Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Nicolaus de Lyra

Biblia communis

Capitulum 6

Numérotation du verset Lv. 6,1

Locutus est Dominus ad Moysen dicens:

Numérotation du verset Lv. 6,2

anima que peccaverit et contempto Domino

negaverit proximo suo depositum¹ quod fidei eius creditum fuerat

¹ proximo suo – depositum] inv. Weber

vel vi aliquid

extorserit aut calumniam fecerit

Numérotation du verset Lv. 6,3

sive rem perditam invenerit

et infitians² insuper peieraverit³ et quodlibet aliud ex pluribus fecerit in quibus peccare solent homines

² infitians Weber ] inficians Φ^P Θ^AM P Ψ^M Ω^MS²J Rusch Ed1530 Clementina |

³ peieraverit Π Θ^A²M²^G P² Ω Rusch Ed1530 Clementina ] perierarit Weber |

Numérotation du verset Lv. 6,4

convicta delicti reddet

Numérotation du verset Lv. 6,5

omnia que per fraudem voluit obtinere integra et quintam insuper partem

domino cui damnum intulerat

Numérotation du verset Lv. 6,6

pro peccato autem suo offeret arietem immaculatum de grege et dabit eum sacerdoti iuxta estimationem mensuramque delicti

Numérotation du verset Lv. 6,7

qui rogabit pro eo coram Domino et dimittetur illi pro singulis

que faciendo peccavit⁴

⁴ peccavit] peccaverit Weber

Numérotation du verset Lv. 6,8

locutusque⁵ est Dominus ad Moysen dicens:

⁵ locutusque] locutus Weber

Numérotation du verset Lv. 6,9

precipe Aaron et filiis eius hec est lex holocausti

cremabitur in altari tota nocte

usque mane

ignis

ex eodem altari erit

Numérotation du verset Lv. 6,10

vestietur

tunica

sacerdos⁶

⁶ tunica sacerdos] inv. Weber

et feminalibus lineis

tolletque

cineres

quos vorans ignis

exussit⁷ et ponens

⁷ exussit] exusit Weber

iuxta altare

Numérotation du verset Lv. 6,11

spoliabitur prioribus vestimentis

indutusque aliis

extra castra

efferet eos⁸

⁸ extra castra – efferet eos] inv. Weber

et in loco mundissimo

usque ad favillam consumi faciet

Numérotation du verset Lv. 6,12

ignis

autem in altari

semper ardebit

quem nutriet sacerdos

subiciens ligna

mane

per singulos dies et imposito holocausto

desuper adolebit adipes

pacificorum

Numérotation du verset Lv. 6,13

ignis est iste perpetuus

qui numquam deficiet in altari

Numérotation du verset Lv. 6,14

Hec est lex sacrificii et libamentorum que offerent filii

Aaron

coram Domino

et coram altari

Numérotation du verset Lv. 6,15

tollet sacerdos

pugillum simile

que conspersa est oleo et totum thus

quod super similam positum est adolebitque illud in altari in monimentum⁹

⁹ monimentum] monumentum Weber

odoris suavissimi Domino

Numérotation du verset Lv. 6,16

reliquam

autem partem simile comedet

Aaron cum filiis suis absque fermento

et comedet

in loco sancto atrii tabernaculi

Numérotation du verset Lv. 6,17

ideo autem non fermentabitur quia pars eius in Domini offertur incensum sanctum sanctorum erit sicut pro delicto atque peccato¹⁰

¹⁰ delicto atque peccato] p. a. d. Weber

Numérotation du verset Lv. 6,18

Mares tantum stirpis Aaron comedent illud. Legitimum ac sempiternum erit¹¹ in generationibus vestris de sacrificiis Domini

¹¹ erit] est Weber

omnis qui tetigerit illa sanctificabitur.

