Glossa ordinaria

Capitulum 4

Numérotation du verset Sap. 4,1 

O quam pulchra est1 casta2 generatio cum claritate3.
1 est Cor3 (Rabanus anti.) ΩJ ] es Cor3 (al.) |
2 O quam... casta Ω Rusch plerique codd. ; cf. Corpus antiphonalium officii officii (n°4069)] Melior est Edmaior. Weber |
3 claritate Ω M Ω ΩJ² (marg.) etc.] caritate ΩS = Corpus antiphonalium officii officii (n°4069: codd. EHDFSB ²) |
Immortalitas est enim
memoria4 illius quoniam et apud Deum nota est
4 memoria] in praem. Weber
et apud homines
Numérotation du verset Sap. 4,2 

Cum presens est.
illam imitantur5
5 illa imitantur] inv. Weber
et
desiderant eam cum se duxerit et in perpetuum coronata triumphat incoinquinatorum certaminum premium vincens.
Numérotation du verset Sap. 4,3 

Multigena
autem impiorum
multitudo
non erit utilis
et adulterine plantationes6
6 adulterine plantationes Cor1=Cor3 () ΩS ΩJ Ed1530 Ed1532 ] spuria vitulamina Cor3 (Rabanus anti.) Ω M etc. Weber
non dabunt radices altas nec stabile firmamentum collocabunt.
Numérotation du verset Sap. 4,4 

Et si in ramis
in tempore germinaverint
infirmiter posita a vento commovebuntur et a nimietate ventorum
eradicabuntur.
Numérotation du verset Sap. 4,5 

Confringentur enim7 rami inconsummati et fructus
7 enim] om. Weber
illorum inutiles8 et acerbi ad manducandum
8 inutiles] inutilis Weber
et ad nihilum apti.
Numérotation du verset Sap. 4,6 

Ex iniquis enim omnes filii
qui nascentur9 testes sunt nequitie adversus parentes10 interrogatione sua.
9 nascentur] nascuntur Weber |
10 parentes] + in Weber |
Numérotation du verset Sap. 4,7 

Iustus autem si morte preoccupatus fuerit
in refrigerio erit.
Numérotation du verset Sap. 4,8 

Senectus enim venerabilis est non diuturna neque numero annorum computata.
Cani sunt11 sensus hominis12
11 sunt] + autem Weber |
12 hominis] hominibus Weber |
Numérotation du verset Sap. 4,9 

et etas senectutis vita immaculata.
Numérotation du verset Sap. 4,10 

Placens Deo factus dilectus et vivens inter peccatores translatus est.
Numérotation du verset Sap. 4,11 

Raptus est ne malitia mutaret intellectum eius13 aut ne14 fictio
13 eius] illius Weber |
14 ne] om. Weber |
deciperet15 animam illius.
15 deciperet] decipiat Weber
Numérotation du verset Sap. 4,12 

Fascinatio enim nugacitatis
obscurat bona
et inconstantia concupiscentie transvertit sensum sine malitia.
Numérotation du verset Sap. 4,13 

Consummatus in brevi explevit tempora multa.
Numérotation du verset Sap. 4,14 

Placita enim erat Deo anima eius16 propter hec17 properavit educere illum de medio iniquitatum. Populi
16 eius] illius Weber |
17 hec] hoc Weber |
autem videntes
et non intelligentes
nec preponentes sibi18 in precordiis talia
18 preponentes sibi] ponentes Weber
Numérotation du verset Sap. 4,15 

quoniam gratia Dei
et misericordia in sanctos eius19 et respectus
19 eius] illius Weber
in electos illius.
Numérotation du verset Sap. 4,16 

Condemnat autem
iustus mortuus
vivos impios
et iuventus celerius consummata longam vitam iniusti.
Numérotation du verset Sap. 4,17 

Videbunt enim finem
sapientis
et non intelligent quid cogitaverit de illo Deus
et quare munierit illum
Dominus.
Numérotation du verset Sap. 4,18 

