Capitulum 22
Numérotation du verset
Iob. 22,1
1 Respondens autem Eliphaz Themanites dixit :
1
Hic incip. cap. 22
Numérotation du verset
Iob. 22,2
Numquid Deo comparari potest homo etiam cum perfecte fuerit scientie ?
Numérotation du verset
Iob. 22,3
Quid prodest Deo si iustus fueris,
aut quid ei confers si immaculata fuerit via tua ?
Numérotation du verset
Iob. 22,4
Numquid timens arguet te,
et veniet tecum in iudicium,
Numérotation du verset
Iob. 22,5
et non propter malitiam tuam plurimam et infinitas iniquitates tuas ?
Numérotation du verset
Iob. 22,6
Abstulisti enim pignus fratrum tuorum sine causa,
et nudos expoliasti2 vestibus.
2 expoliasti] spoliasti
Weber
Numérotation du verset
Iob. 22,7
Aquam lasso non dedisti, et esurienti subtraxisti panem.
Numérotation du verset
Iob. 22,8
In fortitudine brachii tui possidebas terram, et potentissimus obtinebas eam.
Numérotation du verset
Iob. 22,9
Viduas dimisisti vacuas et lacertos pupillorum comminuisti.
Numérotation du verset
Iob. 22,10
Propterea circumdatus es laqueis
et conturbat te formido subita.
Numérotation du verset
Iob. 22,11
At3 putabas te tenebras non visurum et impetu aquarum inundantium non oppressurum iri4 ?
3 at] et
Weber
|
4 iri] om.
Weber
|
Numérotation du verset
Iob. 22,12
An cogitas quod Deus excelsior celo sit5 et super stellarum vertices sublimetur ?
5 sit] om.
Weber
Numérotation du verset
Iob. 22,13
Et dicis :
Quid enim novit Deus ?
Et quasi
per caliginem iudicat.
Numérotation du verset
Iob. 22,14
Nubes latibulum eius, nec nostra considerat et circa cardines celi perambulat.
Numérotation du verset
Iob. 22,15
Numquid semitam seculorum custodire cupis quam calcaverunt viri iniqui,
Numérotation du verset
Iob. 22,16
qui sublati sunt ante tempus suum ?
Et fluvius subvertit fundamentum eorum
Numérotation du verset
Iob. 22,17
qui dicebant Deo : Recede a nobis,
et quasi nihil possit facere Omnipotens estimabant eum,
Numérotation du verset
Iob. 22,18
cum ille implesset domos eorum bonis,
quorum sententia longe6
6 longe] procul
Weber
sit a me.
Numérotation du verset
Iob. 22,19
Videbunt iusti
et letabuntur
et innocens subsannabit eos.
Numérotation du verset
Iob. 22,20
Nonne succisa est erectio eorum
et reliquias eorum devoravit ignis ?
Numérotation du verset
Iob. 22,21
Acquiesce igitur ei
et habeto
pacem,
et per hec
habebis fructus optimos.
Numérotation du verset
Iob. 22,22
Suscipe ex ore illius legem,
et pone sermones eius in corde tuo.
Numérotation du verset
Iob. 22,23
Si reversus fueris ad Omnipotentem edificaberis
et longe facies iniquitatem a tabernaculo tuo.
Numérotation du verset
Iob. 22,24
Dabit
pro terra silicem
et pro silice torrentes aureos.
Numérotation du verset
Iob. 22,25
Eritque Omnipotens contra hostes tuos et argentum coacervabitur tibi.
Numérotation du verset
Iob. 22,26
Tunc super Omnipotentem deliciis afflues,
et elevabis ad Deum faciem tuam.
Numérotation du verset
Iob. 22,27
Rogabis eum et exaudiet te,
et vota tua reddes.
Numérotation du verset
Iob. 22,28
Decernes rem et veniet tibi
et in viis tuis splendebit lumen.
Numérotation du verset
Iob. 22,29
Qui enim humiliatus fuerit erit in gloria
et qui inclinaverit oculos suos ipse salvabitur.
