Glossa ordinaria

Capitulum 14

Numérotation du verset Iob. 14,1 

1 Homo natus de muliere brevi vivens tempore repletus2 multis miseriis.
1 Hic incip. cap. 14 |
2 repletus] repletur CorS1 |
Numérotation du verset Iob. 14,2 

Qui3 quasi flos egreditur et conteritur
3 qui] om. Weber
et fugit
velut umbra
et numquam in eodem statu permanet.
Numérotation du verset Iob. 14,3 

Et dignum ducis
super huiuscemodi aperire oculos tuos
et adducere eum tecum in iudicium.
Numérotation du verset Iob. 14,4 

Quis potest facere mundum de immundo conceptum semine
nonne tu qui solus es ?
Numérotation du verset Iob. 14,5 

Breves dies hominis sunt,
numerus mensuum eius apud te est, constituisti
terminos eius qui preteriri4 non poterunt.
4 preteriri] preterire Weber
Numérotation du verset Iob. 14,6 

Recede paululum ab eo ut quiescat,
donec optata veniat
et5 sicut mercennarii dies eius.
5 et] om. Weber
Numérotation du verset Iob. 14,7 

Lignum
habet spem :
si precisum fuerit rursum virescit,
et rami eius pullulant.
Numérotation du verset Iob. 14,8 

Si senuerit in terra radix eius et in pulvere emortuus fuerit truncus illius,
Numérotation du verset Iob. 14,9 

ad odorem aque germinabit
et faciet comam quasi cum primum plantatum est.
Numérotation du verset Iob. 14,10 

Homo
vero cum mortuus
fuerit et nudatus
atque consumptus,
ubi queso est.
Numérotation du verset Iob. 14,11 

Quomodo si recedant aque de mari et fluvius vacuefactus arescat,
Numérotation du verset Iob. 14,12 

sic homo cum dormierit
non resurget,
donec atteratur celum non evigilabit, nec consurget de somno suo.
Numérotation du verset Iob. 14,13 

Quis mihi hoc tribuat ut in inferno protegas me,
ut abscondas me
donec pertranseat furor tuus,
et constituas mihi tempus in quo recorderis mei
Numérotation du verset Iob. 14,14 

putasne mortuus homo
rursum vivet ?
Cunctis diebus
quibus nunc milito,
exspecto donec veniat immutatio mea.
Numérotation du verset Iob. 14,15 

Vocabis me6
6 me] om. Weber
et ego respondebo tibi,
operi manuum tuarum porriges dexteram.
Numérotation du verset Iob. 14,16 

Tu quidem gressus meos dinumerasti sed parces peccatis meis.
Numérotation du verset Iob. 14,17 

Signasti
quasi in sacculo delicta mea
sed curasti
iniquitatem meam,
Numérotation du verset Iob. 14,18 

mons cadens defluit7 et saxum transfertur de loco suo.
7 defluit] defluet Weber
Numérotation du verset Iob. 14,19 

Lapides excavant
aque et alluvione paulatim terra consumitur, et homines ergo similiter perdes.
Numérotation du verset Iob. 14,20 

Roborasti eum paululum ut in perpetuum transiret8.
8 transiret] pertransiret Weber
Immutabis faciem eius
et emittes eum.
Numérotation du verset Iob. 14,21 

Sive nobiles
fuerint filii eius sive ignobiles non intelliget.
Numérotation du verset Iob. 14,22 

Attamen caro eius dum vivet dolebit,
et anima illius super semetipso lugebit.

