Hugo de Sancto Caro

Capitulum 24

Numérotation du verset 2Rg. 24,1 

Et addidit furor Domini
irasci contra Israel.
Commovitque David in eis dicentem ad Ioab1 : Vade numera Israel et Iudam.
1 ad Ioab] om. Weber
Numérotation du verset 2Rg. 24,2 

Dixitque rex
ad Ioab principem exercitus sui : Perambula omnes tribus Israel, a Dan usque Bersabee, et numera2 omne3 populum ut sciam numerum eius.
2 numera] numerate Weber |
3 omne] om. Weber |
Numérotation du verset 2Rg. 24,3 

Dixitque Ioab regi : Adaugeat Dominus Deus tuus ad populum tuum4
4 tuum] om. . Weber
quantus nunc est.
Iterumque centuplicet in conspectu domini mei regis, sed quid sibi dominus meus rex vult in re huiuscemodi ?
Numérotation du verset 2Rg. 24,4 

Obtinuit autem sermo regis verba Ioab et principum exercitus. Egressusque est Ioab et principes militum a facie regis ut numerarent populum Israel.
Numérotation du verset 2Rg. 24,5 

Cumque pertransissent Iordanem, venerunt in Aroer ad dexteram urbis que est in valle Gad.
Numérotation du verset 2Rg. 24,6 

Et per Iazer transierunt in Galaad, et in terram inferiorem Hosdi5 et venerunt in Dan silvestria. Circumeuntesque iuxta Sidonem
5 Hosdi] Hodsi Weber
Numérotation du verset 2Rg. 24,7 

transierunt prope6 menia Tyri et omnem terram Evei7 et Chananei, veneruntque ad meridiem Iuda in Bersabee.
6 prope] propter Weber |
7 Evei Rusch ] Evehi Ω, Hevei Clementina Weber |
Numérotation du verset 2Rg. 24,8 

Et lustrata universa terra affuerunt post novem menses et viginti dies in Hierusalem.
Numérotation du verset 2Rg. 24,9 

Dedit ergo Ioab numerum descriptionis populi regi,
et inventa sunt de Israel octingenta millia virorum fortium qui educerent gladium, et de Iuda quingenta millia pugnatorum.
Numérotation du verset 2Rg. 24,10 

Percussit autem cor David eum postquam numeratus est populus et dixit David ad Dominum : Peccavi valde in hoc facto, sed precor, Domine, ut transferas iniquitatem servi tui, quia stulte egi nimis.
Numérotation du verset 2Rg. 24,11 

Surrexit itaque David mane, et sermo Domini factus est ad Gad prophetam8
8 prophetam] propheten Weber
et videntem David dicens :
Numérotation du verset 2Rg. 24,12 

Vade et loquere ad David : Hec dicit Dominus. Trium tibi datur optio. Elige unum quod volueris ex his ut faciam tibi.
Numérotation du verset 2Rg. 24,13 

Cumque venisset Gad ad David nuntiavit ei dicens : Aut septem annis veniet tibi fames in terra tua,
aut tribus mensibus fugies adversarios tuos et illi persequentur, aut certe tribus diebus erit pestilentia in terra tua. Nunc ergo delibera et vide quem respondeam ei qui me misit sermonem.
Numérotation du verset 2Rg. 24,14 

Dixit autem David ad Gad : Coartor9 undique10 nimis, sed melius est ut incidam in manu Domini, multe enim misericordie eius sunt, quam in manu hominis.
9 Coartor] artor Weber |
10 undique] om. Weber |
Numérotation du verset 2Rg. 24,15 

Immisitque Dominus pestilentiam in Israel de mane usque ad tempus constitutum, et mortui sunt ex populo a Dan usque Bersabee septuaginta millia virorum.
Numérotation du verset 2Rg. 24,16 

Cumque extendisset manum suam11 angelus Domini12 super Hierusalem ut disperderet eam. Misertus est Dominus super afflictione et ait angelo percutienti populum : Sufficit nunc. Contine manum tuam. Erat autem angelus Domini iuxta aream Areuna Iebusei
11 suam] om. Weber |
12 Domini] Dei Weber |
Numérotation du verset 2Rg. 24,17 

Dixitque David ad Dominum cum vidisset angelum cedentem populum. Ego sum qui peccavi, et13 ego inique egi. Isti qui oves sunt quid fecerunt ? Vertatur obsecro manus tua contra me et contra domum patris mei.
13 et] om. Weber
Numérotation du verset 2Rg. 24,18 

