Capitulum 30
Numérotation du verset
Iob. 30,1
1 Nunc autem
1
Hic incip. cap. 30
derident me iuniores tempore,
quorum non dignabar patres ponere cum canibus gregis mei.
Numérotation du verset
Iob. 30,2
Quorum virtus manuum erat mihi pro nihilo
et vita ipsa putabantur indigni.
Numérotation du verset
Iob. 30,3
Egestate et fame steriles.
Qui rodebant in solitudine,
squalentes calamitate et miseria
Numérotation du verset
Iob. 30,4
et mandebant herbas et arborum cortices.
Et radix iuniperorum erat cibus eorum.
Numérotation du verset
Iob. 30,5
Qui de convallibus ista rapientes, cum singula reperissent, ad ea cum clamore currebant.
Numérotation du verset
Iob. 30,6
In desertis habitabant torrentium
et in cavernis terre vel super glaream.
Numérotation du verset
Iob. 30,7
Qui
inter huiuscemodi
letabantur
et esse sub sentibus delicias computabant.
Numérotation du verset
Iob. 30,8
Filii stultorum
et ignobilium
et in terra penitus non parentes.
Numérotation du verset
Iob. 30,9
Nunc in eorum canticum versus sum
et factus sum eis proverbium.
Numérotation du verset
Iob. 30,10
Abominantur me et longe fugiunt a me et faciem meam conspuere non verentur.
Numérotation du verset
Iob. 30,11
Pharetram enim suam aperuit
et afflixit me et frenum posuit in os meum.
Numérotation du verset
Iob. 30,12
Ad dexteram Orientis calamitatis mee illico surrexerunt.
Pedes meos subverterunt
et oppresserunt quasi fluctibus semitis suis.
Numérotation du verset
Iob. 30,13
Dissipaverunt itinera mea,
insidiati sunt mihi et prevaluerunt
et non fuit qui ferret auxilium.
Numérotation du verset
Iob. 30,14
Quasi rupto muro
et aperta ianua irruerunt super me
et ad meas miserias devoluti sunt.
Numérotation du verset
Iob. 30,15
Redactus sum in nihilum2.
2 nuhilum] nihili
Weber
Abstulit3
quasi ventus desiderium meum
3 abstulit] abstulisti
Weber
et velut nubes pertransiit salus mea.
Numérotation du verset
Iob. 30, 16
Nunc autem in memetipso marcescit anima mea
et possident me dies afflictionis.
Numérotation du verset
Iob. 30,17
Nocte os meum perforatur doloribus
et qui me comedunt non dormiunt.
Numérotation du verset
Iob. 30,18
In multitudine eorum
consumitur vestimentum meum,
et quasi capitio tunice sic cinxerunt me.
Numérotation du verset
Iob. 30,19
Comparatus sum luto
et assimilatus faville et cineri.
Numérotation du verset
Iob. 30,20
Clamabo4 ad te et non exaudis me sto et non respicis me.
4 clamabo] clamo
Weber
Numérotation du verset
Iob. 30,21
Mutatus es mihi in crudelem
et in duritia manus tue adversaris mihi.
Numérotation du verset
Iob. 30,22
Elevasti me
et quasi super ventum ponens elisisti me valide.
Numérotation du verset
Iob. 30,23
Scio quia morti tradas me ubi constituta domus est omni viventi.
Numérotation du verset
Iob. 30,24
Verumtamen non ad consumptionem eorum emittis manum tuam, et si corruerint ipse salvabis.
Numérotation du verset
Iob. 30,25
Flebam
quondam
super eum qui afflictus erat, et compatiebatur anima mea pauperi.
Numérotation du verset
Iob. 30,26
Exspectabam bona
et venerunt mihi mala,
prestolabar lucem
et eruperunt tenebre.
Numérotation du verset
Iob. 30,27
Interiora mea efferbuerunt absque ulla requie.
Prevenerunt me dies afflictionis.
Numérotation du verset
Iob. 30,28
Merens incedebam
sine furore consurgens in turba clamavi.
Numérotation du verset
Iob. 30,29
Frater fui draconum
et socius struthionum5.
5 struthionum] strutionum
Rusch
Numérotation du verset
Iob. 30,30
Cutis
mea denigrata est super me
et ossa mea
aruerunt pre caumate.
Numérotation du verset
Iob. 30,31
Versa est in luctum cithara mea et organum meum in vocem flentium.
