Hugo de Sancto Caro

Capitulum 3

Numérotation du verset Mc. 3,1 

Et introivit1 iterum in synagogam2
1 introivit ΩF ΩJ ΩL CorS1 Li447 Rusch Weber ] introiit Li447@ , intravit ΩV, + Ihesus ΩS |
2 in Cava Weber (Z G) Φ CorS1 ΩJ ΩL Li447 Li447@ ΩS ΩV] om. Rusch Weber |
et erat ibi homo
habens manum aridam.
Numérotation du verset Mc. 3,2 

Et observabant eum
si sabbatis curaret ut accusarent eum3.
3 eum Li447 Li447@ ΩJ ΩS ] illum ΩV ΩL Rusch Weber
Numérotation du verset Mc. 3,3 

Et ait homini habenti manum aridam:
Surge in medium4.
4 medium] medio ΩS ΩV
Numérotation du verset Mc. 3,4 

Et dicit eis: Licet sabbatis benefacere an male?
Animam salvam facere
an perdere?
At illi tacebant.
Numérotation du verset Mc. 3,5 

Et circumspiciens eos cum ira
contristatus5 super cecitatem6 cordis eorum dicit homini: Extende manum tuam.
5 contristatus ΩL ΩV Rusch Weber ] + est ΩS |
6 cecitatem ΩJ ΩL ΩV Rusch ] cecitate Li447 Li447@ Clementina Weber |
Et extendit
et restituta est manus illi7.
7 illi ΩL ΩS ΩV Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber ] illius ΩJ
Numérotation du verset Mc. 3,6 

Exeuntes autem
Pharisei statim 8 cum Herodianis
8 Pharisei statim ΩS ΩV Li447 Li447@ ] inv. ΩJ ΩL Rusch Weber
consilium9
9 consilium ΩL ΩV  Rusch Weber ] concilium ΩS
faciebant adversus eum
quomodo eum perderent.
Numérotation du verset Mc. 3,7 

Iesus autem10
10 Iesus autem ΩS ΩV Clementina ] Et Iesus ΩL Li447 Li447@ Rusch Weber
cum discipulis suis
secessit ad mare
et multa turba
a Galilea
et Iudea
secuta est eum
Numérotation du verset Mc. 3,8 

et11 ab Hierosolymis
11 et ΩJ ΩL ΩS Rusch Weber ] om. ΩV
et ab Idumea
et trans Iordanem.
Et qui circa Tyrum
et Sidonem
multitudo magna
audientes que faciebat
Numérotation du verset Mc. 3,9 

venerunt ad eum.
Et
dixit Iesus12* discipulis suis ut13 navicula
12 Iesus ΩS ΩV] om. ΩJ ΩL Linz447@ Li447 Rusch Weber |
13 ut] + in ΩV² |
sibi deserviret propter turbam ne comprimerent
eum.
Numérotation du verset Mc. 3,10 

Multos enim sanabat ita ut irruerent in eum ut illum tangerent.
Quotquot autem14 habebant plagas
14 autem Amiatinus Wordsworth (P9389 D H K To22 O R X Y) ΩJ ΩS ΩV Li447 Li447@] om. Cava Wordsworth (G Θ I L M Q T V Z) Sarum ΩL Rusch Weber
Numérotation du verset Mc. 3,11 

et spiritus immundi15
15 immundi ΩL Rusch Weber ] immundos ΩV ( super rasur. )
cum illum videbant16 procidebant ei et clamabant
16 videbant ΩJ ΩL ΩS Li447@ ΩV Weber ] viderent Rusch (hapax)
dicentes:
Numérotation du verset Mc. 3,12 

Tu es Filius Dei. Et vehementer comminabatur
eis
ne manifestarent
illum17.
17 illum ΩJ ΩL ΩS ΩV Rusch Weber ] eum Li447 Li447@
Numérotation du verset Mc. 3,13 

Et ascendens
in montem vocavit
ad se
quos voluit ipse
et venerunt ad eum18.
18 eum ΩL ΩS ΩV Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber] ipsum ΩJ
Numérotation du verset Mc. 3,14 

Et fecit ut essent duodecim cum illo
et ut mitteret eos predicare.
Numérotation du verset Mc. 3,15 

