Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Catena aurea

Biblia communis

Capitulum 6

Numérotation du verset Mc. 6,1

¹ Et egressus inde, abiit in patriam suam.

¹ Hic incipit capitulum 6: CorS1 Ω^J Ω^L Ω^S Catena aurea

Et sequebantur eum² discipuli sui.

² eum F Ω^J Rusch ] illum Ω^L Li447 Li447@ Weber

Numérotation du verset Mc. 6,2

³ Et facto sabbato

³ Hic incipit capitulum 6 Ω^F

cepit⁴ in synagoga docere.

⁴ cepit Ω^L] + Ihesus Ω^S

Et multi audientes admirabantur in doctrina eius dicentes: Unde huic hec omnia?

Et que est sapientia

que data est illi⁵

⁵ illi Li447 Li447@ Ω^J Ω^L Ω^S Weber ] huic Rusch

et virtutes tales

que per manus eius efficiuntur?

Numérotation du verset Mc. 6,3

Nonne hic⁶ est faber

⁶ hic Ω^S Rusch ] iste Ω^J Ω^L CorS2 Li447 Li447@ Weber

filius Marie, frater

Iacobi et Ioseph⁷ et Iude et Simonis? Nonne et sorores eius hic nobiscum sunt? Et scandalizabantur in illo.

⁷ Ioseph Cor1 L * Ω^L ] Ioseth Cor1 L ² (ita debet scribi ut patet in interpretatione et in epistola Ieronimi contra Helvidium), CorS2 ( Ieronimus dicit quod debet scribi IOSETH )

Numérotation du verset Mc. 6,4

dicebat illis⁸ Iesus: Quia non est propheta

⁸ illis Ω^S Li447@ ] eis Ω^J Ω^L Li447 Rusch Weber

sine honore nisi in patria sua et in cognatione sua et in domo sua⁹.

⁹ in cognatione sua - et - in domo sua Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber ] inv. Ω^S

Numérotation du verset Mc. 6,5

Et non poterat ibi virtutem ullam facere nisi paucos infirmos impositis manibus curavit.¹⁰

¹⁰ nisi... curavit Cor1

Numérotation du verset Mc. 6,6

Et mirabatur propter incredulitatem illorum¹¹.

¹¹ illorum Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Rusch ] eorum Ω^S Weber

Et circuibat castella in circuitu docens.

Numérotation du verset Mc. 6,7

Et convocavit duodecim

et cepit eos mittere binos

et dabat illis potestatem spirituum immundorum.

Numérotation du verset Mc. 6,8

Et precepit eis ne quid tollerent in via,

nisi virgam tantum,

non peram,

non panem,

neque in zona¹² aes,

¹² zona Ω^L Li447 Mi447@ Ω^S Rusch Weber ] zano cacogr. Li447@

Numérotation du verset Mc. 6,9

sed calciatos sandaliis¹³

¹³ sandaliis CorS2 (« id est soleis » secundum Glosam [in Mt. 10, 10 ; Eph. 6, 15 marg. ] « ut pes neque tectus neque nudus sit ad terram [Glossa marg. in Mc. 6, 9 Rusch ] ». Item in hystoria dicuntur que secundum Isidorum sunt calciamenta rustica sed tamen hoc legitur de sandaliis [scandaliis CorS2* ] Iudit 15 [Idt. 16, 11: «sandalia eius rapuerunt oculos»] que pulcherima erant sicut episcoporum; modo sunt forte duo genera: unum urbanum aliud rusticanum)

et ne induerentur¹⁴ duabus tunicis.

¹⁴ induerentur Ω^JΩ^L Ω^S Rusch Weber ] indurentur Li447@

Numérotation du verset Mc. 6,10

Et dicebat eis: Quocumque introieritis in domum¹⁵

¹⁵ introieritis in domum Ω^J Ω^L Ω^S Li447 Li447@ Weber ] domum introieritis Rusch

illic manete donec exeatis inde.

Numérotation du verset Mc. 6,11

Et¹⁶ quicumque non¹⁷ receperint vos¹⁸ nec audierint vos exeuntes inde, excutite pulverem de pedibus vestris in testimonium illis.

¹⁶ Et Ω^L Ω^S] om. Clementina |

¹⁷ non Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber] om. Li447@* |

¹⁸ vos Ω^L Li447 Li447@ Weber] om. Ω^S Ω^J Rusch |

Numérotation du verset Mc. 6,12

Et exeuntes predicabant

ut penitentiam agerent.

Numérotation du verset Mc. 6,13

Et demonia multa eiciebant et unguebant oleo multos egros¹⁹

¹⁹ multos egros Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber ] inv. Ω^J

sanabantur²⁰.

²⁰ sanabantur Ω^S Ω^J Li447@ Rusch ] sanabant Ω^L Weber

Numérotation du verset Mc. 6,14

Et audivit rex

Herodes²¹.

²¹ rex Herodes Ω^S Rusch ] inv. Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber

Manifestum enim factum est

nomen eius

et dicebat²²: Quia Ioannes Baptista

²² dicebat Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber ] dicebant Li447 Li447@

resurrexit²³ a mortuis

²³ resurrexit Ω^S Li447 Li447@ Rusch Weber ] surrexit Ω^J Ω^L

et propterea virtutes operantur²⁴ in illo.

²⁴ virtutes operantur Weber (s G) Ω^S Rusch Clementina ] inv. Ω^J Ω^L Li447 Li447@ , inoperantur virtutes Weber

Numérotation du verset Mc. 6,15

Alii autem dicebant: Quia Elias est. Alii vero dicebant: Quia propheta est quasi unus

ex prophetis.

Numérotation du verset Mc. 6,16

Quo audito Herodes ait: Quem ego decollavi Ioannem,

hic a mortuis resurrexit.

Numérotation du verset Mc. 6,17

Ipse enim Herodes misit ac tenuit Ioannem et vinxit eum in carcerem²⁵ propter Herodiadem uxorem Philippi fratris sui

²⁵ carcerem Ω^J Ω^S Li447@ Rusch ] carcere Ω^L Weber

quia duxerat eam.

Numérotation du verset Mc. 6,18

Dicebat enim Ioannes Herodi: Non licet tibi habere uxorem fratris tui.

Numérotation du verset Mc. 6,19

Herodias autem²⁶ insidiabatur illi²⁷ et volebat occidere eum ²⁸ nec poterat.

²⁶ autem Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber ] enim Ω^L |

²⁷ illi Ω^J Ω^S Li447 Li447@ Weber ] ei Rusch |

²⁸ occidere eum Ω^J Ω^S Li447 Li447@ Weber ] inv. Rusch |

Numérotation du verset Mc. 6,20

Herodes

autem²⁹

²⁹ autem Ω^J Ω^S Li447 Li447@ Rusch ] enim Ω^L Weber

metuebat Ioannem sciens³⁰ eum virum iustum et sanctum et custodiebat eum. Et audito eo multa faciebat, et libenter eum audiebat.

³⁰ sciens Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber ] quia sciebat Li447 Li447@

Numérotation du verset Mc. 6,21

Et cum dies opportunus accidisset, Herodes in natali suo³¹ cenam fecit principibus et tribunis et primis Galilee.

³¹ in natali suo Ω^S Rusch ] natalis sui Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber

Numérotation du verset Mc. 6,22

Cumque introisset filia ipsius Herodiadis et saltasset et placuisset Herodi simulque recumbentibus³² rex ait puelle: Pete a me quod vis et dabo tibi.

³² recumbentibus Ω^L Ω^S Li447 Rusch Weber ] discumbentibus Ω^J Li447@

Numérotation du verset Mc. 6,23

Et iuravit illi³³:

³³ illi] iter . Li447@

Quia³⁴ quicquid petieris dabo tibi licet dimidium regni mei.

³⁴ quia Ω^JΩ^L Ω^S Li447@ Rusch Weber ] quod Li447@ *

Numérotation du verset Mc. 6,24

Que cum exisset dixit matri sue: Quid petam? At illa dixit: Caput Ioannis Baptiste.

Numérotation du verset Mc. 6,25

Cumque introisset statim cum festinatione ad regem petivit dicens: Volo ut protinus des mihi in disco

caput Ioannis Baptiste.

Numérotation du verset Mc. 6,26

Et contristatus est rex

propter iusiurandum³⁵

³⁵ iusiurandum Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber ] + autem Li447 Li447@

et propter simul recumbentes³⁶ noluit eam contristari³⁷

³⁶ recumbentes Ω^J Li447@ Rusch Weber ] discumbentes Ω^L Li447 Ω^S Clementina |

³⁷ contristari Ω^S Li447@ Ω^J Rusch ] contristare Ω^L Weber |

Numérotation du verset Mc. 6,27

sed misso spiculatore precepit afferri caput Ioannis³⁸ in disco

³⁸ Ioannis Li447@ Ω^J] + Baptiste Ω^S, eius Ω^L Rusch Weber

et decollavit eum in carcere

Numérotation du verset Mc. 6,28

et attulit caput

eius

in disco et dedit illud puelle

et puella dedit matri sue.

Numérotation du verset Mc. 6,29

Quo audito, discipuli eius venerunt et tulerunt corpus eius

et posuerunt illud in monumento³⁹.

³⁹ monumento Ω^J Ω^L Li447@ Ω^S Weber ] monumentum Rusch

Numérotation du verset Mc. 6,30

Et convenientes apostoli ad Iesum

renuntiaverunt illi⁴⁰

⁴⁰ illi Ω^J Li447 Li447@ Rusch Weber ] ei Ω^L Ω^S

omnia que egerant

et docuerant.

Numérotation du verset Mc. 6,31

Et ait illis: Venite seorsum in desertum locum

et⁴¹ requiescite

⁴¹ et Ω^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] om. Ω^S

pusillum.

Erant enim qui

veniebant

et redibant multi

et nec⁴² spatium

⁴² nec Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber ] necdum Ω^J

manducandi⁴³ habebant.

⁴³ spatium – manducandi Ω^J Li447@ Ω^S Rusch Clementina ] inv. Ω^L Li447 Weber

Numérotation du verset Mc. 6,32

Et ascendentes in navim⁴⁴

⁴⁴ navim Ω^J Li447 Li447@ Ω^S Rusch ] navi Weber , navem Cava Φ Ω^L Clementina

abierunt in desertum locum⁴⁵ seorsum.

⁴⁵ desertum locum Ω^L Li447@ Ω^S Rusch Weber ] inv. Li447 Mt366

Numérotation du verset Mc. 6,33

Et viderunt eos abeuntes et cognoverunt multi et pedestres

de omnibus civitatibus concurrerunt illuc⁴⁶ et prevenerunt eos.

⁴⁶ concurrerunt illuc Ω^J Li447 Li447@ Rusch Weber ] cucurrerunt illud Ω^S, cucurrerunt illuc Ω^L

Numérotation du verset Mc. 6,34

Et exiens vidit turbam multam Iesus et misertus est super eos

quia erant sicut oves non habentes pastorem. Et cepit illos docere⁴⁷ multa.

⁴⁷ illos docere Ω^S Rusch ] inv. Ω^J Ω^L Weber , eos docere Li447 Li447@

Numérotation du verset Mc. 6,35

Et cum iam⁴⁸ hora multa fieret,

⁴⁸ iam Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber] om. Li447 Li447@

accesserunt discipuli eius dicentes: Desertus est locus⁴⁹ hic et iam hora preteriit.

⁴⁹ est locus Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber] inv. Ω^L Ω^S

Numérotation du verset Mc. 6,36

Dimitte illos ut euntes in proximas villas et vicos emant sibi cibos quos manducent.

Numérotation du verset Mc. 6,37

Et respondens ait illis: Date illis⁵⁰ manducare.

⁵⁰ illis Ω^J Ω^L Rusch Weber ] eis Li447 Li447@ , + vos Ω^S

Et dixerunt⁵¹ ei: Euntes emamus ducentis denariis⁵² panes et dabimus illis⁵³ manducare.

⁵¹ dixerunt Ω^L] dixit Li447 |

⁵² ducentis denariis Ω^S Rusch Clementina ] inv. Ω^JΩ^L Li447 Li447@ Weber |

⁵³ illis Li447 Li447@ Rusch Weber] eis Ω^JΩ^L |

Numérotation du verset Mc. 6,38

Et dicit eis: Quot panes habetis? Ite et videte. Et cum cognovissent dicunt: Quinque

et duos pisces.

Numérotation du verset Mc. 6,39

Et precepit illis ut accumbere facerent omnes secundum contubernia

super viride fenum.

Numérotation du verset Mc. 6,40

Et discubuerunt in partes per centenos

et⁵⁴ quinquagenos.

⁵⁴ et Ω^J Li447 Rusch Clementina ] om. Ω^S, + per Ω^L Li447@ Weber

Numérotation du verset Mc. 6,41

Et acceptis quinque panibus et duobus piscibus

intuens in celum,

benedixit et fregit panes⁵⁵

⁵⁵ panes Ω^J Ω^L Rusch Weber ] panem Li447@ , om. Ω^S

et dedit discipulis suis

ut ponerent

ante eos et duos pisces divisit omnibus.

Numérotation du verset Mc. 6,42

Et manducaverunt omnes et saturati sunt.

Numérotation du verset Mc. 6,43

Et sustulerunt reliquias, fragmentorum duodecim cophinos plenos et de piscibus.

Numérotation du verset Mc. 6,44

Erant autem qui manducaverunt quinque millia virorum.

Numérotation du verset Mc. 6,45

Et statim coegit

discipulos suos ascendere navim⁵⁶ ut precederent eum trans fretum ad Bethsaidam⁵⁷ dum ipse dimitteret populum.

⁵⁶ navim Ω^S] in praem. Ω^J, navem Ω^L Weber |

⁵⁷ ad Bethsaidam Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber ] a Bethsaida Ω^S |

Numérotation du verset Mc. 6,46

Et cum⁵⁸ dimisisset⁵⁹ eos abiit in montem orare.

⁵⁸ cum CorS2 Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Weber ] + ipse Rusch |

⁵⁹ dimisisset] + populum Li447@ *, + solus CorS2 (bene .E. ET CUM DIMISISSET SOLUS ORARE. alii correctiore trahunt vel delent li SOLUS ) |

Numérotation du verset Mc. 6,47

Et cum sero esset, erat navis in medio mari

et ipse solus in terra.

Numérotation du verset Mc. 6,48

Et videns

eos laborantes in remigando. Erat enim ventus

contrarius eis. Et circa quartam vigiliam noctis venit ad eos

ambulans supra⁶⁰ mare.

⁶⁰ supra Ω^S Rusch ] super Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber

Et volebat preterire eos.

Numérotation du verset Mc. 6,49

At illi ut viderunt eum ambulantem supra⁶¹ mare putaverunt phantasma esse et exclamaverunt.

⁶¹ supra Ω^S Rusch ] super Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber

Numérotation du verset Mc. 6,50

Omnes enim viderunt eum⁶² et conturbati sunt. Et statim locutus est cum eis

⁶² viderunt eum Ω^S Rusch ] inv. Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber

et dixit eis: Confidite, ego sum. Nolite timere.

Numérotation du verset Mc. 6,51

Et ascendit ad illos in navim⁶³

⁶³ navim] navem Ω^L Weber

et cessavit ventus. Et plus magis intra se stupebant.

Numérotation du verset Mc. 6,52

Non enim intellexerant de panibus.

Erat enim cor eorum⁶⁴ obcecatum.

⁶⁴ eorum Ω^S Li447 Li447@ Rusch Weber ] illorum Ω^JΩ^L

Numérotation du verset Mc. 6,53

Et cum transfretassent pervenerunt⁶⁵ in terram Genesareth et applicuerunt.

⁶⁵ pervenerunt Ω^J Ω^L Li447@ Ω^S Weber ] venerunt Rusch

Numérotation du verset Mc. 6,54

Cumque egressi essent de navi continuo cognoverunt eum.

Numérotation du verset Mc. 6,55

Et percurrentes universam regionem illam,

ceperunt in grabatis illos⁶⁶ qui se male⁶⁷ habebant circumferre

⁶⁶ illos Li447 Li447@ Rusch ] eos Ω^J Ω^L Ω^S Weber |

⁶⁷ se male Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Weber] inv. Rusch |

ubi audiebant eum esse.

Numérotation du verset Mc. 6,56

Et quocumque introibat, in vicos vel⁶⁸ in villas aut⁶⁹ civitates, in plateis ponebant infirmos et deprecabantur eum ut vel fimbriam

⁶⁸ vel Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Clementina Weber] aut Li447 Li447@ |

⁶⁹ aut Ω^L Ω^S Rusch Clementina Weber] + in Ω^J Li447 Li447@ |

vestimenti eius tangerent. Et quotquot tangebant eum

salvi fiebant.

Capitulum 6

Numérotation du verset Mc. 6,
distinctio 1

^marg.| {CMC6d1.1} THEOPHYLACTUS. − Post premissa miracula Dominus in patriam suam revertitur, non ignorans quoniam spernerent eum, sed ut occasionem non haberent ulterius dicendi quia si venisses¹, credidissemus² tibi.^A ^a
Unde dicitur:

^a ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 1), PG 123, 545C14-16. [CGC2015]

^A ¶Codd. : Li447 ( 25rb ) Ed1953 {MM2019}

¹ venisses] venisset Li447

² credidissemus] credissemus Li447

Numérotation du verset Mc. 6,1

Et egressus inde abiit in patriam suam et sequebantur illum³* discipuli sui.

³ illum] eum Ed1953

^marg.| {CMC6d1.2} BEDA. − Patriam eius Nazareth dicit in qua erat nutritus. Sed quanta Nazareorum cecitas qui eum quem in⁴* verbis factisque illius Christum cognoscere poterant, ob solam gentis notitiam contemnunt?
Sequitur enim ⁵* :

⁴ in] om. Ed1953

⁵ enim] om. Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,2

Et facto sabbato cepit in synagoga docere et multi audientes admirabantur in doctrina eius dicentes: Unde huic hec omnia? Et que est sapientia que data est illi et virtutes tales que per manus eius efficiuntur?

^marg.| Sapientiam ad doctrinam, virtutes referunt ad sanitates et miracula que faciebat.^B ^b
Sequitur:

^b ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 502.514-519: «Patriam eius nazareth dicit in qua erat nutritus. Sed quanta nazarenorum caecitas qui eum quem in uerbis factis que ipsius, si mens non laeua fuisset, christum cognoscere poterant ob solam generis notitiam contemnant. Sapientiam autem ad doctrinam uirtutes referunt ad sanitates et miracula quae faciebat». [FG2017]*

^B ¶Codd. : Li447 ( 25rb ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

Numérotation du verset Mc. 6,3

Nonne iste⁶* est faber filius Marie?

⁶ iste Li447 cum Li447@ Weber ] hic Mt366# Ed1953

^marg.| {CMC6d1.3} AUGUSTINUS. De consensu evangelistarum. − Mattheus quidem fabri filium eum dictum esse dicit nec mirandum est, cum utrumque dici potuerit. Eo enim et fabrum credebant quo⁷* fabri filium.^C ^c

^c ¶Fons: Augustinus Hipponensis , De consensu evangelistarum, lib. 2, c. 42, § 90, p. 193.1-2: «Et Marcus quidem eadem prope commemorat hic omnia quae Mattheus, nisi quod dominum fabrum et mariae filium dicit a ciuibus suis dictum, non, sicut Mattheus, fabri filium. nec mirandum est, cum utrumque dici potuerit; eo enim et fabrum credebant quo fabri filium». [FG2015]*

^C ¶Codd. : Li447 ( 25va ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

⁷ et – fabrum... quo] inv. Ed1953

^marg.| {CMC6d1.4} HIERONYMUS. − Filius quidem fabri Iesus vocatur sed fabri qui « fabricatus est auroram et solem »^d, id est Ecclesiam primam et sequentem in quarum figura mulier et puella sanatur.^D ^e

^d Ps. 73, 16.

^e ¶Fons: Hieronymus ( pseudo) , In Mc., CCSL 82, p. 31.1-4: «Deinde iens"in patriam suam","filius fabri" Iesus uocatur, et hoc mystice; sed"fabri" qui"fabricatus" est"auroram et solem", id est ecclesiam primam et sequentem. In quarum figura mulier et puella sanantur». [FG2015]

^D ¶Codd. : Li447 ( 25va ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d1.5} BEDA. − [c] Nam etsi humana non sint comparanda divinis, typus tamen integer est qui⁸* pater Christi igne operatur et spiritu.
Sequitur:

⁸ qui] quia Ed1953

Frater Iacobi et Ioseph et Iude et Simonis, nonne et sorores eius hic nobiscum⁹ sunt?

⁹ nobiscum Li447@ Weber ] nobis Li447

^marg.| [b] Fratres et sorores eius secum esse testantur qui tamen non liberi Ioseph aut Marie, iuxta hereticos, sunt putandi sed potius, iuxta morem Sacre Scripture, cognati sunt intelligendi. Quomodo Abraham et Lot fratres appellantur, cum esset Lot filius fratris Abrahe.
Sequitur ¹⁰* :

¹⁰ Sequitur] om. Ed1953

Et scandalizabantur in illo.

^marg.| [a] Scandalum et error Iudeorum salus nostra est et hereticorum condemnatio. Intantum enim cernebant¹¹* Dominum Iesum Christum ut eum fabrum et fabri vocarent filium.
Sequitur:

¹¹ cernebant] spernebant Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,4

Et dicebat eis Iesus quia non est propheta sine honore nisi in patria sua et in cognatione sua et in domo sua¹²* .

¹² et in ... sua - et in domo sua] inv. Ed1953

^marg.| [d] Prophetam dici in Scripturis Dominum Iesum Christum¹³* etiam Moyses testis est, qui¹⁴* futuram eius incarnationem predicens filiis Israel ait^f: « Prophetam vobis suscitabit Dominus Deus vester de fratribus vestris ». Non solum autem ipse qui Dominus est prophetarum sed et Elias¹⁵, Ieremias ceterique prophete minores in patria sua quam in exteris civitatibus habiti sunt quia propemodum naturale est cives semper civibus invidere. Non enim considerant presentia viri opera sed fragilem recordantur infantiam.^E ^g

^f Dt. 18, 15.

^g ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 502.529-503.560: «[a] Scandalum et error iudaeorum salus nostra est et hereticorum condemnatio. In tantum enim cernebant hominem iesum christum ut hunc fabrum et iuxta alium evangelistam fabri clamarent filium [b] fratres quoque et sorores eius se cum esse testarentur. Qui tamen non liberi ioseph aut mariae iuxta hereticos putandi sed potius iuxta morem sacrae scripturae cognati ipsorum sunt intellegendi quo modo Abraham et loth fratres appellantur cum esset loth filius fratris Abrahae. Et multa habes huiusmodi. Non autem sine certi prouisione sacramenti dominus in carne apparens faber et fabri filius aestimari ac dici uoluit quin potius etiam per hoc se eius ante saecula filium esse docuit qui fabricator omnium in principio creauit deus caelum et terram. [c] Nam etsi humana non sunt conparanda diuinis, typus tamen integer est quia pater christi igni operatur et spiritu. Qui in domo magna huius mundi diuersi generis uasa fabricat immo uasa irae sui spiritus igne molliendo in misericordiae uasa commutat. Sed huius sacramenti iudaei ignari diuinae uirtutis opera prosapiae carnalis contemplatione despiciunt. Et dicebat eis iesus: quia non est propheta sine honore nisi in patria sua et in cognatione sua et in domo sua. [d] Prophetam dici in scripturis dominum iesum christum et moyses testis est qui futuram eius incarnationem praedicens filiis israhel ait: prophetam uobis suscitabit dominus deus uester de fratribus uestris, tamquam me ipsum audietis. Non solum autem ipse qui caput et dominus est prophetarum sed et helias hieremias ceteri que prophetae minores in patria sua quam in exteris ciuitatibus habiti sunt quia prope modum naturale est ciues semper ciuibus inuidere. Non enim considerant praesentia uiri opera sed fragilem recordantur infantiam quasi non et ipsi per eosdem aetatis gradus ad maturam aetatem uenerint». [FG2017]

^E ¶Codd. : Li447 ( 25va ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹³ Christum] om. Mt366 Ed1953

¹⁴ qui] om. Ed1953

¹⁵ Elias] + et Ed1953

^marg.| {CMC6d1.6} HIERONYMUS. − Comitatur etiam sepe vilitas originem ut¹⁶ est illud^h: « Quis est filius Isai? » sed¹⁷* « humilia Dominus respicit et alta a¹⁸ longe cognoscit »ⁱ.^F ^j

^h 1 Rg 25, 10.

