Biblia communis

Capitulum 5

Numérotation du verset Mt. 5,1 
Videns autem1 Iesus turbas2
ascendit in montem.
Et cum sedisset,
accesserunt
ad eum discipuli eius.
1 autem ΩJFL Rusch ] om. Li446@
2 Iesus turbas Kells Wordsworth ( D P9389² L R ) Li446@ Rusch Ed1538 Clementina ] inv. Li446 , turbas Cor2 V (grecus antiq. et Hieronymus) Cor4 (Ihesus quod interponebatur cancellatum in <Parisiensi>) ΩJL Weber
Numérotation du verset Mt. 5,2 
Et aperiens os suum
Numérotation du verset Mt. 5,3 
Beati pauperes spiritu,
quoniam ipsorum est regnum celorum.
Numérotation du verset Mt. 5,4 
Beati mites,
quoniam ipsi possidebunt terram.
Numérotation du verset Mt. 5,5 
Beati qui lugent,
quoniam ipsi consolabuntur.
Numérotation du verset Mt. 5,6 
Beati qui esuriunt
et sitiunt iustitiam,
quoniam ipsi saturabuntur.
Numérotation du verset Mt. 5,7 
Beati misericordes
quoniam ipsi misericordiam consequentur.
Numérotation du verset Mt. 5,8 
quoniam ipsi Deum videbunt.
Numérotation du verset Mt. 5,9 
Beati pacifici
quoniam3 filii Dei vocabuntur.
3 quoniam Cor4 (non interponitur ipsi <in Parisiensi>)] + ipsi Cor2 V (grec. antiq.)
Numérotation du verset Mt. 5,10 
Beati qui persecutionem patiuntur
propter iustitiam,
quoniam ipsorum est regnum celorum.
Numérotation du verset Mt. 5,11 
Beati estis cum maledixerint vobis homines4,
et persecuti vos fuerint
et dixerint
omne5 malum
propter me.
4 homines Sarum Wordsworth (D L M R) ΩJ Li446@ Li446 Rusch Ed1538] om. ΩL Clementina Weber , def. ΩF
5 omne] omnem Wordsworth (M Z*) Sarum
6 adversum ΩFL Rusch Clementina Weber] adversus ΩJ Li446@ Li446
Numérotation du verset Mt. 5,12 
Gaudete
et exultate,
quoniam merces vestra
copiosa est
in celis.
Sic enim persecuti sunt
prophetas
qui fuerunt ante vos.
Numérotation du verset Mt. 5,13 
Vos estis
sal terre.
evanuerit,
in quo salietur?
Ad nihilum valet ultra,
nisi ut mittatur foras
et conculcetur
ab hominibus.
7 si sal ΩFJL Li446 Rusch Clementina Weber] inv. Li446@
Numérotation du verset Mt. 5,14 
Vos estis
lux
mundi.
Non potest
civitas
abscondi supra
montem posita
Numérotation du verset Mt. 5,15 
neque accendunt lucernam
et ponunt eam sub modio,
sed super candelabrum
ut luceat omnibus qui in domo sunt.
Numérotation du verset Mt. 5,16 
Sic
lux vestra coram hominibus ut videant opera vestra bona8
et glorificent
Patrem
vestrum9
qui in celis est.
8 opera vestra bona ΩFJ Linz446 Rusch Clementina ] vestra bona opera ΩL Weber , opera bona vestra Li446
9 vestrum ΩFJL Li446 Rusch Clementina Weber] om. Li446@
Numérotation du verset Mt. 5,17 
Nolite putare
quoniam veni solvere legem aut prophetas.
Non veni10 solvere sed adimplere.
10 veni Cor4 (non interponitur enim neque   legem ) ΩJL Li446@ Rusch Clementina Weber ] enim praem. Li446 , + legem Wordsworth ( D c h q ) Cor2 V (grecus glo. et Iheronimus) ΩF
Numérotation du verset Mt. 5,18 
Amen quippe11 dico vobis, donec
transeat celum et terra,
iota unum
aut unus apex12 non preteribit a lege, donec
omnia fiant.
11 quippe Cor2 V ΩF] om. Li446@
12 unus apex ΩFJL Li446@ Li446 Clementina Weber] inv. Rusch
Numérotation du verset Mt. 5,19 
Qui ergo
solverit
unum de mandatis istis
minimis
et docuerit sic homines,
minimus
Qui autem fecerit et docuerit13,
hic magnus vocabitur in regno celorum.
13 fecerit et docuerit Cor4 ( sic quod apponebatur cancellatum est <in Parisiensi>) ΩJL Li446@ Li446 Rusch Clementina Weber ] + sic Cor2 V (gr. an. glos. Ieron.), f. sic et d. ΩF
Numérotation du verset Mt. 5,20 
Dico autem14 vobis,
quia nisi
abundaverit
iustitia vestra
plus quam scribarum et Phariseorum non intrabitis in regnum celorum.