Numérotation du verset
Iob. 22,30
Salvabitur innocens salvabitur autem munditia manuum suarum.
Capitulum 22
Numérotation du verset
Iob. 22,ad litteram
marg.|
{3.231} .1.
Respondens autem Eliphaz.
Hic ponuntur due replicationes amicorum Iob, et primo ponitur replicatio Eliphaz, secundo ipsius Baldath, cap. 25. Sophar autem contentus fuit responsione Iob ultimo posita : et ideo contra ipsum non replicavit ultra. Circa primum primo ponitur ipsius Eliphaz replicatio, secundo ipsius Iob responsio c. 23. Prima in duas : quia primo arguit Iob de stultiloquio : secundo de multiplici vitio, ibi : Abstulit. Circa primum sciendum, quod Iob superius respondens Eliphaz 26.c. dixerat : Utinam sic iudicaretur vir cum deo, quomodo iudicatur filius hominis cum collega suo. Item ibidem dixerat. Hec passus sum absque iniquitate manus mee. et de his verbis arguit eum, dicens.
marg.|
.2.
Numquid Deo comparari potest homo.
ut adducatur ad iudicium cum ipso de pari, sicut tu petisti.
marg.|
.3.
Etiam cum perfecte fuerit scientie.
quia quantumcunque fuerit perfecta scientia humana, distat tamen in infinitum a divina : et ideo fatuum est, imo insanum provocare eum ad iudicium.
marg.|
.4.
Quid prodest ideo si iustus fueris.
quia nihil accrescit ei de bonis humanis.
marg.|
{3.232} .5.
Numquid timens arguet te.
accusans apud aliquem Iudicem.
marg.|
.6.
Et veniet tecum in iudicium.
ut petisti, quasi diceret non.
marg.|
.7.
Et non propter malitiam tuam plurimam.
quasi dicat quod factum est tibi, demeruisti : et ideo non es ita innocens, sicut dixisti.
marg.|
.8.
Astulisti.
Hic consequenter arguit Iob de multiplici vitio, et primo ponit suam reprehensionem. secundo consultoriam monitionem, ibi. Acquiesce igitur. Prima in duas, quia primo arguit Iob de multiplici vitio contra proximum. secundo contra deum, ibi : An cogitans. primo igitur arguit Iob de rapacitate, dicens : Abstulisti enim pignus fratrum tuorum. quibus debebas magis compati.
marg.|
.9.
Et nudos spoliasti vestibus.
id est parum indutos qui dicuntur quodammodo nudi, quia quod modicum est, quasi nihil reputatur 2. Physicorum quasi dicat spoliasti illos modicis vestibus quas habebant. Secundo arguit eum de defectu pietatis etiam in casu necessitatis, di.
marg.|
.10.
Aquam lasso non dedisti.
ad eius refocillationem.
marg.|
.11.
Et esurienti subtraxisti panem.
quia non dare in tali casu est subtrahere. propter quod dicit Aug. Pasce fame morientem : si non pavisti, occidisti. Tertio arguit eum de tyrannide di. In fortitudine brachii tui etc.
marg.|
.12.
Viduas dimisisti vacuas.
repellendo causam earum.
Numérotation du verset
Iob. 22,ad litteram
marg.|
{3.233} .1.
Et lacertos pupillorum comminuisti.
Auferendo eis virtutem se defendendi, et sic eorum iudicium pervertisti.
marg.|
.2.
Propterea circundatus.
Idest propter mala predicta illaqueatus es angustiis, de quibus non potes exire.
marg.|
.3.
Et conturbat.
De malis futuris.
marg.|
.4.
Et putabas.
Quando erat in potestate.
marg.|
.5.
Te tenebras non.
Idest adversitates, que tenebris designantur.
marg.|
.6.
Et impetu.
Idest magnarum tribulationum.
marg.|
.7.
Non oppressum.
Idest, non fore opprimendum.
marg.|
.8.
An cogitas.
