Capitulum 26
Numérotation du verset
Iob. 26,1
1 Respondens autem Iob dixit :
1
Hic incip. cap. 26
Numérotation du verset
Iob. 26,2
Cuius adiutor es ?
Numquid imbecilli ? Et sustentas brachium eius qui non est fortis ?
Numérotation du verset
Iob. 26,3
Cui dedisti consilium ? Forsitan illi qui non habet sapientiam,
et prudentiam tuam ostendisti plurimam ?
Numérotation du verset
Iob. 26,4
Quem docere voluisti ? Nonne eum qui fecit
spiramentum2 ?
2 spiramentum] spiramen tuum
Weber
Numérotation du verset
Iob. 26,5
Ecce gigantes gemunt sub aquis
et qui habitant cum eis.
Numérotation du verset
Iob. 26,6
Nudus est infernus3 coram illo et nullum est operimentum perditioni.
3 infernus] inferus
Weber
Numérotation du verset
Iob. 26,7
Qui extendit aquilonem super vacuum.
Et appendit terram
super nihilum4.
4 nihilum] nihili
Weber
Numérotation du verset
Iob. 26,8
Qui ligat aquas
in nubibus suis ut non erumpant
pariter deorsum.
Numérotation du verset
Iob. 26,9
Qui tenet vultum solii sui
et expandit super illud nebulam suam.
Numérotation du verset
Iob. 26,10
Terminum circumdedit aquis
usque dum finiantur
lux et tenebre.
Numérotation du verset
Iob. 26,11
Columne
celi
contremescunt
et pavent ad nutum eius.
Numérotation du verset
Iob. 26,12
In fortitudine illius
repente maria congregata sunt
et prudentia eius percussit superbum.
Numérotation du verset
Iob. 26,13
Spiritus eius ornavit celos
et obstetricante
manu eius eductus est coluber tortuosus.
Numérotation du verset
Iob. 26,14
Ecce hec ex parte dicta sunt viarum eius,
et cum vix parvam stillam sermonis eius audierimus, quis poterit tonitruum magnitudinis illius intueri ?
Capitulum 26
Numérotation du verset
Iob. 26,ad litteram
marg.|
{3.253} .1.
Respondens autem.
Hic consequenter ponitur ipsius Iob responsio, et quia sicut dictum est, dicta Baldath contra Iob nihil efficaciter concludebant, ideo in sua responsione primo eius dicta evacuat, secundo principale propositum declarat. cap. sequenti sicut patuit ex predictis. Baldath conatus fuerat de eminentia potestatis et sapientie divine quedam magnifica dicere, et ex hoc Iob iniustum concludere, ideo eius dicta evacuat tanquam impertinentia ad propositum, sed ad eius iactantiam tantum. Circa quod primo intentum proponit, et secundo ostendit propositum, ibi. Ecce gigantes. Circa primum sciendum, quod Baldath dicendo de Deo magnifica, ut contra Iob concluderet, videbatur in hoc ipsi Deo favere, eius potestatem et sapientiam defendendo, et ideo Iob contra ipsum invehendo dicit. .2.
Cuius adiutores ?
quasi dicat non cum sit infinite virtutis, tuo auxilio non indigentis.
marg.|
.3.
Cui dedisti.
pro eius sapientia allegando acsi esset insufficiens eius scientia, cum tamen sit infinita. .4.
Et prudentiam.
quasi dicat dicta tua non valent ad propositi ostensionem, sed tantum ad tuam ostentationem.
marg.|
.5.
Quem docere.
pro eo allegando acsi nesciret allegare. .6.
Nonne eum.
id est animam humanam que intelligit per intellectivam partem, et corpus administrat, per alias vires vitam animalium dando, que stat quandiu durat respiratio. .7.
Ecce gigantes.
Hic consequenter ostendit propositum, scilicet quod verba Baldath erant ad vanam gloriam, per hoc quod maiora satis infra dicit de Dei potentia et sapientia, et tamen ostendit illa nullius esse momenti, propter quod Baldath non debebat de {3.254} cognitione minorum gloriari, primo igitur illa maiora exprimit et secundo propositum concludit, ibi. Ecce hec ex parte. Circa primum primo exprimit aliqua magna Dei facta sub terra, dicens. Ecce gigantes gemunt sub aquis. Gn. 6. dicitur, quod gigantes erant in terra diebus illis scilicet ante diluvium, qui in diluvio fuerunt submersi, et cum eis omnes alii, excepto Ne et qui cum eo erant in arca, et hoc factum fuit ex potestate divina secundum ordinem sue sapientie et iustitie ad puniendum illius temporis peccata, ut habetur Gn. 6. et hoc est quod dicitur.
marg.|
Ecce gigantes.
idest, gigantes qui tunc fuerunt in aquis submersi, modo gemunt in penis inferni, qui etiam infernus est sub aquis, quia est in partibus terre infimis.
marg.|
.8.