Videbunt20
20 Videbunt] + enim Weber
et contemnent21 illum22.
21 contemnent Cor1 (Rabanus) Rusch Weber |
22 illum Z* Σ Ω M ΩJ* (rubr. sublin.) Rusch ] eum Cava X Q² S² h² Θ ΩS Clementina , om. Weber |
Illos autem Dominus23 irridebit
23 Dominus] Deus W Ω M
Numérotation du verset Sap. 4,19 

et erunt post hec decidentes sine honore
et in contumelia inter mortuos
in perpetuum quoniam dirumpet
illos inflatos
sine voce
et commovebit illos a fundamentis
et usque ad supremum desolabuntur et erunt gementes
et memoria eorum24 periet.
24 eorum] illorum Weber
Numérotation du verset Sap. 4,20 

Venient
in cogitatione peccatorum suorum
timidi
et traducent illos
ex adverso
iniquitates ipsorum25.
25 ipsorum] illorum Cava L W h ΘH

Capitulum 4

Numérotation du verset Sap. 4,1 
{t. 3 : Erfurt, f. 37vb   ; facsim., t. 2, p. 726b} O quam pulchra est1 casta2 generatio cum claritate3.
1 est Cor3 (Rabanus anti.) ΩJ ] es Cor3 (al.)
2 O quam... casta Ω Rusch plerique codd. ; cf. Corpus antiphonalium officii officii (n°4069)] Melior est Edmaior. Weber
3 claritate Ω M Ω ΩJ² (marg.) etc.] caritate ΩS = Corpus antiphonalium officii officii (n°4069: codd. EHDFSB ²)
marg.| O QUAM  PULCHRA. RABANUS. Vituperatis herticis et schismaticis, laudat catholicos et eorum disciopulos quorum fides pura et simplex doctrina et ideo eterna digna memoria quoniam eorum generatio apud Deum probata.
marg.| Distingue verba scilicet pulchra quantum ad opera casta quantum ad innocentiam mentis clara quantum ad virtutum nitorem. Potest esse casta corpore et   pulchra in superficie et ideo ait   cum claritate etc.
Immortalitas est enim
interl.| apud Deum
memoria4 illius quoniam et apud Deum nota est
4 memoria] in praem. Weber
interl.| id est probata est
et apud homines
Numérotation du verset Sap. 4,2 
Cum presens est.
interl.| in presenti scilicet vita
illam imitantur5
5 illa imitantur] inv. Weber
interl.| provocati exemplo eius
et
interl.| quia et recordationem sui posteris relinquit
desiderant eam cum se duxerit et in perpetuum coronata triumphat incoinquinatorum certaminum premium vincens.
interl.| non erit scilicet dolor de peracto certamine quia persecutionum magnitudinem premium vincet
marg.| PREMIUM  VINCENS. Premium datum pro certamine transitorio quod maius est illis certaminibus et persecutionibus.
Numérotation du verset Sap. 4,3 
Multigena
interl.| multiplex
autem impiorum
interl.| hereticorum
marg.| MULTIGENA  AUTEM  IMPIORUM. Alternatim de catholicis et hereticis loquitur ut horum laudabilem sapientiam illorum vituperabilem demonstret versutiam.
multitudo
interl.| multiplex scilicet doctrina
non erit utilis
interl.| sed nociva
et adulterine plantationes6
6 adulterine plantationes Cor1=Cor3 ( communis littera ) ΩS ΩJ Ed1530 Ed1532 ] spuria vitulamina Cor3 (Rabanus anti.) Ω M etc. Ed1455 Weber
interl.| alias spuria vitulamina
interl.| superflua argumenta
marg.| PLANTATIONES. Quoniam moscos grece vitulus latine dicitur, mosceumata quidam non intellexerunt esse plantationes et   vitulamina interpretati sunt. Qui error tam multos codices preoccupavit ut vix inveniatur aliter scriptum.
non dabunt radices altas nec stabile firmamentum collocabunt.
interl.| quia persecutionis vento vel examine iudicii cito decident
Numérotation du verset Sap. 4,4 
Et si in ramis
