Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Capitulum 10

Numérotation du verset Io. 10,1

Amen amen dico vobis,

qui non intrat per ostium

in ovile ovium

sed ascendit

aliunde,

ille fur est et latro.

Numérotation du verset Io. 10,2

Qui autem intrat per ostium

pastor est ovium.

Numérotation du verset Io. 10,3

Huic¹ ostiarius aperit² et oves

¹ huic Li449 Ω^F Rusch Weber ] hinc Li449@ |

² aperit Li449 Rusch Weber ] om. Li449@ |

vocem eius

audiunt.

Et proprias oves vocat nominatim

et educit eas.

Numérotation du verset Io. 10,4

Et cum proprias oves emiserit

ante eas vadit

et oves illum sequuntur

quia sciunt vocem eius.

Numérotation du verset Io. 10,5

Alienum autem non sequuntur

sed fugiunt³ ab eo quia non noverunt vocem alienorum.

³ fugiunt Ω^F Li449@ Li449 Ω^S ] effugiunt Rusch , fugient Weber

Numérotation du verset Io. 10,6

Hoc proverbium

dixit eis⁴ Iesus.

⁴ eis Ω^F Li449@ Li449 Ω^S Weber ] illis Rusch

Illi autem non cognoverunt

quid loqueretur eis. Dixit ergo eis iterum Iesus:

Numérotation du verset Io. 10,7

Amen amen dico vobis, quia⁵ ego sum ostium ovium.

⁵ quia Ω^F Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset Io. 10,8

Omnes quotquot venerunt fures sunt et latrones

sed non audierunt eos oves.

Numérotation du verset Io. 10,9

Ego sum ostium. Per me si quis

introierit

salvabitur

et ingredietur et egredietur

et pascua inveniet.

Numérotation du verset Io. 10,10

Fur

non venit nisi ut furetur

et mactet et perdat. Ego veni ut vitam habeant

et abundantius

habeant.

Numérotation du verset Io. 10,11

Ego sum pastor

bonus.

Bonus pastor

animam suam

dat⁶

⁶ dat Ω^F Ω^J Ω^S Weber , dat vel ponit Li449@: διδωσιν ( Papyrus45 ℵ* D sy s pbo bo )] ponit Li449 CorS1=Cor3 (grec.) Rusch: τίθησιν ( Nestlé )]

pro ovibus suis⁷.

⁷ suis Ω^F Ω^S Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset Io. 10,12

Mercennarius autem⁸

⁸ autem Ω^F Ω^J Li449@ Li449 Ω^S Rusch ] om. Weber

et qui non est pastor

cuius non sunt oves proprie,

videt lupum venientem et dimittit oves et fugit. Et lupus rapit et dispergit oves.

Numérotation du verset Io. 10,13

Mercennarius autem fugit, quia mercennarius est et non pertinet ad eum de ovibus.

Numérotation du verset Io. 10,14

Ego sum pastor bonus

et cognosco

oves⁹ meas et cognoscunt me mee.

⁹ oves. Ω^F Li449@ Ω^J* (rubr. cancel. et exp.) Ω^S ] om. Ω^J² Rusch Weber

Numérotation du verset Io. 10,15

Sicut novit me Pater et ego agnosco Patrem

et animam meam

pono pro ovibus meis¹⁰.

¹⁰ meis Li449@ Li449 Ω^S Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset Io. 10,16

Et alias oves habeo

que non sunt ex hoc ovili

et illas oportet me adducere,

et vocem meam

audient et fiet unum ovile et¹¹ unus pastor.

¹¹ et Ω^F Ω^J Li449@ Li449 Ω^S Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset Io. 10,17

Propterea

me Pater diligit¹² quia ego pono animam meam

¹² Pater diligit Ω^F Ω^J Li449@ Li449 Ω^S Weber ] inv. Rusch Clementina

ut¹³ iterum sumam eam.

¹³ ut Ω^F Ω^J Li449@ Ω^S CorS1= Cor3 (G’) Weber ] et Rusch

Numérotation du verset Io. 10,18

Nemo

tollit eam a me sed ego pono eam a meipso,

potestatem habeo ponendi animam meam¹⁴ et potestatem habeo iterum sumendi eam. Hoc mandatum

¹⁴ animam meam Li449@ Li449 Rusch ] eam Weber , def. Ω^F

accepi a Patre meo.

Numérotation du verset Io. 10,19

Dissensio iterum¹⁵ facta est inter Iudeos propter sermones hos.

¹⁵ iterum Rusch Weber ] itaque Li449@ Li449

Numérotation du verset Io. 10,20

Dicebant autem multi ex ipsis:

Demonium habet et insanit. Quid eum auditis?

Numérotation du verset Io. 10,21

Alii¹⁶

¹⁶ Alii Rusch Weber ] + autem Li449@, alia autem Li449 , def. Ω^F

dicebant: Hec verba non sunt demonium habentis. Numquid demonium potest cecorum oculos aperire?

Numérotation du verset Io. 10,22

Facta sunt autem encenia

in Hierosolymis et hiems erat.

Numérotation du verset Io. 10,23

Et ambulabat Iesus in templo in porticu Salomonis.

Numérotation du verset Io. 10,24

Circumdederunt ergo eum¹⁷ Iudei¹⁸

¹⁷ ergo eum Ω^F Ω^S Ω^J Rusch Weber ] inv. Ω^F |

¹⁸ Iudei Ω^F Ω^J Li449@ Li449 Ω^S Weber ] videri Rusch |

et dicebant¹⁹ ei: Quousque animam

¹⁹ dicebant Ω^F Ω^J Ω^S Rusch Weber ] dixerunt Li449@ Li449

nostram tollis?