Capitulum 30
Numérotation du verset
Iob. 30,ad litteram
marg.|
{3.281} .1.
Nunc autem derident
etc. Postquam Iob descripserat magnitudinem prosperitatis in qua fuerat, hic consequenter describit magnitudinem adversitatis, in quam inciderat. Et primo describit eam ex multiplicatione mali. Secundo ex subtractione remedii, ibi. Clamo ad te. Primum autem ostendit per oppositum bona que in prosperitate sua habuerat, et ut continuet se ad ultimo dicta capituli precedentis, ideo primo ostendit se turpiter vilipensum contra precedentes honores, et excellentias. Secundo omnibus bonis spoliatum contra abundantes divitias, ibi. Pharetram. Tertio graviter afflictum contra spirituales delicias, ibi. Nunc autem. Circa primum sciendum quod secundum Philosophum 2. Rhetorice : parvipensio iniusta est causa ire, tanto autem est {3.282} iniustior, quanto persona vilipendens est vilior, et per consequens ad sustinendum gravior, propter quod sanctus Iob ostendit se vilipensum, etiam a vilibus personis. Primo propter defectum etatis, dicens.
marg.|
.2.
Nunc autem derident me iuniores tempore.
Secundo propter defectum generis, di.
marg.|
.3.
Quorum patres non dignabar ponere cum canibus gregis mei
, id est ad custodiam canum. Tertio propter defectum virtutis, dicens.
marg.|
.4.
Quorum virtus manuum erat mihi pro nihilo.
Quarto propter defectum mortis, dicens.
marg.|
.5.
Et vita ipsa putabantur indigni.
tanquam pestiferi, et maligni. Quinto propter defectum victus, et vestitus, dicens.
marg.|
.6. Qui rodebant in solitudine squalentes calamitate, etc.
marg.|
.7.
De convallibus ista rapientes.
quasi dicat De cibis tam vilibus adhuc ad sufficientiam non habebant. Sexto propter defectum habitationis, dicens.
Numérotation du verset
Iob. 30,ad litteram
marg.|
{3.283} .1.
In desertis habitabant
etc. Propter defectum domorum.
marg.|
.2.
Et esse sub sentibus.
id est sub frutetis parvis, et vilibus. protecti ab eis contra intemperiem aeris.
marg.|
.3.
Delicias computabant.
Quia melius refugium non habebant, et utilitatem originis repetit, dicens.
marg.|
.4.
Filii stultorum et ignobilium.
id est nullius apparentie, aut reputationis.
marg.|
.5.
Nunc in eorum canticum.
Quia cantabant cantilenas de adversitatibus Iob factas.
marg.|
.6.
Et factus
etc. Quia loquendo de miseriis quibuscumque ponunt me in exemplum.
marg.|
.7.
Abominantur me,
etc. Propter fetorem ulcerum meorum.
marg.|
.8.
Et faciem meam conspuere non verentur.
In maximum contemptum, ad hoc enim induxerat eos diabolus, ut propter percussiones ipsius Iob, reputarent eum hominem a Deo maledictum, et propter hoc ab hominibus contemnendum.
marg.|
{3.284} .9.
Pharetram enim suam.
Hic consequenter ostendit se omnibus bonis temporalibus denudatum contra precedentes divitias, dicens. Pharetram enim suam aperuit. tunc enim dicitur Deus pharetram suam contra Iob aperuisse, quando dedit diabolo licentiam percutiendi eum in bonis exterioribus, et in prole, quasi quibusdam sagittis de pharetra dispositionis divine extractis.
marg.|
.10.
Et frenum posuit in os meum.
Quia ex dictis percussionibus non est effrenate locutus, ut habetur supra 2. capitul. In omnibus his non peccavit Iob labiis suis. Vel potest referri ad augmentum sue calamitatis, eo quod sanctus Iob non habebat libertatem respondendi maledictis suis. Prima autem percussio diaboli in bonis Iob fuit per Sabeos tollentes boves, et asinas, ut habetur supra, primo capitulo, qui Sabei habitabant versus meridiem respectu ipsius Iob, qui habitabat versus orientem, ut habetur supra primo capitulo Eratque vir ille magnus inter omnes orientales. et hoc est quod dicitur.
Numérotation du verset
Iob. 30,ad litteram
marg.|
{3.285} .1.
Ad dexteram
idest, versus meridiem que est dextera pars nostre habitationis, ut dictum est supra 24. cap.
marg.|
.2.
Orientis calamitatis mee.
