Capitulum 18
Numérotation du verset
3Rg. 18,1
Post multos dies1 verbum Domini factum est ad Eliam in anno tertio
1 multos dies]
om. Weber
dicens : Vade et ostende te Achab ut dem pluviam super faciem terre.
Numérotation du verset
3Rg. 18,2
Ivit ergo Elias ut ostenderet se Achab. Erat autem fames vehemens in Samaria.
Numérotation du verset
3Rg. 18,3
Vocavitque Achab Abdiam dispensatorem domus sue. Abdias autem timebat Dominum Deum2 valde.
2 Deum]
om. Weber
Numérotation du verset
3Rg. 18,4
Nam cum interficeret Iezabel prophetas Domini, tulit ille centum prophetas et abscondit eos quinquagenos et quinquagenos3 in speluncis, et pavit eos pane et aqua.
3 et quinquagenos]
om. Weber
Numérotation du verset
3Rg. 18,5
Dixit ergo Achab ad Abdiam : Vade in terram ad universos fontes aquarum et in cunctas valles, si forte invenire possimus herbam et salvare equos et mulos et non penitus iumenta intereant.
Numérotation du verset
3Rg. 18,6
Diviserunt ergo4 sibi regiones ut circuirent eas, Achab ibat per viam unam, et Abdias
4 Diviserunt ergo] Diviseruntque
Weber
per viam alteram seorsum.
Numérotation du verset
3Rg. 18,7
Cumque esset Abdias in via, Elias occurrit ei. Qui cum cognovisset eum, cecidit super faciem suam et ait : Num tu es domine mi Elias ?
Numérotation du verset
3Rg. 18,8
Cui ille respondit : Ego. Vade et5 dic domino tuo : Adest Elias.
5 et]
om. Weber
Numérotation du verset
3Rg. 18,9
Et ille : Quid peccavi, inquit, quoniam trades me servum tuum in manu Achab ut interficiat me ?
Numérotation du verset
3Rg. 18,10
Vivit Dominus Deus tuus, non est gens aut regnum quo non miserit dominus meus te requirens et respondentibus cunctis : Non est hic. Adiuravit regna singula et gentes eo quod minime reperireris.
Numérotation du verset
3Rg. 18,11
Et nunc dicis mihi : Vade et dic domino tuo adest Elias.
Numérotation du verset
3Rg. 18,12
Cumque recessero a te spiritus Domini asportabit te in locum quem ego ignoro, et6 ingressus nuntiabo Achab et non inveniens7 te et interficiet me. Servus8 tuus timet Dominum ab infantia sua.
6 et]
om. Weber
|
7 inveniens] inveniet
Weber
|
8 Servus] + autem
Weber
|
Numérotation du verset
3Rg. 18,13
Numquid non indicatum est tibi domino meo quid fecerim cum interficeret Iezabel prophetas Domini, quod absconderim de prophetis Domini centum viros quinquagenos, et quinquagenos in speluncis, et paverim eos pane et aqua ?
Numérotation du verset
3Rg. 18,14
Et nunc tu dicis : Vade et dic domino tuo adest Elias ut interficiat me ?
Numérotation du verset
3Rg. 18,15
Et9 dixit Elias : Vivit Dominus exercituum ante cuius cultum10 sto, quia hodie apparebo ei.
9 et]
om. Weber
|
10 cultum] vultum
Weber
|
Numérotation du verset
3Rg. 18,16
Abiit ergo Abdias in occursum Achab
et indicavit ei venitque Achab in occursum Elie
Numérotation du verset
3Rg. 18,17
et cum vidisset eum ait : Tune es ille qui conturbas Israel ?
Numérotation du verset
3Rg. 18,18
Et ille ait : Non ego11 turbavi Israel sed tu et domus patris tui qui dereliquistis mandata Domini et secuti estis Baalim.
11 ego]
om. Weber
Numérotation du verset
3Rg. 18,19
Verumtamen nunc mitte et congrega ad me universum Israel in monte Carmeli, et prophetas Baal quadringentos quinquaginta, prophetasque lucorum quadringentos qui comedunt de mensa Iezabel.
Numérotation du verset
3Rg. 18,20
Misit Achab ad omnes filios Israel et congregavit prophetas in monte Carmeli.
Numérotation du verset
3Rg. 18,21
Accedens autem Elias ad omnem populum Israel12 ait : Usquequo claudicatis in duas partes. Si Dominus est Deus sequimini eum. Si autem Baal sequimini illum. Et non respondit populus ei13 verbum.
