes Tyri et Sidonis ».

statim ut audivit⁴¹ de eo

⁴¹ statim - ut audivit Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber ] inv. Ω^J

^interl.| «In auditu auris obedivit mihi»^l

^l Ps. 17, 45.

cuius filia

^interl.| occidentalis Ecclesia

habebat⁴² spiritum immundum

⁴² filia habebat Ω^J Li447@ Ω^S Rusch ] inv. Ω^L Weber

^interl.| causa cuis venerat mater ad Iesum

intravit et procidit ad pedes eius.

^interl.| ad humanitatem

Numérotation du verset Mc. 7,26

Erat enim mulier gentilis, Syrophenissa⁴³ genere.

⁴³ Syrophenissa] Cirophenissa CorS2 ( al. )

^marg.| +Syrophenissa ex Syriis et a Phenicibus orta.^B ^m

^m Glossae seiunctim a textu Bibliae diffusae in codice Leidensi (Bibliotheek der Rijksuniversiteit, B.P.L. 191, [L3], ff. 108r-124v, saec. xiv) servatae, sectio 43, glossa 3, CCCM189A, p. 567.5

^B ¶Codd. : Lux94 P345 ; om. Rusch | Syrophenissa] scrips., Sirofenissa Lux94, Cyrophenissa P345 | a] om. P345 CCCM189

Et rogabat eum ut demonium eiiceret⁴⁴ de filia eius.

⁴⁴ dem. eiiceret Li447 Li447@ Ω^L Rusch Weber ] inv. Ω^J

^interl.| hic fides qua credit filiam posse salvari

Numérotation du verset Mc. 7,27

Qui dixit illi: Sine prius saturari⁴⁵ filios.

⁴⁵ saturari Ω^J Ω^L Rusch Weber ] saturare Li447@

^marg.| SINE PRIUS. Quasi: futurum est ut et vos gentes salutem consequamini, sed prius oportet Iudeos qui antiqua electione filii Dei nominantur pane celesti refici, et sic tandem gentibus vite pabula ministrari.

Non est enim⁴⁶ bonum sumere panem filiorum et mittere canibus.

⁴⁶ enim Ω^J Ω^L Rusch Weber] om. Li447@

^interl.| gentilibus

^marg.| FILIORUM ET MITTERE CANIBUS. BEDA. Mira conversio. Nam Israel quondam filius non canes. Pro diversitate fidei, ordo nominum mutatur de illis diciturⁿ: «Circumdederunt me canes multi», de nobis: «Alias oves habeo que non sunt ex hoc ovili»^o.

ⁿ Ps. 21, 17.

^o Io. 10, 16.

Numérotation du verset Mc. 7,28

At illa respondit

^interl.| hic patientia qua totiens contempta, ut Mattheus dicit^p, perseverat

^p <Parall . > Mt. 15, 22-28: « Et ecce mulier Chananea a finibus illis egressa clamavit, dicens ei: Miserere mei, Domine fili David: filia mea male a demonio vexatur. Qui non respondit ei verbum. Et accedentes discipuli eius rogabant eum dicentes: Dimitte eam: quia clamat post nos. Ipse autem respondens ait: Non sum missus nisi ad oves, que perierunt domus Israel. At illa venit, et adoravit eum, dicens: Domine, adiuva me. Qui respondens ait: Non est bonum sumere panem filiorum, et mittere canibus. At illa dixit: Etiam Domine: nam et catelli edunt de micis que cadunt de mensa dominorum suorum. Tunc respondens Iesus, ait illi: O mulier, magna est fides tua: fiat tibi sicut vis. Et sanata est filia eius ex illa hora ».

et dixit illi⁴⁷: Utique Domine. Nam et catelli⁴⁸

⁴⁷ dixit illi Ω^S Clementina ] dixit ei Ω^J Li447 Li447@ Rusch , dicit ei Ω^L Weber

⁴⁸ catelli Ω^J Li447 Ω^L Rusch Weber ] cetelli cacogr. Li447@

^interl.| hic humilitas qua se non canibus sed catellis comparat

comedunt⁴⁹

⁴⁹ comedunt Ω^L Ω^S] educunt CorS2 ( aliqui trahunt li comedunt et dicunt educunt corruptive )

^interl.| mystice loquitur mulier gentilis

{Rusch, t. 4: Erfurt, f. 974vb ; facsim., p. 108b} de micis

^interl.| intellectus

^marg.| DE MICIS. Non integros cibos digna sum recipere reliquiis catellorum contenta sum ut sic veniam ad panem integrum.