Capitulum 14

Numérotation du verset Iob. 14,1 
interl.| nec mirum quia
1 Homo natus de muliere brevi vivens tempore repletus2 multis miseriis.
1 Hic incip. cap. 14 CorS1
2 repletus] repletur CorS1
interl.| quia omnia hic miseria sunt
marg.| HOMO  NATUS  DE  MULIERE. Hic mulieris nomine infirmitas designatur. Et est sensus : quid in se habet fortitudinis qui nascitur ex infirmitate ? Qui et angustiatur ad vitam et dilatatur ad miseriam ?
Numérotation du verset Iob. 14,2 
Qui3 quasi flos egreditur et conteritur
3 qui] om. Weber
interl.| homines nati in mundo flores in campo, vita in carne flos in feno
marg.| QUI  QUASI  FLOS  EGREDITUR. Quia nitet in carne sed   conteritur , quia redigitur in pulverem et prutredinem.
et fugit
interl.| quotidie per momenta
velut umbra
interl.| vita hominis non soli sed umbre comparatur, quia amisso amore Dei calorem cordis perdidit et in frigore iniquitatis permansit
marg.| ET  FUGIT  VELUT  UMBRA. Non soli fugienti sed umbre hominem comparavit. Qui enim in amore Dei calorem cordis non habet, nec tamen vitam quam diligit tenet   velut umbra fugit .
et numquam in eodem statu permanet.
interl.| sed ab infantia transit in pueritiam sic per ceteras etates usque in mortem sic et secundum mentem mutatur
marg.| ET  NUMQUAM  IN  EODEM  STATU  PERMANET. Nam inde semper deficit unde se proficere in spatium vite credit.
Numérotation du verset Iob. 14,3 
Et dignum ducis
interl.| et cum talis sit, tu tantus
super huiuscemodi aperire oculos tuos
marg.| ET  DIGNUM  DUCIS  SUPER  HUIUSCEMODI  APERIRE  OCULOS. Deum aperire oculos est iudicia exercere et quem feriat videre.
et adducere eum tecum in iudicium.
interl.| considerato Deo iudice, item considerat infirmitatem suam quasi non debes iudicare sed mundare
Numérotation du verset Iob. 14,4 
Quis potest facere mundum de immundo conceptum semine
interl.| undea : «In iniquitatibus conceptus sum»
a Ps. 50, 7.
marg.| QUIS  POTEST  FACERE  MUNDUM  DE etc. Is enim qui per se solus mundus est mundare prevalet immunda. Ipsa enim propter delectationes carnis nostra conceptio immunditia est. Vel solum Christum dicit non de immundo semine natum.
nonne tu qui solus es ?
interl.| mundus per teipsum
Numérotation du verset Iob. 14,5 
Breves dies hominis sunt,
interl.| sed
interl.| consideratione eterni amplius patet brevitas temporis
marg.| BREVES  DIES  HOMINIS  SUNT. Quia apud Deum etiam labentia stant. Apud eum esse numerum mensium perhibet. Vel in diebus brevitas temporis in mensibus multiplicata dierum spatia designantur, homini ergo breves dies sunt. Sed quia vita nostra post tenditur apud Deum numerus mensium {t. 2 : Erfurt, f. 202ra ; facsim., p. 403a} nostrorum esse memoratur.
numerus mensuum eius apud {t. 2 : Erfurt, f. 202ra ; facsim., p. 403a} te est, constituisti
interl.| breves et tu
interl.| prospera, adversa, mortem et omnia ab eterno decrevit, vel in spiritualibus ponit Deus cuique terminum et modum, quia nemo tantum apprehendit quantum cupit, ut se elevet in his que habet ut et paulo factum est
terminos eius qui preteriri4 non poterunt.
4 preteriri] preterire Weber
interl.| vel preterire
interl.| sed
marg.| CONSTITUISTI  TERMINOS  EIUS  QUI  PRETERIRE  NON  POTERUNT. Nulla enim que in hoc mundo hominibus fiunt absque Dei occult iudicio fiunt.
Numérotation du verset Iob. 14,6 
Recede paululum ab eo ut quiescat,
interl.| id est vim flagelli remove, alius recessus non dat quiescere
marg.| RECEDE  PAULULUM  AB  EO etc.   Recede, id est iam flagella presentis vite subtrahe et bona eterne quietis ostende.
donec optata veniat
interl.| ostensione future quietis donec scilicet ipsa veniat