12 Israel]
om. Weber
|
13 populus ei]
inv. Weber
|
Numérotation du verset
3Rg. 18,22
Et ait rursum Elias ad populum : Ego remansi propheta Domini solus. Prophete autem Baal quadringenti et quinquaginta propheteque lucorum quadringenti14 viri sunt.
14 propheteque… quadringenti]
om. Weber
Numérotation du verset
3Rg. 18,23
Dentur nobis duo boves, et illi eligant bovem unum, et in frusta cedentes super ligna ponant15, ignem autem non supponant. Et ego faciam bovem alterum et imponam super ligna16 ignemque
15 super ligna - ponant]
inv. Weber
|
16 ligna] lingna
Rusch
|
non supponam.
Numérotation du verset
3Rg. 18,24
Invocate nomina deorum vestrorum, et ego invocabo nomen Dei mei17. Et deus qui exaudierit per ignem, ipse sit Deus. Respondens omnis populus ait : Optima propositio quam locutus est Elias18.
17 Dei mei] Domini
Weber
|
18 quam…Elias]
om. Weber
|
Numérotation du verset
3Rg. 18,25
Dixit ergo Elias prophetis Baal : Eligite vobis bovem unum et facite primi, quia vos plures estis et invocate nomina deorum vestrorum, ignemque non supponatis.
Numérotation du verset
3Rg. 18,26
Qui cum tulissent bovem quem dederat eis fecerunt et invocabant nomen Baal de mane usque ad meridiem dicentes : Baal exaudi nos. Et non erat vox, nec qui responderet. Transiliebantque altare quod fecerant.
Numérotation du verset
3Rg. 18,27
Cumque esset iam meridies, illudebat eis Elias dicens : Clamate voce maiore deus enim est et forsitan loquitur, aut in diversorio est, aut in itinere, aut certe dormit ut excitetur.
Numérotation du verset
3Rg. 18,28
Clamabant ergo voce magna, et incidebant se iuxta ritum suum cultris et lanceolis, donec perfunderentur sanguine.
Numérotation du verset
3Rg. 18,29
Postquam autem transiit meridies, et illis prophetantibus venerat tempus quo sacrificium offerri solet, nec audiebatur vox, neque aliquis respondebat, nec attendebat orantes.
Numérotation du verset
3Rg. 18,30
Dixit Elias omni populo : Venite ad me, et accedente ad se populo, curavit altare Domini
quod destructum fuerat,
Numérotation du verset
3Rg. 18,31
et tulit duodecim lapides iuxta numerum tribuum filiorum Iacob ad quem factus est sermo Domini dicens : Israel erit nomen tuum,
Numérotation du verset
3Rg. 18,32
et edificavit altare de lapidibus19 in nomine Domini. Fecitque aqueductum
19 altare…lapidibus] lapidibus altare
Weber
quasi per duas aratiunculas in circuitu altaris,
Numérotation du verset
3Rg. 18,33
et composuit ligna, divisitque per membra bovem et posuit super ligna
Numérotation du verset
3Rg. 18,34
et ait : Implete quatuor hydrias aqua, et fundite super holocaustum et super ligna. Rursumque dixit : Etiam secundo hoc facite. Qui cum fecissent et secundo ait : Et20 tertio idipsum facite. Feceruntque21 tertio,
20 et] etiam
Weber
|
21 feceruntque] + et
Weber
|
Numérotation du verset
3Rg. 18,35
Et currebant aque circum22 altare et fossa aqueductus repleta est.
22 circum] circa
Weber
Numérotation du verset
3Rg. 18,36
Cumque iam tempus esset ut offerretur holocaustum, accedens Elias propheta ait : Domine Deus Abraham et23 Isaac et Israel ostende hodie24, quia tu es Deus Israel et ego servus tuus, et iuxta preceptum tuum feci omnia verba hec.
23 et]
om. Weber
|
24 ostende hodie]
om. Weber
|
Numérotation du verset
3Rg. 18,37
Exaudi me, Domine, exaudi me, ut discat populus iste, quia tu es Dominus Deus, et tu convertisti cor eorum iterum.
Numérotation du verset
3Rg. 18,38
Cecidit autem ignis Domini et voravit holocaustum et ligna et lapides, pulverem quoque et aquam que erat in aqueductu lambens.
Numérotation du verset
3Rg. 18,39
Quod cum vidisset omnis populus cecidit in faciem suam et ait : Dominus ipse est Deus, Dominus ipse est Deus.