ⁱ Ps. 137, 6.

^j ¶Fons: Hieronymus ( pseudo) , In Mc., CCSL 82, p. 31.5-13: «Sequitur: Non est propheta sine honore nisi in patria sua. Comitatur saepe subsannatio imam originem ut est, quid"est filius Isai?" Sed humilia Dominus respicit"et alta a longe cognoscit". Mittuntur deinde duodecim missi, et dantur eis praecepta docendi, ut comitetur uerbum simul et factum et cum promissis inuisibilibus uisibiles uirtutes micent, et sic"unguebant oleo" aegros, infirmitatem fidei uirtutes corroborabant. Tunc"audiuit Herodes" nomen Iesu manifestum."Lucerna" sub modio abscondi fas non est». [FG2015]*

^F ¶Codd. : Li447 ( 25vb ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹⁶ ut] unde Li447

¹⁷ sed] quia Ed1953

¹⁸ a] om. Li447

^marg.| {CMC6d1.7} THEOPHYLACTUS. − [a] Sive etiam preclaros consanguineos propheta habeat, cives odiunt eos et propter hoc dehonorant prophetam.
Sequitur:

Numérotation du verset Mc. 6,5

Et non poterat ibi virtutem ullam facere nisi paucos infirmos impositis manibus curavit.

^marg.| [c] Quod ¹⁹* dicit non poterat, intelligere oportet ‘non acceptabat’²⁰* quia [b] non ipse impotens erat²¹* sed illi infideles²²* . Ergo ibi non operatur virtutes, parcens eis ne maiori reprehensione digni essent, etiam factis miraculis non credentes. Vel aliter: In miraculis faciendis necessaria est virtus operantis et recipientium fides que ibi deficiebat²³* unde non acceptabat²⁴* Iesus ibi signa facere.^G ^k
Sequitur:

^k ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 4), PG 123, 548°4-B2 . [CGC2015] [MM2019]

^G ¶Codd. : Li447 ( 25vb ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹⁹ Quod] + autem Ed1953

²⁰ acceptabat cum gr. ἐνεδέχετο] volebat Ed1953

²¹ erat] om. Ed1953

²² infideles] + erant Ed1953

²³ deficiebat] deficiebant Li447

²⁴ acceptabat cum gr. ἐνεδέχετο] volebat Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,6

Et mirabatur propter incredulitatem illorum.

^marg.| {CMC6d1.8} BEDA. − [b] Non quasi inopinata et improvisa miratur qui novit omnia antequam fiant. Sed qui novit occulta cordis, quod mirandum intimare vult²⁵ hominibus, mirari se coram hominibus ostendit: Iudeorum enim miranda notatur cecitas, qui nec prophetis suis credere de Christo, nec ipsi inter se nato voluerunt credere Christo. [a] Mystice autem Iesus despicitur in domo et in patria sua, hoc est in populo Iudeorum. Et ideo pauca signa ibi²⁶* fecit, ne penitus excusabiles²⁷* fierent. Maiora autem signa quotidie in gentium populo facit, non tam in sanitate corporum quam in animarum salute.^H ^l

^l ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 503.570-583: «[a] Potest autem et aliter intellegi quod iesus despiciatur in domo et in patria sua, hoc est in populo iudaeorum, et ideo ibi pauca signa fecerit ne penitus excusabiles fierent. Maiora autem signa cotidie in gentibus per apostolos facit non tam in sanatione corporum quam in animarum salute. Quod autem mirari dicitur dominus incredulitatem illorum [b] non quasi inopinatam et improuisam miratur qui nouit omnia ante quam fiant sicut nec fidem centurionis quasi nouam et ante incognitam mirari tunc coepit quando audiens uerba piae confessionis eius ait, quia nec in israhel tantam fidem inueni, sed qui nouit occulta cordis quod mirandum intimare uult hominibus mirari se coram hominibus ostendit. Miranda enim erat fides centurionis qui sine homine doctore sine eloquiis scripturarum sine oraculis angelorum tantum naturali sensu diuinitus illuminato cognouit per miracula deum esse uerum quem per humanae fragilitatis infirma hominem esse uerum nouerat. At contra non minus admiranda nazarenorum infidelitas qui et doctoribus abundantes et eloquiis diuinis in quibus christi praedicabatur aduentus ipsum etiam praesentem habentes christum agnitionem sui illis et uerbis ingerentem et signis nihilominus increduli durabant. Sed in uno eorum iudaeorum miranda notatur caecitas qui nec prophetis suis credere de christo nec ipsi inter se nato uoluerunt credere christo, in altero fides coronatur gentium qui inter iudaeos natum sed expulsum ipsi cum oraculis sacris mediatorem dei et hominum hominem iesum christum suscipere meruerunt». [FG2017]*
¶Nota Thomas inverse l’ordre d’exposition de Bède de façon à exposer le sens spirituel après le sens littéral. [MM2019]

^H ¶Codd. : Li447 ( 26ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

²⁵ vult] venit Mt366

²⁶ signa ibi] inv. Ed1953

²⁷ excusabiles] + ibi Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,
distinctio 2

^prol.| [Parall. bibl.: Mc. 6, 6b-13 // Mt. 10, 5-16 // Lc. 10, 1-12]

^marg.| {CMC6d2.1} THEOPHYLACTUS. − Non solum in civitatibus Dominus predicabat²⁸* sed et in castellis ut discamus parva non²⁹ spernere neque magnas semper querere³⁰ civitates sed verbum Dei in vicis abiectis et vilibus seminare.^I ^m
Unde dicitur:

^m ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 6), PG 123, 548C2-7. [CGC2015]

^I ¶Codd. : Li447 ( 26ra ) Md214 (221rb) Mt366 Ed1953 {MM2019}

²⁸ Dominus predicabat] inv. Ed1953

²⁹ non] ne Md214

³⁰ semper querere] persequere Li447

Et circuibat castella in circuitu docens.

^marg.| {CMC6d2.2} BEDA. − [b] Benignus autem et clemens Dominus ac magister non invidit³¹* servis atque discipulis³²* virtutes suas et sicut ipse curaverat omnem languorem et omnem infirmitatem, apostolis quoque suis dedit potestatem.
[a] Unde sequitur:

³¹ invidit] invidet Ed1953

³² discipulis] + suis Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,7

Et convocavit duodecim et cepit eos mittere binos et dabat illis potestatem spirituum immundorum.

^marg.| [c] Sed multa distantia est inter donare et accipere. Iste quodcumque agit, potestate Domini agit. Illi si quid faciunt imbecillitatem suam et virtutem³³* Domini confitentur dicentesⁿ: « In nomine Iesu surge et ambula ».^J ^o

ⁿ Act. 3, 6.

^o ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 504.592-601: «[a] Et conuocauit duodecim et coepit eos mittere binos et dabat illis potestatem spirituum immundorum. [b] Benignus et clemens dominus ac magister non inuidet seruis atque discipulis uirtutes suas et sicut ipse curauerat omnem languorem et omnem infirmitatem apostolis quoque suis dedit potestatem ut curent omnem languorem et omnem infirmitatem. [c] Sed multa distantia est inter habere et tribuere donare et accipere, iste quodcumque agit potestate domini agit, illi si quid faciunt, imbecillitatem suam et uirtutem domini confitentur dicentes: in nomine iesu surge et ambula».
<cuius fons> Cf. Hieronymus, In Mt., lib. 1, CCSL 77, p. 63.1489-1497: «Benignus et clemens dominus ac magister non inuidet seruis atque discipulis uirtutes suas et sicut ipse curauerat omnem languorem et omnem infirmitatem, apostolis quoque suis tribuit potestatem ut curent omnem languorem et omnem infirmitatem. sed multa distantia est inter habere et tribuere, donare et accipere. iste quodcumque agit potestate domini agit, illi si quid faciunt inbecillitatem suam et uirtutem domini confitentur dicentes: in nomine iesu surge et ambula». [FG2017]* [MM2019]

^J ¶Codd. : Li447 ( 26ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

³³ virtutem] virtutes Ed1953

^marg.| {CMC6d2.3} THEOPHYLACTUS. − Binos autem apostolos mittit ut fierent promptiores quia, ut ait Ecclesiastes^p: « Melius est simul duos esse³⁴ quam unum ». Si autem plures quam duos misisset, non esset sufficiens numerus ut in plura castella mitterentur.^K ^q

^p Ecl. (Qo.) 4, 9.

^q ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 7), PG 123, 548C7-13. [CGC2015]

^K ¶Codd. : Li447 ( 26ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

³⁴ esse] om. Li447

^marg.| {CMC6d2.4} GREGORIUS. In homiliario. ³⁵* − [b] Binos etiam³⁶* in predicatione³⁷* discipulos mittit, [a] quia³⁸* duo sunt precepta caritatis Dei videlicet amor et proximi, et minus quam inter duos caritas haberi non potest. Per hoc ergo nobis [c] innuit quia qui caritatem erga alterum non habet, predicationis officium suscipere nullatenus debet.^L ^r
Sequitur:

^r ¶Fons: Gregorius Magnus , Homiliae in evangelia, lib. 1, hom. 17, § 1, CCSL 141, p. 116.1-12: «Dominus et Saluator noster (Iesus Christus: add. A), fratres carissimi, aliquando nos sermonibus, aliquando uero operibus admonet. Ipsa etenim facta eius praecepta sunt, quia dum aliquid tacitus facit, quid agere debeamus innotescit. Ecce enim binos in praedicationem discipulos mittit, [a] quia enim duo sunt praecepta caritatis, Dei uidelicet amor et proximi, et minus quam inter duos haberi caritas non potest. Nemo enim proprie ad semetipsum habere caritatem dicitur, sed dilectione se in alterum tendit, ut esse caritas possit. [b] Binos ad praedicandum discipulos Dominus mittit, quatenus hoc nobis tacitus [c] innuat, quia qui caritatem erga alterum non habet, praedicationis officium suscipere nullatenus debet». [FG2015]

^L ¶Codd. : Li447 Md214 Ed1953 {MM2019}

³⁵ in homiliario] scrips., in omel’ Li447 , in evangelia Ed1953 , om. Md214

³⁶ etiam] autem Md214* (exp. et scrips. etiam) Ed1953

³⁷ predicatione] predicationem Ed1953

³⁸ quia] quoniam Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,8

Et precepit eis³⁹ ne quid tollerent in via nisi virgam tantum, non peram non panem neque in zona es

³⁹ eis] is cacogr. Li447

Numérotation du verset Mc. 6,9

sed calciatos sandaliis et ne⁴⁰ induerentur duabus tunicis.

⁴⁰ ne Ed1953 ] om. Li447

^marg.| {CMC6d2.5} BEDA. − Tanta enim predicatori in Deo debet esse fiducia ut presentis vite sumptus, quamvis non⁴¹ provideat, tamen hos sibi non deesse certissime sciat, ne dum mens eius occupatur ad temporalia, minus aliis provideat eterna.^M ^s

^s ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 504.604-608: «Tanta praedicatori debet in deo esse fiducia ut praesentis uitae sumptus quamuis non praeuideat tamen sibi hos non deesse certissime sciat ne dum mens eius occupatur ad temporalia minus aliis prouideat aeterna». <cuius fons> = Cf. Gregorius Magnus , Homiliae in evangelia, lib. 1, hom. 17, § 5, p. 119.76-80: «Praedicatori enim tanta debet in Deo esse fiducia, ut praesentis uitae sumptus quamuis non prouideat, tamen sibi hos non deesse certissime sciat, ne dum mens eius occupatur ad temporalia, minus aliis prouideat aeterna». [FG2017]

^M ¶Codd. : Li447 ( 26va ) Md214 Ed1953 {MM2019}

⁴¹ non] om. Md214* (al. m. mediev. compl.)

^marg.| {CMC6d2.6} CHRYSOSTOMUS. − Hoc etiam eis Dominus precepit ut per habitum ostenderent quantum a divitiarum desiderio distabant.^N ^t

^t ¶Fons^G: <revera> Catena Graecorum Patrum in Marcum (Mc. 6, 7) [CPG C125.1]: Vat. gr. 756, f.114r4-6 ; [CPG C125.2]: Cramer, p.323.5-7 ; Possinus, p. 117 (Victor): «φησὶ πρὸς αὐτὸς ὁ Κύριος*, ἀλλὰ μὴ δὲ [μηδὲ Cramer] πῆραν ἔχειν [+ ὑμᾶς βούλομαι Cramer] ὥστε ἀπὸ τοῦ σχήματος δεικνύναι πᾶσιν ὑμᾶς, ὅσον ἀφεστήκατε χρημάτων ἐπιθυμίας».
* φησὶ πρὸς αὐτὸς ὁ Κύριος] om. Cramer
<cuius fons> Theodorus Heracleensis , Fragmenta in Mt. 10, 9-10, ed. J. Reuss, Matthäus-Kommentare aus der griechischen Kirche, Berlin, 1957, p. 144.5-9, n° 31: «μήτε οὖν χρυσὸν μήτε ἄργυρον ἢ χαλκὸν τῆς κατὰ τὴν ὁδὸν ἕνεκεν λαβεῖν ἀνάσχησθε, φησίν, χρείας, ἀλλὰ μηδὲ πήραν ἔχειν ὑμᾶς βούλομαι, ὥστε καὶ ἀπὸ τοῦ σχήματος δεικνύναι πᾶσιν ὑμᾶς, ὅσον ἀφεστήκατε χρημάτων ἐπιθυμίας». [ADL2019] [MM2019]

^N ¶Codd. : Li447 ( 26va ) Md214 Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d2.7} THEOPHYLACTUS. − Instruens etiam eos per hoc non esse amatores munerum et, ut videntes eos predicare paupertatem, acquiescant, cum apostoli nihil habeant.^O ^u

^u ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 8), PG 123, 548C13-549A5. [CGC2015]

^O ¶Codd. : Li447 ( 26va ) Md214 Ed1953 {MM2016} {MM2019}

^marg.| {CMC6d2.8} AUGUSTINUS. De consensu evangelistarum. − ^{|pecia 7|} ⁴² [b] Vel quia cum , secundum Mattheum, Dominus continuo⁴³* subiecerit^v: « Dignus est enim operarius cibo suo », satis ostendit⁴⁴ cur eos possidere hec aut ferre⁴⁵ noluerit. Non quod⁴⁶ necessaria non sint sustentationi⁴⁷* huius vite sed quia⁴⁸ sic eos mittebat ut eis hoc deberi demonstraret ab illis quibus evangelium credentibus nuntiarent. Unde apparet hec⁴⁹* non ita precepisse Dominum tamquam evangeliste vivere aliunde non debeant, quam eis prebentibus quibus annuntiant evangelium; alioquin contra hoc preceptum fecit Apostolus, qui victum de⁵⁰ manuum suarum labore transigebat sed potestatem dedisse, in qua scirent sibi ista deberi. [a] Solet item queri quomodo Mattheus et Lucas commemoraverint dixisse Dominum discipulis ut nec virgam ferrent, cum dicat Marcus: Et precepit eis ne quid tollerent in via nisi ⁵¹ virgam tantum . Quod ita solvitur ut intelligamus sub alia significatione dictam virgam, que secundum Marcum ferenda est, et sub alia illam que secundum Mattheum et Lucam non est ferenda. [c] Potuit enim sic breviter dici nihil necessariorum vobiscum feratis nec virgam⁵²* nisi virgam tantum, ut illud quod dictum est^w: « Nec virgam », intelligatur nec minimas quidem res. Quod vero adiunctum est nisi virgam tantum, intellegatur quia per potestatem a Domino acceptam⁵³* que virge nomine significata est, etiam que non portantur, non deerunt. Utrumque ergo Dominus dixit; sed quia non utrumque unus evangelista commemoravit, putatur ille qui virgam sub alia significatione positam tollendam dixit, ei qui virgam rursus aliud significantem non tollendam, dixit, esse contrarius; sed iam ratione reddita non putetur. Sic et calciamenta cum dicit Mattheus in via non esse portanda, curam prohibet qua⁵⁴* ideo portanda cogitantur⁵⁵ ne desint. Hoc et de duabus tunicis intelligendum est, ne quisquam eorum preter eam qua esset indutus, aliam portandam putaret⁵⁶*, sollicitus ne opus esset, cum ex illa potestate posset accipere. Proinde Marcus dicendo, calciari eos sandaliis vel soleis, aliquid hoc calciamentum mystice significationis habere admonet, ut pes neque tectus sit desuper, nec nudus ad terram; id est nec occultetur evangelium, nec terrenis commodis innitatur. Et quod non portari vel haberi⁵⁷* duas tunicas sed expressius indui prohibet, quid eos monet nisi non dupliciter sed simpliciter ambulare? Quisquis autem putat non potuisse Dominum in uno sermone quedam figurate, quedam propria⁵⁸* ponere eloquia, cetera eius inspiciat et videbit quam⁵⁹* hoc temere ac inerudite arbitretur.^P ^x

^v Mt. 10, 10.

^w Mt. 10, 10.

^x ¶Fons: [a] Augustinus Hipponensis , De consensu evangelistarum, lib. 2, c. 30, § 71, p. 175.13-17: «Solet item quaeri, quomodo Mattheus et Lucas commemorauerint dixisse dominum discipulis, ut nec uirgam ferrent, cum dicat Marcus: et praecepit eis, ne quid tollerent in uia nisi uirgam tantum, et sequatur etiam ipse: non peram, non panem, neque in zona aes, ut ostendat in eodem loco uersari narrationem suam, in quo et illorum qui dixerunt nec uirgam ferendam. quod ita soluitur, ut intellegamus sub alia significatione dictam uirgam, quae secundum marcum ferenda est, et sub alia illam, quae secundum mattheum et Lucam non est ferenda, sicut sub alia significatione intellegitur temtatio, de qua dictum est: deus neminem temptat, et sub alia, de qua dictum est: temptat uos dominus deus uester, ut sciat, si diligitis eum». [b] Augustinus Hipponensis , De consensu evangelistarum, lib. 2, c. 30, § 73, p. 177.17-178.13: «Utrumque ergo accipiendum est a domino apostolis dictum, et ut nec uirgam ferrent et ut nonnisi uirgam ferrent. cum enim secundum mattheum diceret eis: nolite possidere aurum neque argentum neque pecuniam in zonis uestris, non peram in uia neque duas tunicas neque calciamenta neque uirgam, continuo subiecit: dignus est enim operarius cibo suo. unde satis ostendit, cur eos haec possidere ac ferre noluerit, non quod necessaria non sint sustentationi huius uitae, sed quia sic eos mittebat, ut eis haec deberi demonstraret ab illis ipsis quibus evangelium credentibus adnuntiarent, tamquam stipendia militantibus, tamquam fructum uineae plantatoribus, tamquam lac gregis pastoribus. unde paulus dicit: quis militat suis stipendiis umquam? quis plantat uineam et de fructu eius non edit? quis pascit gregem et de lacte gregis non percipit? hinc enim loquebatur de his quae necessaria sunt praedicatoribus evangelii. unde paulo post dicit: si nos uobis spiritalia seminauimus, magnum est, si uestra carnalia metemus? si alii potestatis uestrae participantur, non multo magis nos? sed non sumus usi hac potestate. unde apparet haec non ita praecepisse dominum, tamquam evangelistae uiuere aliunde non debeant quam eis praebentibus quibus adnuntiant evangelium - alioquin contra hoc praeceptum fecit idem apostolus, qui uictum de manuum suarum laboribus transigebat, ne cuiquam grauis esset -, sed potestatem dedisse, in qua scirent sibi ista deberi». [c] Augustinus Hipponensis , De consensu evangelistarum, lib. 2, c. 30, § 74, p. 179.17-180.23: «Potuit enim etiam sic breuiter dici nihil necessariorum uobis cum feratis nec uirgam nisi uirgam tantum, ut illud quod dictum est nec uirgam intellegatur ne minimas quidem res, quod uero adiunctum est nisi uirgam tantum intellegatur, quia per potestatem a domino acceptam, quae uirgae nomine significata est, etiam quae non portantur non deerunt. utrumque ergo dominus dixit. sed quia non utrumque unus evangelista commemorauit, putatur ille qui uirgam sub alia significatione positam tollendam dixit ei qui rursus uirgam aliud significantem non tollendam dixit esse contrarius; sed iam ratione reddita non putetur. sic et calciamenta cum dicit Mattheus in uia non esse portanda, curam prohibet, qua ideo portanda cogitantur, ne desint. hoc et de duabus tunicis intellegendum est, ne quisquam eorum praeter eam quam esset indutus aliam portandam putaret sollicitus, ne opus esset, cum ex illa potestate posset accipere. proinde Marcus dicendo calciari eos sandaliis uel soleis aliquid hoc calciamentum mysticae significationis habere admonet, ut pes neque tectus sit neque nudus ad terram, id est nec occultetur evangelium nec terrenis commodis innitatur. et quod non portari uel haberi duas tunicas, sed expressius indui prohibet dicens: et ne induerentur duabus tunicis, quid eos monet nisi non dupliciter, sed simpliciter ambulare? ita dominum omnia dixisse nullo modo dubitandum est, partim proprie, partim figurate, sed evangelistas alia illum, alia istum inseruisse scriptis suis, quaedam uero eadem uel duos uel tres eorum quoslibet uel omnes quattuor posuisse, nec sit tamen omnia esse conscripta quae ab illo seu dicta seu facta sunt. quisquis autem putat non potuisse dominum in uno sermone quaedam figurate, quaedam proprie ponere eloquia, cetera eius inspiciat; uidebit, quam hoc temere adque inerudite arbitretur». [FG2015]*

^P ¶Codd. : Li447 ( 26va ) Ed1953 {MM2019}

⁴² H ic incipit «VII pecia» Li447 ( 26va )

⁴³ continuo] continue Ed1953

⁴⁴ ostendit] ostenditur Li447

⁴⁵ aut ferre] offerre Li447, aufferre Md214

⁴⁶ quod] quo Li447

⁴⁷ sustentationi] necessitati Ed1953

⁴⁸ sed quia Mt366 Ed1953 ] quia sed Li447 *

⁴⁹ hec Li447 Mt366] hoc Ed1953

⁵⁰ de] om. Li447

⁵¹ nisi] neque Li447

⁵² nec virgam] om. Ed1953

⁵³ acceptam] receptam Ed1953

⁵⁴ qua] quia Ed1953

⁵⁵ portanda cogitantur] inv. Ed1953

⁵⁶ putaret] curaret Ed1953

⁵⁷ portari – vel – haberi] inv. Ed1953

⁵⁸ propria] proprie Ed1953

⁵⁹ quam] quod Ed1953

^marg.| {CMC6d2.9} BEDA. − In duabus autem tunicis videtur mihi duplex ostendere vestimentum non quo⁶⁰* in locis Scythie glaciali nive rigentibus, una quis tunica debeat esse contentus sed quo⁶¹* in tunica vestimentum intelligamus, ne aliud vestiti, aliud nobis futurorum timore servetur.^Q ^y