Si tu es Christus dic nobis palam?

Numérotation du verset Io. 10,25

Respondit eis Iesus: Loquor vobis

et non creditis opera que ego facio in nomine Patris mei.

Hec testimonium perhibent de me.

Numérotation du verset Io. 10,26

Sed vos non creditis

quia²⁰ non estis ex ovibus meis.

²⁰ quia Ω^F Weber Rusch ] + vos Li449@ Li449

Numérotation du verset Io. 10,27

Oves mee

vocem meam audiunt.

Et ego cognosco eas et sequuntur me.

Numérotation du verset Io. 10,28

Et ego

vitam eternam

do eis

et non peribunt in eternum

et non rapiet eas

quisquam de manu mea.

Numérotation du verset Io. 10,29

Pater meus quod²¹ dedit mihi

²¹ quod Ω^F CorS1 Li449@ Li449 Ω^J Ω^S Rusch Weber ] qui Cor3 (grec.)

omnibus maius est²².

²² omnibus maius est inv. Ω^F Ω^J Ω^S] maius omnibus est Li449@ Li449 Rusch Weber , maius est omnibus CorS1 , omnibus maior est Cor3 (al.) , qui maior est CorS1 (G’)

Et²³ nemo potest rapere

²³ Et Ω^J Li449@ Li449 Ω^S Rusch Weber ] Ideo Ω^F

de manu Patris mei.

Numérotation du verset Io. 10,30

Ego et Pater²⁴ unum sumus.

²⁴ Pater Ω^F CorS1 (al. non hab. MEUS ) Li449@ Li449 Ω^S Rusch Weber ] + meus Ω^J CorS1=Cor3 (grec.)

Numérotation du verset Io. 10,31

Sustulerunt²⁵

²⁵ Sustulerunt Ω^F Li449@ Li449 Ω^S Weber ] + ergo Ω^J CorS1 (al. non hab. RURSUS ) Rusch Clementina , + ergo rursus CorS1, + rursus Cor3 (grec. vel RURSUS ), Tunc praem. Weber ( P )

lapides Iudei ut lapidarent eum.

Numérotation du verset Io. 10,32

Respondit eis Iesus:

Multa bona opera²⁶ ostendi vobis ex Patre meo.

²⁶ bona opera Ω^F Li449@ Li449 Rusch ] inv. Weber

Propter quod eorum opus me lapidatis?

Numérotation du verset Io. 10,33

Responderunt ei Iudei: De bono opere non lapidamus te

sed de blasphemia

et quia tu homo cum sis facis teipsum Deum.

Numérotation du verset Io. 10,34

Respondit eis Iesus: Nonne scriptum est^a in lege vestra

⁰ Cf. Ps. 81, 6.

quia ego dixi dii estis?

Numérotation du verset Io. 10,35

Si illos dixit

deos ad quos sermo Dei factus est et non potest solvi

Scriptura

Numérotation du verset Io. 10,36

quem²⁷ Pater sanctificavit

²⁷ quem Ω^F Ω^J CorS1 =Cor3 (grec.) Rusch Weber ] quod CorS1

et misit in mundum.

Et²⁸ vos dicitis quia blasphemo²⁹ quia dixi Filius Dei sum.

²⁸ Et Ω^F Li449@ Li449 Ω^J* (rubr. cancel.) Ω^S] om. Ω^J² CorS1 =Cor3 (ita omnino in greco) Rusch Weber |

²⁹ blasphemo Ω^F Ω^S Wordsworth (P254) ] blasphemas Ω^J CorS1 (ita omnino in greco) Rusch Wordsworth (plerique codd.) Weber cum graec. |

Numérotation du verset Io. 10,37

Si non facio opera Patris mei

nolite credere mihi.

Numérotation du verset Io. 10,38

Si autem facio

et si mihi non vultis credere operibus credite

ut cognoscatis et credatis quia Pater in me est³⁰ et ego in Patre.

³⁰ Pater - in me est Ω^F Li449@ Li449 Ω^S] inv. Ω^J Rusch Weber

Numérotation du verset Io. 10,39

Querebant ergo eum apprehendere³¹

³¹ apprehendere Ω^F Li449@ Li449 Rusch ] prendere Weber

et exivit de manibus eorum.

Numérotation du verset Io. 10,40

Et abiit iterum trans Iordanem

in eum locum ubi erat Ioannes baptizans primum

et mansit illic.

Numérotation du verset Io. 10,41

Et multi venerunt ad eum

et dicebant quia Ioannes quidem fecit signum³² nullum.

³² fecit signum Ω^F Li449@ Li449 Ω^S Ω^J ] inv. Rusch

Numérotation du verset Io. 10,42

Omnia autem quecumque dixit Ioannes de hoc vera erant³³ et multi crediderunt in eum.

³³ erant Ω^F Li449@ Li449 Ω^J Ω^S Rusch Weber ] sunt Cor3 (al.)

Capitulum 10

Numérotation du verset Io. 10,1

Amen amen dico vobis,

^marg.| Amen amen dico . Quia “Pharisei iactabant se videre”^a quod possent si oves Christi essent, Dominus contra arrogantiam eorum¹ de grege suo et de ostio quo intratur in ovile similitudinem proponit, ostendens quod nec sapientia, nec observantia² legis, nec bona vita quicquam valet nisi per³ eum. Sine eo nihil sunt in quocumque, Iudeo vel gentili, etiam philosopho et⁴ Phariseo qui docent beate vivere, vel heretico sub nomine Christi, nec tamen in Christo predicante sed omnes sine eo rapiunt et occidunt.^A ^b

^a Cf. Alcuinus , In Io. 10, 1, PL 100, 882D: « Propter Pharisaeorum qui se videre jactabant cum caeci erant ».