Hic consequenter arguit Iob de peccato contra Deum, scilicet de infidelitate, et primo arguit eum de infidelitate, secundo de eius effectu, ibi. Numquid semitam. Circa primum sciendum, quod aliqui dixerunt Deum habere notitiam determinatam de substantiis incorruptibilibus, et superioribus, non autem de inferioribus, que subiacent corruptioni, de quibus secundum eos non habet cognitionem, nisi in universali, dicentes, quod intellectus eius vilesceret si talia determinate, et in particulari cognosceret, ad hoc autem sequitur, quod eius providentia non se extendat determinate ad ista particularia, et corruptibilia. Hoc autem dictum non solum est contra sacram scripturam, que dicit Deum omnia scire in particulari, et determinate, sed etiam contra dictum Philosophi 1. de Anima, qui habet pro inconvenienti, quod Deus aliquid ignoret, quod nos cognoscimus, nos autem cognoscimus particularia corruptibilia. Nec valet si dicatur. Deus cognoscit illa in universali, quia talis cognitio, que est tantum in universali, est confusa et imperfecta, ut habetur 1. Physicorum, in Deo autem nihil imperfectionis ponendum est. Similiter non valet, quod dicunt intellectum divinum {3.234} vilescere ex talium cognitione, quia non cognoscit recipiendo aliquid ab eis, sed per essentiam suam, que perfecte omnia representat, et ideo Eliphaz hoc dictum merito reputabat erroneum, in quem errorem dicebat Iob incidisse, di. An cogitas quod Deus excelsior celo sit ? Hoc est, quia excelsior celo est, tu credis, quod de celestibus habeat tantum de terminatam cognitionem. Ideo subdit.
marg.|
.9.
Et dicis.
In corde tuo.
marg.|
.10.
Quid enim novit Deus.
scilicet de istis inferioribus quasi dicat nihil, vel modicum. Ideo sequitur.
marg.|
.11.
Et quasi.
Quia cognitio, que est tantum in universali, est confusa.
marg.|
.12.
Nubes latibulum.
Idest infra nubes non se extendit eius cognitio ad inferiora. unde subdit. Nec nostra considerat.
marg.|
.13.
Numquid semitam.
Hic consequenter arguit eum de effectu dicti erroris, quia remota Dei providentia ab operibus humanis, sequitur quod homo sine freno timoris Dei, se exponat voluptatibus, et peccatis, et hoc est, quod dicit. Numquid semitam. Idest vitam hominum seculariter, et dissolute viventium.
marg.|
.14.
Custodire.
Exponendo te vitiis, quasi dicat, videtur quod sic.
marg.|
.15.
Quam calcaverunt.
Idest frequenter ambulaverunt.
marg.|
.16.
Viri iniqui.
Vitiis expositi, et assueti.
marg.|
.17.
Qui sublati.
De presenti vita iusto Dei iudicio.
marg.|
.18.
Ante tempus.
Idest ante tempus mortis naturalis.
marg.|
.19.
Et fluvius.
Idest impetus tribulationum supervenientium.
marg.|
.20.
Subvertit fundamentum.
Idest potestatem, et divitias in quibus confidebant.
marg.|
.21.
Qui dicebant Deo .
Inquantum dicebant eius providentiam ad actus humanos determinate se non extendere.
marg.|
.22.
Et quasi nihil possit facere omnipotens.
Circa actus humanos puniendos.
Numérotation du verset
Iob. 22,ad litteram
marg.|
{3.235} .1.
Aestimabant.
Quia non plus se extendit eius potentia, quam scientia.
marg.|
.2.
Cum ille implesset.
scilicet temporalibus, que a Deo conceduntur hominibus.
marg.|
.3.
Quorum sententia.
Qui teneo divinam providentiam ad omnia se extendere.
marg.|
.4.
Videbunt iusti.
Destructionem predictorum errantium.
marg.|
.5.
Et letabuntur.
Non zelo vindicte, sed applaudentes divine iustitie.
marg.|
.6.
Et innocens subsannabit.
Errorem eorum despiciendo.
marg.|
.7.
Nonne succisa.
Excrescentia in prosperitate temporali.
marg.|
.8.
Et reliquias.
