Glossa ordinaria

Capitulum 3

Numérotation du verset Sap. 3,1 

Iustorum
autem anime in manu
Dei sunt et non tanget illos tormentum mortis.
Numérotation du verset Sap. 3,2 

Visi sunt in oculis insipientium mori
et estimata est afflictio exitus illorum
Numérotation du verset Sap. 3,3 

et ab itinere iusto abierunt in exterminium1
1 Et ab... exterminium Edmaior. ( Ω etc.)] om. Weber (A etc. Clementina )
et quod a nobis est iter exterminii, illi autem sunt in pace.
Numérotation du verset Sap. 3,4 

Et si coram hominibus tormenta passi sunt
spes illorum
immortalitate
plena est.
Numérotation du verset Sap. 3,5 

Et in paucis vexati
in multis bene disponentur
quoniam Deus temptavit illos
et invenit illos
dignos se.
Numérotation du verset Sap. 3,6 

Tamquam aurum in fornace probavit illos et quasi holocausta hostiam accepit illos
et in tempore
erit respectus illorum.
Numérotation du verset Sap. 3,7 

Fulgebunt iusti2
2 iusti ΠH² Y ΦG² T W² S Γ ΨD Ω Rusch Ed1530 Clementina ] om. Weber
et tamquam scintille in arundineto
discurrent.
Numérotation du verset Sap. 3,8 

Iudicabunt nationes
et dominabuntur populis et regnabit Dominus illorum in perpetuum.
Numérotation du verset Sap. 3,9 

Qui
confidunt in illum intelligent veritatem
et fideles in dilectione acquiescent illi
quoniam donum
et pax
est electis eius3
3 eius] illius Weber
Numérotation du verset Sap. 3,10 

Impii autem
secundum que cogitaverunt correptionem
habebunt qui neglexerunt iustum
et a Domino recesserunt.
Numérotation du verset Sap. 3,11 

Sapientiam enim4 et disciplinam qui5 abicit6
4 enim] +° Dei X |
5 qui] quis Cava |
6 abicit] abiecit L ΦR Z ² ΨD |
infelix est et vacua est spes illorum7
7 spes illorum] pes il. L, + in perpetuum S²
et labores8 sine fructu
8 labores] labor X
et inhabitabilia9 opera eorum10.
9 inhabitabilia Cor1 (Rabanus) Rusch Weber ] om. ΩS*, inutilia Cava X Σ ΘM² Cor3 (al.) ΩS² Ω M², + et inutilia ΩJ* |
10 eorum C Y ΘH ΩS ΩJ Rusch edd. ] illorum Weber , + sunt Weber |
Numérotation du verset Sap. 3,12 

Mulieres eorum insensate sunt
et nequissimi filii illorum11.
11 illorum] eorum Weber
Numérotation du verset Sap. 3,13 

Maledicta creatura12 eorum13
12 creatura] generatio cum graec. |
13 eorum Cava M ΘH ΩS ΩJ Rusch edd. ] illorum Weber |
quoniam felix est14 sterilis et15 incoinquinata16*
14 felix est ΣT Y Ω M ΩJ ΩS *3 Rusch Ed1530 Clementina ] infelix est ΦG, felix Cor1 (Rabanus) Cor3 (antiqui non habent EST ) Weber |
15 et X L M Q² Z² T W S ΛL Φ ΘHAM² ΨD Cor1 (Rabanus) Ω M ΩJ ΩS ² Rusch Ed1530 Clementina ] om. Weber |
16 incoinquinata Ω etc. Weber ] coinquinata Z² T* Ω M* Rusch , + et ΩJ² |
que nescivit17 thorum18 in delicto19.
17 nescivit X Ω M² ΩS ΩJ Rusch = Corpus antiphonalium officii (n°3001)] nesciunt Ω M*, non scivit Weber, autem praem. Z² |
18 thorum] virum Amiatinum Z² |
19 delicto] dilecto ΓA |
Habebit20
20 Habebit] + enim ΣTC²
fructum
in respectione animarum sanctarum21.
21 sanctarum plerique codd. edd. Rusch = Corpus antiphonalium officii (n°3001)] om. Amiatinus Cava L Q* Z* W* h* ΣT*C Θ Weber
Numérotation du verset Sap. 3,14 

Et spado
qui non operatus est per manus suas iniquitatem nec cogitavit adversus Deum nequissima. Dabitur enim illi fidei donum electum et sors
in templo
Domini acceptissima.
Numérotation du verset Sap. 3,15 