^y ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 505.653-657: «Aliter. In duabus tunicis uidetur mihi duplex ostendere uestimentum non quo in locis scythiae [+ et Hieron.] glaciali niue rigentibus una quis tunica debeat esse contentus sed quo in tunica uestimentum intellegamus ne alio uestiti aliud nobis futurorum timore seruemus».
<cuius fons> = Hieronymus, In Mt., lib. I, CCSL 77, p. 66.1571-1575. [FG2017] [MM2019]

^Q ¶Codd. : Li447 ( 27ra ) Md214 (22ra) Ed1953 {MM2019}

⁶⁰ quo] quod Ed1953

⁶¹ quo] om. Ed1953

^marg.| {CMC6d2.10} CHRYSOSTOMUS. − Vel aliter. [1] Mattheus et Lucas non calciamenta neque baculum portare permittit, quod ostendit⁶² perfectissimum esse. Marcus vero baculum iubet assumere et sandaliis calciari, [2] quod dictum est permissive.^R ^z

^z ¶Fons^G: <revera> Catena Graecorum Patrum in Marcum (Mc. 6, 7-9) [CPG C125.1]; Vat. gr. 756, f. 114r7-17 ; [CPG C125.2]: Cramer, p. 323.7-12 : «[1] καὶ ὁ μὲν Ματθαῖός [+ φησι Cramer], καὶ Λουκᾶς, μήτε ὑποδήματα , μήτε ἱμάτια, μήτε ῥάβδον φησι λαβεῖν*, ὃ δοκεῖ πάντων εὐτελέστατον εἶναι, [+ λαβεῖν εἰς ὁδὸν ἕλησθε Cramer] ὁ δὲ Μάρκος ῥάβδον [+ δοκεῖ Cramer] ἐπιτρέπει [ἐπιτρέπειν Cramer] αὐτοὺς λαμβάνειν καὶ ὑποδεδέσθαι σανδάλια, [2] ἀλλὰ τὸ μὲν τῆς ῥάβδου ἴσως μετὰ συγχώρησιν φαίη τις ἃν λέγεσθαι».
* ῥάβδον φησι λαβεῖν ] ῥάβδους Cramer
<potius quam>
[1] Possinus, p. 123 (Cyrillus): «καὶ ὁ μὲν Ματθαῖός καὶ Λουκᾶς, μήτε ὑποδήματα, μήτε ῥάβδον μήτε πῆραν φασι λαβεῖν αυτοὺς, ὃ δοκεῖ πάντων εὐτελέστατον εἶναι, ὁ δὲ Μάρκος φησι ῥάβδον ἐπιτρέπει λαμβάνειν αὐτοὺς καὶ ὑποδεδέσθαι σανδάλια». [2] om.
<cuius fons> [1] Cf. Apollinaris Laodicensis , Fragmenta in Mt. 10, 9-10, ed. J. Reuss, Matthäus-Kommentare aus der griechischen Kirche, Berlin, 1957, p. 13-14, n° 46.3-6: «Ἐλευθέρους γὰρ πάντη καὶ ἀφρόντιδας ἀποδεῖξαι <τοὺς> τοῦ εὐαγγε λίου διακόνους βούλομαι μηδεμιᾷ σώματος ἕνεκα μερίμνῃ ταπεινουμένους. καὶ ὁ μὲν Ματθαῖός φησιν καὶ ὁ Λουκᾶς «μήτε ὑποδήματα» «μήτε» ἱμάτιον «μηδὲ ῥάβδον» , ὃ δοκεῖ πάντων εὐτελέστατον εἶναι λαβεῖν, «εἰς ὁδὸν» ἕλησθε. ὁ δὲ Μᾶρκος «ῥάβδον» δοκεῖ ἐπιτρέπειν αὐτοῖς λαμβάνειν καὶ «ὑποδεδέσθαι σανδάλια» ἔν τισι τῶν ἀντιγράφων. ἐν ἄλλοις γάρ φησιν, ὅτι «παρήγγειλεν αὐτοῖς ἵνα μηδὲν αἴρωσιν εἰς ὁδόν», μήτε «ῥάβδον» μήτε «πήραν» μήτε «ἄρτον» μήτε «εἰς τὴν ζώνην χαλκὸν» μήτε «ὑπο δεδεμένους <σανδάλια>». [2] om. [ADL2019] [MM2019]*
¶Nota Thomas cite, sous l’autorité de Chrysostome, la CGP qui distingue pour les concilier deux modalités de mise en oeuvre du conseil de pauvreté évangélique, l’une, radicale, préconisée par Mt. Lc., qualifiée de “très parfaite”, et l’autre, attestée par Mc., admise par concession (permissive). Cette distinction formelle - qui sera de première importance dans les querelles sur la pauvreté des ordres mendiants du 14e siècle - est le fait du caténiste de la CGP traduit par Thomas. La partie [2] de la sentence est en effet absente des différentes formes de sa source grecque, qu’il s’agisse de celle qui a circulé sous le nom de Cyrille (cf. Possinus), ou d’Apollinaire de Laodicée. Aucun ouvrage d’Apollinaire, condamné pour sa doctrine christologique par le premier concile de Constantinople (381), n’a été conservé sous son nom. Cet exemple montre comment des auteurs antagonistes sur le plan doctrinal se rejoignent sous l’effet des glissements d’autorités occasionnés par leur transmission ex catenis. Les chaînes contribuent par l’anonymisation ou la réattribution des textes à un processus de sanatio (ou de ‘blanchiement’) des idées orthodoxes d’auteurs condamnés, permettant à la part consensuelle de leur oeuvre de continuer à irriguer le circuit de la tradition doctrinale. [MM2019]

^R ¶Codd. : Li447 ( 27ra ) Md214 Ed1953 {MM2019}

⁶² quod ostendit] om. Li447* (m. post. compl.)

^marg.| {CMC6d2.11} BEDA. − Allegorice autem per peram onera seculi, per panem delicie temporales, per aes in zona occultatio sapientie designatur quia quisquis officium doctoris accipit, neque oneribus secularium negotiorum deprimi, neque desideriis carnalibus resolvi, neque commissum sibi talentum verbi, sub otio debet lenti torporis abscondere.
Sequitur:

Numérotation du verset Mc. 6,10

Et dicebat eis: Quocumque introieritis in domum, illic manete donec exeatis inde.

^marg.| Ubi dat constantie generale mandatum ut hospitalis necessitudinis iura custodiant⁶³, alienum a predicatore regni celestis astruens cursitare per domos.^S ^aa

^aa ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 505.657-506.674: «Allegorice autem per peram onera saeculi per panem deliciae temporales per aes in zona occultatio sapientiae designatur. Qui enim sapientiae uerbum habet sed hoc erogare proximo neglegit quasi pecuniam in zona clausam tenet. Et scriptum est: sapientia abscondita et thesaurus occultus quae utilitas in utrisque? non ergo pera apostolis non panis non aes in zona ferendum est quia quisque officium doctoris accipit neque oneribus saecularium negotiorum deprimi neque desideriis carnalibus resolui neque commissum sibi talentum uerbi sub otio debet lenti torporis abscondere. Et dicebat eis: quocumque introieritis in domum illic manete donec exeatis inde. In matheo ita scriptum est: in quamcumque ciuitatem aut castellum intraueritis interrogate quis in ea dignus sit et ibi manete donec exeatis. Dat constantiae generale mandatum ut hospitalis necessitudinis iura custodiant alienum a praedicatore regni caelestis adstruens cursitare per domos et inuiolabilis hospitii iura mutare». [FG2017]*

^S ¶Codd. : Li447 ( 27ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

⁶³ custodiant] custodiunt Li447 Ed1953

^marg.| {CMC6d2.12} THEOPHYLACTUS. − Ne scilicet de gula contingeret eos reprehendi, ab aliis in alios transeuntes.
Sequitur:

Numérotation du verset Mc. 6,11

Et quicumque non receperint vos, nec audierint vos, exeuntes inde, excutite pulverem de pedibus vestris in testimonium illis.

^marg.| Hoc autem Dominus precepit ut ostenderet quod longam propter eos viam ambulaverunt, et nihil illis⁶⁴* profuit vel quia nihil ab eis acceperunt, etiam neque pulverem sed et hunc excutiunt, ut hoc sit in testimonium illis, id est in redargutionem⁶⁵*.^T ^ab

^ab ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 10-11), PG 123, 549A9-16. [CGC2015]

^T ¶Codd. : Li447 ( 27ra ) Md214 Ed1953 {MM2019}

⁶⁴ illis] eis Ed1953

⁶⁵ redargutionem] + illis Ed1953

^marg.| {CMC6d2.13} CHRYSOSTOMUS. − Vel ut sit in testimonium laboris vie quem⁶⁶* sustinebant pro⁶⁷ eis, aut tamquam pulvis peccatorum predicantium convertatur in ipsos.
Sequitur:

⁶⁶ quem] quam Ed1953

⁶⁷ pro] per Li447

Numérotation du verset Mc. 6,12

Et exeuntes predicabant ut penitentiam agerent et demonia multa eiciebant et ungebant oleo multos egrotos et sanabantur.

^marg.| Quod oleo ungerent, solus Marcus enarrat. Iacobus autem in epistola sua canonica similia dicit^ac. Oleum enim et labores curat, et luminis et⁶⁸ hilaritatis causa existit. Significat autem oleum unctionis Dei misericordiam, infirmitatis medelam et cordis illuminationem, quod totum oratio operatur.^U ^ad

^ac Cf. Iac. 5, 14.

^ad ¶Fons^G: <revera> Catena Graecorum Patrum in Marcum [CPG C125.1]: Vat. gr. 756, f. 114r43 - 114v3 ; [CPG C125.2]: Cramer, p. 323.27 -324.11; Possinus, p. 124-125 (Cyrillus, Tolosanus, Victor Antiochenus): «σύμβολον ὄντα τῆς ὁδοιπορίας ἣν ὑπέμενον ὑπὲρ αὐτῶν , ἤτοι ὡς τῶν ἁμάρτιῶν αὐτῶν ὁ κονιορτὸς εἰς αὐτοὺς ἐπανέλθοι [...] Tούτοις παραπλήσίως [παραπλήσια Cramer] καὶ ὁ Λουκᾶς ἐξέθετο· τὸ δὲ, ‘ἤλειφον ἐλαίῳ,’ μόνος ἔφη ὁ Μάρκος, ᾧ καὶ Ἰάκωβος ἐν τῇ καθολικῇ ἐπιστολῇ τὰ ὅμοιά φησι· [...] τὸ ἔλαιον καὶ κόπους ἰᾶται, καὶ φωτὸς αἴτιον καὶ ἱλαρότητος ὑπάρχει. Σημαίνει οὖν τὸ ἀλειφόμενον ἔλαιον καὶ τὸ παρὰ τοῦ Θεοῦ ἔλεον, καὶ τὴν ἴασιν τοῦ νοσήματος καὶ τῆς καρδίας τὸν φωτισμόν· ὅτι γὰρ ἡ εὐχὴ τὸ πᾶν ἐνήργει».
<cuius fons> Catena Graecorum Patrum (Mt. 10, 14), Cramer, p. 76.22-24 (Theodoretus).
<non hab.> Chrysostomus (Lamb2012), Catholiclibrary.org [ADL2019][MM2019]

^U ¶Codd. : Li447 ( 27rb ) Md214 Ed1953 {MM2019}

⁶⁸ luminis et] luminis Li447 , litteras et Md214

^marg.| {CMC6d2.14} THEOPHYLACTUS. − Significat etiam gratiam Spiritus sancti, per quam⁶⁹ a laboribus transmutamur et lumen et letitiam⁷⁰ spiritualem suscipimus.^V ^ae

^ae ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 13), PG 123, 549C3-6. [CGC2015]

^V ¶Codd. : Li447 ( 27rb ) Md214 Ed1953 {MM2019}

⁶⁹ per quam] inv. Li447*

⁷⁰ letitiam] licentiam Li447

^marg.| {CMC6d2.15} BEDA. ⁷¹ − Unde patet ab ipsis apostolis hunc sancte Ecclesie morem esse traditum ut energumeni⁷² vel alii quilibet egroti ungantur oleo, pontificali benedictione consecrato.^W ^af

^af ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 506.687-690: «Vnde patet ab ipsis apostolis hunc sanctae ecclesiae morem esse traditum ut energumeni uel alii quilibet aegroti ungantur oleo pontificali benedictione consecrato». [FG2017]*

^W ¶Codd. : Li447 ( 27rb ) Md214 Ed1953 {MM2019}

⁷¹ Beda] om. Md214

⁷² energumeni] energunini Md214

Numérotation du verset Mc. 6,
distinctio 3

^marg.| { CMC6d3.1} GLOSSA<TOR>. − Post predicationem discipulorum Christi et miraculorum operationem⁷³, convenienter evangelista subiungit de fama que consurgebat in populo.^X ^ag
Unde dicit:

^ag ¶Fons: Nullus dehinc inventus nisi verissimiliter Glossator ipse, Thomas de Aquino.
<cuius fons> Cf. Albertus Magnus , In Mc. 6, 14, ed. Borgnet, t. 21, p. 470b: «Hoc est quartum quod est de celebritate fame gratie Christi».
<non hab.> Glossa ordinaria; CGP [C125.1 et 2]; PL; LLT; Hugo de Sancto Caro , Postille (loc. cit.) [MM2019]

^X ¶Codd. : Arag3 (48ra) Ber111 (158va) Linz447 ( 27rb ) Md214 (222rb) Urb26 ( 25vb ) V794 ( 282va ) V795 ( 33rb ) Ed1546 Ed1657 Ed1953 {MM2019} {MM2021}

⁷³ operationem] ostensionem Arag3

Numérotation du verset Mc. 6,14

Et audivit Herodes rex⁷⁴.

⁷⁴ rex] por. Md214

^marg.| {CMC6d3.2} CHRYSOSTOMUS. ⁷⁵ − Herodes iste filius erat primi Herodis, sub quo Ioseph Iesum duxerat⁷⁶ in Egyptum. ‘Tetrarcham’ autem hunc Mattheus nominat⁷⁷* atque Lucas^ah, tamquam⁷⁸ principantem super⁷⁹ quartam partem regni patris sui. Romani enim post mortem patris, regnum in partes quatuor diviserunt. Marcus vero regem eum vocat aut patris consuetudine, aut quia hoc vocabulo⁸⁰* eius congruum existebat.^Y ^ai

^ah Cf. Mt. 14, 1; Lc. 3, 1.19; Lc. 9, 7; Act. 13, 1.

^ai ¶Fons^G: <revera> Catena Graecorum Patrum in Marcum (Mc. 6, 14), [CPG C125.1]: Vat. gr. 756, f. 114v7-29 ; [CPG C125.2]: Cramer, p. 324.21-29 ; Possinus, p. 125-126 (Victor Antiochenus): «Οὗτος ὁ Ἡρώδης υἱὸς ἦν Ἡρώδου τοῦ πρώτου, ἐφ’ οὗ καὶ εἰς Αἴγυπτον ἀπήγαγεν Ἰωσὴφ τὸν Ἰησοῦν [+ καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ, χρηματισθεὶς ὑπ’ Ἀγγέλου Cramer]. Tετράρχην δὲ τοῦτον ὁ τε Ματθαῖος καὶ ὁ Λουκᾶς ὀνομάζει, ὡς τοῦ τετάρτου μέρους τῆς ἀρχῆς τοῦ πατρὸς ἄρχοντα· οἱ γὰρ Ῥωμαῖοι διεῖλον ταύτην εἰς μέρη τέτταρα , καὶ μετὰ τὸν τοῦ πρώτου θάνατον ἐπιτρέψαντες τῷ υἱῷ ἄρχειν τοῦ τετάρτου. ὁ δὲ Μάρκος καὶ ἕτεροί τινες βασιλέα καλοῦσιν , εἴτε ἀπὸ τῆς τοῦ πατρὸς συνηθείας, εἴτε καὶ ἀδεέστερον ἔτι τῇ φωνῇ κεχρημένοι».
<cuius fons> Cf. Theodoreus Mopsuestenus , Fragmenta in Matthaeum [CPG 3840] (Mt. 14, 1–12), ed. J. Reuss, Matthäus-Kommentare aus der griechischen Kirche, Berlin, 1957, p. 122, n° 76.8-21 : «Ἕτερος ἦν Ἡρώδης ὁ βασιλεύς, ἕτερος δὲ ὁ τετράρχης υἱὸς ὢν ἐκείνου· ἐπ' ἐννέα γὰρ τοῖς ἔτεσιν μετὰ τὸν Ἡρώδου θάνατον κατεσχηκότος Ἀρχελάου τὴν ἀρχήν, εἶτα ἀτίμως τῆς βασιλείας ἐκπεσόντος, διεῖλον εἰς τετραρχίας οἱ Ῥωμαῖοι τὴν βασιλείαν ἤτοι οὖν εἰς τέσσαρα μέρη, ὅθεν καὶ τετράρχης ἕκαστος αὐτῶν ὀνομάζεται. Συνέβη δὲ καὶ Ἡρώδην τὸν τοῦ Ἡρώδου τοῦ βασιλέως υἱὸν ἕνα ἐκείνων γενέσθαι μέρους τινὸς ἄρχοντα καὶ αὐτόν, ὃς καὶ ἀποκεφαλίσας τὸν Ἰωάννην δίκας ἔδωκεν οὐκ εἰς μακράν, ὡς ἀκριβέστερον μαθεῖν ἀπὸ τῆς τοῦ Ἰωσήπου γραφῆς δυνατόν. Tινὲς δὲ καὶ βασιλέα ἐκάλουν αὐτὸν εἴτε ἀπὸ τῆς τοῦ πατρὸς συνηθείας εἴτε καὶ ἀδεέστερον ἔτι τῇ φωνῇ κεχρημένων, ὅθεν καὶ ὁ Μᾶρκος ἀδιαφόρως αὐτὸν βασιλέα ἐκάλεσεν, τοῦ Λουκᾶ ὁμοίως τῷ Ματθαίῳ ἀπὸ τῆς ἀξίας τετράρχην αὐτὸν ὀνομάσαντος».[ADL2019] [MM2019]
<non hab.> Chrysostomus in loc. cit.; cf. Nicolaï (Ed1657, p. 31rb)
¶Nota Avec le grec φωνῇ, il faut restituer la forme “vocabulo”, abrégée “voc^o” dans l’apographe, puis transcrite dès l’antigraphe de manière fautive par “voco” ou “voto” (en raison de l’homographie du “c” et du “t”): “parce que cela convenait à ce titre”, par allusion à ἥρως (héros, maître, chef, et donc roi) étymon supposé de Ἡρῴδης (cf. P. Chantraine , Dictionnaire étymologique de la langue grecque, t. 1, Paris, 1968, p. 417 qui ne mentionne cependant pas explicitement Hérode parmi les dérivés onomastiques de ἥρως). [ADL2019] [MM2019]

^Y ¶Codd. : Arag3 (48ra) Linz447 ( 27rb ) Md214 (22ra) Urb26 ( 25vb ) V794 ( 282va ) V795 ( 33rb ) V10650 Ed1470 Ed1546 Ed1570 Ed1611A Ed1657 Ed1953 {MM2019}

⁷⁵ Chrysostomus] om. Md214

⁷⁶ duxerat] dixerat Md214

⁷⁷ hunc – Mattheus nominat] inv. Ed1470 Ed1546 Ed1570 Ed1657 Ed1953

⁷⁸ tamquam] om. V10650

⁷⁹ super] om. V10650

⁸⁰ vocabulo] restit. cum graec., voto cacogr. pro voc^o codd. Li447 Ed1546 Ed1611 A Ed1657 , voco V10650 , loco Ed1470 Ed1570 Ed1953

^marg.| {CMC6d3.3} HIERONYMUS. − Sequitur:

Manifestum enim factum est nomen eius.

^marg.| Lucernam enim sub modio abscondi fas non est.

Et dicebant,

^marg.| scilicet aliqui de turba

quia Ioannes Baptista resurrexit a mortuis et propterea operantur virtutes in illo⁸¹.^Z ^aj

^aj ¶Fons: Hieronymus ( pseudo) , In Mc., CCSL 82, p. 31.12-13: «Mittuntur deinde duodecim missi, et dantur eis praecepta docendi, ut comitetur uerbum simul et factum et cum promissis inuisibilibus uisibiles uirtutes micent, et sic"unguebant oleo" aegros, infirmitatem fidei uirtutes corroborabant. Tunc"audiuit Herodes" nomen Iesu manifestum. "Lucerna" sub modio abscondi fas non est». [FG2015]

^Z ¶Codd. : Linz447 ( 27rb ) Md214 (222rb) Ed1953 {MM2019}

⁸¹ illo] illa Md214

^marg.| {CMC6d3.4} BEDA. − Quanta autem ⁸²* fuit Iudeorum invidia docemur. Ecce enim Ioannem, de quo dictum est^ak: « quia signum fecit nullum », a mortuis potuisse resurgere, nullo attestante credebant. Iesum autem approbatum a Deo virtutibus et signis cuius resurrectionem angeli, apostoli, viri ac femine predicabant, non resurrexisse, sed furtim esse ablatum credere maluerunt. Qui cum dicerent Ioannem resurrexisse a mortuis, et propterea virtutes operatas esse in illo, bene de virtute resurrectionis senserunt, quod maioris potentie futuri sunt sancti, cum a mortuis resurrexerint, quam fuerunt cum carnis adhuc infirmitate gravarentur.^AA ^al
Sequitur:

^ak Io. 10, 41.

^al ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 506.693-507.706: «Quanta iudaeorum inuidia qui contra dominum malitiae furor extiterit ex omnibus paene locis evangelii docemur. Ecce enim iohannem de quo dictum est quia signum fecit nullum a mortuis potuisse resurgere nullo attestante credebant iesum autem uirum adprobatum a deo uirtutibus et signis cuius uidelicet mortem elementa tremuerunt resurrectionem uero atque ascensionem angeli apostoli uiri ac feminae certatim praedicabant non resurrexisse sed furtim esse ablatum credere maluerunt. Qui cum dicerent iohannem resurrexisse a mortuis et propterea uirtutes inopinatas siue operatas esse in illo bene omnimodis de uirtute resurrectionis senserunt quod maioris potentiae futuri sint sancti cum a mortuis resurrexerint quam fuere cum carnis adhuc infirmitate grauarentur». [FG2017]

^AA ¶Codd. : Linz447 ( 27va ) Ed1953 {MM2019}

⁸² autem] enim Ed1953

Alii autem dicebant quia Elias est.

^marg.| {CMC6d3.5} THEOPHYLACTUS. − Confutabat enim multos homines⁸³ Ioannes quando dicebat^am: « Genimina viperarum ».^AB ^an
Sequitur:

^am Mt. 23, 33; Lc. 3, 7

^an ¶Fons: Cf. Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 16), PG 123, 552A6-7 : «ἤλλεγχε γὰρ τοῦ πολλοὺς ὡς ὅταν ἔλεγεν Ὦ γενεὰ ἄπιστος».
<non hab.> Theophylactus in Mt. 23, 33, PG 123, 404CD ; Lc. 3, 7, PG 123, 737C ; Glossa ordinaria; PL; LLT
¶Nota Thomas corrige Théophylacte en remplaçant l’invective “generatio incredula” prononcée en réalité par le Christ (Mt. 17, 16; Mc. 9, 18) par les paroles effectivement prononcées par Jean-Baptiste en Mt. 23, 33 et Lc. 3, 7. [MM2019]

^AB ¶Codd. : Linz447 (27va) Ed1953 {MM2019}

⁸³ homines] om. Li447

Numérotation du verset Mc. 6,15

Alii autem⁸⁴ dicebant quia propheta est quasi unus ex prophetis.

