Hugo de Sancto Caro

Capitulum 5

Numérotation du verset Mc. 5,1 

1 Et venerunt trans fretum2 maris in regionem3 Gerasenorum.
1 Hic incipit capitulum 5 CorS1 |
2 fretum CorS1 ΩL ΩS Li447@ Rusch Weber ] om. Li447 |
3 regionem CorS1 ΩJ ΩL ΩS Rusch Weber ] regione Li447@ |
Numérotation du verset Mc. 5,2 

Et exeunti ei4 de navi statim occurrit ei5 de monumentis homo in spiritu immundo
4 exeunti ei F ΩL ΩS Li447 Li447@ Weber ] Exeunte eo Rusch |
5 ei Li447 Li447@ ΩS Rusch Weber] om. ΩJ ΩL |
Numérotation du verset Mc. 5,3 

qui domicilium habebat
in monumentis
et neque catenis
iam quisquam
poterat eum6 ligare,
6 poterat eum F ΩS Rusch ] inv. ΩL Li447 Li447@ Weber
Numérotation du verset Mc. 5,4 

quoniam sepe compedibus et catenis vinctus dirumpisset catenas et compedes comminuisset. Et nemo poterat eum domare.
Numérotation du verset Mc. 5,5 

Et semper die
ac nocte 7
7 die - ac- nocte F ΩS] inv. ΩL Rusch Weber
in monumentis
et in montibus
erat clamans
et concidens se lapidibus.
Numérotation du verset Mc. 5,6 

Videns autem Iesum a longe cucurrit et adoravit eum
Numérotation du verset Mc. 5,7 

et clamans voce magna dixit8: Quid mihi et tibi,
8 dixit F ΩL S Rusch ] dicit Weber , + ei Li447 Li447@
Iesu Fili Dei
Altissimi9?
9 Altissimi F S Li447 Li447@ Rusch ] summi ΩL Weber
Adiuro te, per Deum, ne me torqueas.
Numérotation du verset Mc. 5,8 

Dicebat enim illi: Exi spiritus immunde ab homine.
Numérotation du verset Mc. 5,9 

Et interrogabat eum: Quod tibi nomen est?
Et dicit ei10: Legio nomen mihi11 est quia multi sumus.
10 ei F ΩL S Li447@ Rusch Weber ] illi |
11 n. m. S ] inv. ΩL Li447@ Rusch Weber |
Numérotation du verset Mc. 5,10 

Et deprecabatur12 eum multum ne se expelleret extra regionem.
12 deprecabatur F S Li447 Rusch Weber ] precabatur Li447 Li447@ ,
Numérotation du verset Mc. 5,11 

Erat autem ibi circa montem grex porcorum pascens in agris13.
13 pascens in agris F S ] inv. CorS2 (al.: IN AGRIS pro MAGNUS ), magnus pascens ΩL Li447 Li447@ Weber, magnus pascens in agris Rusch
Numérotation du verset Mc. 5,12 

Et deprecabantur eum spiritus dicentes: Mitte nos
in porcos
ut in eos introeamus.
Numérotation du verset Mc. 5,13 

Et concessit eis statim Iesus. Et exeuntes14 spiritus immundi introierunt in porcos
14 Et exeuntes F Rusch Weber etc. ] Euntes S
et magno impetu grex precipitatus est in mare
ad duo millia
et suffocati sunt15 in mari.
15 sunt F ΩL S Rusch Weber ] om. Li447@
Numérotation du verset Mc. 5,14 

Qui autem pascebant eos
fugerunt et nuntiaverunt in civitatem et in agros. Et16 egressi sunt videre quid esset facti17.
16 Et F ΩJ ΩL S Rusch Weber ] om. Li447@ |
17 facti ΩJ ΩL S Rusch ] factum Cor3 (al.) |
Numérotation du verset Mc. 5,15 

Et venerunt18 ad Iesum et vident illum
18 venerunt F S P9389 Kells Wordsworth ( R ) Ed1538 ] veniunt J ΩL Li447 Li447@ Rusch
qui a demonio vexabatur, sedentem, vestitum
et sane mentis et timuerunt19.
19 timuerunt ΩL] + eum F ²
Numérotation du verset Mc. 5,16 

Et narraverunt illis20 qui viderant qualiter factum esset ei qui demonium habuerat et de porcis.
20 illis ΩL Rusch Clementina Weber ill’ F ΩJ S L447@ ] illi Li447 ( cum aliis codd. Catenae aureae )
Numérotation du verset Mc. 5,17 

