Glossa ordinaria

Capitulum 3

Numérotation du verset Sir. 3,1 

filii sapientie ecclesia iustorum et natio illorum obaudientia et dilectio
Numérotation du verset Sir. 3,2 

iudicium patris audite filii dilecti et sic facite ut salvi sitis
Numérotation du verset Sir. 3,3 

Deus enim honoravit patrem in filiis et iudicium matris exquirens in filios
Numérotation du verset Sir. 3,4 

qui diligit Deum exorabit pro peccatis
et continebit se ab illis et1 in oratione dierum exaudietur
1 et] om. Weber #
Numérotation du verset Sir. 3,5 

et sicut qui thesaurizat ita et qui honorificat matrem suam
Numérotation du verset Sir. 3,6 

qui honorat patrem iocundabitur in filiis
Numérotation du verset Sir. 3,7 

qui honorat patrem suum vita vivet longiore et qui obaudit patrem
Refrigerabit matri
Numérotation du verset Sir. 3,8 

qui timet Deum honorat parentes et quasi dominis serviet in his qui se generaverunt
Numérotation du verset Sir. 3,9 

in opere et sermone et omni patientia honora patrem tuum
Numérotation du verset Sir. 3,10 

ut superveniat tibi benedictio a Deo et benedictio illius in novissimo
manet
Numérotation du verset Sir. 3,11 

benedictio patris firmat domos filiorum maledictio autem matris eradicat fundamenta
Numérotation du verset Sir. 3,12 

ne glorieris in contumelia patris tui non est enim tibi gloria sed confusio
Numérotation du verset Sir. 3,13 

gloria enim hominis ex honore patris sui et dedecus filiis pater sine honore
Numérotation du verset Sir. 3,14 

fili suscipe senectam patris tui et ne contristes eum in vita illius
Numérotation du verset Sir. 3,15 

et si defecerit sensu veniam da et ne spernas eum in tua virtute eleemosyna enim patris non erit in oblivione
Numérotation du verset Sir. 3,16 

nam pro peccato matris restituetur tibi bonum
Numérotation du verset Sir. 3,17 

et iniustitia edificabitur tibi sed2
2 sed] om. Weber
in die tribulationis commemorabitur tui sicut in sereno glacies solventur tua peccata
Numérotation du verset Sir. 3,18 

quam male fame est qui relinquit patrem
et est maledictus
a Deo qui exasperat matrem
Numérotation du verset Sir. 3,19 

fili in mansuetudine opera tua perfice et super hominum gloriam diligeris
Numérotation du verset Sir. 3,20 

quanto magnus es humilia te in omnibus et coram Deo invenies gratiam
Numérotation du verset Sir. 3,21 

quoniam magna potentia Dei solius et ab humilibus honoratur
Numérotation du verset Sir. 3,22 

altiora te ne scrutaveris et fortiora te ne exquisieris sed que precepit tibi Deus illa cogita semper et in pluribus operibus eius ne fueris curiosus
Numérotation du verset Sir. 3,23 

non est enim tibi necessarium ea que abscondita sunt videre oculis tuis
Numérotation du verset Sir. 3,24 

in supervacuis rebus noli scrutari multipliciter et in pluribus operibus eius non eris curiosus
Numérotation du verset Sir. 3,25 

plurima enim super sensum hominis ostensa sunt tibi
Numérotation du verset Sir. 3,26 

multos enim implanavit suspicio illorum et in vanitate detinuit sensus illorum
Numérotation du verset Sir. 3,27 

cor durum
male habebit in novissimo et qui amat periculum in illo peribit
Numérotation du verset Sir. 3,28 