Et dedit illis potestatem curandi infirmitates19 et eiciendi demonia.
19 infirmitates] infirmitatē ΩS
Numérotation du verset Mc. 3,16 

Et imposuit Simoni nomen Petrus
Numérotation du verset Mc. 3,17 

et
Iacobum
Zebedei
et Ioannem
fratrem Iacobi et imposuit eis nomina Boanerges quod est filii tonitrui,
Numérotation du verset Mc. 3,18 

et Andream
et Philippum
et Bartholomeum
et Mattheum
et Thomam
et Iacobum Alphei
et Thadeum20
20 Thadeum] scrips., Thaddeum ΩJ Weber , Tadeum ΩS, Thatheum hic et infra in glosa Rusch
et21 Simonem Cananeum22
21 et ΩL Li447 ΩJ ΩS ΩV Rusch Weber] om. Li447@ |
22 C(h)ananeum ΩL ΩJ ΩV Rusch Weber ] Chaneum ΩS |
Numérotation du verset Mc. 3,19 

et Iudam
Scarioth
qui tradidit23 illum.
23 tradidit Li447@ ΩJ ΩS ΩV Rusch ] et praem. ΩL Weber
Numérotation du verset Mc. 3,20 

Et veniunt ad domum
et convenit
iterum turba
ita ut non possent neque panem
manducare.24
24 panem manducare] inv. ΩV
Numérotation du verset Mc. 3,21 

Et cum audissent
sui
exierunt25
25 sui exierunt Cor1 (lectio certior) Rusch Weber ] discipuli praem. ΩS ΩV
tenere eum.
Dicebant enim:
Quoniam in furorem versus est.
Numérotation du verset Mc. 3,22 

Et scribe
qui ab Hierosolymis
descenderant dicebant:
Quoniam26
26 Quoniam ΩS ΩL] om. ΩV
Beelzebub
habet et quia in principe demoniorum27 eicit demonia.
27 demoniorum Cor3 (al.) ΩL ΩS ΩV Rusch ] demonum ΩJ
Numérotation du verset Mc. 3,23 

Et convocatis eis
in parabolis
dicebat illis: Quomodo
potest Satanas Satanan eicere?
Numérotation du verset Mc. 3,24 

Et si regnum
in se dividatur
non potest stare regnum illud.28
28 stare - regnum illud ΩS] inv. ΩS
Numérotation du verset Mc. 3,25 

Et si domus
super29
29 super ΩJ ΩL ΩS Rusch Weber ] supra Li447@ ΩV
semetipsam30 dispertiatur
30 semetipsam ΩL ΩS] se ipsam ΩV
non potest31 domus illa stare.
31 potest Li447@ ΩS ΩV (pt) Rusch Clementina ] poterit ΩJ ΩL Weber
Numérotation du verset Mc. 3,26 

Et
si Satanas
consurrexerit in
semetipsum, dispertitus est et non poterit32 stare sed finem habet.
32 poterit ΩJ ΩL Li447@ ΩS ΩV Rusch ] potest Weber
Numérotation du verset Mc. 3,27 

Nemo potest
vasa
fortis
ingressus in domum33 diripere,
33 ingressus in domum ΩJ ΩL ΩS ΩV Rusch Weber ] inv. Li447@
nisi prius fortem34
34 fortem] fortē ΩS forte ΩV
alliget
et tunc domum eius35 diripiet.
35 eius ΩJ ΩL Li447@ ΩS ΩV Weber ] om. Rusch
Numérotation du verset Mc. 3,28 

Amen dico vobis
quoniam omnia dimittentur
filiis hominum
peccata
et blasphemie
quibus blasphemaverint36.
36 blasphemaverint ΩL Li447@ ΩV Rusch Clementina Weber ] blasphemaverunt ΩJ, et praem. Li447, blasphemav’nt ΩS
Numérotation du verset Mc. 3,29 

Qui autem blasphemaverit
in Spiritum sanctum,
non habet37 remissionem in eternum
37 habet ΩL Rusch Weber ] habebit ΩS ΩV
sed reus erit
eterni delicti.
Numérotation du verset Mc. 3,30 