Et rogare ceperunt eum21
21 ceperunt eum F S Rusch ] inv. ΩL Li447 Li447@ Weber
ut discederet de22 finibus eorum.
22 de F ΩL S Rusch Weber ] a Li447 Li447@
Numérotation du verset Mc. 5,18 

Cumque ascenderet navim23 cepit illum deprecari qui a demonio vexatus fuerat ut esset cum illo
23 navim ΩJ ΩS Li447@ Rusch ] navem ΩL Weber
Numérotation du verset Mc. 5,19 

Iesus autem non admisit24 eum
24 Iesus autem non admisit Z P Φ F ΩS] et non admisit ΩL Li447 Li447@ Rusch Weber, Ihesus autem non permisit
sed ait illi: Vade in25 domum tuam ad tuos
25 in ΩL ΩS Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber] ad ΩJ
et nuntia26 illis quanta tibi Dominus fecerit27 et misertus sit tui.
26 nuntia ΩS Li447 Li447@ Rusch ] a(d)nuntia ΩJ ΩL Weber |
27 tibi Dominus fecerit F ΩJ ΩL S Li447 Li447@ Weber ] tibi fecerit Dominus Rusch |
Numérotation du verset Mc. 5,20 

Et abiit et cepit predicare in Decapoli quanta sibi fecisset Iesus et omnes mirabantur28.
28 o. m. ΩL S Li447@ Rusch Clementina Weber ] inv. ΩJ (omnes in ras.)
Numérotation du verset Mc. 5,21 

Et cum ascendisset Iesus in navim rursum29 trans fretum convenit turba multa ad eum30
29 ascendisset Iesus in navim rursum F S ] transcendisset Iesus in navi rursus Rusch Weber etc. |
30 turba multa ad eum F ΩL S Li447 Li447@ Rusch Weber ] ad illum turba multa ΩJ |
et erat circa mare.
Numérotation du verset Mc. 5,22 

Et venit quidam de archisynagogis
nomine Iairus
et videns eum procidit
ad pedes eius.
Numérotation du verset Mc. 5,23 

Et deprecabatur eum multum31 dicens: Quoniam filia mea
31 multum F ΩJ ΩL S Li447 Li447@ Weber ] om.Rusch
in extremis est.
Veni,
impone manum tuam32
32 manum tuam F ΩS Rusch ] manum ΩJ ΩL Li447@ , manus Weber
super eam ut salva sit
et vivat.
Numérotation du verset Mc. 5,24 

Et abiit cum illo et sequebatur eum turba multa et comprimebant eum33.
33 comprimebant ΩJ Rusch Weber ] comprimebat F Li447@ | eum S Li447 Li447@ Rusch Clementina ] illum ΩJ ( in ras.? ) ΩL Weber
Numérotation du verset Mc. 5,25 

Et mulier,
que erat in profluvio sanguinis annis duodecim34
34 annis duodecim ΩJ ΩL ΩS Rusch Weber ] inv. Li447 Li447@ , def. F
Numérotation du verset Mc. 5,26 

et fuerat multa perpessa a compluribus medicis
et erogaverat omnia sua
nec quicquam profecerat sed magis deterius habebat,
Numérotation du verset Mc. 5,27 

cum audisset de Iesu venit
in turba retro
et tetigit vestimentum eius.
Numérotation du verset Mc. 5,28 

Dicebat enim: Quia si vel vestimentum35 eius tetigero, salva ero.
35 vestimentum F ΩJ ΩL ΩS Rusch Weber ] vestimenta Li447@
Numérotation du verset Mc. 5,29 

Et confestim siccatus est fons sanguinis eius.
Et sensit corpore quia36 sanata esset a plaga.
36 quia F ΩS ] quod ΩJ ΩL Li447 Li447@ Rusch Weber
Numérotation du verset Mc. 5,30 

Et statim Iesus in semetipsum cognoscens37 virtutem que exierat de illo38 conversus ad turbam39 ait40: Quis tetigit vestimenta mea?
37 in semetipsum cognoscens F ΩS ] cognoscens - in semetipso ΩJ ΩL Li447 Rusch (inv.) Weber , in semetipso Li447@ |
38 illo F S Rusch ] eo ΩJ ΩL Li447 Li447@ Weber |
39 turbam F S Li447@ ΩL Rusch Weber ] turbas ΩJ |
40 ait F Rusch ] aiebat ΩJ ΩL Li447 Li447@ Weber |
Numérotation du verset Mc. 5,31 