^b ¶Fons : Augustinus Hipponensis , In Ioannis evangelium tractatus, tract. 45, § 2.1-27, CCSL 36, p. 389: « Dixerunt enim se caecos non esse ; uidere autem tunc possent, si oues Christi essent. Vnde sibi usurpabant lumen qui furebant contra diem? Propter illorum ergo uanam et superbam et insanabilem arrogantiam Dominus Iesus ista contexuit, in quibus salubriter nos, si aduertamus, admonuit. Multi enim sunt qui secundum quamdam uitae huius consuetudinem dicuntur boni homines, boni uiri, bonae feminae, innocentes, et quasi obseruantes ea quae in lege praecepta sunt, deferentes honorem parentibus suis, non moechantes, non homicidium perpetrantes, non furtum facientes, non falsum testimonium aduersus quemquam perhibentes, et cetera quae lege mandata sunt uelut obseruantes, christiani non sunt ; et plerumque se iactant quomodo isti: Numquid et nos caeci sumus? Quia uero ista omnia quae faciunt, et nesciunt ad quem finem referant, inaniter faciunt, Dominus de grege suo, et de ostio quo intratur ad ouile, similitudinem proposuit in hodierna lectione. Dicant ergo pagani: Bene uiuimus. Si per ostium non intrant, quid prodest eis unde gloriantur? Ad hoc enim debet unicuique prodesse bene uiuere, ut detur illi semper uiuere ; nam cui non datur semper uiuere, quid prodest bene uiuere? Quia nec bene uiuere dicendi sunt, qui finem bene uiuendi uel caecitate nesciunt, uel inflatione contemnunt. Non est autem cuiquam spes uera et certa semper uiuendi, nisi agnoscat uitam, quod est Christus, et per ianuam intret in ouile ». Cf. Augustinus Hipponensis , In Ioannis evangelium tractatus, tract. 45, § 3.1-3, CCSL 36, p. 389: « Quaerunt ergo plerumque tales homines etiam persuadere hominibus ut bene uiuant, et christiani non sint. Per aliam partem uolunt adscendere, rapere et occidere, non ut pastor, conseruare atque saluare. Fuerunt ergo quidam philosophi, de uirtutibus et uitiis subtilia multa tractantes, diuidentes, definientes, ratiocinationes acutissimas concludentes, libros implentes, suam sapientiam buccis crepantibus uentilantes ; qui etiam dicere auderent hominibus: Nos sequimini, sectam nostram tenete, si uultis beate uiuere. Sed non intrarant per ostium ; perdere uolebant, mactare et occidere ».

^A ¶Codd. : Rusch ; sine lemma: BL23934 , f. 47v ; Clm28225

¹ ar. eor.] inv. Rusch

² observantia] observatio Rusch

³ nisi per BL23934 Rusch ] preter Clm28225

⁴ etiam... et] et... vel Rusch

qui non intrat per ostium

^marg.| Per ostium . Id est ‘per me’ ut post exponit. Hec ianua est humilis. Qui per hanc vult intrare, oportet ut se humiliet ne si erectus est offendat in humilem ianuam.^B ^c

^c ¶Fons : Cf. Augustinus Hipponensis , In Ioannis evangelium tractatus, tract. 45, § 5.16-24, CCSL 36, p. 390: « Hoc tenete, ouile Christi esse catholicam ecclesiam. Quicumque uult intrare ad ouile, per ostium intret, Christum uerum praedicet. Non solum Christum uerum praedicet, sed Christi gloriam quaerat, non suam ; nam multi quaerendo gloriam suam, oues Christi sparserunt potius quam congregauerunt. Humilis est enim ianua Christus Dominus ; qui intrat per hanc ianuam, oportet humiliet se, ut sano capite possit intrare. Qui autem se non humiliat, sed extollit, per maceriam uult adscendere ; qui autem per maceriam adscendit, ideo exaltatur ut cadat ».

^B ¶Codd. : BL23934 ² , f. 48r ; Clm28225 Rusch

in ovile ovium

^interl.| id est in catholicam Ecclesiam, in consortium fidelium^C

^C ¶Codd. : BL23934 , f. 48r ; Clm28225 , Rusch | fidelium] sanctorum Clm28225

sed ascendit

^interl.| casurus ex alto⁵, humilis intrat^D

^D ¶Codd. : BL23934 , f. 48r ; Clm28225 , Rusch

⁵ alto] alio cacogr. Rusch

aliunde,

^interl.| quoquo modo preter Christum, vel non bene de eo sentiendo vel non eius gloriam sed suam querendo

ille fur est et latro.

^marg.| Fur quia quod alienum est⁶ suum dicit, id est oves Dei suas facit, latro quia quod furatus est occidit. ^E ^d

^d <Attest.> Anselmus Laudunensis , Glosae super Io. 10, 1, CCCM 267, p. 186.32-33: « Fur est qui quod alienum est suum dicit; latro quia quod est furatus occidit ». Cf. Rupertus Tuitiensis , Commentaria in euangelium sancti Ioannis, lib. 9, CCCM 9, p. 509.1381: « Fures quia furantur latrones quia quod furantur occidunt ». Thomas de Aquino , Catena aurea in Io. 10 § 1.

^E ¶Codd. : BL23934 Clm28225 ( interl. ) Rusch

⁶ Fur... est Clm28225 Rusch ] Quia alienum quod est BL23934

^marg.| Sed omnes qui veritatem tenent et docent in Christo pastore sunt unus pastor.^F ^e

^e <Attest.> Anselmus Laudunensis , Glosae super Io. 10, 1, CCCM 267, p. 186.39-40: « Omnes quicumque tenent ueritatem et docent in Christo pastore sunt unus pastor ».