^marg.| BEDA. Alleg<orice>. De micis etc. Mensa : Scriptura, unde^q: «Parasti in conspectu meo mensam» etc. Mice puerorum: interna mysteria quibus humilium corda reficiuntur, secundum illud: Ex «adipe frumenti satiat te»^r. Conversi enim ad fidem catelli, id est qui in gentibus erant despecti, non littere superficiem sed spiritualium sensuum inquirunt medullam. Et hoc sub mensa dominorum suorum, id est dum verbis Dei humiliter subditi, adimplenda que scripta sunt cuncta cordis et corporis officia supponunt, ut ad speranda superna que a Domino promissa sunt premia in celo merito se humilitatis erigant.

^q Ps. 22, 5.

^r Ps. 147, 3: « Qui posuit fines tuos pacem, et adipe frumenti satiat te »

sub mensa⁵⁰

⁵⁰ comedunt de micis - sub mensa Rusch ] inv. Ω^J Ω^L Weber , comedunt sub mensa de micis Li447 Li447@

^interl.| non ad mensam

^marg.| +Quare dedisti pecuniam meam ad mensam ubi ponuntur que vendi possunt?^C ^s

^s Glossae seiunctim a textu Bibliae diffusae ; om. CCCM189.

^C ¶Codd. : P345 ; om. Lux94 Rusch

puerorum⁵¹.

⁵¹ puerorum CorS1 CorS2 Ω^J Li447 Li447@ Ω^L Ω^S Rusch Weber ] dominorum CorS1 = CorS2 =Cor3 (al.)

^interl.| vel: dominorum

Numérotation du verset Mc. 7,29

Et ait illi: Propter hunc sermonem

^interl.| BEDA. humilem, fidelem

vade, exiit demonium a⁵² filia tua.

⁵² a Li447 Rusch ] de Ω^J Li447@ Ω^L Ω^S Weber

^interl.| HIERONYMUS. Prudens, humilis meretur quod poscit.

^marg.| PROPTER HUNC SERMONEM. BEDA. Hinc datur exemplum catechizandi et baptizandi infantes, quia per fidem et confessionem parentum, in baptismo liberantur a demonio parvuli qui necdum per se sapere vel aliquid agere boni possunt aut mali.

Numérotation du verset Mc. 7,30

Et cum abiisset domum⁵³, invenit puellam iacentem supra⁵⁴ lectum et demonium exiisse.

⁵³ domum Rusch ] + suam Li447@ Ω^J Ω^L Weber , in domum suam Li447

⁵⁴ supra Li447 Li447@ Ω^L Rusch Weber ] super Ω^J

^interl.| ab ea

Numérotation du verset Mc. 7,31

Et iterum exiens de finibus Tyri,

^interl.| angustia

^marg.| TYRI. HIERONYMUS. Tyrus 'angustia' significans Iudeam cui Dominus^t: «Coangustatum stratum breve est pallium tuum utrumque operire non potest», ut transferat se ad alias gentes.

^t Is. 28, 20.

venit per Sidonem

^interl.| venatio

^marg.| {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 974vb ; facsim., p. 108b} SIDONEM. HIERONYMUS. Sidon 'venatio', fera indomita nostra regio

^interl.| vel natio est.

ad mare Galilee

^interl.| fluctuosam volubilitatem

inter

^interl.| vel: contra

medios fines Decapoleos.

^marg.| + Decapoleos : Decapolis est regio decem urbium trans Iordanem ad orientem contra Galileam⁵⁵.^D ^u

^u Glossae seiunctim a textu Bibliae diffusae ; cf. CCCM189A: 58.11 ; 55.13

^D ¶Codd. : P345 ; om. Lux94 Rusch

⁵⁵ ad... Galileam CCCM189A (58.11 ; 55.13)] om. Lux94 P345

^interl.| mandata decalogi

^marg.| DECAPOLEOS. BEDA. Regio decem urbium trans Iordanem ad orientem. Quod autem dicitur: Venit as mare Galilalee inter medios fines Decapoleos . Non ipsos eum intrasse significant, neque enim mare transnavigasse dicitur, sed usque ad mare venisse atque ad locum qui medios fines Decapoleos longe trans mare positos respiciebat.