14 autem Wordsworth (E To22 V) ΩFJL Rusch Ed1538] enim Cor3 (an #) Li446@ Li446 Clementina Weber
Numérotation du verset Mt. 5,21 
Audistis
quia dictum est antiquis: Non occides. Qui autem occiderit reus erit iudicio.
Numérotation du verset Mt. 5,22 
Ego autem
dico vobis
quia omnis qui irascitur
fratri suo
reus erit
iudicio.
Qui autem dixerit
fratri suo: Racha15,
reus erit concilio.
{Rusch, t. 4: Erfurt, f. 930vb ; facsim., p. 20b} Qui autem dixerit: Fatue,
reus erit gehenne ignis.
15 Racha ΩJL Rusch Weber ] Raca ΩF
Numérotation du verset Mt. 5,23 
Si ergo offers16
munus tuum
ad altare
et ibi recordatus fueris quia frater tuus
habet aliquid adversum te,
16 offers Wordsworth (HC V) Sarum ΩFJL Li446@ Li446 Clementina Rusch ] offeres Weber
Numérotation du verset Mt. 5,24 
relinque ibi
munus tuum ante altare et vade
prius reconciliari17 fratri tuo
et tunc veniens
offeres18 munus tuum.
17 reconciliari Sarum Wordsworth ( P9389* F H c Θ O R ) Cor4 ΩFJL Li446@ Li446 Rusch Clementina ] reconciliare Cor2 V (secundum grecum et antiq. imperativum reconsiliare) Cor4 Cor3 (vel) Weber , διαλλάγηθι
18 offeres ΩFJL Li446@ Rusch Clementina ] offers Li446 Weber, + et Li446@*
Numérotation du verset Mt. 5,25 
Esto consentiens
adversario tuo
cito dum es in via
cum eo,
ne forte tradat te adversarius iudici et iudex tradat te ministro et in carcerem mittaris.
Numérotation du verset Mt. 5,26 
Amen dico tibi, non exies {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 931ra ; facsim., p. 21a} inde, donec reddas novissimum quadrantem.
Numérotation du verset Mt. 5,27 
Audistis
quia dictum est antiquis:
Non mechaberis.
Numérotation du verset Mt. 5,28 
Ego autem dico vobis quia19 omnis qui viderit mulierem
ad concupiscendum20 eam,
iam mechatus est eam in corde suo.
19 quia Wordsworth (D E L R) Li446 Rusch Clementina ] quoniam ΩFJL Li446@ Weber
20 concupiscendum ΩJ Li446@ Li446 Rusch Clementina ] concupiscendam Kells Wordsworth (D EP9389 To22 R V X c Y Z) ΩL, def. ΩF
Numérotation du verset Mt. 5,29 
Quod si oculus tuus dexter scandalizat21 te,
erue eum
et proiice abs te.
Expedit enim tibi ut pereat unum membrorum tuorum,
quam totum corpus tuum
21 scandalizat ΩFL Li446@ Li446 Rusch Clementina Weber ] scandalizaverit ΩJ (hapax)
Numérotation du verset Mt. 5,30 
Et si dextera manus tua
scandalizat te, abscide eam et proiice abs te.
Expedit enim22 tibi ut pereat unum membrorum tuorum,
quam totum
corpus tuum
eat23
in gehennam24.
22 enim ΩFJL Rusch Clementina Wordsworth] om. Cava Wordsworth (J T X* Z) Weber
23 eat... mittatur] scrips., inv. Cas239 ; om. Cas574 Rusch
24 v. 30 om. Wordsworth (D) Sarum
Numérotation du verset Mt. 5,31 
Dictum est autem: Quicumque dimiserit uxorem suam,
det illi libellum repudii25.
25 l. r.] inv. ΩF*
Numérotation du verset Mt. 5,32 
Ego autem
dico vobis quia omnis qui dimiserit uxorem suam26,
excepta causa fornicationis27,
{Rusch, t. 4: Erfurt, f. 931va ; facsim., p. 22a} facit eam mechari 28 et qui dimissam duxerit adulterat.
26 u. s.] inv. ΩF*
27 causa fornicationis ΩFL Li446@ Li446 Rusch ] inv. ΩJ Clementina Weber
28 facit - eam mechari ΩFJL Li446@ Li446 Clementina Weber ] inv. Rusch
Numérotation du verset Mt. 5,33 
Iterum audistis quia dictum est antiquis:
Non periurabis, reddes autem Domino iuramenta tua.
Numérotation du verset Mt. 5,34 
Ego autem dico vobis:
Non iurare omnino,
neque per celum
quia thronus Dei est,
Numérotation du verset Mt. 5,35 
neque per terram
quia scabellum pedum eius est29, neque per Hierosolymam quia civitas est magni regis30,
29 pedum eius – est ΩF Li446@ Rusch ] inv. ΩJL Clementina Weber
30 magni regis ΩFJL Li446@ Li446 Clementina Weber] inv. Rusch
Numérotation du verset Mt. 5,36 
neque per caput tuum iuraveris31
unum capillum album facere aut nigrum.