^F ¶Codd. : BL23934 Clm28225 Rusch | Sed] om. BL23934 Clm28225 | pastore BL23934 Rusch ] pastores Clm28225

Numérotation du verset Io. 10,2

Qui autem intrat per ostium

^interl.| +humilis intrat ^G

^G ¶Codd. : BL23934 ² ; om. Rusch

^interl.| id est qui recte sentit de Christo et non sua sed que Christi sunt querit^H

^H ¶Codd. : BL23934 , f. 48r ; Rusch

pastor est ovium.

^interl.| predestinatis ad vitam^I

^I ¶Codd. : Rusch ; om. BL23934 , f. 48r

^marg.| Pastor est ovium . Christus proprie pastor est secundum officium pascendi oves ut ipse post exponit qui per se ostium intrat in ovile ovium . Sed quia alii cumparticipes sunt ei pastoralis officii que de eo proprie dicuntur etiam eis suo modo congruunt. Ostium est quo intratur. Christus ergo pastor per se ostium et quicumque sub eo pastor per ipsum ostium intrat in corda ovium, quia si aliud predicat non audiunt oves, si Christum oves Christi hanc vocem agnoscunt.^J

^J ¶Codd. : BL23934 , f. 48r ; Clm28225 (Non contuli) ; Rusch | agnoscunt Rusch ] cognoscunt BL23934 Clm28225

^marg.| Quod ostium est Christus sibi soli tenuit⁷, quia non est alius qui predicetur ovibus vel in quem credatur non est alius per quem predicans intret ad corda ovium vel per quem oves intrant⁸ ad Deum. Quod pastor est⁹ communicat suis. Pastor autem intrat per ostium , quia et ipse se Christum predicat ut lumen et alia et se¹⁰ ostendit et intellectus, et alia et se intelligit, et alii pastores similiter Christum predicant¹¹.^K

^K ¶Codd. : BL23934 , f. 48v ; Clm28225 Rusch

⁷ tenuit Clm28225 Rusch ] retinuit BL23934

⁸ intrant Clm28225 Rusch ] intrent BL23934

⁹ est Rusch ] om. BL23934 Clm28225

¹⁰ se Rusch ] seipsum BL23934 Clm28225

¹¹ predicant Clm28225 Rusch ] om. BL23934

Numérotation du verset Io. 10,3

Huic¹² ostiarius aperit¹³ et oves

¹² huic Li449 Ω^F Rusch Weber ] hinc Li449@

¹³ aperit Li449 Rusch Weber ] om. Li449@

^interl.| predestinati ad vitam^L

^L ¶Codd. : BL23934 , f. 48v ; Clm28225 Rusch

^marg.| Huic ostiarius . Ostiarius, id est Christus qui se aperit, vel Scriptura que ducit ad Christum, vel Spiritus sanctus qui docet omnem veritatem.^M

^M ¶Codd. : Clm28225 Rusch | Ostiarius²] aperis Clm28225

vocem eius

^interl.| in quocumque sonet vox Verbi Dei

^marg.| Et oves vocem etc. AUGUSTINUS. Aliqui sunt vere oves, quia novit Dominus qui sunt eius sive iam ceperint sive nondum et tamen sunt errantes foris, audientes vocem alienorum in multis. E contra lupi sunt intus et audiunt vocem pastoris in multis. {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1045rb ; facsim., p. 249b} Sed est quedam propria vox pastoralis scilicet: «Qui perseveraverit usque in finem salvus erit»^f. Hanc nullus proprius contemnit nullus alienus audit.

^f Mt. 24, 13.

audiunt.

^interl.| obediendo

Et proprias oves vocat nominatim

^interl.| quia habet nomina scripta in libro vite. Unde et dicitur^g: ‘Novit Dominus qui sunt eius’

^g Cf. 2Tim. 2, 19: « Sed firmum fundamentum Dei stat, habens signaculum hoc: cognovit Dominus qui sunt eius, et discedat ab iniquitate omnis qui nominat nomen Domini ».

et educit eas.

^interl.| quasi de Egypto in doctrinam vel regnum

Numérotation du verset Io. 10,4

Et cum proprias oves emiserit

^marg.| de tenebris ignorantie¹⁴ ad lucem dum ante eas vadit quasi in columna nubis et ignis^h ^N

^h Cf. Ex. 13, 21.

^N ¶Codd. : Cas574 (545 marg.) Rusch

¹⁴ ignorantie] om. Rusch

ante eas vadit

^interl.| exemplum eis faciens quod docuit vel ad regnum precedit

et oves illum sequuntur

^interl.| quocumque ierit

^interl.| perseverando usque in finem

quia sciunt vocem eius.

Numérotation du verset Io. 10,5

Alienum autem non sequuntur

^interl.| in quo non est vox Christi etiam si bonus videatur

sed fugiunt¹⁵ ab eo quia non {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1045rb ; facsim., p. 249b} noverunt vocem alienorum.

¹⁵ fugiunt Ω^F Li449@ Li449 Ω^S ] effugiunt Rusch , fugient Weber

Numérotation du verset Io. 10,6

Hoc proverbium

^interl.| exercet obscuris pascit manifestius dum exponit

dixit eis¹⁶ Iesus.

¹⁶ eis Ω^F Li449@ Li449 Ω^S Weber ] illis Rusch

^interl.| quia iactant se videre

Illi autem non cognoverunt

^interl.| in quo convincuntur ceci esse

^marg.| Illi autem non cognoverunt . Predestinate oves ad tempus se nesciunt, nec vocem pastoris audiunt sed in fine perseverant, e contra lupi ad tempus audiunt et intrant sed retro abeunt.

quid loqueretur eis. Dixit ergo eis iterum Iesus:

^interl.| ut credens que dixit et pie querens intelligat

Numérotation du verset Io. 10,7

Amen amen dico vobis, quia¹⁷ ego sum ostium ovium.