Numérotation du verset Lv. 6,19

et locutus¹² est Dominus ad Moysen dicens:

¹² locutusque] et locutus Weber

Numérotation du verset Lv. 6,20

Hec

est oblatio Aaron

et filiorum

eius quam offerre debent Domino in die unctionis sue

decimam partem ephi

offerent simile

in sacrificio sempiterno

medium eius mane

et medium vespere

Numérotation du verset Lv. 6,21

que in sartagine

oleo conspersa frigetur

offeret¹³

¹³ offered] + autem Weber

eam callidam

in odorem suavissimum Domino.

Numérotation du verset Lv. 6,22

Sacerdos qui patri iure successit¹⁴

¹⁴ successit] successerit Weber

et tota cremabitur in altari.

Numérotation du verset Lv. 6,23

Omne enim sacrificium sacerdotum

igne consumetur

nec quisquam comedet ex eo.

Numérotation du verset Lv. 6,24

Locutus est Dominus ad Moysen dicens:

Numérotation du verset Lv. 6,25

loquere Aaron

et filiis eius ista est lex hostie pro peccato in loco ubi offertur holocaustum

immolabitur

coram Domino

sanctum sanctorum est

Numérotation du verset Lv. 6,26

sacerdos qui offert eam¹⁵

¹⁵ eam] om. Weber

comedet eam

in loco sancto in atrio tabernaculi

Numérotation du verset Lv. 6,27

quicquid tetigerit carnes eius sanctificabitur

si de sanguine illius

vestis

fuerit aspersa lavabitur

in loco sancto

Numérotation du verset Lv. 6,28

vas autem fictile

in quo cocta est confringetur

quod si vas eneum

fuerit defricabitur

et lavabitur aqua

Numérotation du verset Lv. 6,29

omnis masculus de genere sacerdotali vescetur carnibus eius

quia sanctum sanctorum est

Numérotation du verset Lv. 6,30

Hostia enim

que ceditur pro peccato cuius sanguis infertur in tabernaculum testimonii ad expiandum in sanctuario non comedetur sed comburetur igni.

Capitulum 6

Numérotation du verset Lv. 6,ad litteram

^marg.| marg.| {947} .1. Locutus est dominus. Hic consequenter agitur de oblatione pro{948} peccato ex certa malitia facta, quod notatur cum dicitur. Anima que peccaverit et contempto etc. et in fi. Insuper peie. Quia requirebatur a talibus iuramentum.

^prol.| {949}

Numérotation du verset Lv. 6,ad litteram

^marg.| .1. Convicta delicti. hoc non habetur in hebreo, et videtur male additum in translatione nostra, ex ignorantia aliquorum expositorum qui hoc posuerunt in glossa interli. et postea scriptores nescientes distinguere inter glossam textum inseruerunt intra textum, et simile factum est in pluribus locis secundum omnes qui textum Bibliorum diligenter viderunt et correxerunt, quia si aliquis esset convictus de tali fraude, non solum redderet defraudato damnum, sed etiam duplum, ut habetur Ex. 22. ideo videtur, quod lex hic loquatur de eo qui non est convictus, sed penitens de peccato voluntarie reddit damnum, et ideo non restituit nisi simplum, et quintam insuper partem dat Domino.

^marg.| .2. Locutusque est dominus . Superius descripta sunt sacrificia, que fiebant interpolate, hic consequenter describitur sacrificium quod fiebat omni die, ideo vocabatur iuge sacrificium, et quantum ad hoc dicitur.

^marg.| .3. Precipe Aaron, quia iuge sacrificium fiebat per sacerdotes ministrando, {950} et ipsum animal sacrificiis exhibendo, ut dicunt aliqui. Sed hoc non videtur verum, si intelligatur quod solverent de suo, quia sacrificia que fiebant pro communitate populi, inter que maxime erat iuge sacrificium, fiebant de sumptibus communibus, ut dictum fuit Ex. 30. verumtamen pecunia illa tradebatur sacerdotibus, ut animalia inde emerent, que et hoc modo sicut in littera patet, exhibebant, speciali etiam modo in hoc sacrificio ministrabant. Item Iosephus dicit expresse in 3. lib. antiquitatum, quod iuge sacrificium fiebat de sumptu publico.