Et dicebant ad eum41 discipuli sui42: Vides turbam
41 ad eum F ΩS ] ei ΩJ Linz447 Linz447@ ΩL Rusch Weber |
42 sui ΩJ ΩL S Li447@ Rusch Weber ] eius Li447 |
comprimentem te
et dicis: Quis me tetigit?
Numérotation du verset Mc. 5,32 

Et circumspiciebat videre eam que hoc fecerat.
Numérotation du verset Mc. 5,33 

Mulier vero43 timens et tremens
43 vero F ΩS Clementina ] autem ΩJ ΩL Li447 Li447@ Rusch Weber
sciens quod factum esset in se venit et procidit44 ante eum et dixit ei omnem veritatem.
44 procidit F ΩJ ΩL S Rusch Weber ] procidat Li447@
Numérotation du verset Mc. 5,34 

Iesus45 autem dixit ei: Filia,
45 Ihesus F ΩS ] Ille ΩJ ΩL Li447 Li447@ Rusch Weber
fides tua te salvam fecit.
Vade in pace et esto sana a plaga tua.
Numérotation du verset Mc. 5,35 

Adhuc eo loquente
veniunt nuntii46 ad archisynagogum47 dicentes: Quia48 filia tua mortua est
46 nuntii F ΩS ] om. Cor1 ΩJ ΩL Li447 Li447@ ΩS Rusch Weber |
47 ad archisynagogum ΩJ ΩL ΩS Li447 Li447@ Rusch Weber ] ab archisynagogo Weber |
48 Quia F ΩJ ΩL S Li447 Rusch Weber ] Quod Li447@ |
quid ultra vexas magistrum?
Numérotation du verset Mc. 5,36 

Iesus autem49 audito verbo quod dicebatur50 ait archisynagogo:
49 autem] om. S |
50 audito - verbo quod dicebatur F ΩJ ΩS Rusch ] inv. Li447 Li447@ ΩL Weber |
Noli timere. Tantummodo crede.
Numérotation du verset Mc. 5,37 

Et non admisit quemquam se sequi 51
51 se sequi F ΩS] inv. ΩJ ΩL Li447 Li447@ Rusch Weber
nisi Petrum et Iacobum et Ioannem fratrem Iacobi.
Numérotation du verset Mc. 5,38 

Et veniunt in52 domum archisynagogi et videt53 tumultum et flentes et ululantes54 multum.
52 in F S Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber ] ad ΩJ ΩL |
53 videt Cor3 (vel) F Rusch Weber ] vident ΩJ Li447 Li447@ , vidit Cor3 (vel) ΩL ΩS |
54 ululantes F ΩS Rusch ] eiulantes ΩJ ΩL , heiulantes Li447 Li447@ Weber |
Numérotation du verset Mc. 5,39 

Et ingressus ait illis55: Quid turbamini et ploratis? Puella non est mortua sed dormit.
55 illis F ΩL ΩS Rusch ] eis ΩJ Li447 Li447@ Weber
Numérotation du verset Mc. 5,40 

Et irridebant eum. Ipse vero eiectis omnibus
assumit patrem et matrem puelle
et qui secum erant56 et ingrediuntur57 ubi puella erat58 iacens.
56 secum erant ΩJ ΩL ΩS Li447 Li447@ Rsuch Weber ] inv. F |
57 ingrediuntur F ΩJ ΩL Li447@ Rusch ] ingreditur Weber |
58 p. e. Li447@ Rusch Clementina ] inv. ΩJ ΩL ΩS Weber |
Numérotation du verset Mc. 5,41 

Et manum puelle tenens59
59 manum puelle - t. F ΩS] inv. ΩJ Li447 Li447@ ΩL Rusch Weber
ait illi: Thabita cumi60
60 Thabita cumi Cor1 ( gumi vel cumi ) F ΩS ( tabitacumi ) Li447 Li447@ Rusch ] Talitha cumi ΩJ ΩL Clementina Weber
quod est interpretatum61: Puella, tibi dico surge.62
61 e. interpr. Cor1 ΩL S Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber ] inv. ΩJ |
62 Puella... surge Cor1 ( TIBI DICO non est de interpretatione sed Marcus vel interpres hec apposuit de suo) CorS2 (evangelista addidit TIBI DICO ut sensum vocantis et imperantis exprimeret secundum Glosam et Ieronimum epistola 36) |
Numérotation du verset Mc. 5,42 

Et confestim surrexit puella
et ambulabat63.
63 ambulabat F ΩJ S Li447@ Rusch Weber ] ambulat Li447@ *
Erat autem annorum duodecim et obstupuerunt stupore magno64.
64 magno G CorS2 (vel) ΩS Rusch Clementina ] maximo CorS2 ΩJ ΩL Li447 Li447@ Weber
Numérotation du verset Mc. 5,43 

Et precepit illis vehementer ut nemo id sciret. Et iussit65
65 iussit Cor1 CorS2 (al.) S Li447@² Rusch ] om. Li447 , dixit Cor1 ( vel ) CorS2 ΩJ ΩL Weber
illi dare66
66 illi dare F ΩS Li447 Li447@ ] inv. Cor1 ΩJ ΩL Rusch Weber | dare CorS2 (sub .E . sed primo modo textus est) F Li447 Li447@ ΩS Rusch ] date ΩJ , dari Cor1 ΩL Weber
manducare.