Cor
ingrediens duas vias non habebit successus
et pravicordius in illis scandalizabitur
Numérotation du verset Sir. 3,29 

cor nequam gravabitur doloribus
et peccator adiiciet ad peccandum
Numérotation du verset Sir. 3,30 

synagoge superborum
non est sanitas frutex enim peccati eradicabitur in illis
et non intelligetur
Numérotation du verset Sir. 3,31 

cor sapiens intelligitur in sapientia
et auris bona
audiet cum omni concupiscentia sapientiam
Numérotation du verset Sir. 3,32 

sapiens cor
et intelligibile abstinebit se a peccatis et in operibus
iustitie successus habebit
Numérotation du verset Sir. 3,33 

ignem ardentem extinguit aqua et eleemosyna resistit peccatis
Numérotation du verset Sir. 3,34 

et Deus conspector
qui reddit gratiam meminit in posterum et in tempore casus
tui invenies firmamentum

Capitulum 3

Numérotation du verset Sir. 3,1 
filii sapientie ecclesia iustorum et natio illorum obaudientia et dilectio
interl.| obedientia et dilectio virtutes sunt iustorum sed typice per virtutes significat virtutum possessorem
Numérotation du verset Sir. 3,2 
iudicium patris audite filii dilecti et sic facite ut salvi sitis
marg.| IUDICIUM  PATRIS Dei ex quo paternitas omnis in celo et in terra quia ex ipso sunt omnia. Qui diligit ea que fecit et ut in eo maneat quo facta sunt cuius iudicium qui audierit et precepta eius fecerit salvus erit cuius mandatum est ut etiam patri temporali et matri reverentia exhibeatur. Unde: honora patrem tuum etc. Unde sequitur: Deus enim honoravit. Cui Deus honorem constituit non debet a filiis inhonorari quia Deus iudicio suo exquiret qualiter preceptum suum servetur.
Numérotation du verset Sir. 3,3 
Deus enim honoravit patrem in filiis et iudicium matris exquirens in filios
Numérotation du verset Sir. 3,4 
{Erfurt, t. 3, f. 48ra ; facsim., t. 2, p. 747a} qui diligit Deum exorabit pro peccatis
marg.| QUI  DILIGIT. Qui scilicet mandata servat et abstinet a peccatis et tamen pro excessibus orare non desinit quia scit misericordem iudicem omni tempore preces exaudire.
et continebit se ab illis et1 in oratione dierum exaudietur
1 et] om. Weber #
Numérotation du verset Sir. 3,5 
et sicut qui thesaurizat ita et qui honorificat matrem suam
Numérotation du verset Sir. 3,6 
qui honorat patrem iocundabitur in filiis
marg.| IN  FILLIS. In sobole vel in discipulis quorum nutrimento gaudent qui magistris vel parentibus suis obediunt vel melius filios fructum bonorum operum accipiunt.
marg.| Qui avertit aures ne audiat legem oratio eius erit execrabilis. Qui vero obedit preceptis Dei dirigetur oratio eius sicut incensum.
marg.| Honorare parentes primum mandatum est in promissione.
Numérotation du verset Sir. 3,7 
qui honorat patrem suum vita vivet longiore et qui obaudit patrem
interl.| Deo precipienti
Refrigerabit matri
interl.| Ecclesiam
Numérotation du verset Sir. 3,8 
qui timet Deum honorat parentes et quasi dominis serviet in his qui se generaverunt
Numérotation du verset Sir. 3,9 
in opere et sermone et omni patientia honora patrem tuum
interl.| spiritualem vel carnalem
marg.| IN  OPERE  ET  SERMONE. Non in vulva scilicet unde ostenditur spiritualis pater maxime dignus honore. Unde Paulus: per evangelium ego vos genui. Et alibi: qui bene presunt presbyteri duplici honore digni habeantur maxime qui laborant in doctrina et verbo.
Numérotation du verset Sir. 3,10 
ut superveniat tibi benedictio a Deo et benedictio illius in novissimo
interl.| in vita eterna
manet
Numérotation du verset Sir. 3,11 