Quia inde surrexit principium percussionis sue, ut dictum est.
marg.|
.3.
Pedes meos subverterunt.
idest, processum prosperitatis mee. Secunda vero percussio fuit ab igne de celo descendente, oves suas et pueros consumente, et hoc notatur cum dicitur :
marg.|
.4.
Oppresserunt quasi fluctibus semitis suis.
Quia ignis de celo descendens, procuratione demonum flammis operuit oves et pueros ad modum fluctuum. Tertia percussio fuit in raptu camelorum a Chaldeis, et quantum ad hoc dicitur :
marg.|
.5.
Dissipaverunt itinera mea.
quia cameli per vias portant onera.
marg.|
.6.
Insidiati sunt.
Quia Chaldei fecerunt tres turmas, unam ad rapiendum camelos, alias duas ad insidiandum et preservandum, ne aliquis posset impedire predam eorum. Quarta vero percussio fuit in pueris Iob in domo primogeniti oppressis, quod notatur cum dicitur :
marg.|
.7.
Quasi rupto
etc. Quia Sathan per ventum vehementem concussit {3.286} quatuor angulos domus, et oppressit filios et filias ipsius Iob, ideo subditur :
marg.|
.8.
Redactus.
quia non apparebat ultra spes relinquendi post se filium.
marg.|
.9.
Abstulit quasi desiderium meum.
Naturale enim desiderium hominum est relinquere post se prolem, in qua quodammodo maneant, ut habetur 2. de Anima. et 2Rg. 7.
marg.|
.10.
Et velut nubes pertransiit salus mea.
idest, status prosperitatis mee tam in bonis exterioribus, quam in prole.
marg.|
.11.
Nunc autem in memetipso.
Hic consequenter Iob ostendit se graviter afflictum in corpore contra delicias contemplationis divine, quas perfectius habuerat in quiete prosperitatis sue, et hoc est quod dicitur : Nunc autem in memetipso marcescit anima mea. dolore partis sensitive a contemplationis dulcedine impedita, sicut dictum est cap. precedenti.
marg.|
.12.
Nocte os meum.
dolores enim corporis de nocte aggravantur, et ideo dicit quod in eo aggravabantur, sic quod pertingebant usque ad ossa.
Numérotation du verset
Iob. 30,ad litteram
marg.|
{3.287} .1.
Et qui me comedunt,
scilicet vermes de ulceribus meis orientes.
marg.|
.2.
Non dormiunt.
Continue me rodentes.
marg.|
.3.
In multitudine eorum.
id est in tanta multitudine sunt, quod non solum consumunt carnem, sed etiam vestem meam.
marg.|
.4.
Et quasi capitio tunice.
Capitium dicitur superior pars vestis, per quam caput intrat : ideo sic nominatur a capite, est igitur sensus, quod vermes per illam partem exibant in tanta multitudine, quod capitium erat eis coopertum in circumitu ad modum cincture.
marg.|
.5.
Comparatus sum luto.
id est ita vilis reputatus apud homines, sicut lutum.
marg.|
.6.
Et assimulatus sum faville.
que quasi nihil reputatur.
marg.|
.7.
Clamo ad te.
Hic consequenter ostendit magnitudinem sue adversitatis ex defectu remedii, quo aggravatur, quando remedium non speratur. Primo ergo tollitur remedium ex parte divina. Secundo ex parte humana, ibi. Flebam. Circa primum dicitur. Clamo ad te, orando.
marg.|
.8.
Et non exaudis.
me liberando.
marg.|
.9.
Sto.
In oratione perseverando.
marg.|
.10.
Et non respicis me.
remedium adhibendo.
marg.|
.11.
Mutatus es mihi.
Licet enim Deus sit immutabilis, tamen mutabilia operatur, ex quibus varie nominatur. Et sic dicitur pius, quando dat prospera, durus quando infert adversa secundum {3.288} communem modum loquendi hominum, quem Iob sequitur : licet firmiter teneret Deum omnia pie, et iuste operari.
marg.|
.12.
Elevasti me, et quasi super ventum ponens.
in alto statu, tamen instabili, sicut est ventus, ideo subditur.
marg.|
.13.
Elisisti me valide.
quia casus de loco excelso est gravior.
marg.|
.14.
Scio quia morti trades me.
finaliter post flagella, et unde sciat subdit.
marg.|
.15.
Ubi constituta est domus omni viventi.