^marg.| .4. Cremabit in altari, etc. Loquitur hic de sacrificio vespertino, per quod intelligitur etiam matutinum. De quo habetur Ex. 19.

^marg.| .5. Ignis ex eodem altari erit. datus a Deo de celo ut habetur infra. ix. capitulo in fine.

^marg.| .6. Vestietur sacerdos etc. habebant enim sacerdotes proprias vestes quibus utebantur in ministerio tabernaculi, et non alibi, de quibus restibus dictum fuit Ex. 28.g.

^prol.| {951}

Numérotation du verset Lv. 6,ad litteram

^marg.| .1. In loco mundissimo, etc. Iste locus erat paratus extra castra quandiu filii Israel fuerunt in deserto, et similiter ext. Hierusalem quando stetit templum.

^marg.| .2. Quem nutriet sacerdos etc. Dicit Iosephus quod apponebantur ligna duo parva quotidie propter istud preceptum, non propter necessitatem, quia ignis continuari poterat absque tali lignorum appositione.

^marg.| .3. Et imposita holocausto . hoc dicitur de iugi sacrificio matutino, quod precedebat omne aliud sacrificium illius diei, et ideo adipes aliorum sacrificiorum post ipsum in altari cremabantur, sicut et iuge sacrificium vespertinum erat ultimum respectu omnium sacrificiorum illius diei.

^marg.| .4. Hec est lex sacrificii. Postquam determinavit de sacrificiorum ritu, hic consequenter agit de eorum usus scilicet a quibus, et quando, {952} ubi, et qualiter debeant comedi, et ideo pars ista dividitur secundum varietatem materie sacrificiorum, que cedebat in esum ministrorum. et primo agitur de esu materie inanimate, secundo de esu animate, ibi : Locutusque est dominus. Ista tamen divisio non est ita precisa, quin etiam in parte sequenti interponatur aliquid de esu materie inanimate. Sed est ista divisio a principaliori et a maiori parte. Prima in duas, quia primo ostenditur que materia inanimata comedebatur. Secundo que non, sed tota cremabatur, ibi : Locutusque est dominus. Circa primum dicitur sic : Hec est lex sacrificii et libamentorum eius. Sicut supra dictum est, sacrificium proprie dicitur de animalibus, oblatio vero de aridis inanimatis, ut est simila, panis, et similia. Libamentum vero est de liquidis, ut de vino et oleo, unum tamen accipitur frequenter pro alio. Unde hic sacrificium accipitur pro oblatione, quod patet ex hoc quod subditur :

^marg.| marg.| {953} .1. Tollet sacerdos pugillum simile . que conspersa est oleo, quia in eius pistatione ponebatur oleum, et consequenter ostenditur quid de ea cedere debeat in esum sacerdotum, cum dicitur.

^marg.| .2. Reliquam autem partem, etc. hanc tamen partem simile quam accipiebant sacerdotes bene poterant fermentare, ut panis esset aptior ad comedendum, cuius causa subditur cum dicitur :

^marg.| .3. Quia pars. Sicut enim dictum est de tota simila oblata, sacerdos primo accipiebat pugillum, et cremabatur cum thure in altari.

^marg.| .4. Mares tantum , etc. propter enim sanctitatem sacrificii non erat licitum comedi a mulieribus, et ex eadem causa subditur : Omnis qui tetigerit illa sanctificabitur.