Bonorum enim laborum gloriosus est fructus
et que non concidat radix sapientie.
Numérotation du verset Sap. 3,16 

Filii autem adulterorum
in consummatione22 erunt
22 in consummatione plerique codd. edd. Rusch ] inconsummati Weber , in inconsummatione Clementina
et ab iniquo thoro
semen
exterminabitur.
Numérotation du verset Sap. 3,17 

Et si quidem longe vite erunt in nihilum computabuntur
et sine honore erit novissima senectus illorum.
Numérotation du verset Sap. 3,18 

Et si celerius23 defuncti fuerint24 non habebunt spem nec in die25 agnitionis allocutionem.
23 celerius] scelerius Rusch ( hapax ) |
24 fuerint Rusch Weber ] erunt Cava Σ Z* T |
25 die Rusch Weber ] diem Cava X M* Q Y W* S* ΠH |
Numérotation du verset Sap. 3,19 

Nationes26 enim27 inique dire28 sunt consummationis29.
26 Nationes plerique codd. Cor1 (al.) ΩJ² Rusch ] Nationis Amiatinus M² Q² W* S Λ ΠH Θ Cor1 (Rabanus) Ed1530 Clementina Weber |
27 enim Cor1 Cor3 (vel) Rusch Weber ] autem ΩS ΩJ² ( in ras .) |
28 dire] dure X T ΛL² ΓAM² ΩS |
29 consummationis Z² T W* ΛL² Φ Γ ΨD Cor1 (al.) Ω M ΩJ ΩS ² Rusch ] consummationes Cor1 Weber, inconsummationes Cava |