^marg.| HIERONYMUS. Salvator ad salvandas gentes ab apostolis deducitur et docet quod adolescenti interroganti respondit: «Nosti mandata hec fac et vives»^v.

^v Lc. 10, 28.

Numérotation du verset Mc. 7,32

Et adducunt ei surdum

^interl.| quia audivit

^interl.| genus humanum

et mutum.

^interl.| quia locutum

^marg.| SURDUM ET MUTUM. BEDA. Qui scilicet nec aures verbis Dei audiendis, nec os pro loquendis aperit. Quales necesse est ut hi qui audire et loqui verbum Dei longo usu didicerunt Domino sanandos offerant, ut eos quos humana fragilitas nequit gratie dextera salvet.

^marg.| HIERONYMUS. Genus humanum tamquam unus homo varia peste absumptus in protoplasto, cecatur dum videt, surdus fit dum audit, dum odorat emungitur, obmutescit dum loquitur, Marcus fit dum manus erigit, incurvatur dum erigitur, hydropicus fit dum concupiscit, claudus dum progreditur, lepra suffunditur dum mundatur, demone impletur dum divinitatem appetit. Moritur morte dum audacter excusat. Et deprecabantur eum etc: incarnationem Domini prophete et patriarche cupiebant. Et apprehendens eum etc. Seorsum a turbulentis cogitationibus et actibus inordinatis sermonibusque incompositis educitur qui sanari meretur. Digiti qui in aures mittuntur verba Spiritus sancti, de quo dicitur^w: «Digitus Dei est hic» et^x: 'Opera digitorum tuorum sunt celi'. Tetigit linguam etc. Spuma de carne Domini, divina sapientia que solvit ignorantiam humani generis ut dicat: ‘Credo in Deum patrem omnipotentem’ etc.

^w Ex. 8, 19.

^x Cf. Ps. 8, 4: « Quoniam videbo caelos tuos, opera digitorum tuorum, lunam et stellas quae tu fundasti ».

Et deprecabantur eum

^interl.| patriarche et prophete Incarnationem Domini desiderantes

ut imponat illi manum.

^interl.| misericordie

Numérotation du verset Mc. 7,33

Et apprehendens eum

^interl.| vel: illum

seorsum de turba⁵⁶,

⁵⁶ seorsum - de turba] inv. Li447 Li447@ Ω^J Ω^L Weber

^interl.| de strepitu mundi

^marg.| SEORSUM DE TURBA. BEDA. Prima salutis via est de turba educi. De turba educit Dominus infirmum, cum mentem peccatis languidam visitando illustrat, et a consuete conversationis moribus advocat, et ad sequenda precepta sua provocat. Digitos autem in auriculas mittit, cum per dona Spiritus sancti aures cordis ad intelligenda et suscipienda verba salutis aperit. Et quia cognitionem veritatis debet sequi confessio sequitur: Et expuens tetigit linguam eius, cum scilicet ad confessionem fidei ora catechizatorum instruit. Sputum namque Domini est sapor sapentie que dicit: «Ego ex ore altissimi prodii primogenita»^y. Unde sputo eius terre commixto cecus illuminatur. Sputum enim quod ex capite Domini descendit, divinam eius naturam exprimit que ex Deo est. Portio terre cui sputum immixtum est humanam significat naturam. Sic ergo ex sputo ac terra composito medicamento oculos ceci nati aperuit, quia genus humanum per confessionem utriusque sue nature ab ingenitis errorum tenebris eruit. Expuens ergo linguam muti ut loqui valeat, tangit cum ora diu bruta ad verba sapientie proferenda contactu sue pietatis informat.

^y Sir. (Eccli.)24, 5.

misit digitos suos

^interl.| id est verba spiritus

in auriculas eius et exspuens

^interl.| sapientiam

tetigit⁵⁷ linguam eius

⁵⁷ tetigit] tigit cacogr. Li447@

^interl.| ut dicat^z: “Credo in Deum, Patrem” etc.

^z Credo… etc.: idest symbolum fidei ‘apostolorum’ nuncupatum: « Credo in Deum, Patrem omnipotentem, creatorem celi… ».