Si enim de arbore succisa remaneat truncus in terra, adhuc pullulat, sed quando truncus, qui remanserat evellitur, et comburitur, spes, et possibilitas talis pullulationis tollitur, et per hoc intelligit, quod sic totaliter prosperitas ab incredulis tolletur.
marg.|
.9.
Acquiesce igitur.
Postquam Eliphaz arguit Iob de vitiis, hic ad monet eum de virtutibus ad recuperandum prosperitatem temporalem, quam amiserat, di. Acquiesce igitur. idest ipsi Deo cui repugnare non potes.
marg.|
.10.
Et habeto pacem.
Sustinendo patienter eius castigationem.
marg.|
.11.
Et per hec habebis.
Idest temporalem prosperitatem valde magnam.
marg.|
.12.
Suscipe ex ore illius.
Confitendo ore, et tenendo corde, eius providentiam ad omnia se extendere.
marg.|
{3.236}
marg.|
.13.
Si reversus.
Sicut destructus es per aversionem ab eo.
marg.|
.14.
Et longe.
Idest si elongaveris iniquitatem non solum a te, sed etiam ab illis, qui sunt in cura tua.
marg.|
.15.
Dabit pro terra.
Id est multo meliora, quam ante habuisti, sicut silex prevalet terre simplici, et aurum adhuc amplius silici.
marg.|
.16.
Eritque omnipotens.
Ita quod non poterunt amplius tibi nocere.
marg.|
.17.
Et argentum.
Idest divitie generaliter, que nomine argenti designantur. Et non solum promittit ei. Eliphaz prosperitatem in bonis corporalibus, sed etiam in spiritualibus, que se tenent ex parte anime, et talia non promiserat ante. Dicit igitur.
marg.|
.18.
Tunc super.
Experiendo interius divinas consolationes.
marg.|
.19.
Et elevabis.
Eum quiete, et delectabiliter contemplando. Intelligit tamen de consolationibus, et contemplationibus, que possunt haberi in vita presenti, quia futuram negabat.
marg.|
.20.
Rogabis eum.
Confidenter.
marg.|
.21.
Et exaudiet te.
Velociter.
marg.|
.22.
Et vota tua reddes.
Modus est enim hominis exauditi Deo reddere vota, que ei promiserat.
marg.|
.23.
Decernes rem.
Secundum dispositionem, et voluntatem tuam.
marg.|
.24.
Et veniet.
Absque defectu. Cuius causa subditur.
Numérotation du verset
Iob. 22,ad litteram
marg.|
{3.237} .1.
Et in viis tuis.
Idest Deus illustrabit te ad disponendum de futuro, quod est tibi utile, et quod vult tibi dare.
marg.|
.2.
Qui enim humiliatus.
Deo se fideliter subiiciendo.
marg.|
.3.
Erit in gloria.
Id est in prosperitate temporali, quantum ad corpus, et animam modo predicto.
marg.|
{3.238} .4.
Et qui inclinaverit.
Ad considerandum humiliter proprios defectus.
marg.|
.5.
Ipse salvabitur.
A tribulationibus super impios obstinatos venientibus. Ideo subditur :
marg.|
.6.
Salvabitur innocens.
scilicet corpore.
marg.|
.7.
Salvabitur autem.
quasi dicat ad perfectam salutem requiritur munditia cordis, et operis : per manus enim opera designantur.
Numérotation du verset
Iob. 22,moraliter
marg.|
{3.231} .1.
Respondens autem Eliphaz
etc. Hic ponitur tertia replicatio eius contra Iob, in qua arguit eum de crudelitate et infidelitate : licet autem eius verba contra Iob non valeant, qui a talis non erat : valent tamen contra eos, qui tales sunt secundum veritatem : et sic intendo exponere incipiendo a loco ubi incipit eum de dictis vitiis notare, dicens.
marg.|
.8.
Abstulisti enim pignus fratrum tuorum sine causa.
hoc enim faciunt domini crudeles, et {3.232} eorum ministri.
marg.|
.9.
Et nudos spoliasti.
id est pauperes male vestitos.
marg.|
.10.