interl.| sententiis divine scripture
in tempore germinaverint
interl.| ad horam scilicet
infirmiter posita a vento commovebuntur et a nimietate ventorum
interl.| persecutionum vel discussionum iudicii
eradicabuntur.
interl.| penitus evellentur
Numérotation du verset Sap. 4,5 
Confringentur enim7 rami inconsummati et fructus
7 enim] om. Weber
interl.| sensus
illorum {t. 3 : Erfurt, f. 38ra   ; facsim., t. 2, p. 727a} inutiles8 et acerbi ad manducandum
8 inutiles] inutilis Weber
interl.| pravi venenosi
et ad nihilum apti.
Numérotation du verset Sap. 4,6 
Ex iniquis enim omnes filii
interl.| discipuli vel opera
qui nascentur9 testes sunt nequitie adversus parentes10 interrogatione sua.
9 nascentur] nascuntur Weber
10 parentes] + in Weber
interl.| probatio scilicet et argumentum qui a merito damnandi sunt
interl.| hereticos vel quoslibet malos
Numérotation du verset Sap. 4,7 
Iustus autem si morte preoccupatus fuerit
interl.| a malis occisus persecutoribus
in refrigerio erit.
marg.| IUSTUS. RABANUS. Cum dixisset de malorum interitu de bonorum requie addidit quia post finem vite presentis qui bonis et malis est communis. Hi de morte transeunt ad vitam illi de vita ad mortem eternam.
Numérotation du verset Sap. 4,8 
Senectus enim venerabilis est non diuturna neque numero annorum computata.
interl.| quasi non etas corporis sed maturitas mentis et morum probitas laudatur
Cani sunt11 sensus hominis12
11 sunt] + autem Weber
12 hominis] hominibus Weber
interl.| quasi ille bene canus est qui bene sensatus
Numérotation du verset Sap. 4,9 
et etas senectutis vita immaculata.
interl.| quasi bene est senex qui mundus et simplex
Numérotation du verset Sap. 4,10 
Placens Deo factus dilectus et vivens inter peccatores translatus est.
marg.| PLACENS  DEO. RABANUS. Non ideo tollit Deus dilectum suum de mundo quod non possit inter peccatores eum immunem a peccato servare qui discipulos quos miserat quasi agnos inter lupos Patri commendavit dicens: non rogo ut tollas eos de mundo sed ut serves eos a malo. Sed iudicii sui rationem observat ut quos prescivit et predestinavit vocet et iustificet alios autem pro iniquitate damnet. Unde Petrus: novit Deus pios de temptatione eripere iniquos vero in diem iudicii cruciandos reservare.
Numérotation du verset Sap. 4,11 
Raptus est ne malitia mutaret intellectum eius13 aut ne14 fictio
13 eius] illius Weber
14 ne] om. Weber
interl.| nugatio hereticorum
deciperet15 animam illius.
15 deciperet] decipiat Weber
Numérotation du verset Sap. 4,12 
Fascinatio enim nugacitatis
interl.| in simplicibus
obscurat bona
interl.| corrumpunt bonos mores colloquia prava
et inconstantia concupiscentie transvertit sensum sine malitia.
marg.| FASCINATIO etc. RABANUS. Notatur hac sententia generalis lascivia reproborum sed manifestius astutia hereticorum qui pravis doctrinis et cupiditate nociva avertunt sensum hominis a tramite veritatis fascinat enim et gravat qui adulando impedit vel laudando decipit. Ude: currebatis bene quis vos fascinavit. Et in Proverbiis: donum invidi cruciat oculos. Invidus enim grece significantius fascinator dicitur. His exemplis docemus quod invidus aliena felicitate cruciatur. Vel qui felix est alio fascinante leditur.