Quoniam dicebant: Spiritum immundum habet.
Numérotation du verset Mc. 3,31 

Et veniunt38
38 veniunt ΩJ ΩL ΩS ΩV Rusch Weber] venerunt Catena (Cbg132 Cbg132@ Li447 Li447@)
mater eius et fratres
et foris stantes
miserunt ad eum vocantes eum.
Numérotation du verset Mc. 3,32 

Et sedebat circa eum
turba.
Et dicunt ei: Ecce mater tua et fratres tui39 foris querunt te.
39 et fratres tui] om. Cbg132 Li447
Numérotation du verset Mc. 3,33 

Et respondens eis ait40:
40 eis ait ΩL Rusch Weber ] ait eis ΩS, ait illis ΩV
Que est mater mea et fratres mei?
Numérotation du verset Mc. 3,34 

Et circumspiciens eos
qui in circuitu eius sedebant ait: Ecce mater mea et fratres mei.
Numérotation du verset Mc. 3,35 

Qui enim fecerit voluntatem Dei, hic frater meus et soror mea et mater est.

Capitulum 3

Numérotation du verset Mc. 3,1 
marg.| {94va} Et introivit iterum etc.  In c apite precedenti egit Evangelista de ostensione potentie, sapientie et bonitatis Christi, ut dictum est. Hic agit iterum de iisdem. Nam per hoc ostenditur precipue eius deitas, quod maxime intendit Marcus. Unde in principio dixit: Initium Evangelii Iesu Christi filii Dei. Primo agit de sanatione manus aride. Secundo de vocatione discipulorum, ibi: Et ascendens in montem in quo sapientia. Tertio de mansuetudine et zelo eius, in quo bonitas, ibi Et convocatis Dicit ergo.
marg.| {a} Et introivit etc. Tangit in hoc maxime Sacerdotes et Prelatos, quos nimis tenet domina avaritia. Ier. 6.c. A minore usque ad maiorem omnes student avaritie. Za. 11.d. Brachium eius ariditate siccabitur.
marg.| {b} Habens manum aridam: Ambrosius et Origenes superintroducunt eum, sic clamantem, Domine, atramentarius eram arte et manum victum querebam.
Numérotation du verset Mc. 3,2 
marg.| {c} Et observabant 1 etc. Glossa   : Quia discipulos probabiliter excusaverat, ipsum observant, ut si in Sabbato curet transgressionis, si non curet, credulitatis, aut imbecillitatis arguant.
1 observabant Ed1703 ] obscurabant cacogr. Ed 1754
Numérotation du verset Mc. 3,3 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 3,4 
marg.| {d} Et dicit etc. Glossa Arguit eos, qui legis precepta prava intentione violabant, estimantes in sabbato a bono feriandum esse, cum dicat lex: Omne opus servile non faciet in eo, id est peccatum etc. Glossa itaque si David rex et Sacerdotes secundum alium Evangelistam propter templi ministerium sabbatum violantes crimine carent, quanto magis filius hominis verus rex et Sacerdos et ideo Dominus sabbati in sabbato vulsarum spicarum crimine non tenetur reus. Item alia Glossa Ita sabbatum custodiri preceptum est, ut si necessitas fuerit, non sic reus, qui violaverit. Sabbato circumcidere non est prohibitum, quia necessarium. Iosue muros Iericho septem diebus circuivit Iosue 6.b. Et Machabei in sabbato pugnaverunt. 1Mcc. 2.e. Quod non est licitum in lege, necessitas licitum facit. Sic et hodie in ieiuniis, si quis ieiunium fregerit egrotus, non tenetur reus.
Numérotation du verset Mc. 3,5 
marg.| {f} Contristatus etc.   Lc. 19.f. Videns Iesus civitatem Hierusalem, flevit super illam: Is. 6.c. Exceca cor populi eius.
marg.| {g} Et extendit Prv. 31.c. Manum suam aperuit inopi et palmas suas extendit ad pauperes.
Numérotation du verset Mc. 3,6 
marg.| {h} Exeuntes autem etc. <Glossa> interlienaris: Similis similem querit. Eccli. 13.c.a Omne animal sibi simile diligit, sic et omnis homo proximum suum. Item Eccli. 27.b.b Volatilia ad sibi similia conveniunt. Glossa Mattheus dicit illos interrogatos fuisse. Sed illi prius interrogaverunt et Iesus cognita nequitia eorum statuit in medio sanandum et interrogavit, quod Marcus et Lc. dicunt et tunc tacentibus proposuit similitudinem de ove et conclusit, quod licet sabbatis bene facere. Et sic circumspiciens etc.