Numérotation du verset
3Rg. 18,40
Dixitque Elias ad eos : Apprehendite prophetas Baal,
et ne unus quidem fugiat ex eis. Quos cum comprehendissent
duxit eos Elias ad torrentem Cison et interfecit eos ibi.
Numérotation du verset
3Rg. 18,41
Et ait Elias ad Achab : Ascende comede et bibe, quia sonus multe pluvie est.
Numérotation du verset
3Rg. 18,42
Ascendit Achab ut comederet et biberet. Elias autem ascendit in vertice Carmeli et pronus in terram posuit faciem suam25 inter genua sua
25 suam]
om. Weber
Numérotation du verset
3Rg. 18,43
et dixit ad puerum suum : Ascende et prospice contra mare. Qui cum ascendisset et contemplatus esset ait : Non est quicquam. Et rursum ait illi : Revertere septem vicibus.
Numérotation du verset
3Rg. 18,44
In septima autem vice ecce nebecula26 parva quasi vestigium hominis ascendebat de mari. Qui ait : Ascende et dic Achab : Iunge currum tuum27 et descende ne occupet te pluvia.
26 nebecula] nubicula
Weber
|
27 currum tuum]
om. Weber
|
Numérotation du verset
3Rg. 18,45
Cumque se verterent huc atque illuc, ecce celi obtenebrati28
28 obtenebrati] contenebrati
Weber
sunt et nubes et ventus, et facta est pluvia grandis. Ascendens itaque Achab abiit in Iezrael,
Numérotation du verset
3Rg. 18,46
et manus Domini facta est super Eliam, accinctisque lumbis currebat ante Achab donec veniret in Iezrael.
Capitulum 18
Numérotation du verset
3Rg. 18,1
marg.|
{m}
Post multos]
scilicet post tres annos, et sex menses, ut dicitur Iacob. 5.d. In hoc capitulo de ostensione Elie ad Achab, et nece sacerdotum Baal quos Elias trucidavit, agitur.
marg.|
{n}
Anno tertio]
id est post annum tertium, et sex menses.
marg.|
{o}
Vade, ostende]
etc. Sed nonne poterat Dominus dare sine hac ostensione. Poterat quidem, sed noluit, quod verum esset, quod dixerat Elias.
marg.|
{p}
Erat autem fames]
{1.
281rb} Cuius etiam Menander historiographus Gentilis meminit in gestis Sidoniorum.
marg.|
{q}
Timebat]
timore filiali.
marg.|
{r}
In speluncis]
In duabus speluncis abscondebat centum, in utraque quinquaginta, propter quod postea repletus est spiritu prophetico.
marg.|
{s}
Diviseruntque sibi]
scilicet Achab, et Abdias.
marg.|
{t}
Tradis me]
id est vis, ut nuntiem Achab te adesse, et cum non invenerit te, interficiet me ?
marg.|
{u}
Te requirens]
ad mortem.
marg.|
{x}
Adiuravit regna]
id est iurare fecit, quod non esses ibi : Vel fecit iurare, si invenirent te, quod detinerent te, et nuntiarent ei.
marg.|
{y}
Numquid non indicatum est]
Ostendit, quod timeat Deum.
marg.|
{z}
Et paverim eos]
Bona, que fecerat, retractat Abdias, non iactanter, sed ut prophetam ad misericordiam flectat. Simile Is. 38.a. ubi dixit Ezechias : Obsecro Domine, memento queso, quomodo ambulaverim coram te in veritate, et in corde perfecto, et quod bonum est in oculis tuis fecerim. Hoc dicebat, ut flecteret Deum ad misericordiam, et seipsum excitaret ad maiorem devotionem.
marg.|
{a}
Pane]
id est necessariis ad vitam, que nomine panis, et aque accipiuntur. Unde Ecclesiastici 29.d. Initium vite hominis, aqua, et panis, et vestimentum, et domus protegens turpitudinem.
marg.|
{b}
Abiit ergo]
GLOSSA Iste fuit vir illius mulieris, que oleum in lecyto unde miraculum factum est habebat, propter debitum, unde pavit centum Prophetas, urgebatur vendere filium. 4Rg. 4.a. mortuus enim erat pater eius.
marg.|
{c}
Qui dereliquistis]
Audacter increpat eum. Sic Ioannes Baptista audacter increpavit Herodem, propter etiam quod dictus est venisse in spiritu, et virtute Elie.