⁸⁴ autem Li447 ] vero Li447@ Weber

^marg.| {CMC6d3.6} CHRYSOSTOMUS. − Mihi quidem videtur hunc prophetam dicere de quo Moyses dixit^ao: « Prophetam suscitabit vobis Deus de fratribus vestris ». Recte quidem sed quia manifeste dicere trepidabant hic est Christus, Moysi utebantur voce, propriam suspicionem velantes, prepositorum suorum timore.^AC ^ap
Sequitur:

^ao Act. 3, 22: «Προφήτην ὑμῖν ἀναστήσει κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν ἐκ τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν ὡς ἐμέ - Moyses quidem dixit: Quoniam prophetam suscitabit vobis Dominus Deus vester de fratribus vestris, tamquam me: ipsum audietis juxta omnia quæcumque locutus fuerit vobis». Vel Act. 7, 37 : « Προφήτην ὑμῖν ἀναστήσει κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν ἐκ τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν ὡς ἐμέ. - Hic est Moyses, qui dixit filiis Israël: Prophetam suscitabit vobis Deus de fratribus vestris, tamquam me: ipsum audietis». Cf. Dt. 18, 15: «προφήτην ἐκ τῶν ἀδελφῶν σου ὡς ἐμὲ ἀναστήσει σοι κύριος ὁ θεός σου, αὐτοῦ ἀκούσεσθε - Prophetam de gente tua et de fratribus tuis, sicut me, suscitabit tibi Dominus Deus tuus: ipsum audies».

^ap ¶Fons^G: <revera> Catena Graecorum Patrum in Marcum [CPG C125.1]: Vat. gr. 756, f. 115r3-12 ; [CPG C125.2]: Cramer, p. 325.16-20 ; Possinus, p. 126-127 (Victor Antiochenus): «[...] μοι δοκεῖ λέγειν ἐκείνους περὶ οὗ φησιν ὁ Μωσῆς [vérifier accents], [+ ὅτι Cramer] “προφήτην ὑμῖν ἀναστήσει Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν ὡς ἐμέ”. Ἴσως γὰρ φανερῶς λέγειν ἐφοβοῦντο ὅτι δὴ ὁ Χριστός ἐστι· καὶ τῇ τοῦ Μωσέως ἐκέχρηντο φωνῇ τὴν ὑπόληψιν αὐτῶν [ἑαυτοῖς Cramer] συσκιάζοντες διὰ τὸν φόβον τῶν ἡγουμένων [...]».
¶Nota La chaîne cite le Deutéronome d’après la version des Actes des apôtres à partir de la version latine desquels Thomas complète la citation.
<non hab.> Pas de source identifiée par Lamb ni d’après Catholiclibrary.org.[ADL2019] [MM2019] [rev. VS2021]

^AC ¶Codd. : Linz447 ( 27va ) Ed1657 Ed1953 {MM2019}

Numérotation du verset Mc. 6,16

Quo audito, Herodes ait: Quem ego decollavi Ioannem, hic a mortuis resurrexit.

^marg.| {CMC6d3.7} <HIERONYMUS.> ⁸⁵* − Per ironiam hoc Herodes expresse pronuntiat⁸⁶.^AD ^aq

^aq ¶Fons: Hieronymus ( pseudo) , In Mc., CCSL 82, p. 31.14-16: «Quo audito Herodes ait, quem decollaui Iohannem, hic a mortuis resurrexit. Per ironiam expresse [G (St Gall, Stiftsbibl. 127) R² (Roma, BNC, Sessor. 94 (1524), presse CCSL82] pronuntiat Herodes pellicius. Deo semper gratias - offerunt missi quod acceperant».
<ex quo> Glossa ordinaria (Mc. 6, 16) [Strasbourg, facsim., t. 4, p. 104a marg. (Hieronymus] ed. Gloss-e : «Non per ironiam expresse pronuntiat».
¶Nota La leçon expresse est attestée par la Glose ordinaire et deux témoins, chefs de famille de la tradition du commentaire pseudo-hiéronymien. On notera que le ms. R, daté de 800 environ, a fait l’objet d’une attribution tardive à Jean Chrysostome. La description de l’éditeur “in later hand” (CSL82, p. 20*) est trop vague pour savoir si cette attribution est assez ancienne pour expliquer de la part de Thomas une fusion des deux sentences sous l’autorité de Chrysostome. Mais on comprendrait mal alors pourquoi il attribue à Jérôme le reste du commentaire abondamment utilisé dans la Catena, à commencer par la suite immédiate de ce passage correctement attribuée plus loin à Jérôme (CMC6,17-29d4.21#). L’omission de l’attribution de la sentence est encore une erreur de l’apographe ou de l’exemplar. [MM2019]

^AD ¶Codd. : Linz447 ( 27va ) Mt366 Ed1470 Ed1657 Ed1953 {MM2019}

⁸⁵ Hieronymus] restit., om. codd. edd.

⁸⁶ pronuntiat] pronuntiant cacogr. Li447

^marg.| {CMC6d3.8} THEOPHYLACTUS. − Vel aliter. Sciens Herodes quod Ioannem iustum existentem sine causa occiderat, credebat eum a mortuis resurrexisse, et quod ex resurrectione suscepisset miraculorum operationem.^AE ^ar

^ar ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 16), PG 123, 549D3-552A6 . [CGC2015] [MM2019]

^AE ¶Codd. : Linz447 ( 27va ) Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d3.9} AUGUSTINUS. De consensu evangelistarum. − In his autem verbis Lucas Marco attestatur, ad hoc dumtaxat quod alii dixerint, non Herodes, Ioannem resurrexisse⁸⁷* sed quia⁸⁸* hesitantem Lucas, commemoravit Herodem, verbaque eius ita posuit dicentis^as: « Ioannem ego decollavi ». Quis autem est iste, de quo ego⁸⁹* audio talia? Intelligendum est autem post hanc hesitationem confirmasse in animo suo quod ab aliis dicebatur, cum ait pueris suis, sicut Mattheus narrat^at: « Hic est Ioannes Baptista, ipse surrexit a mortuis ». Aut ita pronuntianda sunt hec verba ut hesitantem adhuc indicent; presertim quia et Marcus, qui superius dixerat ab aliis dictum fuisse quod Ioannes a mortuis resurrexit; in extremo tamen ipsum Herodem dixisse non tacet. Quem ego decollavi Ioannem, hic a mortuis resurrexit . Que item verba duobus modis pronuntiari possunt ut, aut confirmantis aut dubitantis, intelligantur.^AF ^au

^as Lc. 9, 9.

^at Mt. 14, 12.

^au ¶Fons: Augustinus Hipponensis , De consensu evangelistarum, lib. 2, c. 43, § 91, p. 196.7-197.5: «In his uerbis Lucas quoque marco adtestatur, ad hoc dumtaxat quod alii dixerint, non herodes, iohannem a mortuis resurrexisse. sed quia haesitantem commemorauit herodem uerba que eius ita postea posuit dicentis: iohannem ego decollaui, quis est autem iste de quo audio ego talia? intellegendum est aut post hanc haesitationem confirmasse in animo suo quod ab aliis dicebatur, cum ait pueris suis, sicut Mattheus narrat: et ait pueris suis: hic est iohannes baptista; ipse surrexit a mortuis et ideo uirtutes inoperantur in eo, aut ita pronuntianda sunt haec uerba, ut haesitantem adhuc indicent. si enim diceret numquidnam hic est? aut numquid forte hic est iohannes baptista? non opus esset admonere aliquid de pronuntiatione, qua dubitans adque haesitans intellegatur. nunc quia illa uerba desunt, utroque modo pronuntiari potest, ut aut confirmatum eum ex aliorum uerbis credentem dixisse accipiamus, aut adhuc, sicut Lucas commemorat, haesitantem praesertim quia et Marcus, qui superius dixerat ab aliis fuisse dictum quod iohannes a mortuis resurrexerit, in extremo tamen ipsum herodem dixisse non tacet: quem ego decollaui iohannem, hic a mortuis resurrexit. quae item uerba duobus modis pronuntiari possunt, ut aut confirmantis aut dubitantis intellegantur. cum autem Lucas, posteaquam hoc commemorauit, in aliud transeat, duo isti, Mattheus et Marcus, ex hac occasione narrant, quemadmodum sit ab herode iohannes occisus». [FG2014]

^AF ¶Codd. : Linz447 ( 27vb ) Ed1953 {MM2019}

⁸⁷ resurexisse] surrexisse Ed1953

⁸⁸ quia] om. Ed1953

⁸⁹ ego] om. Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,
distinctio 4

^marg.| {CMC6d4.1} THEOPHYLACTUS. − Ex premissis Marcus Evangelista occasionem sumens, hic⁹⁰ de morte commemorat Precursoris, dicens:^AG ^av

^av ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 17), PG 123, 552B4-6 : «παρεντίθησιν ... δραξάμενος» . [CGC2015] [MM2019]

^AG ¶Codd. : Linz447 ( 27vb ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

⁹⁰ hic] om. Li447

Numérotation du verset Mc. 6,17

Ipse enim Herodes misit ac tenuit Ioannem et vinxit eum in carcere, propter Herodiadem uxorem Philippi⁹¹* fratris sui quia duxerat eam.

⁹¹ Philippi] om. Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,18

[...]

^marg.| {CMC6d4.2} BEDA. − Vetus narrat historia, Philippum Herodis maioris filium, sub quo Dominus fugit in Egyptum, fratrem huius Herodis, sub quo passus est Christus, duxisse uxorem Herodiadem⁹²* filiam regis Arete, postea vero socerum eius, exortis quibusdam contra generum simultatibus, tulisse filiam suam, et in dolorem mariti prioris⁹³* inimici eius nuptiis copulasse. Ergo Ioannes Baptista arguit Herodem et Herodiadem quod illicitas nuptias fecerint, et non liceat, fratre vivente germano, illius uxorem ducere.^AH ^aw

^aw ¶Fons: Beda Venerabilis, In Marci evangelium expositio, lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 507.729-508.742: «Vetus narrat historia philippum herodis maioris filium sub quo dominus fugit aegyptum fratrem huius herodis sub quo passus est christus duxisse uxorem herodiadem filiam regis arethae [Phetrai Hieronymus laud.] postea uero socerum eius exortis quibusdam contra generum simultatibus tulisse filiam suam et in dolorem mariti prioris inimici eius nuptiis copulasse. Qui sit autem his philippus evangelista lucas plenius docet: anno quinto decimo imperii tiberii caesaris procurante pontio pilato iudaeam tetrarcha autem galileae herode philippo autem fratre eius tetrarcha ituriae et traconitidis regionis. Ergo iohannes baptista qui uenit [venerat Hieronymus laud.] in spiritu et uirtute heliae eadem auctoritate qua ille achab corripuerat et hiezabel arguit herodem et herodiadem quod inlicitas nuptias fecerint et non liceat fratre uiuente germano illius uxorem ducere malens periclitari apud regem quam propter adulationem esse immemor praeceptorum dei».
<cuius fons> Hieronymus, In Mt., lib. II, CCSL 77, p. 117.1115-1129. [FG2017] [MM2019]

^AH ¶Codd. : Linz447 ( 27vb ) Ed1953 {MM2019}

⁹² uxorem Herodiadem] inv. Ed1953

⁹³ prioris] + Herodis Ed1953

^marg.| {CMC6d4.3} THEOPHYLACTUS. − Lex⁹⁴* etiam⁹⁵* precipiebat quod frater uxorem fratris acciperet, cum defunctus prolem non haberet. Ibi⁹⁶* autem erat filia, propter quod erant nuptie scelerate.^AI ^ax
Sequitur:

^ax ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 17), PG 123, 549D3-552B7-C1. [CGC2015]

^AI ¶Codd. : Arag3 (49ra) Li447 ( 28ra ) Md214 (222vb) Ed1657 (32) Ed1570 (112va) Ed1953 {MM2019}

⁹⁴ Lex] Alii autem dicunt, quod Philippus iam mortuus reliquerit ex se filiam quapropter non debebat Herodes fratris, quamvis defuncti, uxorem ducere praem. Ed1570 Ed1953

⁹⁵ Etiam] enim Ed1953

⁹⁶Ibi] illi Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,19

Herodias autem insidiabatur illi et volebat occidere eum et non⁹⁷ poterat.⁹⁸

⁹⁷ et non Li447] nec Arag3 Li447@ Weber

⁹⁸ et volebat occidere eum et non poterat] etc. Ed1657

^marg.| {CMC6d4.4} BEDA. − Timebat enim Herodias ne Herodes aliquando resipisceret vel Philippo fratri⁹⁹* amicus fieret atque illicite nuptie repudio solverentur.^AJ ^ay
Sequitur:

^ay ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 508.771-773: «Herodias timens ne herodes aliquando resipisceret uel philippo fratri amicus fieret atque inlicitae nuptiae repudio soluerentur monet filiam ut in ipso statim conuiuio caput iohannis postulet digno operi saltationis dignum sanguinis praemium». [FG2017]*
<Paral. Thomae de Aquino> CMT14,6-12_d_2 (Hieronymus); CMC6,17-29_d_4.4 (Beda); CMC6,17-29_d_4.11 [2] (Theophylactus)

^AJ ¶Codd. : Arag3 (49ra) Li447 ( 28ra ) Md214 (222vb) Ed1570 Ed1953 {MM2019}

⁹⁹ fratri] + suo Ed1570 Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,20

Herodes autem metuebat Ioannem quia sciebat eum virum iustum et sanctum.

^marg.| {CMC6d4.5} GLOSSA<TOR>. − “ Timebat ”, inquam , eum reverendo , sciebat enim eum esse iustum quoad homines et sanctum quoad Deum

et custodiebat eum

^marg.| ne scilicet ab Herodiade interficeretur

et audito eo multa faciebat

^marg.| quia putabat ¹⁰⁰* eum spiritu Dei loqui

¹⁰⁰ putabat] putavit Ed1953

et libenter eum audiebat

^marg.| quia reputabat utilia que ab eo dicebantur.^AK ^az

^az ¶Fons: Nullus dehinc inventus nisi verissimiliter Glossator ipse, Thomas de Aquino.
<non hab.> in loc. cit. (Mc. 6, 20): Glossa ordinaria; Huguo de Sancto Caro, Postille, p. 99-100; Glossa dominicana Hugone de Sancto Caro tributa (Som4, f. 302r); Albertus Magnus , In Mc. 6, 20, ed. Borgnet, t. 21, p. 473. [MM2019]

^AK ¶Codd. : Li447 ( 28rb ) Mt366 ( 118rb ) Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d4.6} THEOPHYLACTUS. − Vide autem quantum operatur concupiscentie rabies quia cum Herodes tantam circa Ioannem haberet¹⁰¹* reverentiam et timorem, horum fit immemor ut sue fornicationi provideret.^AL ^ba

^ba ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 20), PG 123, 552C1-5. [CGC2015]

^AL ¶Codd. : Li447 ( 28rb ) Mt366 ( 118rb ) Ed1953 {MM2019}

¹⁰¹ haberet] habebat Ed1953

^marg.| {CMC6d4.7} REMIGIUS. Super Mattheum. − Libidinosa enim voluntas eum coegit in illum manum mittere quem sciebat iustum et sanctum. Ac per hoc datur intelligi quia minus peccatum factum est ei causa maioris peccati, secundum illud^bb: « Qui in sordibus est, sordescat adhuc ».¹⁰² ^bc
Sequitur:

^bb Apc. 22, 11.

^bc ¶Fons: Remigius Autissiodorensis, In Mt., c. (Mt. 14, 3), Madrid, Bibl. nac., 198, f. 135rb : «Idcirco quia libidinosa voluntas et amor mulieris eum vicit et coegit in illum manus mittere quem sciebat virum sanctum et iustum, ac per hoc datur intelligi quia minus peccatum factum est causa maioris. Nam quia libidinosam voluntatem non extinxit, idcirco ad luxuriam usque pervenit. Et quia luxuriam non coercuit ideo ad reatum homicidii descendit. Ac per hoc aperte demonstratur qui<a> luxuria poena fuit precedentis peccati, id <est>libidinose voluntatis, et causa subsequentis, hoc est homicidii».
<Paral. Thomae de Aquino> CMT14,6-12 § 2 (Remigius) [MM2019]

¹⁰² Li447 ( 28rb ) Ed1953 {MM2019}

Numérotation du verset Mc. 6,21

Et cum dies opportunus accidisset, Herodes natalis sui cenam fecit principibus et tribunis et primis Galilee.

^marg.| {CMC6d4.8} BEDA. − Soli mortalium Herodes et pharao^bdleguntur diem natalis sui gaudiis festivis celebrasse sed uterque rex infausto hospitio¹⁰³ festivitatem suam sanguine fedavit. Verum Herodes tanto maiore impietate, quanto sanctum et innocentem doctorem veritatis occidit et hoc pro voto ac petitione saltatricis.¹⁰⁴ ^be
Sequitur enim:

^bd Cf. Gn. 40, 20.

^be ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 508.745-751: «Soli mortalium herodes et pharao leguntur diem natalis sui gaudiis festiuis celebrasse, sed uterque rex infausto auspicio festiuitatem suam sanguine foedauit. Verum herodes tanto maiores impietate quanto sanctum et innocentem doctorem ueritatis et praeconem uitae ac regni caelestis occidit et hoc pro uoto ac petitione saltatricis neque eum caput occisi ante conuiuas inferre puduit».
<cuius fons> Cf. Hieronymus, In Mt., lib. 2, CCSL 77, p. 118.137-139: «Nullum inuenimus alium obseruasse diem natalis sui nisi herodem et pharaonem, ut quorum erat par impietas, esset una sollemnitas». [FG2017]*

¹⁰³ hospitio] auspicio Ed1953

¹⁰⁴ Li447 ( 28rb ) Mt366 ( 118rb ) Ed1953 {MM2019}

Numérotation du verset Mc. 6,22

Cumque introisset filia ipsius Herodiadis et saltasset et placuisset Herodi simulque¹⁰⁵* recumbentibus rex ait puelle¹⁰⁶: Pete a me quod vis et dabo tibi.

¹⁰⁵ simulque] et simul Ed1953

¹⁰⁶ puelle Li447 ] om. Ed1953

^marg.| {CMC6d4.9} THEOPHYLACTUS. − Dum enim convivium fit, satanas per puellam saltat, et iusiurandum preficitur¹⁰⁷* sceleratum.^AM ^bf
Sequitur enim:

^bf ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 21), PG 123, 553A2-4. [CGC2015]

^AM ¶Codd. : Li447 ( 28va ) Mt366 ( 118rb ) Ed1953 {MM2019}

¹⁰⁷ preficitur] perficitur Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,23

Et iuravit illi¹⁰⁸ quia¹⁰⁹ quidquid petieris dabo tibi, licet dimidium regni mei.

¹⁰⁸ illi] iter. Li447@

¹⁰⁹ quia Li447@ 2 Weber ] quod Li447@* , om. Li447

^marg.| {CMC6d4.10} BEDA. − Non excusatur ab homicidio per iuramentum ideo enim forte iuravit , ut occasionem inveniret occidendi; et si patris aut matris interitum postulasset, non utique concessisset Herodes.
Sequitur:

Numérotation du verset Mc. 6,24

Que cum exisset, dixit matri sue: Quid petam? At illa dixit: Caput Ioannis Baptiste.

^marg.| Digno operi saltationis, dignum postulatur sanguinis premium.^AN ^bg
Sequitur:

^bg ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 508.763-775: «Non excusatur herodes quod inuitus et nolens propter iuramentum homicidium fecerit quia ad hoc forte iurauit ut futurae occisioni machinas praepararet alioquin, si ob ius iurandum fecisse se dicit, si patris , si matris postulasset interitum, facturus fuerat annon? quod in se ergo repudiaturus fuit contemnere debuit et in propheta. Quae cum exisset dixit matri suae: quid petam? et illa dixit: caput iohannis baptistae, et cetera. Herodias timens ne herodes aliquando resipisceret uel philippo fratri amicus fieret atque inlicitae nuptiae repudio soluerentur monet filiam ut in ipso statim conuiuio caput iohannis postulet digno operi saltationis dignum sanguinis praemium».
<cuius fons> Cf. Hieronymus, In Mt., lib. 2, CCSL 77, p. 118.141-1152: «Ego non excuso herodem quod inuitus et nolens propter iuramentum homicidium fecerit, qui ad hoc forte iurauit ut futurae occasioni machinas praepararet. alioquin si ob iusiurandum fecisse se dicit, si patris, si matris postulasset interitum, facturus fuerat annon? quod in se ergo repudiaturus fuit, contemnere debuit et in propheta. da mihi, inquit, hic in disco caput iohannis baptistae. herodias timens ne herodes aliquando resipisceret uel philippo fratri amicus fieret atque inlicitae nuptiae repudio soluerentur, monet filiam ut in ipso statim conuiuio caput iohannis postulet digno operi saltationis dignum sanguinis praemium». [FG2017] [MM2019]

^AN ¶Codd. : Li447 ( 28va ) Ed1953 {MM2019}

Numérotation du verset Mc. 6,25

Cumque introisset statim cum festinatione ad regem, petivit dicens: Volo ut protinus des mihi¹¹⁰ in disco caput Ioannis Baptiste.

¹¹⁰ mihi Li447@ Weber ] om. Li447

^marg.| {CMC6d4.11} THEOPHYLACTUS. − [1] Maligna mulier protinus sibi caput Ioannis dari petit, id est statim in illa hora. [2] Timebat enim ne Herodes resipisceret.^AO ^bh ^bi
Sequitur:

^bh ¶Fons: [1] Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 25), PG 123, 553A4-5 . [CGC2015]

^bi [2] <revera> Hieronymus, In Mt., lib. 2, CCSL 77, p. 118.1147-1152: «Herodias timens ne Herodes aliquando resipisceret uel philippo fratri amicus fieret atque inlicitae nuptiae repudio soluerentur, monet filiam ut in ipso statim conuiuio caput iohannis postulet digno operi saltationis dignum sanguinis praemium». = Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 508.771-773 = Rabanus Maurus , In Mt. lib.5, CCCM 174A, p. 411.74 sqq. = Paschasius Radbertus , In Mt., lib. 7, CCCM 56A, lin. 1486 sqq.
<non hab.> Theophylactus in loc. cit. [CGC205]
<Paral. Thomae de Aquino> CMT14,6-12_d_2 (Hieronymus); CMC6,17-29_d_4.4 (Beda).
¶Nota L’attribution originale du paragraphe 2 est perdue. Il ne s’agit pas d’une citation de Théophylacte, mais d’une sentence très diffusée qui remonte à Jérôme, déjà citée dans la CMT ainsi que, quelques sentences plus haut, dans la même distinction, sous le nom de Bède. Elle a également été reprise par Raban et Paschase. [MM2019]

^AO ¶Codd. : Li447 ( 28vb ) Mt366 ( 118rb ) Ed1953 {MM2019}

Numérotation du verset Mc. 6,26

Et contristatus est rex.

^marg.| {CMC6d4.12} BEDA. − Consuetudinis est Scripturarum ut opinionem multorum sic narret¹¹¹ historicus, quomodo eo tempore ab omnibus credebatur sicut et Ioseph ab ipsa quoque¹¹² Maria appellatur pater Iesu^bj, ita et nunc Herodes dicitur contristatus quia hoc discumbentes putabant. Dissimulator enim mentis sue¹¹³* tristitiam preferebat in facie, cum letitiam haberet in mente; scelusque excusat iuramento, ut sub occasione pietatis impius fieret.^AP ^bk
Unde sequitur:

^bj Cf. Lc. 2, 48.