Venit autem Gad ad David in die illa et dixit ei : Ascende, constitue Domino altare in area Areuna Iebusei.
Numérotation du verset 2Rg. 24,19 

Et ascendit David iuxta sermonem Gad quem preceperat ei Dominus.
Numérotation du verset 2Rg. 24,20 

Conspiciensque Areuna animadvertit regem et servos eius transire ad se,
Numérotation du verset 2Rg. 24,21 

et egressus adoravit regem prono vultu in terram14 et ait : Quid cause est ut veniat dominus meus rex ad servum suum ? Cui David ait : Ut emam a te aream et edificem altare Domino, et cesset interfectio que grassatur in populo.
14 terram] terra Weber
Numérotation du verset 2Rg. 24,22 

Et ait Areuna ad David : Accipiat et offerat dominus meus rex sicut ei placet. Habes boves in holocaustum et plaustrum et iuga boum in usum lignorum.
Numérotation du verset 2Rg. 24,23 

Omnia dedit Areuna15 regi. Dixitque Areuna ad regem : Dominus Deus tuus suscipiat votum tuum.
15 Areuna] + rex Weber
Numérotation du verset 2Rg. 24,24 

Cui respondens rex ait : Nequaquam ut vis, sed emam pretio a te, et non offeram Domino Deo meo holocausta gratuita. Emit ergo David aream et boves argenti siclis quinquaginta.
Numérotation du verset 2Rg. 24,25 

et edificavit ibi David altare Domino, et obtulit holocausta et pacifica. Et repropitiatus est Dominus terre et cohibita est plaga ab Israel.