31 iuraveris ΩFJL Li446@ Li446 Rusch Clementina Weber ] iurabis Wordsworth (K To22 ZC) Cor3 (vel)
Numérotation du verset Mt. 5,37 
Sit autem sermo vester
est est,
non non.
Quod autem his abundantius est a malo est.
Numérotation du verset Mt. 5,38 
Audistis quia dictum est:
Oculum pro oculo,
dentem32 pro dente.
32 dentem ΩF Rusch ] et praem. ΩJL Li446@ Li446 Clementina Weber
Numérotation du verset Mt. 5,39 
Ego autem dico33 vobis non resistere34
malo,
sed si quis te percusserit
in dexteram maxillam35
prebe ei36
et alteram.
33 dico ΩFL] om. Li446@
34 resistere ΩFL Ω Rusch Clementina Weber ] + a Kells Wordsworth (E) ΩJ*(exp. et cancel.) Li446@ Li446
35 dexteram maxillam ΩF Li446 Rusch ] dexteram maxillam tuam Kells Wordsworth (D E L To22 O R V) Sarum ΩJL Li446@ , dextera maxilla tua Weber
36 ei ΩL Li446@ Rusch ] illi ΩFJ Li446 Clementina Weber
Numérotation du verset Mt. 5,40 
Et ei qui vult
et tunicam39
tollere, dimitte40 ei
et pallium.
37 in ΩF Li446 Rusch ] om. ΩJL Li446@ Weber
38 (in) iud. – c. ΩJL Li446@ Li446 Rusch Clementina Weber] inv. ΩF
39 tunicam Rusch ] + tuam ΩFJL Li446@ Li466 £ Weber
40 dimitte Kells Wordsworth (E P9389* R) ΩFJL Li446@ Rusch ] remitte Weber , dimittere Li446
Numérotation du verset Mt. 5,41 
Et quicumque41 te angariaverit mille passus,
vade cum illo42 et43 alia duo.
41 quicumque ΩFJL Li446 Rusch Weber ] quibus cumque Li446@ (hapax)
42 illo ΩJL Li446 Rusch Clementina Weber] eo ΩF Li446@
43 et Wordsworth (D H K L O X*Z) Ed1538 Rusch Clementina Weber ] om. Sarum ΩF ΩJ ΩL Li446@ Li446
Numérotation du verset Mt. 5,42 
Qui44 petit a te
da ei
et volenti mutuare45 a te46, ne avertaris.
44 qui ΩJL Rusch Weber ] + autem ΩF Li446@
45 mutuare Wordsworth (F) Ω ( al. m. ) ΩJL Rusch Ed1538] mutare cacogr. ΩF*, mutuari Li446@ Clementina Weber
46 te] + et ΩF (hapax)
Numérotation du verset Mt. 5,43 
Audistis
quia dictum est: Diliges proximum tuum
et odio habebis inimicum tuum.
Numérotation du verset Mt. 5,44 
Ego autem dico vobis:
Diligite
inimicos vestros,
benefacite
his qui oderunt vos
et orate pro persequentibus et calumniantibus vos,
Numérotation du verset Mt. 5,45 
ut sitis filii
Patris vestri
qui
in celis est47
solem suum
oriri facit super bonos et malos
et pluit
super iustos et iniustos.
47 in celis - est ΩFJL Li446 Rusch Clementina Weber] inv. Li446@
Numérotation du verset Mt. 5,46 
Si enim diligitis48 eos qui vos diligunt
quam mercedem habebitis?
Nonne et publicani hoc faciunt?
48 e. d. ΩFJL Li446 Rusch Clementina Weber] inv. Li446@
Numérotation du verset Mt. 5,47 
Et si salutaveritis
fratres vestros tantum
quid amplius facitis49?
Nonne et50 ethnici hoc faciunt?
49 facitis Cor2 V (grec. et an.) Cor3 (.g.) ΩJ Rusch Weber ] facietis Cor2 V (al. glosa) ΩF Li446@ Li446 Wordsworth ( H Θ K To22 O gl R V X* Z ) Sarum Weber (Z Φ)
50 et ΩF ΩJ Rusch Clementina Weber ] om. Amiatinus Wordsworth (H Θ J R V X Y) Li446@ Li446
Numérotation du verset Mt. 5,48 
Estote ergo
vos51 perfecti
sicut
et Pater vester celestis
perfectus est.
51 vos ΩJ ΩL Li446@ Li446 Rusch Clementina Weber] om. Wordsworth (H) ΩF



Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Biblia Communis (Mt. 5), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=biblia&numLivre=55&chapitre=55_5)

Notes :