marg.| DONEC  OPTATA dies  VENIAT. Quando eternam requiem pro recompensatione sui laboris accipit.
et5 sicut mercennarii dies eius.
5 et] om. Weber
Numérotation du verset Iob. 14,7 
Lignum
interl.| ita fac, quia homo despectior ligno
habet spem :
interl.| istam
si precisum fuerit rursum virescit,
marg.| LIGNUM  HABET  SPEM  SI  PRECISUM. Genus humanum quam sit despectum insinuat, quantumque ipsa insensibilia hunc preire videantur. Vel iuxta mysticum sensum lignum prefertur homini, hic enim homo carnalis quisque, lignum iustus accipitur qui cum in morte passione afficitur eterne vite viriditate recuperatur.
et rami eius pullulant.
marg.| ET  RAMIS  EIUS  PULLULANT. Quia ex passione iusti fideles viriditatem vite spiritualis accipiunt.
Numérotation du verset Iob. 14,8 
Si senuerit in terra radix eius et in pulvere emortuus fuerit truncus illius,
marg.| SI  SENUERIT  IN  TERRA  RADIX etc. Radix iusti sancta predicatio, quia ab ipsa oritur et in ipsa subsistit que apud corda terrenorum cunctis viribus effeta creditur.   Et in pulvere truncus emoritur, quia inter manus persequentium corpus eius exanimatur.
Numérotation du verset Iob. 14,9 
ad odorem aque germinabit
marg.| AD  ODOREM  AQUE  GERMINABIT. Quia per afflatum spiritus in electorum cordibus exemplo sui operis gramen virtutis facit.
et faciet comam quasi cum primum plantatum est.
marg.| ET  FACIET  COMAM  QUASI  CUM  PRIMUM  PLANTATUM  EST. Succiso trunco comam facere, est extincto corporaliter iusto, sue passionis exemplo multorum corda ut virescant suscitare, quasi cum primum plantatum fuit id est viriditatem suam ostendit. In effectu operis quam prius habuerit in prescientia conditoris. Vel radix iusti ipsa humana natura in terra senescit cum in pulverem redit. Truncus emoritur cum corpus a sua specie dissipatur. Ad odorem aquam germinat, quia per adventum sancti Spiritus resurgit. Et facit   comam quasi cum primum plantatum est, quia ad illam speciem redit ad quam precipiendam in paradiso si non pecasset creatus fuerat.
Numérotation du verset Iob. 14,10 
Homo
interl.| peccator
vero cum mortuus
interl.| culpa
fuerit et nudatus
interl.| iustitia
atque consumptus,
interl.| pena
ubi queso est.
interl.| qui nec in patria est, nec in exilio diu esse potest
marg.| HOMO  VERO  CUM  MORTUUS  FUERIT. Ipsa autem amissione iustitie homo moritur, veste innocentie in paradiso concessa nudatur, interitu carnis consequente consumitur. Ubi ergo est qui in eius amore non est ubi verum esse est ?
Numérotation du verset Iob. 14,11 
Quomodo si recedant aque de mari et fluvius vacuefactus arescat,
marg.| QUOMODO  SI  RECEDANT  AQUE  DE  MARI. Mare mens hominis est, quasi fluctus maris sunt cogitationes mentis. Cum ergo homo moritur, aque recedunt, quia in illa die peribunt omnes cogitationes eorum. Arescit autem fluvius vacue factus, quia subducta anima vacuum remanet corpus, quasi vacuus alveus. Mari autem et fluvio viat presens comparatur, quia modo adversitatis amaritudine afficitur, modo dulcedine prosperitatis replemur.
Numérotation du verset Iob. 14,12 
sic homo cum dormierit
interl.| supra in comparatione ligni6 mortuus homo dictur a vita iustitie, hic de morte carnis somnus dicitur unde cito surgitur
6 ligni] lingni cacogr. Rusch
non resurget,
interl.| non negat omnino resurgere sed donec atteratur
donec atteratur celum non evigilabit, nec consurget de somno suo.