benedictio patris firmat domos filiorum maledictio autem matris eradicat fundamenta
marg.| BENEDICTIO  PATRIS etc. RABANUS. Benedixerunt patriarche filiis ut Noe Sem Iaphet qui posteritati Cham maledixit. Abraham quoque Isaac filio suo et Isaac Iacob et Iacob duodecim patriarchis benedictionem dedit in quibus ille prefigurabatur qui de patriarcharum stirpe descendit qui est super omnia benedictus in secula. Quomodo autem maledictio parentum soboli noceat in semine Cham ostensum est quod a filiis Sem id est Israelitis de terra promissionis deletum est.
marg.| Cham nuditatem patris irrisit et semen suum in servitutem perpetuam damnavit. Absalon quoque David de regno expulit et concubinas eius incestavit sed morte condignas penas luit. Elisei calvitium pueri Bethel irriserunt est duo ursi de saltu ex eis quadraginta duo laceraverunt quia puerilis stulticia Iudeorum in Calvarie loco Christum crucifixum irrisit sed quadragesimo secundo anno post ascensionem eius duo ursi id est Vespasianus et Titus de saltu gentium egressi illusore sevissime laniaverunt.
Numérotation du verset Sir. 3,12 
ne glorieris in contumelia patris tui non est enim tibi gloria sed confusio
Numérotation du verset Sir. 3,13 
gloria enim hominis ex honore patris sui et dedecus filiis pater sine honore
Numérotation du verset Sir. 3,14 
fili suscipe senectam patris tui et ne contristes eum in vita illius
interl.| filii carnales vel discipuli honore et solacio debent fovere parentes ut crescat sic caritatis affectus unde: reddite vicem parentibus quia hoc acceptum est coram Deo
Numérotation du verset Sir. 3,15 
et si defecerit sensu veniam da et ne spernas eum in tua virtute eleemosyna enim patris non erit in oblivione
marg.| ELEEMOSYNA scilicet que peccatum delet hostia enim que pro peccato #peccatum vocatur qui autem parentibus vel ceteris pauperibus miseretur iustitie premium recipiet a peccatis absolutus.
marg.| Beati misericordes quoniam ipsi misericordiam consequentur. Et alibi: feneratur Domino qui miseretur pauperis.
marg.| Hinc Daniel ad Nabuchodonosor. Consilium meum o rex placeat tibi et peccata tua eleemosynis redime et iniquitates tuas misericordiis pauperum si forsitan ignoscat Deus delictis tuis. Hinc Dominus ait: «Date eleemosynam et omnia munda sunt vobis».
Numérotation du verset Sir. 3,16 
nam pro peccato matris restituetur tibi bonum
Numérotation du verset Sir. 3,17 
et iniustitia edificabitur tibi sed2
2 sed] om. Weber
interl.| alias et
in die tribulationis commemorabitur tui sicut in sereno glacies solventur tua peccata
Numérotation du verset Sir. 3,18 
quam male fame est qui relinquit patrem
interl.| impius est et infamis qui negligit parentes
et est maledictus
interl.| verbis ve factis
a Deo qui exasperat matrem
interl.| carnalem vel spiritualem
Numérotation du verset Sir. 3,19 
fili in mansuetudine opera tua perfice et super hominum gloriam diligeris
marg.| FILII  IN  MANSUETUDINE. Mansuetudo et humilitas gratiam superbia et furor pariunt ruinam. Unde: discite a me quia mitis sum et humilis corde et invenietis requiem animabus vestris. Et alibi: qui se exaltat humiliabitur etc.
Numérotation du verset Sir. 3,20 
quanto magnus es humilia te in omnibus et coram Deo invenies gratiam
marg.| QUANTO  MAGNUS  ES etc. Docuit superius mansuetudinem morum et humilitatem operum nunc docet cordis puritatem ne humana ratio discutiat incaute que non potest comprehendere. Unde Ecclesiastes: ne teme quid loqueris neque cor tuum sit velox ad proferendum sermonem coram Deo etc. Hinc Paulus ait: non plus sapere quam oportet sapere etc. Sufficit homini ea pie cogitare et opere implere que precepit Deus.