Capitulum 3

Numérotation du verset Sap. 3,1 
{t. 3 : Erfurt, f. 37rb   ; facsim., t. 2, p. 725b} Iustorum
interl.| martyrum
autem anime in manu
interl.| protectione
Dei sunt et non tanget illos tormentum mortis.
interl.| eterne
marg.| IUSTORUM  AUTEM  ANIME  IN  MANU. In priori capitulo iniquorum sententia expressa est quam contra Christum protulerunt nunc autem condemnantur stulticie quia sanctos interire putant quos pro eius confessione trucidant.
Numérotation du verset Sap. 3,2 
Visi sunt in oculis insipientium mori
interl.| qui palmam martyrii afflictionem putant et exterminium
et {t. 3 : Erfurt, f. 37va   ; facsim., t. 2, p. 726a} estimata est afflictio exitus illorum
interl.| id est finis quia nullum finem preter afflictionem putabant eos habituros
Numérotation du verset Sap. 3,3 
et ab itinere iusto abierunt in exterminium1
1 Et ab... exterminium Edmaior. ( Ω etc.)] om. Weber (A etc. Clementina )
interl.| reputione malorum
et quod a nobis est iter exterminii, illi autem sunt in pace.
interl.| perpetue quietis nunc in spe tandem in re
Numérotation du verset Sap. 3,4 
Et si coram hominibus tormenta passi sunt
interl.| quia coram Deo corona glorie
spes illorum
interl.| indefectiva
immortalitate
interl.| vera
plena est.
Numérotation du verset Sap. 3,5 
Et in paucis vexati
interl.| corporaliter
in multis bene disponentur
interl.| quia super pauca fuisti fidelis supra multa te constituam
quoniam Deus temptavit illos
interl.| id est castigavit multis tribulationibus
et invenit illos
interl.| temptatos vel probatos
dignos se.
interl.| participatione beatitudinis sue
Numérotation du verset Sap. 3,6 
Tamquam aurum in fornace probavit illos et quasi holocausta hostiam accepit illos
interl.| sicut aurum in fornace non uritur sed probatur ita martyres non deficiunt sed ad gratiam preparantur
marg.| Sicut holocaustum quod totum per ignem offertur Deo acceptum est ita passio martyrum per calorem fidei et fervorem caritatis in odorem suavitatis Deo oblata in conspectu Domini pretiosa est . Unde: pretiosa in conspectu Domino mors sanctorum eius.
et in tempore
interl.| quasi non est perpetua mors sanctorum sed in die iudicii copiosa remuneratio
erit respectus illorum.
interl.| in die iudicii quando coronabit
Numérotation du verset Sap. 3,7 
Fulgebunt iusti2
2 iusti ΠH² Y ΦG² T W² S Γ ΨD Ω Rusch Ed1530 Clementina ] om. Ed1455 Weber
interl.| in die iudicii
et tamquam scintille in arundineto
interl.| ignis qui arundinetum cito consumit subitam sanctorum mutationem et vindictam celerem reproborum demonstrat
discurrent.
interl.| subito malos consument
marg.| SCINTILLE. Scintilla duo facit scilicet mutat cito arundinetum et vindicat.
Numérotation du verset Sap. 3,8 
Iudicabunt nationes
interl.| quia per illos iudicabit Deus quia nullus resistet eis
et dominabuntur populis et regnabit Dominus illorum in perpetuum.
interl.| regni eius non erit finis
marg.| ET  REGNABIT  DOMINUS. Cum quo et membra regnabunt. Unde in Daniele dicitur: regnum et potestas et magnitudo regni que est super celum dabitur populo sanctorum altissimi.
Numérotation du verset Sap. 3,9 
Qui
interl.| vere
confidunt in illum intelligent veritatem
interl.| quia secundum confidentiam veram datur intellectus veritatis
et fideles in dilectione acquiescent illi
interl.| quia in futuro a societate eius non poterunt avelli quem hic fide et spe tenebant
quoniam donum
interl.| eterne societatis
et pax
interl.| perpetua
est electis eius3
3 eius] illius Weber
interl.| quos elegit de mundo
Numérotation du verset Sap. 3,10 
Impii autem
interl.| quia cum iusti intrabunt in requiem cum populo sanctorum altissimi impii ibunt in supplicium eternum
secundum que cogitaverunt correptionem
interl.| penam
habebunt qui neglexerunt iustum
interl.| iustitiam vel ipsum Deum
et a Domino recesserunt.
interl.| a Domino recedunt qui sapientiam et disciplinam abiiciunt
Numérotation du verset Sap. 3,11 
Sapientiam enim4 et disciplinam qui5 abicit6
4 enim] +° Dei X
5 qui] quis Cava
6 abicit] abiecit L ΦR Z ² ΨD
interl.| male operando
infelix est et vacua est spes illorum7
7 spes illorum] pes il. L, + in perpetuum S²
interl.| quia putant temporalia fore eterna peccata impunita
et labores8 sine fructu
8 labores] labor X
interl.| eterne mercedis
et inhabitabilia9 opera eorum10.
9 inhabitabilia Cor1 (Rabanus) Rusch Weber ] om. ΩS*, inutilia Cava X Σ ΘM² Cor3 (al.) ΩS² Ω M², + et inutilia ΩJ*
10 eorum C Y ΘH ΩS ΩJ Rusch edd. ] illorum Weber , + sunt Weber
interl.| quia celestem habitationem non merentur
marg.| SAPIENTIAM. RABANUS. Possunt heretici in hac sententia notari qui sapientiam divinam et fidei regulam abiiciunt labores doctrine sue et errorum sectas sine fructu vite eterne expendentes quorum intentio stulta et nequissima opera.