Capitulum 5

Numérotation du verset Mc. 5,1 
marg.| {n} Et venerunt transfretum maris etc. Quintum capitulum, in quo prosequitur Marcus de miraculis Christi, per que divinitas demonstratur, quod maxime intendit. Unde dividitur hoc capitulum in tres partes, propter tria miracula, de quibus agit in hoc capitulo. Primo, de sanatione demoniaci, a quo eiecit legionem. Secundo, de curatione Hemorroisse, ibi: Et cum transcendisset Iesus Tertio, de suscitatione filie Archisynagogi, ibi: Adhuc eo loquente etc.
Numérotation du verset Mc. 5,2 
marg.| {o} Et exeunti ei etc. Lc. 8.d. Mt. 8.d.
marg.| {p} Homo in spiritu immundo: Mt. 8.d. dicit, quod occurrerunt ei duo habentes demonia. Lc. 8. dicit, quod unus, sicut Marcus. Et revera duo occurrerunt, ut dicit Mt. sed unus eorum clarior erat et famosior, pro quo maxime dolebat illa regio et quo sanato fama latior exiit et ideo de illo faciunt mentionem Marcus et Lucas. Preterea per duos idem significatur, quod per unum, scilicet gentilis, de duobus filiis Noe natus. Ita dicit Augustinus.
Numérotation du verset Mc. 5,2 
moraliter
marg.| Moraliter autem per illum demoniacum, qui neminem per viam transire sinebat, ut dicitur Mt. 8.d. significatur cetus advocatorum, qui omnes simpliciter gradientes convertunt in bellum et lites. Unde Mi. 2.c. Populus meus in adversarium consurrexit, desuper tunicam pallium sustulistis, eo quod illos, qui simpliciter transibant convertistis in bellum. Ps. 67. Dissipa gentes, que bella volunt.
Numérotation du verset Mc. 5,3 
marg.| {q} Et neque catenis etc.  Ier. 5.b. Ibo ad optimates et loquar eis: Ipsi enim cognoverunt viam Domini et iudicium Dei sui: Et ecce magis hi simul confregerunt iugum et ruperunt vincula.
Numérotation du verset Mc. 5,4 
marg.| {r} Et compedes ] De quibus. Ecclesiastici 6.c. Iniice pedem tuum in compedes illius.
marg.| {s} Et nemo poterat eum domare eo q uod erat sine timore Dei, Iac. 3.b. Linguam autem nullus hominum domare {97va} potest, est enim inquietum malum. Eccl. 28.b. Lingua tertia multos commovit et dispersit illos de gente in gentem.
Numérotation du verset Mc. 5,5 
marg.| {a} Nocte] adversis.
marg.| {b} Ac die: prosperis.
marg.| {c} In monumentis: In feditate operum.
marg.| {d} Et in montibus erat: In fastibus superbie.
marg.| {e} Clamans: per verba durissime infidelitatis.
Numérotation du verset Mc. 5,5 
moraliter
marg.| {f} Et concidens se lapidibus: superbi enim duri sunt, frangi possunt, flecti nequeunt. Hi sunt de quibus Eccl. 21.b. Via peccatorum complanata lapidibus. Hi sunt etiam qui dicunt: Lassati sumus in via iniquitatis et perditionis, ambulavimus vias difficiles, Sap. 5.a.
Numérotation du verset Mc. 5,6 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,7 
marg.| {g} Quid mihi etc. Hieronymus: Non est voluntatis ista confessio, sed necessitatis extorsio: Item ridiculose, putant quidam demonia nosse filium Dei et diabolum ignorare, eo quod minoris malitie sint satellites, quam ipse, sed tam demones, quam diabolus magis suspicantur filium Dei esse, quam noscant. Gregorius in Moralibus. Aliquando sciebant ipsum esse filium Dei, ut audientes vocem in baptismo et transfiguratione, aliquando revocabant in dubium, memores eius infirmitatis.
Numérotation du verset Mc. 5,8 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,9 
marg.| {h} Quod tibi nomen est ? Vult Dominus, ut nomen peccati in confessione exprimatur, Is. 14.e. Perdam nomen Babylonis, Za. 13.a. Disperdam nomina eorum.
marg.| {i} Quia multi sumus: Quorum unum peccatum non est sine altero. Qui enim in uno offendit, factus est omnium reus, Lc. 2.b. Sicut enim una virtus non est fine alia, quia filius Dei solus non est, cum sit nobilis, sic diabolus, cum fit nobilis, solus non venit. Ipse enim est Rex super omnes superbos, Iob. 41.d. Ita peccatum, quod est filius diaboli, cum se nobilem reputet, solum non venit, si diu maneat. Peccatum enim suo pondere ad aliud trahit, nisi cito penitentia diluatur, Is. 34.d. Illic congregati sunt milvi alter ad alterum.