¹⁷ quia Ω^F Rusch ] om. Weber

^interl.| per me ergo intrat qui intrat

Numérotation du verset Io. 10,8

Omnes quotquot venerunt fures sunt et latrones

^interl.| preter me prophete promissi cum eo, id est cum veritate

^marg.| Omnes quotquot . Fur est qui per simoniam vel aliquo alio modo contra Christum intrat et postquam intraverit malo exemplo occidit et sic aperte latro. Nec talis dicendus est mercennarius, ideo lupo veniente non resistit, sed pro mercede cedit. Si lupo violenter distrahente non resistit mercedem hanc recipit quod non distrahitur cum ovibus, sed postea male vivendo oves corrumpit et iam in aliam partem relapsus fit fur vel latro, nomen mercennarii amittens.

sed non audierunt eos oves.

^interl.| vere

^interl.| sed

Numérotation du verset Io. 10,9

Ego sum ostium. Per me si quis

^marg.| Si quis . Hoc evidenter ostendit non solum pastorem, sed et oves intrare per ostium.

introierit

^interl.| non fictus

salvabitur

^interl.| perseverando intus bene cogitando

et ingredietur et egredietur

^interl.| vel ingreditur credendo operando, egreditur ad pugnam contra hereticos

^marg.| Et ingredietur etc. Intus bene cogitando, egredietur extra exemplo aliorum bone operando. Vel ingredietur in Ecclesiam ut hic vivat per fidem. Unde post dicit: U t vitam habeant et egredietur de ista vita ut in eternum vivat. Unde post et abundantius habeat vitam et pascua inveniet ingrediens et egrediens.

et pascua inveniet.

^interl.| bene operando

Numérotation du verset Io. 10,10

Fur

^interl.| autem

non venit nisi ut furetur

^interl.| et ideo non audiunt eum oves

^marg.| Nisi ut furetur etc. Furetur alienam rem sibi usurpando, mactet a fide retrahendo perdat in eternam damnationem.

et mactet et perdat. Ego veni ut vitam habeant

^interl.| hic: «Iustus ex fide vivit»ⁱ

ⁱ Cf. Hab. 2, 3 ; Rm. 1, 17 ; Gal. 3, 11 ; Hbr. 10, 37.

et abundantius

^interl.| de hac vita transmigrando

habeant.

^interl.| in futuro

Numérotation du verset Io. 10,11

Ego sum pastor

^interl.| sicut ostium

bonus.

^interl.| ad differentiam furis vel mercennarii

Bonus pastor

^interl.| exprimit quid sit proprium boni pastoris

animam suam

^interl.| vitam

dat¹⁸

¹⁸ dat Ω^F Ω^J Ω^S Weber , dat vel ponit Li449@: διδωσιν ( Papyrus45 ℵ* D sy ^s pbo bo )] ponit Li449 CorS1=Cor3 (grec.) Rusch: τίθησιν ( Nestlé )]

^interl.| vel: ponit ¹⁹

¹⁹ dat ... ponit] corr., inv. Rusch

pro ovibus suis²⁰.

²⁰ suis Ω^F Ω^S Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset Io. 10,12

Mercennarius autem²¹

²¹ autem Ω^F Ω^J Li449@ Li449 Ω^S Rusch ] om. Weber

^marg.| Mercennarius autem . Mercennarius est qui querit que sua sunt, non que Christi qui servit Deo non propter Deum, sed pro aliquam mercede qui culpabilis est et non est filius sed tamen necessarius et tolerandus. Fur vero semper est cavendus. Prepositi vero qui filii sunt sunt et pastores, et tamen unus est pastor, quia illi omnes sunt membra illius cuius sunt oves proprie.

et qui non est pastor

^interl.| etsi videatur quia veritatem predicat ut pastor

cuius non sunt oves proprie,

^interl.| quia non amore earum sed pro sua mercede

videt lupum venientem et dimittit oves et fugit. Et lupus rapit et dispergit oves.

^marg.| Et lupus rapit . Lupus est vel violentus qui corporaliter vastat, vel diabolus qui spiritualiter dissipat cui qui non animas ovium, sed sua querit non occurrit resistendo vel mala arguendo, quod est fugere, quia timor est fuga animi. Fugit ne perdat quod diligit, unde reddens causam fuge subdit: Q uia mercennarius est et non amat oves sed sua. Pastores autem non dicuntur fugere si cedunt persecutori et servant se ovium utilitati quibus etiam corpore absentes sunt spiritu presentes.

Numérotation du verset Io. 10,13

Mercennarius autem fugit, quia mercennarius est et non pertinet ad eum de ovibus.

Numérotation du verset Io. 10,14

Ego sum pastor bonus

^marg.| Ego sum pastor bonus . Post culpam ficti iterum formam veri pastoris opponit. Ego sum pastor bonus et animam pono pro ovibus. Q uod non ipse unus fecit nisi quod omnes sui et ipse unus sunt quia ipse sine illis hoc potuit, illi non sine eo sine quo nihil possunt.

et cognosco

^interl.| id est diligo

oves²² meas et cognoscunt me mee.