Et qui habitant.
idest, alii damnati qui cum eis fuerunt submersi.
marg.|
.9.
Nudus est infernus.
quia quamvis sit in terre profundo, patet tamen conspectui divino ut et omnia que fiunt ibi. Ulterius procedit ad exprimendum aliqua magna que fiunt a Deo super terram di.
marg.|
.10.
Qui extendit.
Celum autem super terram videtur extensum ad modum tentorii in hemispherio nostro, quod hemispherium per aquilonem intelligitur, eo quod polus aquilonaris stat semper elevatus super hemispherium nostrum, inter celum autem et terram non videmus nisi aerem, qui a vulgaribus vocatur vacuum, sicut dicitur olla vacua quamvis sit aere plena, dicit ergo. Qui extendit. idest, celum in hemispherio nostro ad modum tentorii.
marg.|
.11.
Super vacuum.
id est, super aerem inter nos et celum medium existentem.
Numérotation du verset
Iob. 26,ad litteram
marg.|
{3.255} .1.
Super vacuum.
id est, super aerem inter nos et celum medium existentem.
marg.|
.2.
Et appendit.
terra enim videtur fulcimentum aque, et aeris, sed sub terra nihil est cum sit infima pars mundi, dicitur ergo appensa super nihilum, quia non habet inferius elementum, tamen sic stat in medio mundi tanquam centrum, per naturam suam a Deo sibi datam.
marg.|
.3.
Qui ligat.
dicuntur autem aque quasi ligate in nubibus antequam descendant per pluviam.
marg.|
.4.
Ut non erumpant.
sic enim Deus ordinavit nubes paulatim resolvi, ut tota pluvia non simul cadat, sed successive et guttatim, prout expedit hominibus et terrenascentibus.
marg.|
.5.
Qui tenet vultum.
Ex residuis enim vaporibus qui non resolvuntur in pluviam, generatur aliquando nebula impediens nos a conspectu celi, quod dicitur solium Dei, secundum illud Is. 66. Celum mihi sedes est.
marg.|
.6.
Terminum circundedit.
Quia congregavit eas in locum unum qui maxime est oceanus, ut appareat aliqua pars terre arida pro habitatione hominum et animalium, quamvis aqua de natura elementi circundaret totam terram cum sit minus ponderosa.
marg.|
.7.
Usque dum finiantur lux et tenebre.
id est successio diei et noctis per motum celi. quasi dicat quandiu stabit iste status mundi per revolutionem {3.256} celi, et mare stabit intra terminos a Deo sibi prefixos. Ulterius procedit ad ea que facta sunt super celum sydereum di.
marg.|
.8.
Columne celi.
Id est, angeli, quia per eos ministratur motus celi.
marg.|
.9.
Contremiscunt et pavent.
Iste autem tremor et pavor non signant in angelis esse aliquam penam, sed tantum reverentiam ad Deum.
marg.|
.10.
In fortitudine.
Hoc dicit de distinctione elementorum a Deo facta, per hoc quod aque a principio non habuerunt plenam densitatem, sed erant vaporaliter extense per aerem sed die tertia accepta a Deo densitate debita, recepte sunt in locum unum et congregate, et sic apparuit distinctio terre et aque et aeris, per hoc quod aliqua pars terre apparuit discooperta, et aque per densitatem ab aere separate, ut dictum fuit Gn. 1. Et ex ista distinctione elementorum sensibili, procedit ad declarandum distinctionem angelorum di.
marg.|
.11.
Prudentia eius percussit superbum.
id est angelos superbos quos deiecit de celo empyreo, et bonos angelos ad se conversos glorie decore perfecit, ideo subditur.
marg.|
.12.
Spiritus eius ornavit celos.
idest, angelos qui sunt cives celestes : sicut civitas ornari dicitur, quando cives ornantur.
marg.|
.13.
Et obstetricante manu eius.
idest potentia Dei.
Numérotation du verset
Iob. 26,ad litteram
marg.|
{3.257}
Eductus est.
De societate bonorum angelorum.
marg.|
.1.
Coluber tortuosus.
idest, diabolus qui dicitur coluber, quia in specie serpentis Adam tentavit. Et tortuosus, propter malitie sue calliditatem, et de hac separatione loquitur per modum obstetricationis, quia obstetrix fetum mortuum studet educere de utero matris, tanquam quid putridum et corruptum, et sic mali angeli de societate bonorum per manum Dei. Omnia ista predicta expressit Iob, ad ostendendum quod illa que dixerat Baldath de potestate et sapientia Dei non latebant ipsum, cum multo maiora sciret, et hoc ad reprimendum ipsius Baldath ostentationem.
marg.|
.2.