Numérotation du verset Mc. 5,10 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,11 
marg.| {k} Et erat autem ibi etc.  : Ecce quod hic tria genera hominum significantur. Per montem, superbi, in quibus habet diabolus potestatem. Iob. 40.c. Huic montes herbas ferunt. Per illud: Pascens in agris avari. De quibus Lc. 14.d. Iuga bonum emi quinque. Per porcos luxuriosi, 2Pt. 2.d. Sus lota in volutabro luti. Et de his tribus simul, Iob. 40.c. Huic montes herbas ferunt, ecce superbi omnes bestie agri ludent, ibi, ecce auri, sub umbra dormit in secreto calami, ecce luxuriosi: In locis humentibus, id est in luxuriosis dormit, in aridis requiem non inveniens.
Numérotation du verset Mc. 5,12 
marg.| {l} Mitte nos in porcos etc. sic dicit advocatus: Non amplius advocabo, sed invocabo amicos: Alius dicit: Non ero Sodomita, sed habebo focariam, Is. 24.c. Qui fugerit a facie formidinis, id est avaritie, cadet in foveam luxurie et qui se explicaverit de fovea, tenebitur laqueo superbie, que suspendit homines superbos.
Numérotation du verset Mc. 5,13 
marg.| {m} Et exeuntes spiritus immundi etc. Sed quomodo concessit eis Dominus, ut intrarent porcos, cum sit peccatum et Dominus nemini precipiat, vel mandet male agere, sive impie, ut dicitur, Eccl. 15.d. Item nonne sic damnificati sunt Domini porcorum ? Sed dic intrare in gregem, non est peccatum, licet diabolo peccatum esset. Item Christus est maior Dominus rerum, quam possessores, unde eis non fecit iniuriam, cum porci essent sua creatura.
marg.| {n} Et magno impetu etc.  Apc. 18.g. Hoc impetu mittetur Babylon illa magna civitas et ultra non invenietur.
marg.| {o} In mari ad duo millia id est iuxta duo millia.
Numérotation du verset Mc. 5,14 
mystice
marg.| {p} Mystice Et egressi sunt videre etc. In hoc egressu significatur mystice cooperatio liberi arbitrii. Unde Beda. super Lc. 8. Occurrerunt per liberum arbitrium credentes.
Numérotation du verset Mc. 5,14 
moraliter
marg.| Moraliter autem significatur, quod non potest quis videre Iesum, vel facta eius, nisi prius fuerit egressus a carne, {97vb} a mundo, ab amore parentum. Unde Gn. 22.a. Egredere de terra tua et de cognatione tua et de domo patris tui et veni in terram, quam monstravero tibi.
Numérotation du verset Mc. 5,15 
marg.| {q} Vestitum et sane mentis: Lc. 10.e. Homo quidam descendebat etc.
marg.| {r} Et timuerunt timo re mundano, propter damnum porcorum. Vel potius timore reverentie, propter miraculum sanitatis, non tamen secuti sunt Iesum. Unde significat illos, qui videntes alios penitentes et penitentiam facientes admirantur Dei gratiam et illorum penitentiam non assumunt, quibus dicitur Is. 58.b. Dissolve colligationes impietatis, solve fasciculos deprimentes.
Numérotation du verset Mc. 5,16 
marg.| {s} Et narraverunt illis etc. id est custodes, per quos significantur doctores et predicatores, qui peccatoribus narrant facta Domini: et usque ad Iesum videndum adducunt, qui tamen non curant. Unde possunt dicere illud Ier. 51.a. Curavimus Babylonem et non est sanata, derelinquamus ergo eam et eamus unusquisque in terram suam.
Numérotation du verset Mc. 5,17 