^bk ¶Fons: Beda Venerabilis, In Marci evangelium expositio, lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 508.778-509.785: «Consuetudinis scripturarum est ut opinionem multorum sic narret historicus quo modo eo tempore ab omnibus credebatur sicut ioseph ab ipsa quoque maria appellatur pater iesu ita et nunc herodes dicitur contristatus quia hoc discumbentes putabant. Dissimulator enim mentis suae et artifex homicida tristitiam praeferebat in facie cum laetitiam haberet in mente scelus que excusat iuramento ut sub occasione pietatis impius fieret».
<cuius fons> Cf. Hieronymus, In Mt., lib. 2, CCSL 77, p. 118.1153-119.1162: «Consuetudinis scripturarum est ut opinionem multorum sic narret historicus quo modo eo tempore ab omnibus credebatur. sicut ioseph ab ipsa quoque maria appellatur pater iesu, ita et nunc herodes dicitur contristatus quia hoc discumbentes putabant. dissimulator enim mentis suae et artifex homicida tristitiam praeferebat in facie cum laetitiam haberet in mente. propter iuramentum autem et eos qui pariter discumbebant iussit dari. scelus excusat iuramento ut sub occasione pietatis impius fieret». [FG2017] [MM2019]

^AP ¶Codd. : Li447 ( 28vb ) Mt366 ( 118rb ) Ed1953 {MM2019}

¹¹¹ narret] narrat Li447

¹¹² quoque] om. Li447

¹¹³ sue] om. Ed1953

Propter iusiurandum autem¹¹⁴* et propter simul discumbentes noluit eam contristare.

¹¹⁴ autem Li447 Li447@ ] om. Mt366 ? Ed1953

^marg.| {CMC6d4.13} THEOPHYLACTUS. − Herodes quidem non sui compos sed voluptuosus iusiurandum implevit et iustum interemit. Decebat autem magis in hoc periurare et non tantum scelus operari.^AQ ^bl

^bl ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 26), PG 123, 553A6-9. [CGC2015]

^AQ ¶Codd. : Li447 ( 29ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d4.14} BEDA. − Quod autem subicit¹¹⁵* : Et propter simul recumbentes , vult omnes sceleris sui esse consortes ut in luxurioso impuroque convivio cruente epule deferrentur¹¹⁶.^AR ^bm
Unde sequitur:

^bm ¶Fons: Beda Venerabilis, In Marci evangelium expositio, lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 508.778-509.785: «Quod autem subicit, et propter simul recumbentes, uult omnes sceleris sui esse consortes ut in luxorioso impuro que conuiuio cruentae epulae deferrentur».
<cuius fons> Cf. Hieronymus, In Mt., lib. II, CCSL 77, p. 119.1162-1165: «Quod autem subiecit: et propter eos qui pariter discumbebant, uult omnes sceleris sui esse consortes ut in luxorioso inpuro que conuiuio cruentae epulae deferrentur» [FG2017] [MM2019]

^AR ¶Codd. : Li447 ( 29ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹¹⁵ subicit] subdit Ed1953

¹¹⁶ deferrentur] deferuntur Li447

Numérotation du verset Mc. 6,27

Sed, misso spiculatore, precepit afferri caput Ioannis in disco.

^marg.| {CMC6d4.15} THEOPHYLACTUS. − Spiculator carnifex dicitur qui constituitur ad homines interficiendum.^AS ^bn

^bn ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 27), PG 123, 553A9-11. [CGC2015]

^AS ¶Codd. : Li447 ( 29ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d4.16} BEDA. − Non autem Herodem puduit caput occisi hominis ante convivas inferre. Pharao vero nil talis vesanie commisisse legitur. Ex utroque tamen exemplo probatur utilius esse nobis diem mortis future timendo et caste agendo sepius in memoriam revocare, quam diem nativitatis luxuriando celebrare. Homo enim ad laborem nascitur in mundo, et electi ad requiem per mortem transeunt e mundo.^AT ^bo
Sequitur:

^bo ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 508.748-760: «Verum herodes tanto maiores impietate quanto sanctum et innocentem doctorem ueritatis et praeconem uitae ac regni caelestis occidit et hoc pro uoto ac petitione saltatricis neque eum caput occisi ante conuiuas inferre puduit. Nam pharao nil talis uesaniae commisisse legitur sed tantum peccantem sibi eunuchum uita priuari iubens quo longius a uerae cultu religionis aberat eo leuius in uiolatione suae festiuitatis deliquit. At tamen ex utriusque exemplo probatur utilius esse nobis diem mortis futurae timendo et caste agendo saepius in memoriam reuocare quam diem natiuitatis luxoriando celebrare. Homo enim ad laborem nascitur in mundo, et electi ad requiem per mortem transeunt e mundo». [FG2017]*

^AT ¶Codd. : Li447 ( 29ra ) Ed1953 {MM2019}

Et decollavit eum in carcere

Numérotation du verset Mc. 6,28

et attulit caput eius in disco et dedit illud puelle et puella dedit matri sue.

^marg.| {CMC6d4.17} GREGORIUS. Tertio Moralium. ¹¹⁷* − Non sine gravissima admiratione perpendo, quod ille prophetie spiritu intra matris uterum impletus, quo “inter natos mulierum nemo maior surrexit”^bp, ab iniquis in carcerem mittitur, et pro puelle saltatu¹¹⁸* capite truncatur, et vir tante severitatis pro risu¹¹⁹* turpium moritur. Numquid credimus aliquid fuisse quod in eius vita, illa sic despecta mors tergeret ? Sed quando ille vel in cibo peccavit, qui locustas solummodo et mel silvestre edit ? Quando conversatione sua offendere potuit, qui de eremo non recessit? Quid est quod omnipotens Deus sic vehementer in hoc seculo despicit quos sic sublimiter ante secula elegit, nisi hoc quod pietati fidelium patet quoniam idcirco sic eos premit in infimis quia videt quomodo remuneret in summis, et foras usque ad despecta deicit quia intus usque ad incomprehensibilia perducit ? Hinc ergo unusquisque colligat quid illic passuri sint quos reprobat, si hic sic cruciat quos amat.^AU ^bq
Sequitur:

^bp Mt. 11, 11.

^bq ¶Fons: Gregorius Magnus , Moralia in Iob, lib. 3, § 7.35-61, CCSL 143, p. 120-121 : «Ecce autem dum beati iob uulnera cruciatus que considero, repente mentis oculos ad ioannem reduco et non sine grauissima admiratione perpendo, quod ille prophetiae spiritu intra matris uterum impletus atque ut ita dixerim, priusquam nasceretur renatus. Ille amicus sponsi, ille quo inter natos mulierum maior nemo surrexit, ille sic propheta ut plus etiam quam propheta, ab iniquis in carcerem mittitur et pro puellae saltatu, capite truncatur et uir tantae seueritatis pro risu turpium moritur. Numquidnam credimus aliquid fuisse quod in eius uita illa sic despecta mors tergeret? Sed quando ille uel in cibo peccauit qui locustas solummodo et mel siluestre edit? Quid deo uel de qualitate sui tegminis deliquit qui camelorum pilis corpus operuit? Quid de conuersatione sua offendere potuit qui de eremo non recessit? Quid illum loquacitatis reatus polluit qui disiunctus longe ab hominibus fuit? Quando illum uel silentii culpa attigit, qui ad se uenientes tam uehementer increpauit, dicens: genimina uiperarum, quis uobis demonstrauit fugere a uentura ira? Quid est ergo quod iob dei testimonio praefertur et tamen plagis usque ad sterquilinium sternitur? Quid est quod ioannes dei uoce laudatur et tamen pro temulenti uerbis in saltationis praemium moritur? Quid est quod ioannes dei uoce laudatur et tamen pro temulenti uerbis in saltationis praemium moritur? Quid est quod omnipotens deus sic uehementer in hoc saeculo despicit, quos sic sublimiter ante saecula elegit, nisi hoc quod pietati fidelium patet, quoniam idcirco sic eos premit in infimis quia uidet quomodo remuneret in summis; et foras usque ad despecta deicit quia intus usque ad incomprehensibilia perducit. Hinc ergo unusquisque colligat quid illic sint passuri quos reprobat si hic sic cruciat quos amat; aut quomodo ferientur qui in iudicio arguendi sunt si sic eorum uita premitur, qui ipso iudice teste laudantur».
<Paral. Thomae de Aquino> CMT14d2 # (Gregorius) [MM2019]

^AU ¶Codd. : Li447 ( 29ra ) Ed1470 Ed1953 {MM2019} {MM2021}

¹¹⁷ Tertio] om. Ed1953

¹¹⁸ saltatu Li447 Mt366 Ed1470 Ed1657] saltu Ed1953

¹¹⁹ risu] usu Ed1470 Ed1570 Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,29

Quo audito discipuli eius venerunt et tulerunt corpus eius et posuerunt illud in monumento.

^marg.| {CMC6d4.18} BEDA. ¹²⁰* − [b] Narrat Iosephus^br, vinctum Ioannem in castellum Macheronta adductum, ibique truncatum. Narrat veroEcclesiastica historia sepultum eum¹²¹ in Sebaste Palestine urbe, que quondam Samaria dicta est. [a] Decollatio autem Ioannis, minorationem fame illius, qua Christus a populo credebatur, insinuat, sicut exaltatio salvatoris in cruce¹²²* profectum designabat fidei quia et ipse qui prius a turbis propheta esse credebatur, Dei filius a cunctis fidelibus est agnitus. Unde Ioannes quem oportebat minui, cum diurnum¹²³ lumen decrescere incipit natus est. Dominus autem eo tempore anni quo dies crescere incipit.^AV ^bs

^br Iosephus , Ant. Iudaic., 18, 7.

^bs ¶Fons: [a] Beda Venerabilis, In Marci evangelium expositio, lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 509.791-804: «Aliter. Decollatio iohannis minorationem famae illius qua christus a populo credebatur insinuat sicut exaltatio in cruce domini saluatoris profectum designabat fidei qua ipse qui prius a turbis propheta esse putabatur dominus prophetarum et christus dei filius a cunctis fidelibus est agnitus. Minutus ergo capite iohannes exaltatus est in cruce dominus quia sicut idem iohannes ait, illum oportebat crescere iohannem autem minui. Illum autem qui propheta aestimabatur christum cognosci et eum qui christus prae uirtutum sublimitate putabatur christi esse prophetam et praecursorem decebat intellegi. Quod ipsum quoque distinctione temporis quo uterque illorum natus est satis aperte signatum est quia iohannes quidem quem oportebat minui cum diurnum lumen decrescere incipit natus est dominus autem qui uera lux mundi est eo anni tempore quo dies crescere incipit luciflua nobis suae dona natiuitatis exhibuit. [b] Beda Venerabilis, In Marci evangelium expositio, lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 509.809-811: «Narrat iosephus uinctum iohannem in castellum macherunta abductum ibi que truncatum. Narrat historia ecclesiastica sepultum eum in sebaste urbe palestinae quae quondam samaria dicta est at tempore iuliani principis inuidentes christianis qui sepulchrum eius pia sollicitudine frequentabant paganos inuasisse monumentum ossa dispersisse per campos et rursum collecta igni cremasse ac denuo dispersisse per agros». [FG2017]*

^AV ¶Codd. : Li447 ( 29rb ) Mt366 Ed1470 Ed1570 Ed1657 (33a) Ed1953 {MM2019}

¹²⁰ Sequitur... monumento – Beda Ed1546 (inv.) Ed1570 Ed1657 Ed1953 ] Sequitur... monumento Li447 Md214 Mt366 Ed1470

¹²¹ eum] enim (eî) Li447, esse Mt366

¹²² cruce] crucem Ed1953

¹²³ diurnum] diuturnum Ed1470

^marg.| {CMC6d4.19} THEOPHYLACTUS. − Mystice autem Herodes¹²⁴, qui interpretatur pelliceus, populus est Iudeorum; qui habebat uxorem, scilicet inanem gloriam, cuius filia saltat, et movetur etiam nunc circa¹²⁵ Iudeos, id est¹²⁶* falsus intellectus Scripturarum. Decapitaverunt siquidem Ioannem, id est verbum propheticum, et sine capite Christo habent eum.^AW ^bt

^bt ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 27-28), PG 123, 553A15-B5 . [CGC2015]

^AW ¶Codd. : Li447 ( 29rb ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹²⁴ Herodes Li447 ² (al. m. marg.) Mt366 ) om. Li447 *

¹²⁵ circa] contra Li447, c^ac Mt366

¹²⁶ id est] scilicet Ed1953

^marg.| {CMC6d4.20} HIERONYMUS. − Vel aliter. Caput legis, quod est Christus, de corpore abscinditur proprio, id est iudaico populo et datur gentili puelle, id est Romane Ecclesie, et puella dat matri sue adultere, id est synagoge crediture in fine. Corpus Ioannis sepelitur, caput in disco collocatur littera humata¹²⁷ tegitur, spiritus in altari honoratur ac¹²⁸* sumitur.^AX ^bu

^bu ¶Fons: Hieronymus ( pseudo) , In Mc., CCSL 82, p. 31.14-32.24: «Quo audito Herodes ait, quem decollaui Iohannem, hic a mortuis resurrexit. Per ironiam presse pronuntiat Herodes pellicius. Caput legis quod est Christus de corpore abscidit proprio, id est Iudaico populo, et datur gentili puellae, id est Romanae ecclesiae. Et puella dat matri suae adulterae, id est synagogae crediturae in fine. Corpus Iohannis sepelitur; caput in disco allocatur. Littera humana tegitur; spiritus in altari honoratur ac sumitur. Sequitur: Conueniunt"apostoli ad Iesum". Adnuntiant quae egerunt et docuerunt."Ad locum unde exeunt flumina reuertuntur". Deo semper gratias - offerunt missi quod acceperant». [FG2014]

^AX ¶Codd. : Li447 ( 29rb ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹²⁷ humata] humana Mt366 Ed1953

¹²⁸ ac] et Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,
distinctio 5

^marg.| {CMC6d5.1} GLOSSA<TOR>. − Postquam evangelista narravit mortem Ioannis, narrat ea que Christus cum discipulis suis¹²⁹* post mortem Ioannis egerunt¹³⁰*, dicens:^AY ^bv

^bv ¶Fons: Nullus dehinc inventus nisi verissimiliter Glossator ipse, Thomas de Aquino.<non hab.> Glossa ordinaria; PL; LLT; Hugo de S. Caro, Postille (loc. cit.), Albertus Magnus , In Mc. 6, 30-34, ed. Borgnet, t. 21, p. 476-477. [MM2019]

^AY ¶Codd. : Li447 ( 29rb ) Ed1657 (33b) Ed1953 {MM2019}

¹²⁹ dis. suis] inv. Ed1657 Ed1953

¹³⁰ egerunt] egerit Ed1657 , egeris Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,30

Et convenientes apostoli ad Iesum, renuntiaverunt illi¹³¹* omnia que egerant et docuerant¹³².

¹³¹ illi] ei Ed1953

¹³² ad Iesum... et docuerant] etc. Ed1657

^marg.| {CMC6d5.2} HIERONYMUS. − « Ad locum enim unde exeunt flumina revertuntur »^bw. Deo semper referunt gratias missi super his que acceperant.^AZ ^bx

^bw Qo. (Ecl.) 1, 7.

^bx ¶Fons: Hieronymus ( pseudo) , In Mc., CCSL 82, p. 32.24: «Littera humana tegitur; spiritus in altari honoratur ac sumitur. Sequitur: Conueniunt"apostoli ad Iesum". Adnuntiant quae egerunt et docuerunt."Ad locum unde exeunt flumina reuertuntur". Deo semper gratias - offerunt missi quod acceperant». [FG2014]

^AZ ¶Codd. : Li447 ( 29rb ) Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d5.3} THEOPHYLACTUS. − Discamus autem et nos, cum in ministerium aliquod mittimur, non¹³³ elongari et ultra commissum negotium non efferri¹³⁴* sed mittentem visitare¹³⁵ et renuntiare ei omnia que egimus et docuimus. Non enim oportet solum¹³⁶* docere sed facere¹³⁷* .^BA ^by

^by ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 30), PG 123, 553C7-12 . [CGC2015] [MM2019]

^BA ¶Codd. : Li447 ( 29va ) Md214 (221va) Mt366 Ed1953 {MM2019} {ADL2019}

¹³³ non cum grec. ] animo Li447

¹³⁴ negotium non efferi] restit., negotium non offeri Mt366 Li447 , officium non efferi Ed1953

¹³⁵ visitare] visitate Li447

¹³⁶ solum oportet] inv. Md214

¹³⁷ Non enim... facere – Beda cum Theophyl. ] inv. Ed1953

^marg.| {CMC6d5.4} BEDA. − Non solum autem que ipsi egerant et docuerant, apostoli Domino renuntiant sed etiam que Ioannes, eis in docendo occupatis, sit passus et sui et Ioannis discipuli Domino renuntiant, sicut Mattheus describit.^BB ^bz
Sequitur:

^bz ¶Fons: Beda Venerabilis, In Marci evangelium expositio, lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 509.827-830: «Non solum quae ipsi egerant et docuerant apostoli domino renuntiant sed etiam quae iohannes eis in docendo occupatis sit passus uel sui uel eiusdem iohannis ei discipuli renuntiant sicut matheus describit». [FG2017]*

^BB ¶Codd. : Li447 ( 29va ) Ed1953 {MM2019}

Numérotation du verset Mc. 6,31

Et ait illis: Venite seorsum in desertum locum et requiescite pusillum.

^marg.| {CMC6d5.5} AUGUSTINUS. De consensu evangelistarum. − Hoc continuo post Ioannis passionem factum esse commemorat. Unde post hec facta sunt illa que primo narrata sunt, quibus motus Herodes dixit: « Hic est Ioannes Baptista quem ego decollavi »^ca.^BC ^cb

^ca Mt. 14, 2.

^cb ¶Fons: Augustinus Hipponensis , De consensu evangelistarum, lib. 2, c. 45, § 93, CSEL 43, p. 199.7-10: «Hoc continuo post iohannis passionem factum esse commemorat. unde post haec facta sunt illa quae primo narrata sunt, quibus motus herodes dixit: iohannem ego decollaui». [FG2015]

^BC ¶Codd. : Li447 ( 29va ) Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d5.6} THEOPHYLACTUS. − In desertum autem recedit locum propter humilitatem. Quiescere autem facit Christus suos discipulos ut addiscant prepositi quod, qui laborant in opere et sermone, requiem promerentur et quod non debent continue laborare.^BD ^cc

^cc ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 31), PG 123, 553C11-16. [CGC2015]

^BD ¶Codd. : Li447 ( 29va ) Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d5.7} BEDA. − [a] Que autem necessitas fuerit concedende requiei discipulis, ostendit cum subdit:

Erant enim qui veniebant et redibant multi et nec spatium manducandi¹³⁸ habebant.

¹³⁸ spatium manducandi] manducandi sua cacogr. Li447

^marg.| U bi magna¹³⁹* temporis illius felicitas de labore docentium simul et discentium studio demonstratur.
Sequitur:

¹³⁹ magna] om. Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,32

Et ascendentes in navim abierunt in locum desertum¹⁴⁰* seorsum.

¹⁴⁰ locum desertum Li447 Mt366] inv. Ed1953 cum Clementina

^marg.| Non discipuli soli sed, assumpto Domino, ascendentes in navim locum petiere desertum, ut Mattheus demonstrat. [c] Temptat autem fidem turbarum. Petendo enim solitudinem an sequi curent explorat. Ille¹⁴¹* sequendo, et non in iumentis et¹⁴²* vehiculis diversis sed proprio labore pedum, quantam salutis sue curam gerant, ostendunt.
[b] Sequitur enim ¹⁴³* :

¹⁴¹ ille] illi Ed1953

¹⁴² et Li447 Mt366] aut Ed1953

¹⁴³ enim] om. Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,33

Et viderunt eos abeuntes et cognoverunt multi et pedestres¹⁴⁴ de omnibus civitatibus cucurrerunt illuc et prevenerunt eos.

¹⁴⁴ pedestres Li447@ ] pedes Li447 , pedestre Weber

^marg.| Dum pedestres eos prevenisse dicuntur, ostenditur quia non in aliam maris sive Iordanis ripam navigio pervenerunt discipuli cum Domino, sed proxima eiusdem regionis loca adierunt, quo etiam indigene pedestres poterant prevenire.^BE ^cd

^cd ¶Fons: Beda Venerabilis, In Marci evangelium expositio, lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 510.841-511.879: «[a] Quae autem necessitas fuerit concedendae requiei discipulis subsequenter ostenditur cum dicitur: erant enim qui ueniebant et rediebant multi, et nec manducandi spatium habebant. Vbi magna temporis illius felicitas de labore docentium simul et discentium studio demonstratur quae utinam nostro in aeuo rediret ut tanta ministris uerbi frequentia fidelium insistat auditorum quae nec liberum eis curandi corporis spatium concedat. Nam quibus necessaria curandi corporis hora negatur quanto minus illecebris animae siue carnis studendi facultas adest quin potius a quibus uerbum fidei et salutare ministerium oportune importune exigitur horum animus consequenter ad agenda semper et cogitanda caelestia succenditur ne ea quae uerbis docent factis impugnent. Et ascendentes in naui abierunt in desertum locum seorsum. Non discipuli soli sed assumpto domino ascenderunt in nauem et locum petiere desertum ut evangelista matheus aperte demonstrat. [b] Et uiderunt eos abeuntes et cognouerunt multi et pedestres et de omnibus ciuitatibus concurrerunt illuc et praeuenerunt eos. Dum pedestres eos praeuenisse dicuntur ostenditur quia non in aliam maris siue iordanis ripam nauigio peruenerunt discipuli cum domino sed transito naui aliquo freto aut stagno proximos eiusdem regionis locos adierunt quo etiam indigenae pedestres peruenire poterant. Et exiens uidit turbam multam iesus et misertus est super eos qui erant sicut oues non habentes pastorem et coepit docere illos multa. Quomodo misertus sit super eos matheus exponit plenius dicens: et misertus est eius et curauit languidos eorum. Hoc est enim ueraciter pauperum et non habentium pastorem misereri et uiam eis ueritatis docendo aperire et molestias corporales medicando auferre sed et ieiunos reficiendo ad laudem supernae largitatis animare. Quod etiam sequentia lectionis huius eum fecisse commemorant. [c] Temptat autem fidem turbarum et probatam digna mercede recompensat. Petendo enim solitudinem an sequi curent explorat. Illae sequendo et non in iumentis aut uehiculis diuersis sed proprio labore pedum iter arripiendo deserti quantam salutis suae curam gerant ostendunt». [FG2017]

^BE ¶Codd. : Li447 ( 29va ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d5.8} THEOPHYLACTUS. − [1] Ita tu, Christum non exspectans quod ipse te vocet¹⁴⁵* sed precurrens eum, prevenias¹⁴⁶.
Sequitur:

¹⁴⁵ te vocet] revocet Ed1953

¹⁴⁶ prevenias] preveniat Md214

Numérotation du verset Mc. 6,34

Et exiens vidit turbam multam Iesus et misertus est super eos quia erant sicut oves non habentes pastorem.

^marg.| [2] Pharisei lupi existentes rapaces, non pascebant populum sed devorabant propter hoc ad Christum verum congregantur pastorem qui tradidit illis cibum spiritualem, scilicet Verbi Dei.^BF ^ce
Unde sequitur:

^ce ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 33-34), PG 123, [1] 553D8-10 , [2] 556B2-4 . [CGC2015] [MM2019]

^BF ¶Codd. : Li447 ( 29vb ) Md214 Ed1953 {MM2019}

Et cepit eos docere multa.