Aquam lasso non dedisti.
nomine panis et aque intelligitur omnis cibus et potus, quem auferunt tyranni etiam ab indigentibus, et hoc notatur cum dicitur.
marg.|
.11.
Non dedisti.
id est abstulisti : minus enim dicendo plus significat.
marg.|
.12. In fortitudine brachii tui possidebas terram. id est per tyrannidem.
marg.|
.12.
Viduas dimisisti vacuas
etc. earum auferendo substantiam.
Numérotation du verset
Iob. 22,moraliter
marg.|
{3.233} .1.
Et lacertos pupillorum.
Idest tutores eorum dure tractasti. Sed quia Deus aliquando talia punit in presenti, subditur.
marg.|
.2.
Propterea circundatus.
Idest multiplicibus malis.
marg.|
.3.
Et conturbat te formido.
Ne veniant adhuc tibi maiora mala.
marg.|
.4.
Et putabas, te tenebras non visurum.
Idest te non puniendum, pre superbia non timens Deum, ideo subditur.
marg.|
.8.
An cogitas, quod Deus excelsior.
quasi dicat videtur, quod tu credas Deum de istis inferioribus notitiam non habere, per hoc, quod peccas {3.234} sine freno, et inverecunde.
marg.|
.13.
Numquid semitam.
Idest, vitam iniquorum imitaris, quasi dicat patet, quod sic, ex modo tuo vivendi.
marg.|
.17.
Qui sublati sunt ante.
Idest, mortui ante terminum naturalem propter suam malitiam.
marg.|
.19.
Et fluvius.
Id est, illud in quo habebant fiduciam.
marg.|
.21.
Qui dicebant Deo .
Eius nuntios repellendo, scilicet prophetas, et apostolos, et predicatores alios.
marg.|
.22.
Et quasi nihil.
Ut videtur ex operibus eorum.
Numérotation du verset
Iob. 22,moraliter
marg.|
{3.235} .1.
Cum ille implesset domos.
Et sic in eis patet peccatum ingratitudinis.
marg.|
.4.
Videbunt iusti.
De eorum eiectione, Ps. 57.b. Letabitur iustus cum viderit vindictam, etc. Et quia quilibet quantumlibet malus redire potest ad bonum dum vivit, subditur.
marg.|
.6.
Acquiesce.
Vere penitendo, et ipsum humiliter deprecando.
marg.|
.11.
Et per hec.
scilicet gratiam in presenti, et gloriam in futuro.
marg.|
.12.
Suscipe ex ore.
Evangelicam, quam ore proprio promulgavit. Hbr. 1.a. Novissime diebus istis locutus est nobis in filio.
marg.|
.13.
Si reversus.
Replicatio est eiusdem per alia verba.
marg.|
{3.236}
marg.|
.15.
Dabit pro terra.
Idest pro terrenis celestia, et pro transitoriis eterna.
marg.|
.16.
Eritque omnipotens.
A te repellendo spiritus malignos.
marg.|
.17.
Et argentum coacervabitur.
Idest vere divitie celi.
marg.|
.18. Tunc super omnipotentem deliciis afflues. Eius bonitate fruendo.
marg.|
.19.
Et elevabis ad Deum faciem tuam.
Ipsum clare videndo.
marg.|
.20.
Rogabis eum, et exaudiet te.
Pro tibi devotis orando.
marg.|
.22.
Et vota.
Deum iugiter laudando.
marg.|
.23.
Decernes rem, et veniet tibi, et in viis,
etc. Nam sanctis ad votum succedunt omnia. Sed quoniam gloriam celi precedit humilitas in presenti, ideo subditur.
Numérotation du verset
Iob. 22,moraliter
marg.|
{3.237} .1.
Qui enim humiliatus fuerit.
Et similiter vite puritas, Apo. 21.g. Nihil {3.238} iniqui intrat in illam. Ideo sequitur.
marg.|
.7. Salvabitur autem munditia.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Iob. 22), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 29/09/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=25&chapitre=25_22)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Iob. 22), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 29/09/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=25&chapitre=25_22)
Notes :