marg.| FACTURA. Sapientia enim que Deus benedicendo creavit non maledicit sed operationem reproborum maledictione eterna dignam esse ostendit.
Numérotation du verset Sap. 3,12 
interl.| quia
Mulieres eorum insensate sunt
interl.| voluptates carnis vel prave interpretationes vel dogmata
et nequissimi filii illorum11.
11 illorum] eorum Weber
interl.| opera prava vel dogmata
Numérotation du verset Sap. 3,13 
Maledicta creatura12 eorum13
12 creatura] generatio cum graec.
13 eorum Cava M ΘH ΩS ΩJ Rusch edd. ] illorum Weber
interl.| id est digna maledictione
quoniam felix est14 sterilis et15 incoinquinata16*
14 felix est ΣT Y Ω M ΩJ ΩS *3 Ed1455 Rusch Ed1530 Clementina ] infelix est ΦG, felix Cor1 (Rabanus) Cor3 (antiqui non habent est ) Weber
15 et X L M Q² Z² T W S ΛL Φ ΘHAM² ΨD Cor1 (Rabanus) Ω M ΩJ ΩS ² Ed1455 Rusch Ed1530 Clementina ] om. Weber
16 incoinquinata Ω Ed1455 etc. Weber ] coinquinata Z² T* Ω M* Rusch , + et ΩJ²
interl.| casta et continens anima que scilicet nec heresi nec idolatria polluitur
marg.| QUONIAM  FELIX. RABANUS. Potest in sterili et in spandone virginum ordo intelligi de quo in Isaia dicitur: non dicat eunuchus ecce ego lignum aridum etc. Talem fuisse eunuchum Ioannem que Iesus amavit plurimum ecclesiastice historie tradunt qui supra pectus Domini in cena recubuit qui Petro tardius ambulante elevatus virginitatis alis ad Dominum cucurrit qui ausus est dicere que secula nescierant.
marg.| «In principio erat Verbum»a etc. Fatiscat igitur cavillatio Iudeoum que semiviris aperit regnum celorum cum pudicicia sit in voluntate animi non debilitate corporis.
a Io. 1, 1.
que nescivit17 thorum18 in delicto19.
17 nescivit X Ω M² ΩS ΩJ Rusch = Corpus antiphonalium officii (n°3001)] nesciunt Ω M*, non scivit Weber, autem praem. Z²
18 thorum] virum Amiatinum Z²
19 delicto] dilecto ΓA
interl.| adulterii
Habebit20
20 Habebit] + enim ΣTC²
interl.| in die iudicii
fructum
interl.| eterne beatitudinis
in respectione animarum sanctarum21.
21 sanctarum plerique codd. edd. Rusch = Corpus antiphonalium officii (n°3001)] om. Amiatinus Cava L Q* Z* W* h* ΣT*C Θ Weber
interl.| quoniam respicit Deus animas sanctas remunerando et ipse respicient eum contemplando
Numérotation du verset Sap. 3,14 
{t. 3 : Erfurt, f. 37vb   ; facsim., t. 2, p. 726b} Et spado
interl.| eunuchus propter regnum celorum
qui non operatus est per manus suas iniquitatem nec cogitavit adversus Deum nequissima. Dabitur enim illi fidei donum electum et sors
interl.| inter sanctos
in templo
interl.| in celo
Domini acceptissima.
Numérotation du verset Sap. 3,15 
Bonorum enim laborum gloriosus est fructus
interl.| quia gaudium eternum
interl.| vere gloriosus est fructus quia sapientia est radix huius fructus id est vite eterne qua sapientia non aufert sed confert vitam
et que non concidat radix sapientie.
interl.| sed perpetue salutis afferat fructum
Numérotation du verset Sap. 3,16 
Filii autem adulterorum
interl.| discipuli hereticorum qui verbum Dei adulterant
in consummatione22 erunt
22 in consummatione plerique codd. edd. Rusch ] inconsummati Weber , in inconsummatione Clementina
interl.| eterna scilicet consumptione
et ab iniquo thoro
interl.| pollute conscientie
semen
interl.| filii
interl.| discipuli
exterminabitur.
interl.| in futuro
interl.| id est corpore polluto conscientia mala ideo a Domino exterminabitur
Numérotation du verset Sap. 3,17 
Et si quidem longe vite erunt in nihilum computabuntur
interl.| quia memoria illorum ineternum benedictione carebit
et sine honore erit novissima senectus illorum.
Numérotation du verset Sap. 3,18 
Et si celerius23 defuncti fuerint24 non habebunt spem nec in die25 agnitionis allocutionem.
23 celerius] scelerius Rusch ( hapax )
24 fuerint Rusch Weber ] erunt Cava Σ Z* T
25 die Rusch Weber ] diem Cava X M* Q Y W* S* ΠH
marg.| IN  DIE  AGNITIONIS id est iudicii quando electi a iudice suo agniti ad regnum possidendum invitabuntur mali autem nulla spe restaurationis consolabuntur. Sed ineternum cruciandi a conspectu summi regis expellentur.
Numérotation du verset Sap. 3,19 
Nationes26 enim27 inique dire28 sunt consummationis29.
26 Nationes plerique codd. Cor1 (al.) ΩJ² Ed1455 Rusch ] Nationis Amiatinus M² Q² W* S Λ ΠH Θ Cor1 (Rabanus) Ed1530 Clementina Weber
27 enim Cor1 Cor3 (vel) Rusch Weber ] autem ΩS ΩJ² ( in ras .)
28 dire] dure X T ΛL² ΓAM² ΩS
29 consummationis Z² T W* ΛL² Φ Γ ΨD Cor1 (al.) Ω M ΩJ ΩS ² Ed1455 Rusch ] consummationes Cor1 Weber, inconsummationes Cava
interl.| damnationis


Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Sap. Capitulum 3), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 23/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=31&chapitre=31_3)
Signaler un complément d'information

Notes :