a Sir. 13, 19.
b Sir. 27, 10.
marg.| {e} Perdere Glossa: Non quod summe prius quemquam possit perdere, sed eius non salvare est perdere, sicut dicitur cor Pharaonis indurasse, non quod obduravit, sed quod obduratum non emollivit.
marg.| {i} Quomodo eum perderent Glossa Magnum studium nequitie, in crimen reputant, quoad verbum illius manus sanata est. Nec in sabbato potest convinci laborasse, qui dixit et facta sunt, cum ipsi in sabbatis cibos portent, calices porrigant etc. victui necessaria.
Numérotation du verset Mc. 3,7 
marg.| {k} Et Iesus cum discipulis suis Oste ndit facto, quod docuit verbo. Mt. 10.c. Si persecuti vos fuerint in unam civitatem, fugite in aliam.
marg.| {l} Secessit Lc. 13.g. Non {6. 94vb} capit prophetam perire extra Hierusalem.
marg.| {m} Secuta est: Rabanus: Sequuntur Dominum alii propter
marg.| Celeste mysterium discipuli.
marg.| Sanationem infirmi.
marg.| Novitatem miraculorum curiosi.
marg.| Invidiam Pharisei.
Numérotation du verset Mc. 3,7 
mystice
marg.| Mystice hoc significat quod a Iudeis ad gentes transiturum erat regnum. Unde Mt. 11.d. Auferetur a vobis regnum Dei et dabitur genti facienti fructus eius Act. 13.g. Quia vos repellitis verbum Dei et indignos vos iudicatis vite eterne, ecce convertimur ad gentes.
Numérotation du verset Mc. 3,7 
moraliter
marg.| Moraliter instruit nos Dominus, ut in omni tribulatione et persecutione convertamur ad penitentiam, penitentie significat. Sic faciebat. Ps. 34. Ego autem, cum mihi molesti essent, induebar cilicio, ecce vestis asperitas: humiliabam in ieiunio animam meam, ecce cibi ariditas. In his duobus consistit penitentia. Et significantur septem, que sunt in vera penitentia. Peccati detestatio Galilea ; peccati confessio, Iudea ; satisfactio Hierusalem, id est pacifica fragilitatis et utilitatis consideratio ; Idumea, id est sanguinea, humiliatio, Iordanis, id est rivus iudicii, timor supplicii ; Tyrus, id est angustia, desiderium regni, Sidon, id est venatio.
Numérotation du verset Mc. 3,8 
marg.| {n} Idumea: sanguisuga: Os. 4.a. Sanguis sanguinem tetigit.
marg.| {o} Tyrum: angustiam: Prv. 11.b. Iustus de angustia liberatus est etc.
marg.| {p} Ne
Numérotation du verset Mc. 3,9 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 3,10 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 3,11 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 3,12 
moraliter
marg.| {q} Et vehementer etc. Instruit nos, ne velimus laudari a turpibus. Ps. 140. Oleum peccatoris non impinguet caput meum. Sen. Tantundem est laudari a turpibus et ob turpia, nec curanda est laus hominis, quia opera in fine manifestant, qualis quisque fuerit. Unde Eccl. 11.d. Ante mortem ne laudes hominem quemquam, quoniam in filiis suis cognoscitur vir.
Numérotation du verset Mc. 3,13 
marg.| {r} Et ascendens etc.  Ubi primo et principaliter agit de Apostolorum electione. Secundo de zelo suo ab illis cognito, ibi: Et venerunt etc. Tertio de calumnia Phariseorum in ipsum, ibi: Et scribe etc.
marg.| Ascendit Christus in
marg.| Desertum, ut tentaretur, Mt. 4.a.
marg.| Montem, ut doceret: Mt. 5.a.
marg.| Montem Thabor, ut transfiguraretur: Mt. 17.a.
marg.| Asinam, ut humilis videretur: Mt. 21.a.
marg.| Montem Oliveti, ut oraret. Mt. 26.d.
marg.| Crucem, ut exaltaretur. Mt. 27.d.