²² oves. Ω^F Li449@ Ω^J* (rubr. cancel. et exp.) Ω^S ] om. Ω^J² Rusch Weber

^interl.| diligunt et obsequuntur

Numérotation du verset Io. 10,15

Sicut novit me Pater et ego agnosco Patrem

^marg.| Et ego agnosco . Filius per se agnoscit Patrem nos per illum sicut alibi: «Deum {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1045va ; facsim., p. 250a} nemo vidit umquam nisi unigenitus qui est in sinu Patris ipse enarravit»^j. Item: «Nemo novit Filium nisi Pater neque Patrem quis novit nisi Filius et cui Filius voluerit revelare»^k.

^j Io. 1, 18.

^k Mt. 11, 27.

{Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1045va ; facsim., p. 250a} et animam meam

^marg.| Et animam meam . Hoc est probatio dilectionis ad Patrem et ad oves, sic et Petrus tertio confitens amorem iubetur pascere oves et pro eis mori^l.

^l Cf. Io. 21, 15-19: « Cum ergo prandissent, dicit Simoni Petro Iesus: Simon Ioannis, diligis me plus his? Dicit ei: Etiam Domine, tu scis quia amo te. Dicit ei: Pasce agnos meos. Dicit ei iterum: Simon Ioannis, diligis me? Ait illi: Etiam Domine, tu scis quia amo te. Dicit ei: Pasce agnos meos. Dicit ei tertio: Simon Ioannis, amas me? Contristatus est Petrus, quia dixit ei tertio: Amas me? et dixit ei: Domine, tu omnia nosti, tu scis quia amo te. Dixit ei: Pasce oves meas. Amen, amen dico tibi: cum esses iunior, cingebas te, et ambulabas ubi volebas: cum autem senueris, extendes manus tuas, et alius te cinget, et ducet quo tu non vis. Hoc autem dixit significans qua morte clarificaturus esset Deum. Et cum hoc dixisset, dicit ei: Sequere me ».

pono pro ovibus meis²³.

²³ meis Li449@ Li449 Ω^S Rusch ] om. Weber

^marg.| Pro ovibus meis . Pro ovibus domus Israel que perierant ad quas corporaliter missus, a quibus non sunt dissimiles ille que sunt de gentibus. Unde dicit: Oportet me alias adducere quamvis per suos quia in illis ipse. Et vocem meam audient non dicit meorum quia in ipsis ille loquitur.

Numérotation du verset Io. 10,16

Et alias oves habeo

^interl.| de gentibus

que non sunt ex hoc ovili

^interl.| de populo Israel

et illas oportet me adducere,

^interl.| per apostolos

et vocem meam

^interl.| non illorum

audient et fiet unum ovile et²⁴ unus pastor.

²⁴ et Ω^F Ω^J Li449@ Li449 Ω^S Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset Io. 10,17

Propterea

^interl.| pono animam pro ovibus: Proptera

me Pater diligit²⁵ quia ego pono animam meam

²⁵ Pater diligit Ω^F Ω^J Li449@ Li449 Ω^S Weber ] inv. Rusch Clementina

^marg.| Quia ego pono animam . AUGUSTINUS. Verbum ex quo suscepit hominem, id est carnem et animam numquam deposuit animam, ut esset anima a Verbo separata sed caro posuit animam quando expiravit, qua redeunte surrexit. Mors ergo ad tempus carnem et animam separavit sed neutrum a Verbo Dei. Caro itaque ponit animam et sumit sed non potestate sua, sed potestate in habitantis carnem deitatis, scilicet:

ut²⁶ iterum sumam eam.

²⁶ ut Ω^F Ω^J Li449@ Ω^S CorS1= Cor3 (G’) Weber ] et Rusch

^interl.| quod est ideo me Pater diligit quia morior ut resurgam

Numérotation du verset Io. 10,18

Nemo

^interl.| enim

tollit eam a me sed ego pono eam a meipso,

^interl.| quia

potestatem habeo ponendi animam meam²⁷ et potestatem habeo iterum sumendi eam. Hoc mandatum

²⁷ animam meam Li449@ Li449 Rusch ] eam Weber , def. Ω^F

^interl.| de omnibus predictis et ponendi et sumendi animam

accepi a Patre meo.

^interl.| non quod inferior sed quia genitus equalis quicquid habet a Patre habet

Numérotation du verset Io. 10,19

Dissensio iterum²⁸ facta est inter Iudeos propter sermones hos.

²⁸ iterum Rusch Weber ] itaque Li449@ Li449

^interl.| quia tenebre lucem non comprehendunt

Numérotation du verset Io. 10,20

Dicebant autem multi ex ipsis:

^interl.| isti sunt tenebre

Demonium habet et insanit. Quid eum auditis?

Numérotation du verset Io. 10,21

Alii²⁹

²⁹ Alii Rusch Weber ] + autem Li449@, alia autem Li449 , def. Ω^F

^interl.| istorum oculi iam ceperant aperiri

dicebant: Hec verba non sunt demonium habentis. Numquid demonium potest cecorum oculos aperire?

^interl.| quasi demonium non solet bona operari

Numérotation du verset Io. 10,22

Facta sunt autem encenia

^marg.| Facta sunt autem . Cenon id est ‘novum’, inde enceniare, id est ‘initiare’. Encenia festa dedicationis templi que facta est a Iuda Machabeo tempore hiemis. Hiems autem hic commemoratur ut significet Iudeos frigidos qui non accedunt ad ignem, id est non credunt in Christum. Salomon autem facto templo in autumno illud dedicavit^m. Zorobabel et Iesus sacerdos, post captivitatem reedificatum templum, in vere dedicaveruntⁿ ; Iudas Machabeus, pro profanatione Antiochi, in hieme^o.

^m Cf. 3Rg. (1Rg.) 8, 63: « Mactavitque Salomon hostias pacificas, quas immolavit Domino, boum viginti duo millia, et ovium centum viginti millia: et dedicaverunt templum Domini rex et filii Israel ».