^marg.| {CMC6d5.9} <CHRYSOSTOMUS.> ¹⁴⁷* − Videns enim eos qui miraculorum occasione eum sequebantur, pre longitudine vie fessos, eorum misertus, voluit eorum satisfacere voluntati docendo eos.^BG ^cf

^cf ¶Fons^G: <revera> Catena Graecorum Patrum in Marcum [CPG C125.1]: Vat. gr. 756, f. 116r1-4 ;: «ἠκολούθησαν αὐτῷ πολὺ πλῆθος τῶν θαυμάτων ἔνεκα﮲ θεασάμενος αὐτοὺς ἀπὸ τῆς ὁδοιπορίας κεκμηκότας, ᾤκτειρέ τε αὐτοὺς ἡσθεὶς αὐτῶν τὴν σπουδὴν, καὶ ἐδίδασκεν».
<potius quam> [CPG C125.2]: Cramer, p. 327 .11-19; Possinus, p. 126-127 (Victor Antiochenus): «εἵπετο αὐτῷ πλῆθος, ὡς εἰκὸς, πολὺ, ἕνεκα τῶν θαυμάτων μάλιστα, καὶ τῶν λόγων, ἁπάντων μὲν καταλιμπάνειν τὰ οἰκεῖα, ἕπεσθαι δὲ αὐτῷ παρασκευαζόντων· θεασάμενος οὖν αὐτοὺς ἀπὸ τῆς ὁδοιπορίας κεκμηκότας, ὡς ἃν εἰ πρόβατα ποιμένα μὴ ἔχοντα· τοιοῦτοι γὰρ δὴ καὶ οὗτοι ἦσαν, τὸ μηδένα τότε ἔχειν τὰ ὠφέλιμα τῆς ψυχῆς διδάσκειν αὐτοὺς δυνάμενος, διὰ τοῦτο μάλιστα τῷ Κυρίῳ κατακολουθεῖν ἀναγκαζόμενοι, ὡς ἃν μόνον πρὸς τὸ κρεῖττον οἵῳ τε ὄντι ἄγειν αὐτούς· ᾤκτειρέ τε αὐτοὺς ἡσθεὶς αὐτῶν τὴν σπουδὴν, καὶ ἐδίδασκεν».
<non hab.> Pas de source identifiée par Lamb2012, ni, in loc. cit.: Hugo de S. Caro, Postille; Theophylactus, in op. cit. et in Mt. 14, 13-20; Mt. 15; Glossa ordinaria; LLT; Remigius (Barcelona, Bibl. 413 in loc. cit. et paral.)
¶Nota Tous les témoins examinés ont omis de distinguer cette sentence de la précédente en raison d’un oubli de la déclaration d’autorité qui remonte à l’origine de la tradition manuscrite (apographe ou exemplar). Puisque la sentence a été forgée à partir de la Catena Graecorum Patrum et qu’elle n’a pas d’équivalent chez Théophylacte, nous restituons l’attribution à Chrysostome appliquée par Thomas d’Aquin aux sentences provenant de cette source, bien qu’il s’agisse ici d’un texte propre à l’auteur du commentaire de la CGP, sans équivalent dans les oeuvres des Pères grecs édités (Lamb, Smith). [ADL2019] [MM2019]

^BG ¶Codd. : Li447 ( 29vb ) Md214 Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹⁴⁷ Chrysostomus] restit., om. codd. et edd.

^marg.| {CMC6d5.10} BEDA. − Mattheus^cgdicit quod curavit languidos eorum. Hoc est enim veraciter pauperum misereri, eis veritatis viam docendo aperire et molestias corporales¹⁴⁸* auferre.^BH ^ch

^cg Mt. 14, 14.

^ch ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 511.868-872: «Quomodo misertus sit super eos matheus exponit plenius dicens: et misertus est eius et curauit languidos eorum. Hoc est enim ueraciter pauperum et non habentium pastorem misereri et uiam eis ueritatis docendo aperire et molestias corporales medicando auferre sed et ieiunos reficiendo ad laudem supernae largitatis animare». [FG2017]

^BH ¶Codd. : Li447 ( 30ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹⁴⁸ corporales] corporis Ed1953

^marg.| {CMC6d5.11} HIERONYMUS. − Mystice autem seorsum ducit Dominus quos elegit, ut inter malos viventes, mala non intendant, ut Lot in Sodomis et Iob in terra Hus et Abdias in domo Achab.^BI ^ci

^ci ¶Fons: Hieronymus ( pseudo) , In Mc., CCSL 82, p. 32.27-29: «Et hoc proprie Marcus. Seorsum ducit quos elegit ut inter malos uiuentes mala non intendant; ut Loth in Sodomis, et Iob in terra Hus, et Abdias in domo Achab. Et ait illis"requiescite pusillum", ut aues in ramis sinapis. Pusilla hic sanctis requies, longus labor, sed postea dicitur illis"ut requiescant a laboribus suis"». [FG2014]*

^BI ¶Codd. : Li447 ( 30ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d5.12} BEDA. − Derelicta etiam Iudea, in deserto Ecclesie predicatores sancti qui apud Iudeos tribulationum sarcina premebantur, de gratia fidei gentibus collata requiem nacti sunt.^BJ ^cj

^cj ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 510.835-841: «Et ait illis: venite seorsum in desertum locum et requiescite pusillum, et cetera, non solum tantum causa facit requietionis ipsorum sed et mysticae gratia significationis quia uidelicet derelicta iudaea quae prophetiae sibi caput non credendo abstulerat in deserto ecclesiae quae uirum non habuerat uerbi esset cibaria credentibus quasi epulas panum largiturus et piscium. Ibi etenim praedicatores sancti qui apud iudaeam non credentem et contradicentem aliquamdiu graui tribulationum sarcina premebantur requiem nacti sunt de collata gentibus gratia fidei». [FG2017]*

^BJ ¶Codd. : Li447 ( 30ra ) Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d5.13} HIERONYMUS. − Pusilla tamen est hic sanctis requies, longus labor sed postea dicitur illis ut requiescant a laboribus suis. Sicut autem in arca Noe animalia que intus erant foris mittebantur et que foris erant intro erumpebant, sic agitur in Ecclesia. Iudas recessit, latro accessit. Sed quamdiu receditur a fide Ecclesie¹⁴⁹*, non est requies sine merore. Rachel enim plorans filios suos noluit consolari. Non est etiam hoc convivium in quo bibitur vinum novum cum cantabitur canticum novum ab hominibus novis, cum mortale hoc induerit immortalitatem.^BK ^ck

^ck ¶Fons: Hieronymus ( pseudo) , In Mc., CCSL 82, p.32.30-41: «Et hoc proprie Marcus. Seorsum ducit quos elegit ut inter malos uiuentes mala non intendant; ut Loth in Sodomis, et Iob in terra Hus, et Abdias in domo Achab. Et ait illis"requiescite pusillum", ut aues in ramis sinapis. Pusilla hic sanctis requies, longus labor, sed postea dicitur illis"ut requiescant a laboribus suis". Erant enim qui ueniebant, et rediebant multi, et nec manducandi spatium habebant. In arca Noe animalia quae intus erant foris nitebantur, et quae foris erant intro erumpebant. Sic nimirum agitur in ecclesia. Iudas recessit, latro accessit. Quamdiu receditur a fide nec ecclesia requiescet sine moerore."Rachel plorans filios suos" nolet"consolari". Non est hic conuiuium in quo bibitur uinum nouum. Quando cantabitur"canticum nouum" in coelo nouo et terra noua ab hominibus nouis,"cum mortale hoc induerit immortalitatem"?». [FG2014]*

^BK ¶Codd. : Li447 ( 30ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹⁴⁹ Ecclesie] in Ecclesia Ed1953

^marg.| {CMC6d5.14} BEDA. − Christum autem petentem deserta gentium, multe fidelium caterve relictis menibus prisce conversationis sequuntur.^BL ^cl

^cl ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 511.882-885: «Iuxta uero leges allegoriae petentem deserta gentium christum multae fidelium cateruae relictis moenibus priscae conuersationis neglecto que uariorum dogmatum praesidio sequuntur et qui pridem notus in iudaea deus postquam dentes iudaeorum arma et sagittae et lingua eorum machera acuta facta est exaltatus est super caelos deus et super omnem terram gloria eius». [FG2017]

^BL ¶Codd. : Li447 ( 30ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

Numérotation du verset Mc. 6,
distinctio 6

^marg.| {CMC6d6.1} THEOPHYLACTUS. − Preponens Dominus quod utilius est, scilicet cibum sermonis Dei, deinde etiam corporalem cibum prebuit turbe, ad cuius narrationem evangelista accedit, dicens:^BM ^cm

^cm ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 36), PG 123, 556B7-13. [CGC2015]

^BM ¶Codd. : Li447 ( 30ra ) Ed1953 {MM2019}

Numérotation du verset Mc. 6,35

Et cum¹⁵⁰* hora multa fieret, accesserunt discipuli eius dicentes: Desertus est locus hic.

¹⁵⁰ cum Li447 Li447@ ] + iam Ed1953 cum Weber

Numérotation du verset Mc. 6,36

[...]

^marg.| {CMC6d6.2} BEDA. − Horam multam¹⁵¹ vespertinum tempus dicit. Unde Lucas dicit¹⁵² ^cn: « Dies autem ceperat declinare ».^BN ^co

^cn Lc. 9, 12.

^co ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 511.892-893: «Horam multam uespertinum tempus dicit luca teste qui ait: dies autem coeperat declinare, et accedentes duodecim dixerunt illi: dimitte turbas, et cetera». [FG2017]

^BN ¶Codd. : Li447 ( 30ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹⁵¹ multam] multum Mt366

¹⁵² Unde Lucas dicit] om. hom. Li447

^marg.| {CMC6d6.3} THEOPHYLACTUS. − Vide autem quomodo discipuli Christi circa hominum amorem proficiunt. Turbarum enim miserti accedunt ad Christum et pro eis intercedunt. Dominus autem temptavit eos si eius virtutem tantam esse cognoverant quod turbas pascere posset.^BO ^cp
Unde sequitur:

^cp ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 35-37), PG 123, 553B7-13. [CGC2015]

^BO ¶Codd. : Li447 ( 30ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

Numérotation du verset Mc. 6,37

Et respondens ait illis: Date eis manducare.

^marg.| {CMC6d6.4} BEDA. − Provocat etiam apostolos, hoc dicens, ad fractionem panis ut illis se non habere testantibus magnitudo signi notior fieret.^BP ^cq

^cq ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 512.899-900: «Prouocat apostolos ad fractionem panis ut illis se non habere testantibus magnitudo signi notior fiat simul insinuans quia cotidie per eos ieiuna nostra sunt corda pascenda uidelicet cum eorum uel exemplis uel litteris ad amanda caelestia suscitamur». [FG2017]
<cuius fons> = Hieronymus, In Mt., lib. II, CCSL 77, p. 121.1236-1238: «prouocat apostolos ad fractionem panis ut illis se non habere testantibus magnitudo signi notior fiat».
<Paral. Thomae de Aquino> CMT14,15-21 distinctio 4.2 (Hieronymus ); CMC6,35-44 distinctio 6.10 (Beda) [MM2019]

^BP ¶Codd. : Li447 ( 30ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d6.5} THEOPHYLACTUS. − Discipuli autem arguebant eum tamquam ignorantem quid illis esset necessarium ad tantam multitudinem turbarum pascendam. Unde turbati respondent.^BQ ^cr
Sequitur enim:

^cr ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 37), PG 123, 553B14-18. [CGC2015]

^BQ ¶Codd. : Li447 ( 30ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

Et dixerunt¹⁵³ ei: Euntes emamus denariis ducentis¹⁵⁴* panes et dabimus illis manducare.

¹⁵³ Dixerunt Li447@ Weber ] dixit Li447

¹⁵⁴ denariis ducentis] inv. Ed1953 cum Clementina

^marg.| {CMC6d6.6} AUGUSTINUS. De consensu evangelistarum. − Hoc Philippus apud Ioannem respondet. Sed Marcus a discipulis responsum esse commemorat, volens intelligi hoc ex ore ceterorum Philippum respondisse quamquam et pluralem numerum pro singulari usitatissime ponere potuerit.
Sequitur:

Numérotation du verset Mc. 6,38

Et dicit eis: Quot panes habetis ? Ite et videte.

^marg.| Hoc a Domino factum esse ceteri evangeliste pretermiserunt.
Sequitur:

Et cum cognovissent dicunt: Quinque et duos pisces.

^marg.| Quod Andreas apud Ioannem de quinque panibus et duobus piscibus suggesserit¹⁵⁵*, hoc¹⁵⁶ ceteri evangeliste pluralem numerum pro singulari ponentes, ex discipulorum persona retulerunt.
Sequitur:

¹⁵⁵ suggesserit] suggesserat Ed1953

¹⁵⁶ hoc] hic Li447

Numérotation du verset Mc. 6,39

Et precepit illis ut accumbere facerent omnes secundum contubernia super viride fenum.

Numérotation du verset Mc. 6,40

Et discubuerunt in partes per centenos et quinquagenos.

^marg.| Quod autem Lucas dicit quinquagenos iussos esse discumbere, Marcus vero quinquagenos et centenos, ideo non hic¹⁵⁷* movet¹⁵⁸ quia unus partem dixit¹⁵⁹*, alter totum. Qui enim de centenis retulit, hoc retulit quod ille pretermisit.^BR ^cs

^cs ¶Fons: Augustinus Hipponensis , De consensu evangelistarum, lib. 2, c. 46, § 96, p. 204.13-205.24: «Deinde quod philippus aput iohannem respondit, hoc Marcus a discipulis responsum esse commemorat uolens intellegi hoc ex ore ceterorum philippum respondisse, quamquam et pluralem numerum pro singulari usitatissime ponere potuerunt. quid ergo ait philippus? ducentorum denariorum panes non sufficiunt eis, ut unusquisque modicum quid accipiat, hoc et dicere quod ait Marcus: euntes ememus ducentis denariis panes et dabimus eis manducare. quod autem commemorat idem Marcus dixisse dominum: quot panes habetis? praetermiserunt ceteri. quod autem andreas aput iohannem de quinque panibus et duobus piscibus suggessit, hoc ceteri pluralem numerum pro singulari ponentes ex discipulorum persona rettulerunt. et Lucas quidem responsionem philippi et responsionem andreae in unam sententiam constrinxit. quod enim ait: non sunt nobis plus quam quinque panes et duo pisces, andreae rettulit responsionem; quod uero adiunxit: nisi forte nos eamus et emamus in omnem hanc turbam escas, uidetur ad responsionem philippi pertinere, nisi quod de ducentis denariis tacuit. quamquam et in ipsius andreae sententia potest hoc intellegi; cum enim dixisset: est puer unus hic, qui habet quinque hordiacios et duos pisces, adiunxit etiam ipse: sed haec quid sunt inter tantos? hoc est dicere: nisi forte nos eamus et emamus in omnem hanc turbam escas. ex qua uniuersa uarietate uerborum, rerum autem sententiarum que concordia satis apparet salubriter nos doceri nihil quaerendum in uerbis nisi loquentium uoluntatem, cui demonstrandae inuigilare debent omnes ueridici narratores, cum de homine uel de angelo uel de deo aliquid narrant; horum enim uoluntas uerbis promi potest, ne de ipsa inter se aliquid discrepent. sane praetermittere non oportet hoc loco intentum et ad cetera quae talia forte occurrerint facere lectorem, quia Lucas dixit quinquagenos iussos esse discumbere, Marcus uero et quinquagenos et centenos. quod hic ideo non mouet, quia unus partem dixit, alter totum. qui enim etiam de centenis rettulit, hoc rettulit quod ille praetermisit; nihil itaque contrarium est. uerum tamen si alius de quinquagenis tantum commemoraret, alius tantum de centenis, ualde uideretur esse contrarium; nec facile dinosceretur utrumque dictum esse, unum autem ab altero, alterum ab altero esse commemoratum; et tamen adtentius consideratum inueniri debuisse quis non fateatur? hoc ideo dixi, quia existunt saepe aliqua eiusmodi, quae parum intendentibus et temere iudicantibus contraria uideantur et non sint». [FG2015]
<Paral. Thomae de Aquino> CIO6,1-14 [MM2019]

^BR ¶Codd. : Li447 ( 30ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹⁵⁷ hic Mt366] hoc Li447 Ed1953

¹⁵⁸ movet] monet Li447

¹⁵⁹ dixit] dicit Ed1953

^marg.| {CMC6d6.7} THEOPHYLACTUS. − [1] Per hoc autem datur intelligi quod sequestratim ¹⁶⁰* discubuerunt per partes et partes [2] - in greco enim quod hic dicitur secundum contubernia duplicatur - [3] ac si diceretur ‘per ¹⁶¹ contubernia et contubernia’ ¹⁶² . ^BS ^ct
Sequitur:

^ct ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 40), PG 123, 556B1.C3-7 [CGC2015]: «[1]"Καὶ ἀνέπεσον πρασιαὶ πρασιαί, ἀνὰ ἑκατὸν καὶ ἀνὰ πεντήκοντα". [...] Τέλος μέντοι ἀνακλίνει πάντας ἐπì τῷ χόρτῳ διακεχωρισμένους. [3] Τοῦτο γάρ ἐστι τò συμπόσια συμπόσια, ἀντὶ τοῦ τραπέζας διαφόρους. Τοῦτο δὲ σημαίνει καὶ τὸ πρασιαὶ ἀνέπεσον, τουτἐστι διάφορα κόμματα καὶ μέρη». [MM2019]
¶Nota Thomas ne se contente pas de traduire Théophylacte. Il commente la syntaxe de la version grecque du texte biblique avec celle de la Vulgate, d’où l’incise explicative [2], propre à la Catena que nous avons placée entre tirets cadratins. [MM2019]

^BS ¶Codd. : Arag3 (53ra) Li447 ( 30va ) Mt366 Urb26 Ed1546 Ed1612 Ed1657 (34rb) Ed1953 {MM2019}

¹⁶⁰ sequestratim] sequestrati Ed1546 Ed1657 , separatim Ed1570 Ed1953

¹⁶¹ per] om. Arag3

¹⁶² In greco... contubernia] quod enim hic dicitur per contubernia , in greco geminate [-ta Ed1570 Ed1612] dicitur, symposia symposia hoc est per distributa convivia Ed1570 Ed1612 Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,41

Et acceptis quinque panibus et duobus piscibus, intuens in celum, benedixit et fregit panes et dedit discipulis suis¹⁶³* ut ponerent ante eos et duos pisces divisit omnibus¹⁶⁴.

¹⁶³ suis] om. Ed1570 Ed1612 Ed1953

¹⁶⁴ et duobus piscibus... divisit omnibus] etc. Ed1546 Ed1657

^marg.| {CMC6d6.8} CHRYSOSTOMUS. ¹⁶⁵* − Decenter autem in celum ¹⁶⁶ aspexit quia in deserto, manna accipientes Iudei de Deo dicere attentaverunt¹⁶⁷ ^cu: « Numquid poterit dare panem¹⁶⁸? » Ne vero hoc contingat, antequam faceret, ad Patrem retulit quod erat facturus.^BT ^cv

^cu Ps. 77, 20.

^cv ¶Fons^G: <revera> Catena Graecorum Patrum in Marcum (Mt 14, 22), [CPG C125.1]: Vat. gr. 756 f. 116r19-35 ; [CPG C125.2]: Cramer, p. 328.1-8 ; Possinus, p. 135 (Victor Antiochenus): «‘Ἀναβλέψας εἰς τὸν οὐρανὸν εὐλόγησεν’ εἰκότως*, ἐπειδὴ γὰρ κατὰ τὴν ἔρημον τοῦ Θεοῦ τὸ μάννα παρέχοντος αὐτοῖς, οἱ Ἰσραηλῖται ἐτόλμησαν εἰπεῖν περὶ αὐτοῦ**, μὴ καὶ ἄρτον δύναται δοῦναι;’ ἵνα μὴ δόξῃ ἐπὶ τοῦτο χωρεῖν αὐτὸς, ὡς ἂν μείζονα τοῦ Θεοῦ ποιῶν ἑαυτὸν [+ σφόδρα Cramer] τῶν Ἰουδαίων πολλὰς κατ’ αὐτοῦ πλέκειν ἀφορμὰς ἐπιχειρούντων, πρὸ τοῦ ποιῆσαι, ἐπὶ τὸν Πατέρα ἀνήνεγκε τὸ γινόμενον».
* Ἀναβλέψας... εἰκότως] εἰκότως νῦν μάλιστα ἀναβλέψας εἰς τὸν οὐρανὸν ἔδειξεν ὅτι τῷ Πατρὶ τὸ γινόμενον ἀνατίθεται Cramer
** περὶ αὐτοῦ] πρὸς αὐτὸν Cramer
<non hab.> Pas de source identifiée par Lamb2012; Chrysostomus, Catholiclibrary.org [ADL2019] [MM2019]

^BT ¶Codd. : Arag3 (53ra) Li447 ( 30vb ) Urb26 Ed1546 Ed1570 Ed1612 Ed1953 {MM2019}

¹⁶⁵ Chrysostomus Li447 ] + In Matthaeum Ed1953

¹⁶⁶ celum] illum Urb26

¹⁶⁷ attentarunt Arag3 Li447 ] attentaverunt Ed1546 Ed1570 Ed1953 , atteptarunt Urb26

¹⁶⁸ dare panem] panem dare in deserto Arag3

^marg.| {CMC6d6.9} THEOPHYLACTUS. − Intuetur etiam in celum ut nos instrueret a Deo petere escam et non a diabolo, sicut faciunt illi qui alienis iniuste laboribus nutriuntur. Ex hoc etiam turbis tunc innuit quod non esset Deo contrarius sed Deum invocaret. Dat autem panem discipulis apponendum turbis ut, tractando panem, non dubium illis¹⁶⁹* miraculum videatur.
Sequitur:

¹⁶⁹ illis] sed Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,42

Et manducaverunt omnes et saturati sunt.