^marg.| .5. Et locutus {954} est dominus. Hic consequenter ostenditur de qua oblatione non erat licitum edere, videlicet de illa quam sacerdotes offerebant pro se, primo tamen hoc ostenditur de oblatione facta pro eis tempore sue consecrationis, cum dicitur ; Hec est oblatio Aaron. et sequitur,

^marg.| .6. In die unctionis scilicet ipsius Aaron qui solus dicebatur unctus, ut supra dictum est. 4 capitulo unde in hebreo habetur sic : In die qua unxit eum. Sciendum autem quod dies unctionis hic vocatur dies octava a principio sue consecrationis, quia tunc et non ante po erant Aaron et filii eius offerre, sed filii Aaron, qui erant inferiores sacerdotes, obtulerunt tunc similam. Aaron autem qui erat summus sacerdos, obtulit adipes, et cetera que pertinebant ad maiorem sacerdotem, ut dicit Rabbi Salomon Sed hoc videtur contra textum{955} sequentem, ubi dicitur de oblatione huius simile.

Numérotation du verset Lv. 6,ad litteram

^marg.| .1. Offeret autem eam. Sacerdos qui iure patri successit, hic est summus sacerdos : nec potest convenienter dici, ut videtur, quod filii Aaron illa die obtulerunt, nisi prout erat eis licitum offerre, postea cum esset dies incremationis institutionum ipsorum in sacrificiis offerendis : et ideo quod dicitur hic : Hec est oblatio quam offerre debent Aaron et filii eius. Potest dici quod hoc dicitur pro tanto, quia in oblationibus Aron filii eius ministrabant ei, non sicut offerentes super altari, sed sicut offerenti ministrantes, et patet per hoc quod habetur infra 11 capitulo ubi agitur de sacrificiis huius octave diei, et non dicituribi : quod filii Aaron obtulerunt, nisi ministrando patri.

^marg.| .2. Tota cremabitur etc. Quia nihil de ea cedebat in usum sacerdotum, et idem concluditur generaliter de omni oblatione quam faciebant sacerdotes pro se, cum dicitur : Omne enim sacrificium sacerdotum {956} igne consumetur.

^marg.| .3. Locutus est dominus. Hic consequenter agitur de usu sacrificii in re animata, et primo quantum ad sacrificium pro peccato, secundo quantum ad sacrificium, quod vocatur hostia pacifica c. 7. Adhuc circa primum agitur primo de sacrificio pro peccato commissionis. secundo de sacrificio pro peccato omissionis, ibi : Hec quoque est lex hostia pro delicto tertio ponuntur quedam regule communes ad utrumqueibi : Ad sacerdotem. Circa primum ostenditur primo, ubi hostia pro peccato debeat immolari, cum dicitur.

^marg.| .4. In loco ubi, etc. Non est intelligendum de oblatione holocausti ad incendendum, que fiebat super altare, sed de oblatione holocausti ad immolandum, que fiebat in atrio ante altare. Secundo subditur, quis debeat eam comedere et ubi, cum dicitur.

^marg.| .5. Sacerdos qui, etc. comedet eam. non sub dio, quia ille locus erat pro sacrificiis et oblationibus, sed in exedra in hoc parata.

^prol.| {957}

Numérotation du verset Lv. 6,ad litteram

^marg.| .1. Quicquid tetigerit etc. Istud secundum aliquos refertur ad homines qui non debebant tangere talia, nisi sanctificati. Secundum alios refertur etiam ad alias res comestibiles, et maxime eiusdem generis vel speciei, que si tangerent carnes predictas, ex tali tactu sanctificabantur, nec poterant comedi aliter, quam dicte carnes sacrificii.

^marg.| .2. Si de sanguine illius, etc. Ista dicuntur propter sanctitatem et {958}reverentiam hostie, quia si aliquid de humore eius per tactum esset impressum istis rebus debebat purgari modo qui hic exprimitur.

^marg.| .3. Omnis masculus de genere etc. Quia non solum sacerdotes, sed etiam filii eorum poterant de carnibus huius sacrificii comedere. Consequenter excipit oblationem pro peccato, de qua nondum erat licitum comedere, scilicet hostiam, cuius sanguis inferebatur intra tabernaculum, cuiusmodi erat hostia oblata pro peccato pontificis, et hostia oblata pro peccato multitudinis, ut dictum est, supra 4. capit.