marg.| Celum, ut glorificaretur. Lc. ult.g.
marg.| {s} In montem: Mons est Christus ob tria.
marg.| Mons solidus est Christus firmamentum. Col. 2.a. Mons radios solis recipit primo, sic Christus gratiam Spiritus sancti. Io. 3.d. Non ei datur ad mensuram.
marg.| De monte fluunt aque, sic de Christo ad nos omnes gratie. Unde Io. 2.b. Et de plenitudine etc. Hieronymus: Mons iste est mons Thabor, vel alius mons in Galilea.
marg.| {t} Vocavit etc. Hbr. 5.a. Hi non assumpserunt sibi honorem, sed vocati a Deo tamquam Aaron.
Numérotation du verset Mc. 3,14 
marg.| {u} Et fecit, ut essent duodecim cum illo: Duplex perfectio in vita et scientia. Item ter quatuor septem columne, quibus sapientia edificat sibi domum. Prv. 9.a. Apc. ult.d. Murus civitatis habens fundamenta duodecim etc.
Numérotation du verset Mc. 3,15 
marg.| {x} Infirmitates tam corporales, quam spirituales.
marg.| {y} Demonia id est demones, peccata.
Numérotation du verset Mc. 3,16 
marg.| {z} Et imposuit Simoni etc.  Gn. 17.a.c. Immutatur nomen Abrahe, qui primum dicebatur Abram, postea dictus est Abraham. Et que prius dicebatur Sarai, postea Sara vocata est. {6. 95ra} Item Gn. 32.f. Iacob prius, postea Israel appellatus est. Similiter hic prius Simon, postea Petrus. Similiter in canonizatione Pape proprium mutatur nomen. Ad quid ? Ut nominis mutatio vite mutationem et officii ostendat celeritatem. Et nota quod Dominus illis tribus discipulis, qui secum fuerant in transfiguratione in puelle suscitatione, in oratione, id est Petro, Iacobo, Ioanni nomina mutavit, in quibus tota substantia religionis consistit. Simon obedientia, Ioannes gratia, Iacobus continentia, quia plantam a terris levat abdicatio proprietatis. De Simone fecit Petrum, id est de obediente agnoscentem Ioannem et Iacobum vocavit Boanerges, id est filios tonitrui. Unde Ps. 76. Vox tonitrui tui in rota, id est in novo Testamento tonuit. Io. 1.a. In principio erat verbum. Tonat Iacobus modo, per fratres sancti Iacobi tonat. Is. 27.b. Qui egrediuntur impetu a Iacob, implebunt faciem orbis semine. Et nota quod Petrum, id est agnoscentem occidit Nero, id est lucens, id est inanis gloria, vel lucida sermonis. Unde Ec. 4.c. Non abscondas sapientiam in dedecore suo, Iacob, id est scholarem in studio luctantem, occidit Herodes, id est gloria pellis. Omnia enim, que audit, ponit in pelle et nihil in corde: Quater nos implet et cor vacuum remanet. Iob. 24.b. Inter acervos eorum meridiati sunt, qui calcatis torcularibus sitiunt. Ioannem autem nullus interficit, quia qui gratie habende causa student, salvantur et salvant. Tamen in exilio mittitur, quia tales hodie contemnuntur, nec libenter audiuntur et in exilio videt Apocalypsim, id est revelationem. Boanerges, unum nomen dat duobus, ut invicem uniantur res et corda inter fratres. Actuum quarto f. Multitudinis credentium erat cor unum.
Numérotation du verset Mc. 3,17 
marg.| {b} Tonitrui quod est in nubibus, id est Apostolis. Is. 60.b : « Qui sunt isti qui ut nubes volant».
Numérotation du verset Mc. 3,18 
marg.| {c} Et Mattheum: Hic ostenditur, qualis debet esse prelatus: Mattheus, id est donatus, id est gratia electus Dei, non se gerens. Hbr. 5.a. Nemo sumit sibi honorem, sed qui vocatur a Deo tamquam Aaron. Vel donatus, ut non sit suus, sed subditorum. 1Cor. 9.c. Cum essem liber ex omnibus, omnium me servum feci. Rm. 1.b. Sapientibus et insipientibus debitor sum.
marg.| {d} Et Thomam: Thomas abyssus profunda intelligens, peccatorem se cognoscens sine candore vestium. Habac. 3.c. Dabit abyssus vocem suam.