marg.| {t} Et rogare etc. Hieronymus: super Mt. 8. Non ex superbia, sed ex humilitate iudicantes se indignos eius presentia, sicut Petrus Lc. 5.b. Exi a me, Domine, quia homo peccator sum 3Rg. 18. Numquid venisti ad me, ut rememorarentur iniquitates mee et occideres filium meum ? Mt. 8.a. Non sum dignus, ut intres sub tectum meum. Augustinus, dicendo se indignum, prestitit se dignum, non intus parentes, sed intus cor Christus vertet. Hoc est contra multos, quod licet immundi, Christi et Sacramentorum eius presentiam non verentur, qui significantur per Ozan, qui indignus arcam tetigit et percussus a Domino interiit, 2Rg. 6.b. Significantur etiam per Bethsamitas, qui videntes arcam nudam, interierunt percussi a Domino septuaginta viri et quinquaginta millia plebis, 1Rg. 6.d. 1Corint. 11.g. Qui manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit non diiudicans Corpus Domini. Ideo inter vos multi infirmi et imbecilles et dormiunt multi. Hoc est etiam contra multos, qui ex tumore superbie expellunt a se pauperes et humiles, in quibus et Christus expellitur. De quibus Iob. 21.a. Quare impii vivunt, qui dixerunt Deo. Recede a nobis, scientiam viarum tuarum nolumus. Prv. 29.d. Abominantur impii eos, qui in recta via sunt.
Numérotation du verset Mc. 5,18 
marg.| Cumque ascenderet Navi s Ecclesia, Gn. 6.c. Fac tibi arcam etc. Navis Crux Sap. 14.a. exiguo ligno committunt homines animas suas, transeuntes mare per ratem liberati sunt. Navis virgo Maria, Mt. 9.a. Ascendens Iesus in naviculam, venit in civitatem suam, Prv. ult. b. facta est quasi navis institoris. Navis religio, Iob. 9.d. pertransierunt quasi naves poma portantes. In hac navi Iesu rogat esse liberatus a demone, sed non premittit, ne propter secretum contemplationis impediat officium predicationis, Unde Glossa Bede. Quisque potest remissionem etc.
marg.| {x} Qui a demonio etc.  Vexa tus doctor, vel quilibet, qui longo tempore in studio fuit et laboravit, aptus predicationi et regimini animarum Phil. 1.d. Cupio dissolvi et esse cum Christo.
Numérotation du verset Mc. 5,19 
marg.| {y} Et non admisit eum. Ct. 7.d. Egrediamur in agrum.
marg.| {z} Vade in domum etc. Domus conscientia, Sap. 8.c. Intrans in domum meam conquiescam cum illa. Eccles. 32.c. Precurre prior in domum tuam et tunc advocare et illic lude et age conceptiones tuas. Debet quilibet scrutari conscientiam suam, quia delicta quis intelliget, ut dicit Ps. 18. Non enim quis de facili potest intelligere peccata sua, quia diabolus tortuosus est. Unde Is. 27.a. In die illa visitabit Dominus super Leviatham serpentem tortuosum. Iob. 26.d. Obstetricante manu eductus est coluber tortuosus.
marg.| {a} Quem tibi Dominus etc. {98ra} In se predicat, qui in se haurit, quod aliis effundit. Prv. 5.c. Bibe aquam de cisterna tua et post deriventur fontes tui foras.
Numérotation du verset Mc. 5,20 
marg.| {a} Et abiit et cepit predicare etc. Decapolis est regio continens decem civitates et significat Ecclesiam decem preceptis legis imbutam et denario, id est regis imagine in Baptismo insignitam. In qua debet fieri omnis predicatio, non in occultis locis, sicut heretici faciunt. Io. 7.a. Nemo in occulto aliquid facit et querit in palam esse. Io. 18.d. Ego semper docui in synagogis et in templo quo omnes Iudei conveniunt et in occulto locutus sum nihil.
Numérotation du verset Mc. 5,21 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,22 
marg.| {b} Et venit quidam etc.  qui interpretatur illuminans, vel illuminatus et est Prelatus. Unde: Illuminans tu mirabiliter a montibus eternis. Montes eterni sunt, Prelati per hoc, quod dicit.
marg.| {c} Et videns eum etc.  duo notantur, que debent esse in Prelato, scientia et humilitas, id est bona vita, providens scientia. Procidit. Bona vita Hoc est, quod in Ps. 98. dicitur Moyses, id est lex, vel scientia et Aaron montanus, id est excelsus per opera, in Sacerdotibus eius.
Numérotation du verset Mc. 5,23 
marg.| {e} Quoniam filia mea in extremis est Anim a, que laborat in extremis quasi in turpitudine temporalium, que extrema, id est vilia sunt. Phil. 3.b. Omnia hec detrimentum feci et arbitror ut stercora.
marg.| {d} Et deprecabatur eum multum ] Mt. 6. Orantes nolite multum loqui, sicut Ethnici faciunt: Putant enim quod multiloquio suo exaudiantur.