Numérotation du verset Mc. 6,43

Et sustulerunt reliquias fragmentorum duodecim cophinos etc.¹⁷⁰*

¹⁷⁰ etc.] om. Ed1953

^marg.| Duodecim cophini superabundant fragmentorum ut, quolibet apostolorum unum cophinum super humerum apportante, ineffabile miraculum videatur. Superabundantis enim virtutis erat non solum tot homines pascere sed et¹⁷¹ tantam superabundantiam relinquere fragmentorum. Moyses enim etsi manna dabat, secundum uniuscuiusque necessitatem illud largiebatur. Superfluum vero vermibus scaturiebat. Elias etiam viduam pascens, quantum ei erat sufficiens tribuebat. Iesus vero tamquam Dominus superabundanter operatur¹⁷²*^BU ^cw

^cw ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 41), PG 123, 556D3-557A6. [CGC2015]

^BU ¶Codd. : Li447 ( 30vb ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹⁷¹ et ] etiam Li447

¹⁷² operatur] operabatur Ed1953

^marg.| {CMC6d6.10} BEDA. − [1] Mystice autem die declinata turbas¹⁷³* salvator reficit quia vel fine seculorum propinquante, vel cum sol iustitie pro nobis occubuit, a spiritualis inedie sumus tabe salvati¹⁷⁴. Provocat apostolos ad fractionem panis, insinuans quod quotidie¹⁷⁵ per eos ieiuna sunt corda nostra pascenda, eorum scilicet litteris et exemplis. [2] Per quinque panes, quinque mosaice legis libri; per duos pisces, psalmi sunt et prophete figurati.^BV ^cx ^cy ^cz

^cx ¶Fons:

^cy [1] Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 511.894-512.903: «Die autem declinata turbas saluator reficit quia uel fine saeculorum propinquante uel cum sol iustitiae pro nobis occubuit a diutina spiritalis inediae sumus tabe saluati. Et respondens ait illis: date eis manducare, et cetera. Prouocat apostolos ad fractionem panis ut illis se non habere testantibus magnitudo signi notior fiat simul insinuans quia cotidie per eos ieiuna nostra sunt corda pascenda uidelicet cum eorum uel exemplis uel litteris ad amanda caelestia suscitamur».
<cuius fons> Cf. Hieronymus, In Mt., lib. 2, CCSL 77, p. 121.1236-1238: «Iesus autem dixit eis: non habent necesse ire; date illis uos manducare. non habent necesse diuersos cibos quaerere et emere cibi ignotos panes cum se cum habeant caelestem panem. date eis uos manducare. prouocat apostolos ad fractionem panis ut illis se non habere testantibus magnitudo signi notior fiat».
<Paral. Thomae de Aquino> CMT14,15-21 § 4.2 (Hieronymus ); CMC6,35-44 § 6.4 (Beda )

^cz [2] Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 513.938-941: «Per quinque uidelicet panes quinque mosaicae legis libri quibus diuinae aeternitatis cognitio mundi creatio procursus saeculi labentis et uera deo seruiendi religio generi humano innotuit; per duos uero pisces psalmi sunt et prophetae figurati qui eruditum in lege dei populum de promissione dominicae incarnationis noua gratiae dulcedine pascebant». [FG2017] [MM2019]

^BV ¶Codd. : Li447 ( 31ra ) Ed1953 {MM2019}

¹⁷³ turbas] + esurientes Ed1953

¹⁷⁴ salvati] salvatoris Li447*

¹⁷⁵ quotidie] quotidio Li447*

^marg.| {CMC6d6.11} THEOPHYLACTUS. − Vel duo¹⁷⁶ pisces sunt piscatorum sermones, scilicet epistole et¹⁷⁷ evangelium.^BW ^da

^da ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 41), PG 123, 557A9-10. [CGC2015]

^BW ¶Codd. : Li447 ( 31ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹⁷⁶ duo] duos Li447*

¹⁷⁷ et] om. Li447

Numérotation du verset Mc. 6,44

^marg.| {CMC6d6.12} BEDA. − Quia vero quinque sunt exterioris¹⁷⁸ hominis sensus, quinque millia viri Dominum secuti designant eos qui in seculari adhuc habitu positi exterioribus bene uti noverunt.^BX ^db

^db ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 514.1004-1007: «Quia quinque sunt exterioris hominis sensus quinque milia uiri dominum secuti designant eos qui in saeculari adhuc habitu positi exterioribus quae possident bene uti nouerunt». [FG2017]

^BX ¶Codd. : Li447 ( 31ra ) Ed1953 {MM2019}

¹⁷⁸ exterioris] exteriores Li447

^marg.| {CMC6d6.13} GREGORIUS. Moralium. ¹⁷⁹ − Diversi convivantium discubitus distinctiones Ecclesiarum, que unam catholicam faciunt, designant. Iubilei autem requies quinquagenarii numeri mysterio continetur; et quinquagenarius bis ducitur, ut ad centenarium perveniatur. Quia ergo prius a malo quiescitur opere, ut post anima plenius quiescat in cogitatione¹⁸⁰*, alii quinquagenarii, alii centeni discumbunt.^BY ^dc

^dc ¶Fons: Gregorius Magnus , Moralia in Iob, lib. 16, § 55, CCSL 143A, p. 838.1-18: «Quia ciuitates a conuiuentibus populis appellantur, non immerito ciuitatum nomine uerae sunt fidei ecclesiae designatae, quae in singulis mundi partibus positae unam catholicam faciunt, in qua fideles omnes de deo recta sentientes concorditer uiuunt. Hanc namque in evangelio dominus conuiuentium famulorum etiam per locorum distinctionem concordiam designauit, cum satiaturus de quinque panibus populum, quinquagenos per turmas uel centenos discumbere praecepit, ut uidelicet turba fidelium escam suam et locis disiuncta et moribus coniuncta perciperet. Iubilaei quippe requies quinquagenarii numeri mysterio continetur, et quinquagenarius bis ducitur ut ad centenarium perducatur. Quia ergo prius a malo quiescitur opere, ut post anima plenius quiescat in cogitatione, alii quinquageni, alii autem centeni discumbunt, quoniam sunt nonnulli qui iam a prauis actibus habent requiem operis et sunt nonnulli qui a peruersis cogitationibus habent iam requiem mentis». Cf. Beda , In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 513.965-967: «Diversi convivantium discubitus distinctos per orbem ecclesiarum conventus que unam catholicam faciunt designant». [FG2015] [MM2015]

^BY ¶Codd. : Li447 ( 31ra ) Ed1953 {MM2015}

¹⁷⁹ Moralium Ed1953 ] XVI° Moralium Li447

¹⁸⁰ cogitatione Li447 ] cognitione Ed1953

^marg.| {CMC6d6.14} BEDA. − Super fenum autem discumbentes dominicis pascuntur alimentis qui, per continentiam calcatis concupiscentiis, audiendis implendisque Dei verbis operam impendunt. Salvator autem non nova creat cibaria quia veniens in carne non alia quam¹⁸¹* predicata sunt predicat. Sed legis et prophetarum scripta quam sint mysteriis gratie gravida¹⁸²* demonstrat. Intuetur in celum¹⁸³ ut ibi lucem doceat esse querendam. Frangit et ante turbas ponenda distribuit discipulis quia sacramenta prophetie sanctis doctoribus, qui hec toto orbe predicent, patefecit. Quod turbis superest, a discipulis tollitur quia sacratiora¹⁸⁴* mysteria, que a rudibus capi nequeunt, non negligenter omittenda sed sunt inquirenda perfectis. Nam, per cophinos duodecim, apostoli et sequentes doctores figurantur, foris quidem hominibus despecti sed intus salutaris cibi¹⁸⁵ reliquiis cumulati. Constat enim cophinis opera servilia geri solere.^BZ ^dd

^dd ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 514.978-1003: «Et illi super uiride faenum discumbentes dominicis pascuntur alimentis qui per studium continentiae calcatis illecebris carnalium concupiscentiarum audiendis implendis que dei uerbis operam impendunt. Et acceptis quinque panibus et duobus piscibus intuens in caelum benedixit et fregit panes et dedit discipulis suis ut ponerent ante eos et duos pisces diuisit omnibus. Turbis esurientibus saluator non noua creat cibaria sed acceptis eis quae habuerunt discipuli benedicit quia ueniens in carne non alia quam praedicta sunt praedicat sed legis et prophetarum scripta quam sint mysteriis gratiae grauida demonstrat. Intuetur in caelum ut illuc dirigendam mentis aciem ibi lucem scientiae doceat esse quaerendam. Frangit et ante turbas ponenda distribuit discipulis quia sacramenta prophetiae sanctis doctoribus qui haec toto orbe praedicent patefacit. Et manducauerunt omnes et saturati sunt, et sustulerunt reliquias fragmentorum duodecim cophinos plenos et de piscibus. Quod turbis superest a discipulis sustollitur quia sacratiora mysteria quae a rudibus capi nequeunt non neglegenter omittenda sed sunt inquirenda perfectis. Nam per cophinos duodecim apostoli et per apostolos cuncti sequentium doctorum chori figurantur foris quidem hominibus despecti sed intus salutaris cibi reliquiis ad alenda humilium corda cumulati. Constat enim cophinis opera seruilia geri solere, sed ipse cophinos panum fragmentis impleuit qui infirma huius mundi ut fortia confunderet elegit». [FG2017]

^BZ ¶Codd. : Li447 ( 31ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

¹⁸¹ quam] + que Ed1953

¹⁸² sint mysteriis gratie - grauida] inv. Ed1953

¹⁸³ celum] + et Li447

¹⁸⁴ sacratiora] secretiora Ed1953

¹⁸⁵ cibi] coniec., cib3 Li447 Mt366

^marg.| {CMC6d6.15} HIERONYMUS. − Vel duodecim cophini pleni fragmentis colliguntur cum sint¹⁸⁶* super thronos iudicantes duodecim tribus Israel qui sunt fragmenta Abraham, Isaac et Iacob, quando ex Israel reliquie salve fient.^CA ^de

^de ¶Fons: Hieronymus ( pseudo) , In Mc., CCSL 82, p. 33.42-48: «Ut sequitur: Cum"quinque panibus et duobus piscibus" quinque milia uespera uitae pascentur, et"duodecim cophini", octaua uirtute, pleni fragmentis colliguntur; cum sint super thronos duodecim"iudicantes duodecim tribus Israhel", qui sunt fragmenta Abrahae, Isaac et Iacob. Quando"reliquiae saluae fient ex Israhel?" Quando"facie ad faciem" uidebimus quod"in lege Moysi et prophetis et psalmis" scriptum de Christo legimus». [FG2014]

^CA ¶Codd. : Li447 ( 31ra ) Ed1953 {MM2019}

¹⁸⁶ sint] sedent Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,
distinctio 7

^prol.| [Mc. 6, 47-56 legitur Sabbato in capite ieiunii; cf. Ordinarium OP 605]

^marg.| {CMC6d7.1} GLOSSA. ¹⁸⁷ − Dominus quidem in miraculo panum quod esset conditor rerum ostendit. Nunc autem in¹⁸⁸* ambulando super undas quod haberet corpus ab omni¹⁸⁹* peccatorum gravedine liberum edocuit. Et in placando ventos undarumque rabiem sedando¹⁹⁰ quod elementis dominaretur monstravit.^CB ^df
Unde dicitur:

^df ¶Fons: <revera> Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, lin. 1169: «Dominus quidem et in miraculo panum quod esset conditor rerum ostendit et in ambulando super undas quod haberet corpus ab omni peccatorum grauidine liberum edocuit et in placando uentos undarum que rabiem sedando quod elementis dominaretur monstrauit»
<potius quam> <ex quo> Glossa ordinaria (Mc. 6, 52) [Strasbourg, facsim., t. 4, p. 106b marg. (Beda)] ed. Gloss-e : «Beda: Miraculo panum quod esset rerum conditor ostendit. Ambulando super undas quod totum corpus habebat [haberet Cas434] liberum ab omni gravedine peccati. Placando ventos et undas quod elementis dominaretur ostendit [monstravit Cas234]».
¶Nota La Catena réfère à la Glose ordinaire qui cite Bède, mais la citation est établie de manière plus précise et plus complète à partir du texte original de Bède. [MM2019]

^CB ¶Codd. : Li447 ( 31rb ) Md214 Ed1953 {MM2019}

¹⁸⁷ Glossa] Ieronimus Md214

¹⁸⁸ in] om. Ed1953

¹⁸⁹ omni] omnium Ed1953

¹⁹⁰ sedando] sedendo Md214

Numérotation du verset Mc. 6,45

Et statim cegit discipulos¹⁹¹ suos ascendere navim ut precederent eum trans fretum ad Bethsaidam dum ipse dimitteret populum.

¹⁹¹ discipulos] om. Md214

^marg.| {CMC6d7.2} CHRYSOSTOMUS. − [c] Dimittit quidem populum in benedictione et aliquibus curationibus. [a] Cegit autem discipulos quia non de facili ab eo poterant separari. [b] Et hoc quidem tum¹⁹²* nimium affectum quem ad eum habebant , tum¹⁹³ quia sollicitabantur qualiter ad eos veniret.^CC ^dg

^dg ¶Fons^G: <revera> Catena Graecorum Patrum in Marcum (Mc. 6, 45), [CPG C125.1]: Vat. gr. 756, f. 117r1-5 ; Vat. gr. 1229, f. 97v50-98r2 ; [CPG C125.2]: Cramer, p. 329.15-23 ; Possinus, p. 138 (Victor Antiochenus):[a] «[+ Ἐπὶ τὸ πρότερον ἀπολύσαι τὰ πλήθη Cramer] ἠνάγκασεν [+ δὲ Cramer] αὐτοὺς, οὐκ ἀνεχομένους ἀποστῆναι ῥᾳδίως . [b] Τοῦτο μὲν διὰ τὴν διάθεσιν, τοῦτο δὲ καὶ ἀποροῦντας ὅπως ἃν ἔλθοι πρὸς αὐτούς · οὐκ εἰδότας ὅτι τούτου μάλιστα ἕνεκεν ὁ Κύριος ἐκέλευσεν αὐτοὺς [αυτοῖς Cramer] ἀπελθεῖν, ἵνα καὶ ἐπὶ τῶν ὑδάτων βαδίζοντα θεασάμενοι, μειζόνως μάθωσι τοῦ παρόντος τὸ μέγεθος. [c] Άπολύσας οὖν τοὺς ὄχλους ἐπὶ τὸ εὐλογεῖσθαι προσιόντων, ὡς εἰκὸς [+ ἢ καὶ ἐπὶ θεραπείαις τισὶν Vg1229] [+ τῶν δὲ καὶ ἐπὶ θεραπείᾳ τινὶ , ἀνῆλθεν εἰς τὸ ὄρος προσεύξασθαι· οἷα ἄνθρωπος εἰκὸς, ὁμοῦ Cramer] καὶ ἡμᾶς διδάσκων ἔχεσθαι τοῦ ἔργου τῆς προσευχῆς».
<non hab.> Pas de source identifiée par Lamb2012; Chrysostomus; Catholiclibrary.org. [ADL2019] [MM2019]

^CC ¶Codd. : Li447 ( 31rb ) Mt366 ( 119rb ) Ed1953 {MM2019}

¹⁹² tum] cum Li447 , tum propter Ed1953

¹⁹³ tum] cum Li447

^marg.| {CMC6d7.3} BEDA. − Merito autem movet quomodo Marcus dicat, peracto miraculo panum, discipulos venisse trans fretum ad Bethsaidam, cum videatur Lucas dicere quod in locis Bethsaida¹⁹⁴* factum fuerit miraculum illud. Nisi forte intelligamus quod Lucas ait in desertum locum, qui est Bethsaida, non ipsius intima civitatis, sed loca deserti ad eam pertinentis esse designata. Marcus autem dicit ut precederent eum ad Bethsaidam¹⁹⁵ ubi ipsa civitas notatur.^CD ^dh
Sequitur:

^dh ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 515.1045-516.1057: «Vbi merito mouet quomodo dicat marcus peracto discipulis miraculo panum uenisse trans fretum ad bethsaidam cum uideatur dicere lucas quod in locis bethsaida factum fuerit miraculum illud memorabile et refectio caelestis. Ait enim, assumptis illis secessit seorsum in locum desertum qui est bethsaida, quod cum cognouissent turbae secutae sunt illum, et excepit illos, et cetera quae sequuntur usque ad completam illam sacrae refectionis historiam. Nisi forte intellegamus in eo quod lucas ait, in locum desertum qui est bethsaida, non ipsius uicinia ciuitatis sed loca deserti ad eam pertinentis esse designata. Marcus enim dicit aperte quod praecederent eum ad bethsaidam ubi ipsius fines ciuitatis constat esse notatas, lucas uero qui non dicit, in locum desertum quae est bethsaida, sed qui est bethsaida, potest, ni fallor, recte intellegi quia non ipsam ciuitatem uoluerit intellegi sed locum desertum ipsius, id est ad eius confinia pertinentem». [FG2017]

^CD ¶Codd. : Li447 ( 31va ) Ed1953 {MM2019}

¹⁹⁴ Bethsaida] Bethsaide Ed1953

¹⁹⁵ Bethsaid-] Bethaid- Li447 (quater)

Numérotation du verset Mc. 6,46

Et cum dimisisset eos, abiit in montem orare.

^marg.| {CMC6d7.4} CHRYSOSTOMUS. − Quod decet intelligere de Christo secundum quod est homo. Hoc etiam fecit instruens nos assiduos esse in oratione.^CE ^di

^di ¶Fons^G: <revera> Catena Graecorum Patrum in Marcum (Mc. 6, 45), [CPG C125.1]: Vat. gr. 756, f. 117r4 ; Vat. gr. 1229, f. 98r2-3 ; [CPG C125.2]: Cramer, p. 329.22-23 ; Possinus, (Victor Antiochenus p. 138): «οἷα εἰκὸς ὡς ἄνθρωπος* ἡμᾶς διδάσκων ἔχεσθαι τοῦ ἔργου τῆς προσευχῆς».
* οἷα ... ἄνθρωπος] ὡς εἰκὸς καὶ Vg756
<non hab.> Pas de source identifiée par Lamb2012; Catholiclibrary.org. [ADL2019] [MM2019]

^CE ¶Codd. : Li447 ( 31va ) Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d7.5} THEOPHYLACTUS. − Dimissa autem turba, ascendit orare requiem enim et silentium oratio exigit.^CF ^dj

^dj ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 46), PG 123, 557C10-12. [CGC2015]

^CF ¶Codd. : Li447 ( 31va ) Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d7.6} BEDA. − [b] Non omnis autem qui orat ascendit in montem; sed qui bene orat, qui Deum orando querit; qui vero de divitiis aut honore seculi, aut¹⁹⁶* inimici morte obsecrat, ipse in infimis iacens viles ad Deum preces mittit. [a] Quare autem Dominus dimisso populo in montem oraturus abierit, Ioannes declarat dicens^dk: « Iesus ergo¹⁹⁷, cum cognovisset quia venturi essent ut raperent eum et facerent eum regem, fugit iterum in montem ipse solus ».^CG ^dl
Sequitur:

^dk Io. 6, 15.

^dl ¶Fons: [a] Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 515.1014-1019: «Quare coegerit discipulos ascendere nauem et ipse mox dimisso populo in montem oraturus abierit iohannes manifeste declarat qui completa refectione illa caelesti continuo subiecit: iesus ergo cum cognouisset quia uenturi essent ut raperent eum et facerent eum regem fugit iterum in montem ipse solus». [b] Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 516.1066-1072: «Et cum dimisisset eos abiit in montem orare. Non omnis qui orat ascendit in montem. Est enim oratio quae peccatum facit. Sed qui bene orat qui deum orando quaerit hic a terrenis ad superiora progrediens uerticem curae sublimioris ascendit. Qui uero de diuitiis aut de honore saeculi aut certe de inimici morte sollicitus obsecrat ipse in infimis iacens uiles ad deum preces mittit». [FG2017]

^CG ¶Codd. : Ber111 Cbg132 Li447 Gz378 V10650 Ed1953 {MM2019} {MM2021}

¹⁹⁶ aut] + de Ed1953

¹⁹⁷ ergo] vero Gz378

Numérotation du verset Mc. 6,47

Et cum¹⁹⁸ sero esset, erat^{|pecia 8|} ¹⁹⁹ navis in medio mari et ipse solus in terra²⁰⁰.

¹⁹⁸ cum] om. Gz378

¹⁹⁹ pecia 8] Ber111 Gz378 Li447 Mt366 V10650

²⁰⁰ in terra] etc. Li447

^marg.| {CMC6d7.7} THEOPHYLACTUS. − Permisit autem Dominus periclitari discipulos ut fierent patientes²⁰¹*. Unde non statim eis astitit sed per totam noctem²⁰² periclitari permisit ut²⁰³ doceret eos patienter exspectare et non a principio in tribulationibus sperare²⁰⁴* subsidium.^CH ^dm
Sequitur enim:

^dm ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 47-48), PG 123, 557C12-D2. [CGC2015]

^CH ¶Codd. : Ber111 Cbg132 Gz378 Li447 Mt366 Ed1953 {MM2019} {MM2021}

²⁰¹ fierent patientes] inv. Ed1953

²⁰² totam noctem] inv. Gz378

²⁰³ ut doceret] audoceret cacogr. Gz378

²⁰⁴ in tribulationibus - sperare] inv. Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,48

Et videns eos laborantes in remigando. Erat enim ventus contra²⁰⁵* eis. Et circa quartam vigiliam noctis venit ad eos ambulans super²⁰⁶* mare.

²⁰⁵ contra Li447 V10650 ] contrarius Ber111 Cbg132 Gz378 Ed1953 , Ber111@Cbg132@ Gz378@ Li447 @ Mt366 @ V10650 @

²⁰⁶ super] supra Ed1953

^marg.| {CMC6d7.8} CHRYSOSTOMUS. − [b] Quatuor vigilias noctis dicit Sacra Scriptura, unamquamque dividens in tres horas [a] unde quartam vigiliam dicit que est post horam nonam, scilicet in hora decima vel posteriori hora.^CI ^dn
Sequitur:

^dn ¶Fons^G: <revera> Catena Graecorum Patrum in Marcum [CPG C125.1] (Mc. 6, 48) : Vat. gr. 756, f. 117r26-34 : «[a] Tετάρτην δὲ φυλακὴν λέγει τὴν ἐνάτην μετὰ τὴν ὥραν , ἤτοι τὴν δεκάτην ἢ τὴν μετ’ ἐκείνην [b] τέσσαρας γὰρ φυλακὰς ἡ θεῖα γραφὴ λέγει τῆς νυκτὸς εἰς τρεῖς τὰς ὥρας ἑκάστην διαιροῦσα φυλακὴν».
<vel> [CPG C125.2]: Cramer, p. 330.12-15 ; Possinus, p. 138: «[b] Tέσσαρας ἡ θεία γραφὴ φυλακὰς λέγει τῆς νυκτὸς, εἰς τρεῖς τὰς ὥρας, ἑκάστην διαιροῦσα, [a] τετάρτην οὖν λέγει τὴν μετὰ τὴν ἐννάτην ὥραν τὴν δεκάτην ἢ τὴν μετ’ ἐκείνην , ὡς ἂν εἴπωμεν οὕτω καλοῦσα».
<cuius fons> Theodorus Mopsuestensis , Fragmenta in Matthaeum [CPG 3840] (Mt. 14, 25), ed. J. Reuss, Matthäus-Kommentare aus der griechischen Kirche, Berlin, 1957, p. 124, n° 78.1-2: «Τετάρτην λέγει φυλακὴν τῆς νυκτὸς τὴν τριωρίαν τὴν μετὰ τὴν ἐνάτην ὥραν τῆς νυκτός». [ADL2019] [MM2019]

^CI ¶Codd. : Ber111 Cbg132 Gz378 Li447 V10650 Ed1953 {MM2019} {MM2021}

Et volebat preterire eos.

^marg.| {CMC6d7.9} AUGUSTINUS. De consensu evangelistarum. ²⁰⁷ − Quomodo autem hoc intelligere potuerunt nisi quia in diversum ibat, eos volens²⁰⁸ tamquam alienos preterire²⁰⁹*, a quibus ita non agnoscebatur ut phantasma putaretur.^CJ ^do
Sequitur enim:

^do ¶Fons: Augustinus Hipponensis , De consensu evangelistarum, lib. 2, c. 47, § 99, p. 207.1-4: «Quomodo enim hoc intellegere potuerunt, nisi quia in diuersum ibat eos uolens tamquam alienos praeterire, a quibus ita non agnoscebatur, ut phantasma putaretur? quod ad mysticam significationem referri quis usque adeo tardus est ut nolit aduertere? sed tamen turbatis et exclamantibus subuenit dicens: fidite, ego sum, nolite timere». [FG2014]

^CJ ¶Codd. : Ber111 Cbg132 Li447 ( 32ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019} {MM2021}

²⁰⁷ De consensu evangelistarum] De verbis Domini Cbg132 , om. Ber111

²⁰⁸ eos volens] inv. Li447

²⁰⁹ tamquam alienos – preterire] inv. Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,49

At illi ut viderunt eum ambulantem super²¹⁰* mare, putaverunt phantasma esse et exclamaverunt.

²¹⁰ super] supra Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,50

Omnes enim eum viderunt²¹¹* et²¹² conturbati sunt.

²¹¹ eum viderunt]qui viderunt eum Ber111, inv. Ed1953

²¹² et] om. Ber111

^marg.| {CMC6d7.10} THEOPHYLACTUS. − Vide autem quoniam cum Christus debebat eorum pericula compescere, tunc maiorem eis incutit timorem. Sed statim per vocem confortavit eos.^CK ^dp
Sequitur enim:

^dp ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 49), PG 123, 557D2-6. [CGC2015]

^CK ¶Codd. : Ber111 Cbg132 Li447 Mt366 Ed1953 {MM2019} {MM2021}

Et statim locutus est cum eis et dixit eis: Confidite, ego sum, nolite timere.