marg.| RABANUS. In priori schemate vel comate hereticorum perfidiam in sequenti exprimit martyrum gloriam qui in brevi tormento laudabilem expenderunt vitam sed mors ipsa fuit eis etas annosa que eis eternam vitam peperit Deus enim eos a malorum societate separavit ut absconderet eos in abscondito faciei sue a conturbatione hominum.
Numérotation du verset Sap. 4,13 
Consummatus in brevi explevit tempora multa.
Numérotation du verset Sap. 4,14 
Placita enim erat Deo anima eius16 propter hec17 properavit educere illum de medio iniquitatum. Populi
16 eius] illius Weber
17 hec] hoc Weber
interl.| persecutores
autem videntes
interl.| penam
et non intelligentes
interl.| gloriam futuram
nec preponentes sibi18 in precordiis talia
18 preponentes sibi] ponentes Weber
Numérotation du verset Sap. 4,15 
quoniam gratia Dei
interl.| scilicet vita eterna
et misericordia in sanctos eius19 et respectus
19 eius] illius Weber
interl.| condigna retributio
in electos illius.
Numérotation du verset Sap. 4,16 
Condemnat autem
interl.| iudicabit scilicet in futuro
iustus mortuus
interl.| martyr
vivos impios
interl.| persecutores suos ; unde in Apocalypsia:"Reddite illi sicut ipse reddidit et duplicate duplicia secundum opera eius".
a Ap. 18, 6.
et iuventus celerius consummata longam vitam iniusti.
interl.| persecutores
Numérotation du verset Sap. 4,17 
Videbunt enim finem
interl.| mortem
sapientis
interl.| martyris
et non intelligent quid cogitaverit de illo Deus
interl.| quod scilicet sit daturus ei vitam eternam
et quare munierit illum
interl.| armis fidei
Dominus.
Numérotation du verset Sap. 4,18 
Videbunt20
20 Videbunt] + enim Weber
interl.| mori scilicet
et contemnent21 illum22.
21 contemnent Cor1 (Rabanus) Rusch Weber
22 illum Z* Σ Ω M ΩJ* (rubr. sublin.) Rusch ] eum Cava X Q² S² h² Θ ΩS Ed1455 Clementina , om. Weber
interl.| quasi non existentem
Illos autem Dominus23 irridebit
23 Dominus] Deus W Ω M
interl.| in iudicio quando que sibi sperabant prodesse invenient nocuisse
Numérotation du verset Sap. 4,19 
et erunt post hec decidentes sine honore
interl.| «Sicut olera herbarum cito decident».b
b Ps. 36, 2 (Ps-R)
et in contumelia inter mortuos
interl.| damnatos
in perpetuum quoniam dirumpet
interl.| Dominus
illos inflatos
interl.| superbia
sine voce
interl.| excusationis
et commovebit illos a fundamentis
interl.| evertet scilicet vitam illorum quam stabilem esse putabant
marg.| SINE  VOCE excusationis quia erunt inexcusabiles {t. 3: Erfurt, f. 38rb ; facsim., t. 2, p. 727b} quia cum cognovissent Deum non sicut Deum glorificaverunt aut gratias egerunt sed evanuerunt in pravis cogitationibus suis.
et {t. 3 : Erfurt, f. 38rb   ; facsim., t. 2, p. 727b} usque ad supremum desolabuntur et erunt gementes
interl.| in penis quia consolatione nulla relevabuntur
et memoria eorum24 periet.
24 eorum] illorum Weber
interl.| in eternum
Numérotation du verset Sap. 4,20 
Venient
interl.| ad iudicium
in cogitatione peccatorum suorum
interl.| agnoscentes scilicet que fecerunt cogitatione accusante
timidi
interl.| conscientia malorum
et traducent illos
interl.| in ignem eternum
ex adverso
interl.| accusantes scilicet
iniquitates ipsorum25.
25 ipsorum] illorum Cava L W h ΘH


Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Sap. Capitulum 4), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=31&chapitre=31_4)
Signaler un complément d'information

Notes :