marg.| DONEC  ATTERATUR  CELUM  NON  VIGILABIT 7. Quia ubi huius mundi finis advenerit humanum genus a somno non evigilabit. Vel Christus lignum qui precisus passione virescit resurrectione, per quam rami, id est fideles, creverunt. Radix, id est predicatio eius, in perfidis viluit in pulvere, id est in persequentium corde despectus est, quia occidi carne potuit. Ad odorem aque, quia per virtutem Dei caro ad vitam rediit. Fecit comam, quia apostoli qui aruerant ad fidem ut prius irruerunt, cuius comparatione homo pulvis est. Unde : H  omo vero cum .
7 vigilabit] sic Rusch
Numérotation du verset Iob. 14,13 
Quis mihi hoc tribuat ut in inferno protegas me,
interl.| sed saltem in inferno protegas me ut non in penalibus locis sed in superioribus abscondas
marg.| QUIS  MIHI  HOC  TRIBUAT  UT  IN  INFERNO  PROTEGAS  ME. Ante mediatoris adventum ad infernum se descendere sciens illic conditoris protectionem postulat.
ut abscondas me
interl.| a suppliciis
donec {t. 2 : Erfurt, f. 202rb ; facsim., p. 403b} pertranseat furor tuus,
interl.| quo punis peccata
marg.| {t. 2 : Erfurt, f. 202rb ; facsim., p. 403b} ET  ABSCONDAS  ME  DONEC  PERTRANSEAT etc. Furor Domini quantum ad electorum animas in redemptoris nostri adventu pertransiit, quia eas ab inferni claustris ad paradisi gaudia reduxit.
et constituas mihi tempus in quo recorderis mei
interl.| undeb : «At ubi venit plenitudo temporis misit Deus Filium suum» etc.
b Gal. 4, 4.
interl.| sed
marg.| CONSTITUAS  MIHI  TEMPUS  IN  QUO  RECORDERIS  MEI. Adventum redemptoris ad inferos petit.
Numérotation du verset Iob. 14,14 
putasne mortuus homo
interl.| condescendit infirmis
rursum vivet ?
interl.| vivet vere
marg.| PUTAS  NE  MORTUUS  HOMO  RURSUM  VIVET. Solent iusti viri in eo quod certum et solidum sentiunt infirmorum in se verba transferre, sed rursum per fortem sententiam dubietati contradicunt. Unde sequitur :   Cunctis diebus .
marg.| PUTAS  NE  MORTUUS  HOMO etc. Ideo verba infirmitatis suscipit, ut post fortius roboret.
Cunctis diebus
interl.| confirmat eos
quibus nunc milito,
interl.| quia hec vita semper ad finem tendit
exspecto donec veniat immutatio mea.
interl.| in qua mutatione hoc fiet
marg.| CUNCTIS  DEIBUS  QUIBUS  NUNC  MILITO. Qui itaque immutationem suam tanto desiderio exspectat quam sit de resurrectione certus insinuat.
Numérotation du verset Iob. 14,15 
Vocabis me8
8 me] om. Weber
interl.| modo dum corruptio durat incorruptibili non respondemus, quia non similes sed longe sumus
et ego respondebo tibi,
marg.| VOCABIS  ME  ET  RESPONDEBO  TIBI. Tunc vocanti Deo veraciter respondemus quando ad summe incorruptionis iussum incorruptibiles resurgemus.
operi manuum tuarum porriges dexteram.
interl.| quia
marg.| OPERI  MANUUM  TUARUM  PORRIGES  DEXTERAM. Ac si dicat : idcirco corruptibilis creatura persistere ad incorruptionem poterit, quia manu tue potestatis erigetur. Vel dextera Filius dicitur qui incarnatus ad erigendum hominem missus est.
Numérotation du verset Iob. 14,16 
Tu quidem gressus meos dinumerasti sed parces peccatis meis.
interl.| quasi et in hoc mira misericordia, quia pensas mala et tamen misericorditer relaxas
marg.| TU  QUIDEM  GRESSUS  MEOS  DINUMERASTI  SED  PARCE. Gressus dinumerat et peccatis parcit, quia subtiliter acta nostra considerat, et tantum hic penitentibus misericorditer relaxat.
marg.| DINUMERASTI  SED  PARCE. Dinumerat dum nos ad singula que fecimus deflenda convertit parcit, quia que punivimus non punit. Unde adhuc subdit :   Signasti .
Numérotation du verset Iob. 14,17 
Signasti
interl.| parces quia etsi signasti curasti
quasi in sacculo delicta mea
marg.| SIGNASTI  QUASI  IN  SACCULO etc. In occulto ut quandoque in publicum prodirent. Signat et curat, quia nec inulta deserit, nec in iudicio puniet. Vel cor hominis sacculus Dei est in quo mala signantur, dum studiose conspiciuntur que si homo cognoscit Deus ignoscit.