marg.| {e} Et Iacobum Alphei: Iacobus luctator cum diabolo. Gn. 32.f. Eccl. ult. c. Colluctata est anima mea cum sapientia. Alpheus doctus Is. 28.c. Quem docebit scientiam etc.
marg.| {f} Thadeum : Glossa custos cordis. Hunc Lc. in Evangelio et in Actibus Apostolorum Iudam Iacobi nominat, quia frater Iacobi fratris Domini est, inde frater Domini dicitur. Unde dicitur filius Marie matris Iacobi et Ioseph et Iude et Simonis, ad differentiam Simonis Petri   Thadeus custos cordis. Prv. 4.d. Fili, omni custodia serva cor tuum etc. Os. 7.c. Ephraim etc.
marg.| {q} Simon Zelotes id est zelo domus Dei ponens sibi testimonia. Rm. 9.a. Optabam anathema esse pro fratribus etc. Iudas glorificans Deum, non scilicet habens memoriam mortis ante oculos, ne quando superbiat. Unde ante Papam comburitur stupa.
marg.| {a} Iacobum Zebedei: Glossa qui et frater dicitur Domini, quia Maria Alphei fuit soror matris Domini, quam Ioannes Mariam Cleophe dicit, fortasse, quia idem Alpheus et Cleophas.
marg.| Vel defuncto Alpheo post natum Iacobum Cleophe nupsit, qui merito filius Alphei dicitur, id est docti.
marg.| Simonem. Glossa: Simon Chananeus, qui Zelotes dicitur a Chana vico Galilee.
Numérotation du verset Mc. 3,19 
marg.| {h} { 95rb 93bisrb } Iuda s Scarioth. Glossa a vico, in quo ortus est, aut a Tribu Isachar. Isachar interpretatur merces, vel pretium, scilicet proditionis, Scarioth, a memoria mortis, quia non repente, sed premeditatus Dominum tradidit.
Numérotation du verset Mc. 3,20 
moraliter
marg.| {i} Et veniunt ad domum Post laborem active vite ducit ad quietem contemplative Iacob: sic enim de amplexibus Lie transit ad amplexus Rachel etc. Gn. 29.e., Ez. 3.f. dicitur. Egredere etc. Et postea subditur. Ingredere et includere in medio domus tue. Docet etiam, post promotionem redire ad sui considerationem, ne superbia surrepat cum dignitate. Ez. 3.d. Fili hominis, speculatorem dedi te domui Israel, quasi dicat: attende, quod filius hominis es, quamvis speculator etc.
marg.| {k} Et convenit iterum turba. ] Turba impeditc
c Distinctio: turba
marg.| Languidum, ne Iesum agnoscat. Io. 5.a.
marg.| Cecum increpando, ut taceat. Mt. 20.d.
marg.| Zacheum obstans, ne videat Deum. Lc. 19.a.
marg.| Ferentes paralyticum, ne ante Dominum veniat, sup. 2.a.
marg.| Retardans parentes adire Iesum, infra eod. d.
marg.| Differens suscitationem mortue. Mt. 9.c.
marg.| Prorogans illuminationem ceci, infra 8.c.
marg.| Volens Iesum regere rapere. Io. 6.b.
marg.| Iesum comprimens et affligens. Lc. 8.g.
marg.| Apostolos manducare prohibens. Ut hic.
marg.| {i} Neque panem In hoc docet prelatos r. et doctores propter cibum spiritualem debere dimittere corporalem. Io. 4.d. Rabbi, manduca. Ille autem dixit eis. Cibum habeo manducare, quem vos nescitis.
Numérotation du verset Mc. 3,21 
marg.| {m} Et cum audirent sui exierunt . Utinam essent discipuli sui, qui eum tenerent precibus, ne ultio eius in furorem verteretur. Is. 64. Non est, qui invocet nomen tuum, qui consurgat, ut teneat te. Placeat enim Domino sic teneri. Unde Ez. 22.g. Quesivi de eis virum, qui interponeret sepem et staret oppositus contra me pro terra, ne dissiparem eam, Ex. 32.c. Dimitte me, ut irascatur furor meus contra eos.
marg.| Sui
marg.| Creatione.
marg.| Reparatione. Io. 1.a. Sui eum non receperunt.
marg.| Origine. Salus ex Iudeis est. Io. 4.c.
marg.| Electione. Dt. 7. Te elegit Dominus Deus tuus.
marg.| Legatione. Mt. 15.c.
marg.| Familiaritate. Is. 5.b. Quid ultra debui facere.