marg.| {f} In extremis scilicet laborat, quia in acquisitione temporalium est labor, in conservatione timor, in amissione, vel dimissione dolor. Hoc est, quod habetur. Io. 16.g. In mundo pressuras, in me pacem habetis. In extremis. Lc. 8.f. dicitur: Et hec moriebatur. Mt. 9.c. Modo defuncta est et Mc. hic. In extremis est Augustinus de concordia Evangelistarum. Nihil in cuiusquam verbis debemus inspicere nisi voluntatem, cui debent servire: nec mentiri quemquam, si aliis verbis dixerit, quod ille voluerit, cuius verba non dixit, ne miseri aucupes vocum apicibus quodammodo litterarum putent esse ligandam veritatem, cum utique non verbis tantum, sed etiam in ceteris omnibus signis amicorum, non sit nisi animus ipse requirendus, quasi dicat: illi tres Evangeliste etsi diversa verba protulerint, tamen eodem sensu, in extremis erat, quando Iairus venit ad Christum, ut dicit Marcus et moriebatur, ut dicit Lucas: et postea mortua est, ut dicit Mattheus.
marg.| {g} Veni, impone manum tuam super eam etc. Simile Io. 4.g. ubi dicit Regulus. Descende, priusquam moriatur filius meus. Et sicut ibi in Glossa redarguitur Regulus, ut minus fidelis, sic iste princeps videtur arguendus. Sed Centurio commendatur, qui dixit: Non sum dignus, ut intres sub tectum meum, sed tantum dic verbo etc. Mt. 9.b.
Numérotation du verset Mc. 5,24 
marg.| {h} Et abiit quia missus est ad oves, que perierunt domus Israel. Mt. 15.c.
marg.| {i} Cum illo et sequebatur etc. Ez. 1.d. Rota in medio rote.
marg.| {k} Et comprimebant eum turba vexat Deum, scilicet turba peccantium. Unde Is. 1.d. Laboravi sustinens et 43.d. Prebuisti mihi laborem in iniquitatibus tuis. Amos 2.d. Ecce ego stridebo subter vos, sicut stridet plaustrum onustum feno.
Numérotation du verset Mc. 5,25 
marg.| {l} Et mulier que erat etc. id est de peccato in peccatum, Os. 4.a. Sanguis sanguinem tetigit. Ambrosius in tractatu de Salomone. Dominus largum sanguinis fluxum siccavit in Martha. Hieronymus in historia tripartita libro {98rb} 9, c. 41. dicit, quod cum Iulianus Apostata cognovisset in Cesarea Philippi Christi est simulacrum, quod sanguinis liberata profluvio femina construxerat, eo deposito suam ibi imaginem collocavit, que fulminis ictu fracta est. Statuam vero Christi nunc quidam paganorum trahentes confregerunt, post, Christiani collegerunt et in Ecclesia condiderunt. Quod simulacrum, ut refert Eusebius, omnium egritudinum noscitur esse medicamentum, iuxta quod quedam herba germinavit omnibus medicinalis.
Numérotation du verset Mc. 5,25 
mystice
marg.| Mystice: Ista mulier mystice est Ecclesia de gentibus fluxu sanguinis continuo, scilicet peccato idololatrie maculata. Filia Iairi Synagoga, ad quam sanandam Iesus ibat, quia non fuit missus nisi ad oves, que perierunt domus Israel. Mt. 15.c. Sed illa primo sanatur, quia gentilitas primo credidit. Ps. 67. Ethiopia preveniet manus eius Deo etc.
Numérotation du verset Mc. 5,25 
moraliter
marg.| Moraliter per puellam mortuam in domo significatur peccator occultus. Per sanguinariam peccator apertus. Lam. 1.g. Foris interficit gladius et domi mors similis. Illa prius sanatur, quia peccata aperta citius sanantur. Psalmo 92. Imple facies eorum ignominia et querent nomen tuum, Domine. Mic. 2.c. Venies usque ad Babylonem et ibi, liberaberis. Duodecima hora est ultima hora diei, hoc est, peccatum usque ad senium, quod etiam sanat Dominus. Is. 46.b. Usque ad senectam ego ipse et usque ad canos ego portabo. Gn. 7.c. In articulo diei illius ingressus est Noe et filii eius in arcam.
marg.| {l} Duodecim ] Beda: Quia transgressi sunt Decalogum, pactum baptismale et legem naturalem. De quibus. Is. 24.a. transgressi sunt leges, mutaverunt ius, dissipaverunt pactum sempiternum.
Numérotation du verset Mc. 5,26 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,27 