Ecce hec.
Hic concludit intentum. Ecce hec ex parte dicta sunt {3.258} viarum eius. effectuum divine potestatis et sapientie que sunt quedam vie ad cognoscendum Deum. Nec sunt dicta a me nisi imperfecte, nec eius potentiam et sapientiam adequant, quia in cognitionem eius imperfecte ducunt, ideo subditur.
marg.|
.3.
Et cum vix parvam stillam.
idest, per ista modica de perfectione potestatis et sapientie divine cognoverimus.
marg.|
.4.
Quis poterit tonitruum magnitudinis illius intueri.
id est ad cognitionem perfectam eorum pervenire. quasi dicat nullus, quia minor est comparatio vocis minime que silenter instillatur auribus ad sonum maximi tonitrui, quam predictorum effectuum ad magnitudinem sapientie et potestatis divine, et per hoc concluditur quod Baldath non debebat gloriari de sua scientia, cum adhuc attingeret ad multo maiora.
Numérotation du verset
Iob. 26,moraliter
marg.|
{3.253} .1.
Respondens autem.
Quoniam Baldath aliqua dixerat de potestate Dei quasi loquens pro ipso : propter quod Iob eius imperitiam confutando dicit :
marg.|
.2.
Cuius adiutor es ? Numquid imbecillis,
etc. quasi dicat adiuvare debilem est caritatis opus : sed adiuvare fortem adulationis.
marg.|
.2.
Cui dedisti consilium.
quasi dicat dare consilium ignoranti est pietatis : sed sapienti est presumptionis.
marg.|
{3.254} .5.
Ecce gigantes.
idest, demones damnati gemunt in inferno quis sub est terre que est inferior aquis.
marg.|
.9.
Nudus est infernus.
quasi diceret : ista omnia patent oculis domini quantumcumque sint occulta, et multo fortius alia.
marg.|
.10.
Qui extendit.
Per aquilonem demon intelligitur : secundum illud Ier. 1. ca. Ab aquilone pandetur omne malum. ergo extendit aquilonem super vacuum, quia permittit demonis potestatem super homines gratie vacuos.
Numérotation du verset
Iob. 26,moraliter
marg.|
{3.255} .2.
Et appendit terram super nihilo.
id est confidere permittit terrenos homines super bona transitoria, que pro nihilo sunt reputanda.
marg.|
.3.
Qui ligat aquas in nubibus.
Nam aquas sapientie dat predicatoribus Ecclesie, de quibus dicitur Is. lx.b. Qui sunt isti qui ut nubes volant.
marg.|
.4.
Ut non erumpant.
predicatores enim non debent simul effundere suam scientiam, sed secundum auditorum capacitatem, simplicibus enim non sunt difficilia predicanda. 1. Cor. 3.a. Tanquam parvulis in Christo lac potum dedi vobis, non escam, etc.
marg.|
.5.
Qui tenet vultum solii sui.
idest, glorie sue magnitudinem tenet a nobis absconditam.
marg.|
.5.
Et expandit.
Ignorantie, quia non habemus inde cognitionem nisi valde imperfectam.
marg.|
.6.
Terminum circundedit aquis.
Per aquas populi significantur Apoc. {3.256} 17.d. Aque, super quas mulier sedet, populi sunt, etc. Terminus autem videndi Deum populis est in fine meriti ac demeriti, que per lucem et tenebras intelliguntur, supposita tamen purgatione totali.
marg.|
.8.
Columne celi contremiscunt.
Quia non solum simplices Christiani, sed etiam ecclesie prelati Deum timent timore filiali.
marg.|
.10.
In fortitudine.
Per maria que sunt congregationes aquarum significantur congregationes gentium sub Christi fide.
marg.|
.11.
Et prudentia eius percussit superbum.
Quia diabolum superavit in cruce.
marg.|
.12.
Spiritus eius ornavit celos.
id est apostolos, de quibus dicitur : Ps. 28.a. Celi enarrant gloriam Dei, etc. Qui fuerunt ornati donis spiritussancti : Act. 2.
marg.|
.13.
Et obstetricante.
idest, diabolus qui per virtutem Christi eductus est de cordibus humanis, in quibus habitabat tanquam propriis cavernis.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Iob. 26), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 12/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=25&chapitre=25_26)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Iob. 26), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 12/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=25&chapitre=25_26)
Notes :