marg.| {n} Tenere eum tamquam furiosum dicit Bernardus. Quoniam in furorem versus est Ita etiam hodie sit, quando parentes vident aliquem suorum audire Theologiam, dicunt quod insanit et stultus est, vellent enim potius, quod audiret lucrativas scientias, nec curarent, si animam perderet, dummodo dilataret parentes. Eccl. 39.b. Adhuc consiliabor, ut enarrem etc.
marg.| Nota, quidam dicunt Dominum furiosum, ut hi. Alii phantasma. Mt. 14.c. Et videntes eum super mare ambulantem turbati sunt dicentes, quia phantasma est. Alii potatorem vini et devoratorem. Mt. 11.c. Venit filius hominis manducans et bibens et dicunt, ecce homo vorax et potator vini. Alii seducentem turbas. Alii filium fabri. Lc. 4.d. Nonne hic est filius Ioseph. Alii hortulanum. Io. 20.d. Illa existimans, quod hortulanus esset etc. Alii spiritum. Lc. ult. f. Conturbati vero et conterriti existimabant se spiritum videre. Sic et nos ipsum dicimus furiosum, cum eius famulum bene facientem et bene predicantem stultum reputamus. Lc. 10.c. Qui vos spernit, me spernit. Mt. 25.d. Quod uni ex minimis meis fecistis, mihi fecistis.
marg.| De hoc dicitur primo Regum vigesimoprimo d. Defluebant David salive in barbam, in qua predicationis abundantia significatur. Et dixit Achis ad servos suos. Vidistis hominem insanum ? Et 4Rg. 9.c. Quid venit insanus iste ad te ? Illi vero reputant phantasma, qui abstinentem {95va} quasi non sit homo, admirantur et irrident. Mt. 11.b. venit Ioannes neque manducans, neque bibens et dicunt demonium habet. Illi vero voratorem dicunt, qui viros religiosos, quos vident, dicunt in occulto vacare deliciis. Iob. 30.a. Esse sub sentibus delicias reputabant. Illi reputant Dominum seductorem, qui monentes ad introitum religionis dicunt seductores. Io. 7.g. Numquid et vos seducti estis ? Et bona seductio ista. Ier. 20.b. Seduxisti me, Domine et seductus sum, fortior me fuisti et invaluisti, factus sum in derisum tota die. Illi dicunt filium hominis filium fabri, qui propter generis ignobilitatem contemnunt alios et promovere nolunt. 1Rg. 10.c. Numquid Saul inter prophetas et quis pater eius ? Item 2Rg. 20.a. Non est pars nobis in David, neque hereditas in filio Isaie Illi hortulanum estimant, qui propter laborem magnum, quem in religionem habent, negotiationes adducunt. Io. 2.c. Nolite facere domum patris mei domum negotiationis.
marg.| Illi spiritum dicunt, qui propter divinum opus, vel sermonem aliquem spiritualem reputant. Act. 32.b. Videntibus autem illi, nihil mali fieri in eos coniicientes, dicebant esse Deum.
marg.| {a} Et non poterit stare : Is. 43.b. Post me non erit etc.
Numérotation du verset Mc. 3,22 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 3,23 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 3,24 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 3,25 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 3,26 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 3,27 
marg.| {b} Vasa fortis : Is. 49.g. Numquid tolletur a forti preda ? Iob. 40.b. Non est potestas super terram etc.
marg.| {c} Diripiet: Chrysostomus Non dicit rapiet, sed diripiet.
Numérotation du verset Mc. 3,28 
marg.| {d} Amen dico vobis. De hoc. Lc. 12.b. Mt. 12.c. 2.
Numérotation du verset Mc. 3,29 