ⁿ Cf. 1Esr. 4, 3: « Et dixit eis Zorobabel, et Iosue, et reliqui principes patrum Israel: Non est vobis et nobis ut edificemus domum Deo nostro, sed nos ipsi soli edificabimus Domino Deo nostro, sicut precepit nobis Cyrus rex Persarum ».

^o Cf. 1Mcc. 4, 52-59 ; v. 59: « Et statuit Judas, et fratres ejus, et universa ecclesia Israel ut agatur dies dedicationis altaris in temporibus suis ab anno in annum per dies octo a quinta et vigesima die mensis Casleu, cum lætitia et gaudio ».

in Hierosolymis et hiems erat.

^interl.| ecce ignis de quo deberent accendi

Numérotation du verset Io. 10,23

Et ambulabat Iesus in templo in porticu Salomonis.

^interl.| scilicet ubi Salomon stare solebat ad orandum

^marg.| In porticu etc. Porticus quibus templum cingebatur solent significari nomine templi.

Numérotation du verset Io. 10,24

Circumdederunt ergo eum³⁰ Iudei³¹

³⁰ ergo eum Ω^F Ω^S Ω^J Rusch Weber ] inv. Ω^F

³¹ Iudei Ω^F Ω^J Li449@ Li449 Ω^S Weber ] videri Rusch

^interl.| ecce hiems in Iudeis

^marg.| Circumdederunt . Domino patienter inter opprobria veritatem predicante excecati non obsequuntur sed temptant.

et dicebant³² ei: Quousque animam

³² dicebant Ω^F Ω^J Ω^S Rusch Weber ] dixerunt Li449@ Li449

^marg.| Quousque animam . Calumniantur illum tollere animas qui salvat quem purum hominem putabant, sed pre omnibus regnaturum.

nostram tollis?

^interl.| dum incertos nos relinquis

Si tu es Christus dic nobis palam?

^interl.| id est ille messias qui venturus est in mundum

^marg.| {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1045vb ; facsim., p. 250b} S i tu es Christus dic nobis palam . Non veritatem desiderant, sed parant calumniam ut si dixerit se regem, contra Augustum facientem potestati tradant. Sed Dominus sic temperat responsum ut nec illis sit locus calumnie et fidelibus propter quos hec referuntur manifeste appareat quod ipse sit Christus, non homo tantum ut illi putant sed Filius Dei.

Numérotation du verset Io. 10,25

Respondit eis Iesus: Loquor vobis

^interl.| ut Verbum Dei et probo per opera quid sim

et non creditis opera que ego facio in nomine Patris mei.

^interl.| cuius et non suam gloriam querit

Hec testimonium perhibent de me.

Numérotation du verset Io. 10,26

Sed vos non creditis

^interl.| cur?

quia³³ non estis ex ovibus meis.

³³ quia Ω^F Weber Rusch ] + vos Li449@ Li449

^interl.| istos videbat futuros perditioni

^interl.| sed

Numérotation du verset Io. 10,27

Oves mee

^interl.| que per ostium intrant

vocem meam audiunt.

^interl.| obediunt preceptis

Et ego cognosco eas et sequuntur me.

^interl.| et imitatione et beatitudine

Numérotation du verset Io. 10,28

Et ego

^interl.| quia vos de presenti vita cogitatis et calumnias queritis

vitam eternam

^interl.| hec sunt pascua de quibus supra

do eis

^interl.| ac si dixerit: vos peribitis in eternum quia non estis de ovibus

et non peribunt in eternum

^interl.| etsi in presenti videantur perire

et non rapiet {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1045vb ; facsim., p. 250b} eas

^interl.| fur et latro nihil possunt contra illos quos novit Deus esse suos

quisquam de manu mea.

^interl.| postestate

^interl.| quia

Numérotation du verset Io. 10,29

Pater meus quod³⁴ dedit mihi

³⁴ quod Ω^F CorS1 Li449@ Li449 Ω^J Ω^S Rusch Weber ] qui Cor3 (grec.)

^interl.| gignendo, id est esse unigenitum Filium coequalem coeternum

omnibus maius est³⁵.

³⁵ omnibus maius est inv. Ω^F Ω^J Ω^S] maius omnibus est Li449@ Li449 Rusch Weber , maius est omnibus CorS1 , omnibus maior est Cor3 (al.) , qui maior est CorS1 (G’)

^interl.| creaturis et angelis

Et³⁶ nemo potest rapere

³⁶ Et Ω^J Li449@ Li449 Ω^S Rusch Weber ] Ideo Ω^F

^marg.| Et nemo potest rapere . Ideo nemo potest rapere quia ex hoc quod sum ex Patre, maior sum ad protegendum quam illi ad impugnandum.

de manu Patris mei.

^interl.| virtutem et gloriam huius rei quod nemo rapit de manu eius Patri atribuit

^interl.| potestate que una est mihi et Patri vel de me qui sum manus Patris

Numérotation du verset Io. 10,30

Ego et Pater³⁷ unum sumus.

³⁷ Pater Ω^F CorS1 (al. non hab. meus ) Li449@ Li449 Ω^S Rusch Weber ] + meus Ω^J CorS1=Cor3 (grec.)

^marg.| Ego et pater unum sumus . His verbis non solum Iudeorum solvit questionem qui ut temptarent accesserunt, sed etiam futurorum hereticorum damnat insaniam.