^interl.| quia homo

Numérotation du verset Mc. 7,34

et suscipiens in celum

^interl.| quia inde verba mutis, auditus surdis, medela cunctis infirmis docens cor ad Dominum dirigi

^marg.| ET SUSPICIENS IN CELUM. HIERONYMUS. Ingemuit, gemere nos docuit et in celum thesaurum nostri cordis erigere quod per compunctionem cordis a frivola carnis letitia purgatur, ut dicitur^aa: «Rugiebam a gemitu cordis mei» etc., «Domine ante te omne desiderium meum»^ab etc. Et ait illi: Effeta quod est adaperire . «Corde creditur ad iustitiam» etc.^ac Et statim aperte sunt etc., aures aperte sunt ad hymnos et cantica et psalmos. Solvitur lingua ut eructet {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 975ra ; facsim., p. 109a} «verbum bonum»^ad quod non possunt nec mine nec verba cohibere vel prohibere. Unde Paulus^ae:"Ego vinctus sum sed verbum Dei non est alligatum in me". Et precepit illis ne cuidicerent, non in virtutibus gloriandum esse docuit sed in cruce et in humiliatione. Quanto enim eis precipibat etc., civitas in monte posita undique circumspecta abscondi non potest. Humilitas semper precedit gloriam.

^aa Ps. 37, 9.

^ab Ps. 37, 10.

^ac Rm. 10, 10.

^ad Cf. Ps. 44, 2: « Eructavit cor meum verbum bonum: dico ego opera mea regi. Lingua mea calamus scribae velociter scribentis ».

^ae Cf. 2Tim. 2, 9: « In quo laboro usque ad vincula, quasi male operans: sed verbum Dei non est alligatum ».

ingemuit

^interl.| gemere nos docuit vel pro nostris vel pro nostrorum reatibus supplicantes

et ait illi⁵⁸: Effeta,

⁵⁸ illi Ω^J Ω^L Rusch Weber] om. Li447 Li447@

^interl.| uno sermone curavit quia Deus

quod est {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 975ra ; facsim., p. 109a} adaperire⁵⁹.

⁵⁹ adaperire Ω^J Ω^L Rusch Weber ] aperire Li447 Li447@

^marg.| + Effeta id est adaperire .^E ^af

^af Glossae seiunctim a textu Bibliae diffusae ; om. CCCM189

^E ¶Codd. : P345 ; om. Rusch Lux94 CCCM189

^interl.| Ad hymnos et cantica et psalmos^ag

^ag Cf. Col. 3, 16: « Verbum Christi habitet in vobis abundanter, in omni sapientia, docentes, et commonentes vosmetipsos, psalmis, hymnis, et canticis spiritalibus, in gratia cantantes in cordibus vestris Deo ».

^marg.| ADAPERIRE. Ad aures proprie. Aures enim ad audiendum aperiende, lingua ut loqui possit erat solvenda. Unde sequitur: Statim etc.

Numérotation du verset Mc. 7,35

Et statim aperte sunt aures eius et solutum est vinculum lingue eius.

^interl.| ut eructet verbum bonum^ah

^ah Cf. Ps. 44, 2.

Et loquebatur recte.

^marg.| ET LOQUEBATUR RECTE. BEDA. Ille solus recte loquitur vel Dominum confitendo, vel aliis predicando, cuius auditum ut celestibus possit ascultare et obsecundare mundatis divina gratie reserat, cuius linguam Dominus tactu sapientie que ipse est ad loquendum instruit. Hic talis dicere potest^ai: «Domine labia mea aperies» etc.

^ai Ps. 50, 17.

Numérotation du verset Mc. 7,36

Et precepit illis ne cui dicerent.

^interl.| quia non est in altis gloriandum, sed in cruce et humilitate

Quanto autem eis precipiebat⁶⁰,

⁶⁰ eis precipiebat Li447 Li447@ Ω^L Ω^S Rusch Weber ] inv. Ω^J

^interl.| humilitas precedit gloriam

^marg.| QUANTO AUTEM etc. Sciebat ille qui omnia novit antequam fiant quod magis predicarent. Et hoc precipiendo pigris voluit ostendere quanto studiosius quantoque frequentius vel ferventius predicare debeant, quibus iubet ut predicerent quando illi qui prohibentur tacere non poterant.

tanto magis plus predicabant.

Numérotation du verset Mc. 7,37

Et eo amplius admirabantur dicentes: Bene omnia fecit

^interl.| hoc scilicet

et surdos fecit audire et mutos loqui.

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Mc. Capitulum 7), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=56&chapitre=56_7)

Signaler un complément d'information

Notes :

<56. - Marci evangelium**>

Capitulum 7

<56. - Marci evangelium**>

Capitulum 7