marg.| {e} Non habet remissionem: Nonne statim ante dixerat, quod blasphemie in Deum dimittuntur ? Item nomine dicit auctoritas de nemine desperandum esse, dum vivit. Item alia peccata dimittuntur peccatoribus, si peniteant, eodem modo et hoc peccatum, aut immisericordia esset in Deum, si peniteret, nec alia peccata dimittuntur, sicut nec illud. Nota ergo, quod peccatum in Spiritum sanctum, est peccatum ex certa malitia, sed non est tale scilicet quod ex certa malitia peccatum non in Spiritum sanctum, scilicet ut si forte, quis scienter se provocat ad fornicandum, sed peccatum in Spiritum sanctum determinat, sive importet in se duo, scilicet obstinationem et impugnationem. Et obstinatiod in duobus consistit, in desperatione et presumptione. Presumptio, cum quis dicit neminem damnandum: sic enim evacuat misericordiam Dei. Impugnatio etiam, que est peccatum in Spiritum sanctum, duplex est, scilicet veritatis agnite, ut in hereticis, qui cum in Ecclesia Dei veritatem audierint, eam impugnant. Et invidentia gratie, ut in Phariseis, qui dicebant, quod Dominus in principe demoniorum eiiceret demonia, cum non possent operi detrahere, modo operandi detrahebant, sciebant enim, quod non posset tanta signa facere, nisi esset a Deo, ut dicitur. Io. 9. circa finem et tamen dicebant opera Beelzebud. Solutio. Ego dico, quod istud peccatum etiam dimittitur, si digne peniteat, sed quia aut vix, aut numquam penitet, quia Dominus non visitat talem, dicitur non habere remissionem, aut vix, sive difficile habere.
d Distinctio: obstinatio.
marg.| Vel dic quod accidentale est peccato, quod sit peccatum in Spiritum sanctum, secundum enim, quod importat impenitentiam, est peccatum in Spiritum sanctum et sic nullo modo habet remissionem. In universo quinque partitum est peccatum in Spiritum sanctum, desperatio, presumptio, impugnatio veritatis agnite, impugnatio fraterne caritatis, propositum non penitendi, sive finalis impenitentia.
marg.| Dicitur autem irremissibilee,
e Distinctio::irremissibile.
marg.| quia adversatur fonti remissionis.
marg.| Item, quia non habet colorem excusationis.
marg.| Item, quia vix potest parari talis ad penitentiam.
marg.| Item, quia raro dimittitur hoc peccatum.
marg.| Item, quia non legitur, alicui esse remissum.
marg.| Item quia meretur talis non penitere. {6. 95vb}Item quia nihil de pena dividitur. Unde Versus: “Adversus purum vix rare non legit usquam. Plene punitur non penituisse meretur”.f
f Versus.
Numérotation du verset Mc. 3,30 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 3,31 
marg.| {f} Et foris stantis Ecce vide, quod pater et mater vellent nos foris stare et secularibus intendere.
Numérotation du verset Mc. 3,32 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 3,33 
marg.| {g} Que est mater mea Hoc debent dicere clerici et maxime Prelati: Que est mater mea et fratres mei, sicut et Levite dixerunt. Dt. 33.a. Qui dixit patri suo et matri sue, nescio vos etc.
marg.| {h} Et fratres mei. His enim, qui foris erunt, dicet: Numquam novi vos. Mt. 7.d. Amen dico vobis nescio vos. Mt. 35.a.
Numérotation du verset Mc. 3,34 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 3,35 
marg.| {i} Qui enim fecerit voluntatem Dei . Voluntas Dei est hominum sanctificatio. 1Th. 4.a. Hec est voluntas Dei, sanctificatio vestra. Veritatis agnitio. 1Tim. 2.b. Qui vult omnes homines salvos fieri et ad agnitionem sue veritatis venire. Credentium salvatio. Io. 6.d. Hec est voluntas patris mei etc. Discipulorum secum habitatio. Io. 17.d. Volo, pater, ut ubi sum ego etc. Filii Passio. Mt. 26.d. Non sicut ego volo, sed sicut tu. Preceptorum impletio. Mt. 6.b. Fiat voluntas tua, id est gloriosa voluntas Dei preceptorum impletio.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Mc. Capitulum 3), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=56&chapitre=56_3)
Signaler un complément d'information

Notes :