^marg.| {CMC6d7.11} CHRYSOSTOMUS. − [b] Statim autem in voce cognoverunt eum [a] et timor solutus est.^CL ^dq

^dq ¶Fons^G: <revera> Catena Graecorum Patrum in Marcum (Mc. 6, 49-50), [CPG C125.2]: Cramer, p. 332.2-6 : «οὕτω γὰρ μᾶλλον ἠσμένησαν αὐτοῦ τὴν παρουσίαν. ἐπειδὴ δὲ ἐβόησαν,[a] ἔλυσεν αὐτῶν τὸν φόβον, εἰπών· “θαρσεῖτε, ἐγώ εἰμι, μὴ φοβεῖσθε. [b] οὐδὲ γὰρ ἃν ἐγίνωσκον αὐτὸν διὰ τὸ παράδοξον τῆς βαδίσεως, καὶ διὰ τὸν καιρὸν, ἀλλὰ διὰ τῆς φωνῆς δῆλον ἑαυτὸν ἐποίει».
<cuius fons> Cf. Chrysostomus , In Mt., hom. 50 (51) § 1 (Mt. 14, 26-27), PG 58, 505 .47-52: «Εἶτα, ἐπειδὴ ἐβόησαν, φησὶν, Εὐθέως ἐλάλησεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς λέγων: Θαρσεῖτε, ἐγώ εἰμι: μὴ φοβεῖσθε. [a] Τοῦτο τὸ ῥῆμα τὸν φόβον ἔλυσε, καὶ θαῤῥῆσαι παρεσκεύασεν. [b] Ἐπειδὴ γὰρ ἀπὸ τῆς ὄψεως αὐτὸν οὐκ ἐγίνωσκον, καὶ διὰ τὸ παράδοξον τῆς βαδίσεως καὶ διὰ τὸν καιρὸν, ἀπὸ τῆς φωνῆς δῆλον ἑαυτὸν ποιεῖ».
<ex quo> Chrysostomus, In Mt., hom. 50 (Mt. 14, 25-26), Burgundionis versio, BAV, Vat. lat. 383, f. 164rb : «Deinde quia clamaverunt, ait: Confestim locutus est eis Ihesus dicens: Confidite ego sum ne timeatis. [a] Hoc verbum timorem solvit et confidere preparavit. [b] Quia enim a visu eum non cognoverunt et propter inopinabilem incessum et propter tempus a voce manifestum seipsum facit».
<non hab.> Vg756, Vg 358, Vg1229; Budapest, Univ., cod. gr. 1, ed. 1860, p. 149; Possinus.
<Paral. Thomae de Aquino> CMT14d5.13 (Chrysostomus)
¶Nota Cette sentence n’a pas d’équivalent dans la première recension de la CGP (cas unique dans la CMC). Elle pourrait s’expliquer par le recours à un manuscrit contenant une version intermédiaire entre la première et la seconde recension. Nous pensons qu’il s’agit plus probablement d’une reprise fortement travaillée de l’homélie de Chrysostome que Thomas cite dans la CMT à partir de Burgundio, mais en omettant l’idée que le Christ a été reconnu «par sa voix». Ici la sentence forgée souligne le lien de cause à effet entre la voix du Christ et la dissolution de la crainte. On notera que Burgundio est ici plus fidèle au grec que Thomas. [ADL2019] [MM2019]

^CL ¶Codd. : Cbg132 Li447 ( 32ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019} {MM2021}

^marg.| {CMC6d7.12} AUGUSTINUS. De consensu evangelistarum. − Quomodo ergo eos volebat preterire quos paventes ita confirmat nisi quia illa voluntas pretereundi ad eliciendum²¹³ illum clamorem valebat cui subveniri oportebat?^CM ^dr

^dr ¶Fons: Augustinus Hipponensis , De consensu evangelistarum, lib. 2, c. 47, § 99, p. 207.7-9: «Quomodo ergo eos uolebat praeterire quos pauentes ita confirmat, nisi quia illa uoluntas praetereundi ad eliciendum illum clamorem ualebat, cui subueniri oportebat !». [FG2014]*

^CM ¶Codd. : Li447 ( 32ra ) Mt366 Ed1953 {MM2019}

²¹³ eliciendum] elicidendum Li447

^marg.| {CMC6d7.13} BEDA. − Scripsit autem Theodorus Pharanitanus²¹⁴*, quondam episcopus, corporale pondus non habuisse Dominum secundum carnem sed, absque pondere, super mare ambulasse. Sed fides catholica pondus secundum carnem habere eum predicat²¹⁵. Ait enim ²¹⁶ Dionysius²¹⁷* ^ds: « Ignoramus qualiter, non infusis pedibus, corporale pondus habentibus et materiale onus, deambulat²¹⁸* in humidam et instabilem substantiam ».^CN ^dt

^ds Cf. Dionysius Areopagita, De divinis nominibus, lib. 2, § 9, ed. B. R . Suchla , Corpus dionysiacum 1, p. 133.8-12: «Καί τὸ μεν άνδρικώς αύτόν οὐσιωθῆναι μυστικῶς παρειλήφαμεν, άγνοοῠμεν δέ, ὅπως έκ παρθενικῶν αἱμάτων ἑτέρῳ παρά τὴν φύσιν Θεσμῷ διεπλάττετο καί όπως ἀβρόχοις ποσί σωματικόν ὄγκον ἔχουσι καί ὕλης βάρος ἐπεπόρευτο τὴν ὑγράν καὶ ἄστατον οὐσίαν καί τά άλλα, όσα της ύπερφυοῠς ἐστιν Ἰησοῠ φυσιολογίας». <non hab.> Dionysiaca, p. 102-103. [FG2017] [MM2017]*

^dt ¶Fons: Glossa ordinaria (Mc. 6, 49) [Strasbourg, facsim., t. 4, p. 106b marg. (Beda)] ed. Gloss-e : «Beda: Putaverunt phantasma. Adhuc heretici putant phantasma esse , nec veram carnem de virgine assumpsisse. Theodorus enim Pharanitanus episcopus scripsit pondus corporale, secundum carnem non habuisse Dominum, sed absque pondere et carne supra mare ambulasse. Fides autem catholica et pondus eum secundum carnem habuisse predicat, et onus corporeum et cum pondere et onere corporali incedere supra aquas non infusis pedibus. Unde Dionysius in opusculo De divinis nominibus ita ait: Ignoramus qualiter de virgineis sanguinibus alia lege preter naturalem formabatur, et qualiter non infusis pedibus corporale pondus habentibus et materiale onus, deambulabat in humidam et instabilem substantiam». <cuius fons > Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 517.1130-518.1141: «Denique theodorus pharanitanus quondam episcopus ita scripsit corporale pondus non habuisse secundum carnem dominum sed absque pondere et corpore super mare deambulasse. At contra fides catholica et pondus secundum carnem habere eum praedicat et onus corporeum et cum pondere atque onere corporali incedere super aquas non infusis pedibus. Nam dionisius egregius inter ecclesiasticos scriptores in opusculis de diuinis nominibus hoc modo loquitur: ignoramus enim qualiter de uirgineis sanguinibus alia lege praeter naturalem formabatur et qualiter non infusis pedibus corporale pondus habentibus et materiale onus deambulabat in umidam et instabilem substantiam». [FG2017]*
<Paral. Thomae de Aquino> CMT14d5.18 (Rabanus) . [MM2017]

^CN ¶Codd. : Arag3 Li447 ( 32ra ) Md214 Mt366 Ed1470 Ed1570 Ed1611 Ed1618 Ed1657 Ed1953 {MM2019}

²¹⁴ Theodorus Pharanitanus Ed1570 Ed1657 ] Theodorus Saranitanus Li447 Md214, Theodorus Saramianus Mt366, Theodorus Saratanus Ed1470, Theodorus Samaritanus Arag3 Ed1611 Ed1618, Theodotus Pharanitanus Ed1953

²¹⁵ eum predicat] inv. Md214

²¹⁶ Ait enim] Nam Ed1570 Ed1953

²¹⁷ Dionysius] + egregius inter ecclesiasticos scriptores, in opusculo De divinis nominibus hoc modo loquitur Ed1570 Ed1953

²¹⁸ deambulat] deambulabat Arag3 Ed1570 Ed1953

^marg.| {CMC6d7.14} THEOPHYLACTUS. − Deinde per introitum in naviculam Dominus compescuit tempestatem.
Sequitur enim:

Numérotation du verset Mc. 6,51

Et ascendit ad illos in navim et cessavit ventus.

^marg.| Magnum quidem miraculum est quod ambulat Dominus super mare, sed tempestas et venti contrarietas apposita fuerunt propter maius miraculum. Apostoli enim ex miraculo quinque panum non intelligentes Christi potentiam, nunc ex maris miraculo plenius cognoverunt.^CO ^du
Unde sequitur:

^du ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 50-51), PG 123, 557D6-13. [CGC2015]

^CO ¶Codd. : Li447 ( 32ra ) Mt366 ( 119vb ) Ed1953 {MM2019}

Et plus magis intra se stupebant.

Numérotation du verset Mc. 6,52

Non enim intellexerant de panibus

^marg.| {CMC6d7.15} BEDA. − [c] Stupebant quidem carnales adhuc discipuli virtutum magnitudinem, necdum²¹⁹* tamen in eo veritatem divine maiestatis cognoscere valebant.
Unde sequitur:

²¹⁹ necdum] nec Li447, nedum Ed1953

Erat enim cor eorum²²⁰ obcecatum.

²²⁰ cor eorum] inv. Mt366

^marg.| [a] Mystice autem labor discipulorum in remigando et ventus contrarius, labores sancte Ecclesie designat, que inter undas seculi adversantes et immundorum flatus spirituum, ad quietem patrie celestis pervenire conatur. Bene autem dicitur quia navis erat in medio mari²²¹* et ipse solus in terra quia nonnumquam Ecclesia tantis gentilium pressuris afflicta est ut redemptor ipsius eam prorsus deseruisse videretur. [b] Sed videt Dominus suos laborantes in mari quia eos ne in tribulationibus deficiant, sue respectu pietatis corroborat et aliquando manifesto adiutorio liberat. Quarta autem vigilia venit ad eos diluculo appropinquante quia cum homo mentem²²²* ad superni lumen presidii erexerit, aderit Dominus et temptationum pericula sopientur.^CP ^dv

^dv ¶Fons: [a] Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 516.1083-1091: «Labor discipulorum in remigando et contrarius eis uentus labores sanctae ecclesiae uarios designat quae inter undas saeculi aduersantis et immundorum flatus spirituum ad quietem patriae caelestis quasi ad fidam litoris stationem peruenire conatur. Vbi bene dicitur quia nauis erat in medio mari et ipse solus in terra quia non numquam ecclesia tantis gentilium pressuris non solum afflicta sed et foedata est ut, si fieri posset, redemptor ipsius eam prorsus deseruisse ad tempus uideretur». [b] Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 517.1102-1125: «Videt quippe dominus suos laborantes in mari quamuis ipse positus in terra quia, etsi ad horam differre uidetur auxilium tribulatis impendere, nihilominus eos ne in tribulationibus deficiant suae respectu pietatis corroborat et aliquando etiam manifesto adiutorio uictis aduersitatibus quasi calcatis sedatis que fluctuum uoluminibus liberat sicut hic quoque subsequenter insinuatur cum dicitur: et circa quartam uigiliam noctis uenit ad eos ambulans super mare. Quando ergo dicit quarta uigilia noctis uenisse ad eos dominum ostendit tota nocte periclitatos et extremo noctis tempore eis auxilium praebitum. Laborant ergo toto noctis opacae tempore sed diluculo appropinquante et lucifero solis diei que exortum promittente uenit dominus et superambulans tumida freti terga comprimit quia cum pressuris obsita fragilitas humana pusillitatem uirium suarum considerat nil erga se aliud quam tenebras angustiarum et aestus cernit hostium confligentium cum uero mentem ad superni lumen praesidii et perpetuae dona retributionis erexerit quasi inter umbras noctis repente exortum luciferi conspicit qui diem proximum nuntiet. Lucifer namque cum plurimum tres horas noctis, id est totam uigiliam matutinam, illuminare perhibetur aderit que dominus qui sopitis temptationum periculis plenam liberatis fiduciam suae protectionis attribuat.». [c] Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 519.1174-1177: «Sed carnales adhuc discipuli necdum hunc deum esse cognoscunt. Et quidem uirtutum magnitudinem stupebant necdum tamen in eo ueritatem diuinae maiestatis cognoscere ualebant». [FG2017]*

^CP ¶Codd. : Li447 ( 32ra ) Mt366 ( 119vb ) Ed1953 {MM2019}

²²¹ mari] maris Ed1953

²²² cum – homo mentem] inv. Ed1953

^marg.| {CMC6d7.16} CHRYSOSTOMUS. − Vel prima vigilia est usque ad diluvium, secunda usque ad Moysen, tertia usque ad²²³ adventum Domini, in quarta venit Dominus et discipulis locutus est.^CQ ^dw

^dw ¶Fons^G: <revera> Catena Graecorum Patrum in Marcum [CPG C125.1]: Vat. gr. 756, f. 117r34-36 ; [CPG C125.2]: Cramer, p. 330.7-11 : «Καὶ τάχα πρώτη [+ μὲν Cramer] φυλακὴ κατὰ τὸν τῆς ἀναγωγῆς λόγον [+ ἀπὸ Ἀδὰμ Cramer] μέχρι τοῦ κατακλυσμοῦ. Δευτέρα |+ δὲ ἀπὸ τοῦ κατακλυσμοῦ Cramer] μέχρι Μώσεως· τρίτη ἀπὸ Μώσεως μέχρι τῆς παρουσίας· καὶ τετάρτη ἐν ῇ ἐλθὼν τὸ πρωὶἐφίσταται Ἰησοῦς τοῖς μαθητευομένοις αὐτῷ*».
* ἐφίσταται…αὐτῷ] ἐφίσταται τοῖς μαθητευομένοις αὐτῷ ὁ Σωτῆρ Cramer
<non hab.> Pas de source identifiée par Lamb2012; Catholiclibrary. [ADL2019] [MM2019]

^CQ ¶Codd. : Li447 ( 32rb ) Ed1953 {MM2019}

²²³ ad] om. Li447

^marg.| {CMC6d7.17} BEDA. − [b] Sepe autem fideles in tribulatione positos superna pietas deseruisse visa est ut, quasi laborantes in mari discipulos preterire Iesus voluisse putaretur. [a] Adhuc autem heretici putant phantasma fuisse Dominum nec veram assumpsisse carnem de virgine.^CR ^dx

^dx ¶Fons: [a] Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 517.1128-1130: «Adhuc heretici putant fantasma fuisse dominum nec ueram assumpsisse carnem de uirgine». [b] Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 518.1147-1150: «Saepe enim ita fideles in tribulatione positos superna pietas deseruisse uisa est ut quasi laborantes in mari discipulos praeterire iesus uoluisse putaretur». [FG2017]

^CR ¶Codd. : Li447 ( 32rb ) Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d7.18} HIERONYMUS. − Dicit autem eis: C onfidite ego sum quia « videbimus eum sicuti est »^dy. Cessavit etiam ²²⁴* ventus et procella, Iesu sedente, id est regnante, in navi que est universalis²²⁵* Ecclesia.^CS ^dz

^dy 1Io. 3, 2.

^dz ¶Fons: Hieronymus ( pseudo) , In Mc., CCSL 82, p. 33.49-53: «Unde post haec,"quarta uigilia noctis", conpescit Iesus tumorem maris, ambulans super illud et dixit,"confidite, ego sum". Quia"uidebimus eum sicuti est". Tunc cessabit uentus et procella, Iesu sedente, id est regnante, in naui, quae est uniuersalis ecclesia». [FG2015]*

^CS ¶Codd. : Li447 ( 32rb ) Mt366 ( 119vb ) Ed1953 {MM2019}

²²⁴ etiam] autem Ed1953

²²⁵ universalis] universa Ed1953

^marg.| {CMC6d7.19} BEDA. − In quocumque etiam corde per gratiam sui adest amoris, mox universa vitiorum et adversantis mundi sive spirituum malignorum bella compressa quiescunt.^CT ^ea

^ea ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 518.1164-1167: «In quocumque enim corde deus per gratiam sui adest amoris mox uniuersa uitiorum et aduersantis mundi siue spirituum malignorum bella compressa quiescunt». [FG2017]*

^CT ¶Codd. : Li447 ( 32rb ) Mt366 ( 119vb ) Ed1953 {MM2019}

Numérotation du verset Mc. 6,
distinctio 8

^prol.| [Mc. 6, 47-56: legitur sabbato in capite ieiunii; cf. Ordinarium OP 605]

^marg.| {CMC6d8.1} GLOSSA<TOR>. − Quia evangelista exposuerat periculum quod discipuli in navigando sustinuerant et quomodo fuerant liberati, nunc ostendit quo navigando pervenerint, dicens:^CU ^eb

^eb ¶Fons: Nullus dehinc inventus nisi verissimiliter Glossator ipse, Thomas de Aquino.
<non hab.> Glossa ordinaria; PL; LLT; Hugo de S. Caro, Postille (loc. cit.), ALBERTUS MAGNUS, In Mc. 6, 47-48, ed. Borgnet, t. 21, p. 485. [MM2019]

^CU ¶Codd. : Li447 ( 32ra ) Mt366 ( 119vb ) Ed1953 {MM2019}

Numérotation du verset Mc. 6,53

Et cum transfretassent pervenerunt in terram Genezareth et applicuerunt.

^marg.| {CMC6d8.2} THEOPHYLACTUS. − [c] Post magnum autem spatium temporis ad predictum locum Dominus transfretavit. Et ideo evangelista subdit: [b]

Numérotation du verset Mc. 6,54

Cumque egressi essent²²⁶ de navi, continuo cognoverunt eum

²²⁶ essent Li447@ Weber ] om. Li447

^marg.| [a] scilicet nitore²²⁷* .^CV ^ec

^ec ¶Fons: [a] Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 52), PG 123, 557D14-16 : «ἔοικεν οὖν ὁ Χριστὸς καὶ διὰ τοῦτο συγχωρῆσαι αὐτοὺς πειρασθῆναι, ἴνα ἐπεὶ μὴ ἀπὸ τῶν ἂρτων αὐτὸν ἐπέγνωσαν, ἐπιγνῶσιν ἀπὸ τῆς θαλάσσης καὶ ὠφεληθῶσιν».
<non hab.> Gloss-e, LLT, Theophylactus in loc. cit. [MM2019]
[b-c] Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 53-56), PG 123, 560A2-3.10-13 . [CGC2015] [MM2019]
¶Nota Les trois derniers mots de la sentence ont fait hésiter toute la tradition manuscrite, indice d’une imprécision de l’antigraphe. La leçon incole, transmise aux éditeurs par l’édition princeps, est une lectio facilior, la plus conforme au sens du contexte immédiat du passage Théophylacte. Les lignes précédentes [a] indiquent plutôt que le Christ s’est fait connaître par les miracles de la mer apaisée et de la multiplication des pains; elles répondent mieux à la leçon nitore, expression conclusive synthétique attestée par les plus meilleurs témoins de la diffusion par exemplar. [MM2019].

^CV ¶Codd. : Arag3 Li447 ( 32va ) Md214 Mt366 ( 119vb ) Urb26 V794 V795 (38vb) V10650 Ed1470 Ed1953 {MM2019}

²²⁷ eum sc. nitore Li447 Mt366 Urb26 V10650 ( uitore )] eum sc. virore V795, scilicet eum Md214 , eum scilicet incole Ed1470 Ed1953 (iuxta sensum)

^marg.| {CMC6d8.3} BEDA. − Cognoverunt autem eum rumore non facie vel pro²²⁸* signorum magnitudine etiam²²⁹* vultu plurimis notus erat. Vide autem quanta fides sit hominum terre Genezareth ut non presentium tantum salute contenti sint²³⁰ sed mittant ad alias per circuitum civitates quo omnes currant ad medicum.^CW ^ed
Unde sequitur:

^ed ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 519.1181-1185: «Cognouerunt eum rumore non facie uel certe pro signorum magnitudine quae patrabat in populis etiam uultu plurimis notus erat. Et uide quanta fides sit hominum terrae gennesareth ut non praesentium tantum salute contenti sint sed mittant ad alias per circuitum ciuitates quo omnes currant ad medicum». <ex quo> Cf. Hieronymus, In Mt., lib. 2, CCSL 77, p. 126.1383-1388: «Cognouerunt eum rumore non facie, uel certe pro signorum magnitudine quae patrabat in populis etiam uultu plurimis notus erat. et uide quanta fides sit hominum terrae genesareth ut non praesentium tantum salute contenti sint sed mittant ad alias per circuitum ciuitates quo omnes currant ad medicum». [FG2017]

^CW ¶Codd. : Li447 ( 32va ) Mt366 ( 119vb ) Ed1953 {MM2019}

²²⁸ pro] pre Ed1953

²²⁹ etiam] om. Li447 , et Ed1953

²³⁰ sint] sunt Li447*

Numérotation du verset Mc. 6,55

Et percurrentes universam regionem illam, ceperunt in grabatis illos qui se male habebant, circumferre ubi audiebant eum esse.

^marg.| {CMC6d8.4} THEOPHYLACTUS. − Non enim ad domos invitabant eum ut curaret sed magis ipsi male habentes afferebantur²³¹* ad eum.
Unde etiam sequitur:

²³¹ afferebantur] afferebant Ed1953

Numérotation du verset Mc. 6,56

Et quocumque introibat in vicos aut in villas aut in civitates in plateis ponebant infirmos et deprecabantur eum ut vel fimbriam vestimenti eius tangerent.

^marg.| Miraculum enim quod circa mulierem hemorrhoissam contigerat, ad aures multorum devenerat et multam fidem eis dabat²³², ex qua sanabantur.^CX ^ee
Sequitur enim:

^ee ¶Fons^G: Theophylactus, Enarratio in Evangelium Marci (Mc. 6, 55-56), PG 123, 560A14-B3. [CGC2015]

^CX ¶Codd. : Li447 ( 32va ) Mt366 ( 119vb ) Ed1953 {MM2019}

²³² dabat] dadabat cacogr. Li447*

Et quotquot tangebant eum, salvi fiebant.

^marg.| {CMC6d8.5} BEDA. − Mystice autem fimbriam vestimenti eius, minimum mandatum intellige quod quicumque transgressus fuerit, minimus vocabitur in regno celorum vel assumptionem carnis, per quam venimus ad verbum Dei et illius postea fruimur maiestate.^CY ^ef

^ef ¶Fons: Beda Venerabilis, In Mc., lib. 2, c. 6, CCSL 120, p. 519.1181-1185: «Fimbriam uestimenti eius minimum mandatum intellege, quod qui transgressus fuerit minimus uocabitur in regno caelorum; uel adsumptionem corporis per quam uenimus ad uerbum dei et illius postea fruimur maiestate». [FG2017]

^CY ¶Codd. : Li447 ( 32vb ) Mt366 ( 120ra ) Ed1953 {MM2019}

^marg.| {CMC6d8.6} HIERONYMUS. − Quod autem dicitur: Et ²³³ quotquot tangebant eum, salvi fiebant , implebitur quando fugiet dolor et gemitus.^CZ ^eg

^eg ¶Fons: Hieronymus ( pseudo) , In Mc., CCSL 82, p. 33.54-55: «Unde sequitur: Et quotquot tangebant eum salui fiebant. Quando"fugiet dolor et gemitus Et conueniunt ad eum pharisaei et reliqua.». [FG2015]*

^CZ ¶Codd. : Li447 ( 32vb ) Mt366 ( 120ra ) Ed1953 {MM2019}

²³³ et] om. Li447

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Thomas de Aquino. Catena aurea (Mc. Capitulum 6 ), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=catena&numLivre=56&chapitre=56_6)

Signaler un complément d'information

Notes :

<56. - Marci evangelium**>

Capitulum 6

<56. Catena aurea in Marcum>

Capitulum 6