Numérotation du verset Sir. 3,21 
quoniam magna potentia Dei {Erfurt, t. 3, f. 48rb ; facsim., t. 2, p. 747b} solius et ab humilibus honoratur
Numérotation du verset Sir. 3,22 
altiora te ne scrutaveris et fortiora te ne exquisieris sed que precepit tibi Deus illa cogita semper et in pluribus operibus eius ne fueris curiosus
Numérotation du verset Sir. 3,23 
non est enim tibi necessarium ea que abscondita sunt videre oculis tuis
Numérotation du verset Sir. 3,24 
in supervacuis rebus noli scrutari multipliciter et in pluribus operibus eius non eris curiosus
marg.| IN  SUPERVACUIS etc. id est ne scruteris supervacue qui ratiocinando non potes cognoscere. Unde Ecclesiastes: quid necesse est homini maiora se querere etc. Sobrius intellectus in omnibus optimus est qui reficit animam nec gravat mentem. Unde: mel invenisti comede quod sufficit tibi ne forte satiatus evomas illud et periures nomen Dei tui.
marg.| Heretici duobus modis fiunt scilicet vel de creatore vel de creatura ultra modum disputantes in errores incidunt et a veritate recedunt.
Numérotation du verset Sir. 3,25 
plurima enim super sensum hominis ostensa sunt tibi
Numérotation du verset Sir. 3,26 
multos enim implanavit suspicio illorum et in vanitate detinuit sensus illorum
Numérotation du verset Sir. 3,27 
cor durum
interl.| hereticorum
male habebit in novissimo et qui amat periculum in illo peribit
marg.| COR  DURUM. Quia secundum duritiam suam thesaurizat sibi iram in die iudicii.
Numérotation du verset Sir. 3,28 
Cor
interl.| hereticorum
ingrediens duas vias non habebit successus
interl.| quia invacuum laborat
interl.| requiem
et pravicordius in illis scandalizabitur
interl.| permiscens vera falsis et e converso sanam enim doctrinam non sustinent sed secundum sua desideria coacervant sibi magistros
marg.| COR  INGREDIENS etc. Quod non curat nec studet vitare et quod ea diligit que dicunt ad interitum ut hereses et prophane novitates. Unde sequitur: cor ingrediens duas vias etc.
Numérotation du verset Sir. 3,29 
cor nequam gravabitur doloribus
interl.| sarcina peccatorum
et peccator adiiciet ad peccandum
Numérotation du verset Sir. 3,30 
synagoge superborum
interl.| hereticorum
non est sanitas frutex enim peccati eradicabitur in illis
interl.| de terra viventium
et non intelligetur
interl.| non probatitur apud Deum
Numérotation du verset Sir. 3,31 
cor sapiens intelligitur in sapientia
interl.| etiam prudentia doctrine
et auris bona
interl.| auditores boni
audiet cum omni concupiscentia sapientiam
Numérotation du verset Sir. 3,32 
sapiens cor
interl.| in lege Dei
et intelligibile abstinebit se a peccatis et in operibus
interl.| quibus se exercet
iustitie successus habebit
interl.| quoniam magna portio est eleemosyna de qua subditur: ignem ardentem extinguit aqua etc.
Numérotation du verset Sir. 3,33 
ignem ardentem extinguit aqua et eleemosyna resistit peccatis
interl.| sicut aqua extinguit ignem sic eleemosyna per caritatem fusa obruit flammam peccati unde: cum facis eleemosynam nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua
Numérotation du verset Sir. 3,34 
et Deus conspector
interl.| cui placet
qui reddit gratiam meminit in posterum et in tempore casus
interl.| scilicet mortis
tui invenies firmamentum
interl.| premium eterne vite


Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Sir. Capitulum 3), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=32&chapitre=32_3)
Signaler un complément d'information

Notes :