Numérotation du verset Io. 10,31

Sustulerunt³⁸

³⁸ Sustulerunt Ω^F Li449@ Li449 Ω^S Weber ] + ergo Ω^J CorS1 (al. non hab. rursus ) Rusch Clementina , + ergo rursus CorS1, + rursus Cor3 (grec. vel rursus ), Tunc praem. Weber ( P )

^marg.| Tulerunt ³⁹ ergo . Hoc iam non ferunt qui cetera tulerunt et duri ad lapides currunt. Sed quia Iesus non patitur, nisi quod vult adhuc loquitur:

³⁹ sic Rusch

lapides Iudei ut lapidarent eum.

Numérotation du verset Io. 10,32

Respondit eis Iesus:

^interl.| non verbis sed factis eorum

Multa bona opera⁴⁰ ostendi vobis ex Patre meo.

⁴⁰ bona opera Ω^F Li449@ Li449 Rusch ] inv. Weber

^interl.| cuius gloriam querit ubique

Propter quod eorum opus me lapidatis?

Numérotation du verset Io. 10,33

Responderunt ei Iudei: De bono opere non lapidamus te

^interl.| non possunt negare bona accepisse

sed de blasphemia

^interl.| non possunt ferre quod ‘Filio Dei’ dicitur

et quia tu homo cum sis facis teipsum Deum.

^marg.| Facis te ipsum Deum . Intellexerunt non posse dici. E go et Pater unum sumus nisi ubi est equalitas Patris et Filii quod Arius non intellexit. Christus autem quia vidit illos tardos non ferre splendorem veritatis temporavit eum in his verbis: Nonne scriptum est ?

Numérotation du verset Io. 10,34

Respondit eis Iesus: Nonne scriptum est⁴¹ in lege vestra

⁴¹ Cf. Ps. 81, 6.

^interl.| psalmo

quia ego dixi dii estis?

^marg.| Quia ego . Tribus modis dicitur Deus: natura, adoptione ut ego dixi dii estis , falso ut demones et idola.

Numérotation du verset Io. 10,35

Si illos dixit

^marg.| sed ⁴² Illos dixit . Si per sermonem Dei participando fiunt homines Dii quomodo ille qui per naturam est Filius quo participant non est Deus?

⁴² sic Rusch

deos ad quos sermo Dei factus est et non potest solvi

^interl.| falsitatis argui

Scriptura

^interl.| David

Numérotation du verset Io. 10,36

quem⁴³ Pater sanctificavit

⁴³ quem Ω^F Ω^J CorS1 =Cor3 (grec.) Rusch Weber ] quod CorS1

^interl.| scilicet gignendo ut santus esset dedit ut factum genuit

et misit in mundum.

^interl.| id est cum sanctitate incarnari constituit pro salute mundi

Et⁴⁴ vos dicitis quia blasphemo⁴⁵ quia dixi Filius Dei sum.

⁴⁴ Et Ω^F Li449@ Li449 Ω^J* (rubr. cancel.) Ω^S] om. Ω^J² CorS1 =Cor3 (ita omnino in greco) Rusch Weber

⁴⁵ blasphemo Ω^F Ω^S Wordsworth (P254) ] blasphemas Ω^J CorS1 (ita omnino in greco) Rusch Wordsworth (plerique codd.) Weber cum graec.

Numérotation du verset Io. 10,37

Si non facio opera Patris mei

^interl.| que nemo potest facere nisi Filius

nolite credere mihi.

^interl.| si solis verbis predico ne credatis

Numérotation du verset Io. 10,38

Si autem facio

^interl.| opera illa

et si mihi non vultis credere operibus credite

^interl.| verbis et innocentie vite

^marg.| Operibus credite . Fidem adhibete operibus ut merito fidi amplius cognoscendo opera veniatis ad fidem deitatis.

ut cognoscatis et credatis quia Pater in me est⁴⁶ et ego in Patre.

⁴⁶ Pater - in me est Ω^F Li449@ Li449 Ω^S] inv. Ω^J Rusch Weber

^marg.| Quia in me est pater . Pater est in Filio Filius in Patre ut equalis in eo cui equalis est unde et post dicet: Ego et Pater unum sumus et qui videt me videt et Patrem et hoc est ei proprium. Munus autem est homini per participationem quod dicitur esse in Deo continente et Deus in eo ut in vase.

Numérotation du verset Io. 10,39

Querebant ergo eum apprehendere⁴⁷

⁴⁷ apprehendere Ω^F Li449@ Li449 Rusch ] prendere Weber

^interl.| non credendo sed ut occidant

et exivit de manibus eorum.

^interl.| quia non habent manus fidei

Numérotation du verset Io. 10,40

Et abiit iterum trans Iordanem

^interl.| mystice: ad gentes

in eum locum ubi erat Ioannes baptizans primum

^interl.| ostendebat se esse impletionem umbre iam cessantis

et mansit illic.

Numérotation du verset Io. 10,41

Et multi venerunt ad eum

^marg.| Et multi venerunt . Isti apprehendunt permanentem non quomodo iniqui apprehendere volebant discedentem unde sequitur: e t multi crediderunt in eum .

^marg.| {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1046ra ; facsim., p. 251a} quicquid dicebat testimonium huic perhibebat quasi per lucernam veniamus ad diem.

et dicebant quia Ioannes quidem fecit signum⁴⁸ nullum.

⁴⁸ fecit signum Ω^F Li449@ Li449 Ω^S Ω^J ] inv. Rusch

Numérotation du verset Io. 10,42

Omnia autem quecumque dixit Ioannes de hoc vera erant⁴⁹ et multi crediderunt in eum.

⁴⁹ erant Ω^F Li449@ Li449 Ω^J Ω^S Rusch Weber ] sunt Cor3 (al.)

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Io. Capitulum 10), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 08/10/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=58&chapitre=58_10)

Signaler un complément d'information

Notes :

<58. - Ioannis evangelium>

Capitulum 10

<58. - Ioannis evangelium>

Capitulum 10