marg.| {m} Venit etc. Post Dominum eundum est. Unde Ps. 126. Vanum est vobis ante lucem surgere. Unde Petro volenti ire ante Dominum, scilicet cum Petrus increparet eum, ne pateretur, ait Dominus. Mt. 16.d. Vade post me, Satana.
marg.| {n} Et tetigit etc. Tactus vestimenti fides incarnationis. Salvatur per fidem quicumque salvatur. Non est enim aliud nomen sub celo, in quo oporteat nos salvos fieri, ut Act. 4.b. Vestimentum: de quo Is. 6.3.a. Quare ergo rubrum est indumentum tuum ?
Numérotation du verset Mc. 5,28 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,29 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,30 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,31 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,32 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,33 
marg.| {o} Venit et procidit ante eum etc. Est. 8a: “Esther procidit ad pedes Assueri”.
a Cf. Est. 8, 3: « Nec his contenta, procidit ad pedes regis ».
Numérotation du verset Mc. 5,34 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,35 
marg.| {p} Adhuc eo loquente etc.  Isti nuntii moraliter significant eos, qui peccatores contemnunt, sicut Pharisei. Mt. 9.b. Quare cum peccatoribus et publicanis manducat magister vester ; Et Lc. 7.f. Hic si esset propheta, sciret utique, que et qualis etc. Eccl. 8.b. Ne despicias hominem avertentem se a peccato, neque improperes ei, memento, quoniam in corruptione omnes sumus.
Numérotation du verset Mc. 5,36 
marg.| {q} Tantummodo 1   crede : fides enim mirabilia fecit, ut patet ad Hbr. 11. per totum. Sed si fides sufficit, quare dicitur Infra ult. d. Qui crediderit et baptizatus fuerit etc. Dicit ergo tantummodo crede, id est non contemnas, Sacramenta. Sufficit enim ei, qui credit, si non contemnat, si talis decedat, nec copiam habeat, ut baptizetur, bene salvabitur. Crede. Sic est in nobis si credimus, Dominus suscitat nos. Si enim potes credere, omnia possibilia sunt credenti. Infra 9.d. De nemine enim desperandum est, dum vivit.
1 Tantummodo Ed 1754 ] Tantum Ed1703
Numérotation du verset Mc. 5,37 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,38 
marg.| {a} {98va} Et vidit tumultum et flentes et eiulantes multum: 1Th. 4.d. Nolumus vos ignorare de dormientibus, ut non contristemini, sicut et ceteri, qui spem non habent. Eccl. 22.b. Modicum plora super mortuum.
Numérotation du verset Mc. 5,39 
marg.| {b} Quid turbamini et ploratis ? Puella non est mortua, sed dormit Unde eos eiicit, quia in consortibus dormit. Simile Io. 11.c. Lazarus amicus noster dormit. Et hoc est verum, licet mortuus quoad nos, non tamen quoad Deum, aut facile est eum, vel eam suscitare, ac si dormiret.
Numérotation du verset Mc. 5,40 
marg.| {c} Et irridebant eum unde eos eiicit, quia irrisoribus non sunt communicanda mysteria. Mt. 7.a. Nolite sanctum dare canibus. Prv. 22.b. Eiice derisorem et exibit cum eo iurgium et Prv. 3.d. Abominatio Domini est omnis illusor Irridebant Ier. 20. Factus sum in derisum tota die, omnes subsannabant me. Sed licet Dominus derideretur, non destitit a proposito bono.
Numérotation du verset Mc. 5,41 
marg.| {e} Surge: Eph. 5.d. Surge, qui dormis etc.
marg.| {d} Puella: Sap. 16.b. Tu, Domine, vite et mortis habens potestatem et deducis ad portas mortis et reducis.
Numérotation du verset Mc. 5,42 
prol.| [sine glossa]
Numérotation du verset Mc. 5,43 
marg.| {f} Iussit dare illi regnum in signum vere resurrectionis, ut tangitur in Glossa super aliis Evangelistis. Quando enim in quadragesima homo confitetur et dimittit peccatum et post ambulat proficiendo et sic in Pascha datur ei cibus celestis.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Mc. Capitulum 5), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=56&chapitre=56_5)
Signaler un complément d'information

Notes :