marg.|
{d}
Prophetasque lucorum]
Prophete Baal minores erant, Prophete lucorum principaliores.
marg.|
{e}
Iezabel]
uxoris tue.
marg.|
{b}
Solus]
Ita credebat. Sed nonne dixerat ei Abdias, quod absconderat centum prophetas, et paverat. Responsio. Nondum constabat ei. Vel hoc dixit, quia ibi solus erat propheta Domini.
marg.|
{c}
Nobis]
id est mihi, et illis.
marg.|
{d}
Et ego]
etc. id est similiter concidam in frusta, et ponam super ligna, sine igne.
marg.|
{e}
Ipse sit]
id est pro Deo habeatur.
marg.|
{f}
Exaudi]
etc. id est ostende hoc per dationem ignis.
marg.|
{g}
Transiliebantque]
id est lanceolis se perfodiebant iuxta pectus suum, ut sanguine proprio perfunderentur : Demones enim plurimum delectabantur oblatione sanguinis humani.
marg.|
{h}
Deus enim]
Et ideo si altius clamaveritis, exaudiet vos. Vel sic Deus vester est, et ideo multa habet ad faciendum, idcirco vobis non intendit, unde subiungit.
marg.|
{i}
Aut forsitan]
etc. id est in loco secreto, ad purgandum ventrem.
marg.|
{k}
Dormit]
clamate inquam,
[ut excitetur]
marg.|
{l}
Prophetantibus]
id est ministerio suo vacantibus.
marg.|
{m}
Curavit]
etc. id est destruxit altare illorum, et mundavit locum, ut ibi faceret altare novum Domino.
marg.|
{n}
Israel]
etc. Gn. 32.f.
marg.|
{o}
Et edificavit]
Elias scilicet.
marg.|
{p}
Per duas]
etc. id est per duas fossas, ut fosse ille reciperent aquas, quibus hostia lavabatur.
marg.|
{q}
Et fossa]
Fossam vocat, quod prius aratiunculas, ab arando. Et hec fecit Elias, ne forte putaretur arte magica de visceribus terre suscitasse ignem. Vel ideo, ut maius miraculum omnibus appareret, cum hostiam totiens perfusam, ignis de sublimi veniens incenderet.
marg.|
{r}
Ait]
in auribus populi.
marg.|
{s}
Ostende]
per miraculum.
marg.|
{t}
Et tu]
Repete. Et ut discat, quia tu convertisti cor eorum, id est miraculum fecisti, unde converti debuerunt, et dicit.
marg.|
{x}
Pluvie]
id est imminet.
marg.|
{y}
Prospice]
si ascendat nubes, erat enim aer serenissimus.
marg.|
{z}
Non est]
id est nulla nubes apparet.
prol.|
{a}
Qui ait Elias]
scilicet ait puero suo.
marg.|
{b}
Ecce]
In nubecula. beata Virgo significatur, vel humanitas Christi parva per humilitatem, levis, id est sine pondere peccati. Is. 29.a. Ascendet Dominus super nubem levem, etc.
marg.|
{c}
Quasi]
etc. quia quicquid est hominis, habuit Christus, preter ignorantiam, et peccatum.
marg.|
{d}
Ascendebat de]
mundo, scilicet qui dicitur mare, quia tumet per superbiam, spumat, per luxuriam, fervet per iracundiam, nubilum est per tristitiam, omnia flumina in se recipit per avaritiam, maior piscis ibi maiorem devorat, per rapinam mortuos eiicit, vivos attrahit, per invidiam, que semper mala aliorum revelat, et bona celat.
marg.|
{a}
In septima]
quia septiformis gratie spiritu repletus, ascendit Christus. Is. 4.a. In die illa apprehendent septem mulieres virum unum, vel septem vices sunt septem sigilla, que solvit leo de Tribu Iuda. Apc. 5.a. Sunt autem hec Nativitas, Circumcisio, Baptismus, Mors, Descensus ad inferos, Resurrectio, Ascensio. Post Ascensionem venit pluvia Spiritus sancti. De qua Ps. 67. Pluviam voluntariam segregabis Deus hereditati tue.
marg.|
{f}
Et descende]
de monte in civitatem.
marg.|
{g}
Iezrael]
civitas.
marg.|
{h}
Manus Domini]
id est fortitudinem dedit ei tantam, ut pedes precederet equites in civitatem.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (3Rg. Capitulum 18), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=14&chapitre=14_18)
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (3Rg. Capitulum 18), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=14&chapitre=14_18)
Notes :