Capitulum 24

Numérotation du verset 2Rg. 24,1 
marg.| {c} Et addidit] De tribus agitur in hoc capitulo : Primo de numeratione populi : secundo de Angelo percutiente populum : tertio de constructione altaris in area Ornam Iebusei. In littera tamen vocatur iste Ornam Areuna.
marg.| {d} Furor] 1. Paralipomenon 21.a. exponitur iste furor cum surrexit Satan adversus Israel, et incitavit David, ut populum numeraret.
marg.| {e} David in eis] etc. id est contra eos, id est ad id commovit Satan, quod factum fuit contra Israel.
marg.| {f} Dixitque Rex] GLOSSA fastu superbie tactus.
marg.| {g} A Dan usque Bersabee] civitates, et termini Iudee.
marg.| {h} Numerate] etc. tu, et Principes.
marg.| {i} Dixitque Ioab] intelligens, quod ex elatione diceret hoc David.
marg.| {k} Quantus nunc est] etc. GLOSSA ut duplo tantus.
marg.| {l} Centuplicet in conspectu Domini] id est fiat centies tantus.
marg.| {m} Sed quid sibi dominus] etc. quasi dicat, vide, ne offendas Deum in hac numeratione.
marg.| {n} Obtinuit autem sermo Regis] id est sermo Regis prevaluit verbis Ioab, et Principum.
marg.| {1. 261vb}
marg.| {o} Galaad, et in terram] Galaad civitas est, atque etiam regio.
marg.| {p} Dedit ergo] etc. GLOSSA Notandum quod in 1Par. 21.a. legitur, mille millia, et centum millia de Israel, et de Iuda, quadringenta septuaginta millia ; Quos intelligendum est, Ioab numerasse, sed noluisse ostendere, nisi quanti in Samuelis libro leguntur, hoc est in libro isto. Et hoc fecit, ne David nimis superbiret de tanto populo sibi subiecto, et ita nulla est contrarietas, sed utrumque verum est, quia hic ponitur numerus eorum, quos Ioab dedit David, ibi numerus eorum, quos invenit.
marg.| {q} Percussit autem cor David] id est conscientia reprehendit eum de elatione.
marg.| {r} Peccavi valde in hoc facto] etc. quia in duobus peccavit, et quia populum superbe numeravit, et quia censum non solvit de populo numerato, sicut preceptum fuit in lege. Legitur enim Ex. 30.b. Cum tuleris summam filiorum Israel, iuxta numerum, dabunt singuli pretium Domino pro animabus suis, et non erit plaga in eis. Hoc oblitus facere David, offendit Deum, et ideo facta est plaga in Israel.
marg.| {s} Surrexit itaque] quasi dolens, qui non potest in uno loco quiescere.
marg.| {t} Prophetam, et Videntem David] id est vade portans tecum tres conditiones supplicii.
marg.| {u} Coarctor undique] quasi dicat, si famem eligo, pauperum erit supplicium, non divitum : si victoriam hostium, supplicium erit exercitus non meum, quia circunvallabor fortissimis militibus : Eligam ergo plagam communem Regi, et plebi, scilicet pestilentiam. Sed que differentia est inter famem, et pestilentiam ? Dicit ergo HIERONYMUS quod numquam est fames sine pestilentia. Quandoque large accipitur, scilicet pro languore diuturno, qui famem sequitur, vel aeris corruptionem, hic autem stricte accipitur, scilicet pro ruina populi, id est morte subita.
marg.| {x} Melius] etc. Ergo bonum est incidere in manus Domini. Contra : Hbr. 10.f. dicitur : Horrendum est incidere in manus Dei viventis. Solutio : Duplex est forum, scilicet misericordie, et iustitie. Forum misericordie nunc agitur, forum iustitie, in futuro ventilabitur. Bonum est ergo incidere in manus Dei misericordis, id est dum iudicat in foro misericordie, sed horrendum est incidere in {1. 262ra} manus Dei iusti, id est cum stabit in foro iustitie. De illo foro iustitie dicitur. Non intres in iudicium cum Servo tuo, Domine, quia non iustificabitur in conspectu tuo omnis vivens. Item Eccles. 2.d. Si penitentiam non egerimus, incidemus in manus Domini, non in manus hominum. Item Dn. 13.c. Melius est mihi incidere in manus vestras, quam peccare in conspectu Domini.
marg.| {y} Ut incidam] in presenti.
marg.| {a} Usque ad tempus constitutum] id est usque ad horam prandii, secundum Iosephum. Vel usque ad tempus sacrificii vespertini, secundum alios.
marg.| {b} Septuaginta millia] 1Par. 21. dicitur fere trecenta millia. Sed dicunt Hebrei, et bene, ibi positum numerum plebis, hic numerum nobilium. Et habemus hic, quod propter peccatum principis punitur populus. Unde GREGORIUS David numerando populum, peccavit, et populus punitus est. Ita enim iuncta sunt merita rectorum, et plebium, ut sepe ex vita pastorum deterior fiat vita plebium, et ex vita plebium, mutetur vita pastorum. Item habemus hic, quod David in eo punitus est, in quo peccavit. Superbivit in multitudine populi, et punitus est in diminutione populi. Unde Sap. 11.c. Per que peccavit quis, per hec et torquetur.
marg.| {c} Eam] id est habitatores eius.
marg.| {d} Areuna] qui et Ornam dicitur.
marg.| {e} Oves] id est innocentes.
marg.| {f} Ascende] Hoc dixit Gad, quia David non audebat ascendere in Hierusalem, ubi erat arca, ut ibi adoraret. Tertius enim fuerat, quia vidit Angelum tenentem gladium evaginatum super Hierusalem.
marg.| {g} Animadvertit] id est cognovit.
marg.| {h} Regem] David.
marg.| {i} Et egressus] Regi obviam.
marg.| {k} Adoravit] dulia.
marg.| {l} Grassatur] id est desevit.
marg.| {m} Accipiat] eam.
marg.| {n} Habes boves] meos, scilicet.
marg.| {o} Dedit] id est dare voluit.
marg.| {p} Votum] id est munus votivum.
marg.| {q} Ut vis] supple fiet.
marg.| {r} Emam] aream, et boves.
marg.| {s} Gratuita] id est gratis data. Tob. 4.b. Ex substantia tua fac eleemosynam.
marg.| {t} Emit ergo] GLOSSA In 1Par. 21.d. legitur : Dedit ergo David Ornam pro loco siclos auri iustissimi ponderis sexcentos : Intelligendum est enim boves argenti siclis quinquaginta, aream vero sexcentis aureis emisse. Unde patet, quod ibi debet fieri punctus, emit David aream, supple sexcentis siclis auri, et boves quinquaginta siclis argenti.
marg.| {u} Altare] Hebrei dicunt hoc altare constitutum in monte Moria, in quo Abraham voluit offerre filium suum. Gn. 22. In quo loco postea Salomon construxit templum Domini. Erant autem eo tempore altare, et tabernaculum, quod fecerat Moyses in excelso Gabaon, licet arca esset in Hierusalem.
marg.| {x} Ab Israel] id est ab habitatoribus terre.
prol.| Postilla super secundum librum Regum explicit.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (2Rg. Capitulum 24), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=13&chapitre=13_24)
Signaler un complément d'information

Notes :