marg.| vel SIGNASTI  QUASI  IN  SACCULO etc. Signat delicta in sacculo, quia ea in secreto iudiciorum suorum attendit ut feriat.
sed curasti
interl.| per flagella
marg.| CURASTI 9. Quod hic per flagella funditus relaxat.
9 curasti] curati cacogr. Rusch
iniquitatem meam,
interl.| peccata et iniquitatem dico
interl.| quia
Numérotation du verset Iob. 14,18 
mons cadens defluit10 et saxum transfertur de loco suo.
10 defluit] defluet Weber
interl.| hoc sepe fit ut cadentibus rupibus saxum ad alia loca feratur et aque lapides cavent
marg.| MONS  CADENS  DEFLUET  ET  SAXUM. Duo sunt genera temptationum : unum quod per repentinum eventum agitur, aliud quod paulatim in mente venit et levibus suggestionibus animum inficit. Et est sensus : sicut hic insensibilia modo cito ruunt modo paulisper infusa aquarum mollitie consumuntur. Ita etiam eum rationabilem condidisti et in alto constitutus est ut mons, vel subita ut David temptatione deicis, vel longa ad lenta ut Salomonem consumi permittis.
Numérotation du verset Iob. 14,19 
Lapides excavant
interl.| assiduitate
marg.| saxum , id est meus iusti fertur. D  e loco, id est de iustitia ad culpam nimio impulsu. L  apides, id est fortitudinem aque assidua blandimenta.   Terra que fructificat.
aque et alluvione paulatim terra consumitur, et homines ergo similiter perdes.
interl.| ut mons cadit et lapis consumitur
interl.| et tamen
Numérotation du verset Iob. 14,20 
Roborasti eum paululum ut in perpetuum transiret11.
11 transiret] pertransiret Weber
interl.| alias : pertransiret
marg.| ROBORASTI  EUM  PAULULUM  UT  IN  PERPETUUM. Paululum roboratus est homo, quia hic vivendi vires ad modicum accepit, sed in hac brevitate ubi roboratus est tolligit unde in perpetuitate inveniat, vel ut semper gaudeat, vel ut supplicia non evadat.
Immutabis faciem eius
interl.| et quia roborasti ut transiret
et emittes eum.
marg.| IMMUTABIS  FACIEM  EIUS  ET  EMITTES  EUM. Facies hominis immutatur cum eius species morte atteritur. Emittitur vero, quia ab his que volens tenuit transire ad eterna nolens cogitur.
Numérotation du verset Iob. 14,21 
Sive nobiles
interl.| post emissionem
fuerint filii eius sive ignobiles non intelliget.
interl.| quibus hic tanto amore studuit, anime non iustorum que claritatem Dei vident, nihil enim foris quod ignorent
marg.| SIVE  NOBILES  FUERINT  FILII  EIUS  SIVE  IGNOBILES  INTELLIGET. Sicut {t. 2 : Erfurt, f. 202va ; facsim., p. 404a} enim viventes mortuorum anime quo loco habeantur ignorant, ita mortui qui carnaliter vixerunt, vitam in carne positorum qualiter post eos disponatur nesciunt. Vel filios opera dicit, nobiles si recta sunt, ignobiles si perversa. Sive ergo nobiles sint filii eius, sive ignobiles homo non intelligit, quia subtili examine discussa utrum approbentur eius opera an reprobentur ignorat.
Numérotation du verset Iob. 14,22 
{t. 2 : Erfurt, f. 202va ; facsim., p. 404a} Attamen caro eius dum vivet dolebit,
marg.| ATTAMEN  CARO  EIUS  DUM  VIVIT  DOLEBIT. Tribulationem enim carnis hic patiuntur etiam quia spiritualiter vivunt.
et anima illius super semetipso lugebit.
marg.| ET  ANIMA  ILLIUS  SUPER  SEMETIPSO  LUGEBIT. Dignum enim est ut in se semper homo merores inveniat qui relicto creatore in se gaudium querebat.


Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Iob. Capitulum 14), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/09/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=25&chapitre=25_14)
Signaler un complément d'information

Notes :