Sepulchrum enim est ultima domus cuiuslibet hominis.
marg.|
.16.
Verumtamen non ad consumptionem eorum.
quasi dicat si alios a me affligis in presenti vita, habent tamen aliquod remedium, ideo subditur.
marg.|
.17.
Et si corruerint.
in adversitates.
marg.|
.18.
Ipse salvabis.
si ad te conversi clamaverint, ego autem clamo ad te quasi continue, et tamen non exaudis me liberando me ab afflictionibus presentis vite : sperabat tamen ipse Iob a Deo consequi salutem in futuro meliorem, ut patuit ex supradictis 19.c. quia credebat resurrectionem futuram, sed loquitur hic coram amicis suis, qui non credebant ipsam.
marg.|
.19.
Flebam.
Hic consequenter removetur remedium ex parte hominum. Circa quod primo ostendit Iob, quod homines debent sibi compati, di. Flebam quondam. quando in prosperitate eram.
Numérotation du verset
Iob. 30,ad litteram
marg.|
{3.289} .1.
Super eo qui afflictus erat.
ei compatiendo, non ficte, sed veraciter, et ex corde, ideo subditur.
marg.|
.2.
Et compatiebatur anima mea pauperi.
quasi dicat ex hoc deberent homines mihi compati, sed contrarium accidit mihi.
marg.|
.3.
Expectabam bona.
id est consolationes aliquas.
marg.|
.4.
Et venerunt mihi mala.
id est punitiones, et derisiones.
marg.|
.5. Interiora mea efferbuerunt absque ulla requie prevenerunt. a calore ulcerum interius penetrante.
marg.|
.6.
Merens incedebam.
id est tristis propter dolorem me affligentem : quia tamen ista tristitia non absorbebat rationem, deiiciens eam a virtute, ideo subditur.
marg.|
.7.
Sine furore.
Exponendo cum moderamine miseriam meam, {3.290} per quod deberent homines moveri ad compassionem : cuius tamen contrarium accidit, ideo subdit.
marg.|
.8.
Frater fui draconum.
Quia illi qui deberent me diligere, sicut fratres, momorderunt me suis punctionibus, et detractionibus, sicut dracones.
marg.|
.9.
Et socius struthionum.
Quia illi qui erant mihi familiares, et socii, obliti sunt mei, sicut struthio obliviscitur fetus sui.
marg.|
.10.
Cutis mea.
ex humoris exterioris corruptione.
marg.|
.11.
Et ossa mea aruerunt.
id est calor ulcerum meorum intantum est excessivus, quod in parte desiccavit medullas ossium meorum.
marg.|
.12.
Versa est in luctum cithara mea.
id est prosperitas, que erat mihi causa letitie, versa est in adversitatem, que est mihi causa tristitie, moderate tamen ratione.
Numérotation du verset
Iob. 30,moraliter
marg.|
{3.281} .1.
Nunc autem derident
etc. Descripto tempore pacis ecclesie, consequenter hic ponitur lamentatio persecutionis Antichristi tempore, acsi iam presens esset, ideo dicitur in persona ecclesie. Nunc autem derident me iuniores tempore. id est heretici illius temporis qui erunt ultimi.
marg.|
.3.
Quorum patres non dignabar ponere cum canibus gregis mei.
nam heresiarche non sunt digni cum doctoribus ecclesie computari, {3.282} quia nec vita sunt digni.
marg.|
†
Egestate et fame steriles.
propter defectum pabuli spiritualis, scilicet sane doctrine, et eucharistie.
marg.|
.6.
Qui rodebant in solitudine,
etc. Nam heretici vilibus pabulis, scilicet errorum doctrinis utuntur, in locis ab ecclesia segregatis.
marg.|
†
Qui de convallibus ista rapientes,
etc. Per convalles intelliguntur sancti patres humiles, quorum verba male intellecta aliquando rapiunt heretici ad confirmationem erroris sui.
Numérotation du verset
Iob. 30,moraliter
marg.|
{3.283} .1.
In desertis habitabant torrentium.
id est in conventiculis heresiarcharum. Qui torrentes dicuntur, quia torrens est aque fluxus violentus : ipsi vero ad heresim suam confirmandam trahunt aquam scripture sacre repugnantem.
marg.|
†
Vel super glaream.
Glarea in una significatione idem est quod immunditia stans in superficie aque : aliqui enim stant in heresibus propter immunditias carnis, quas heresiarche dicunt esse licitas, et in talibus delectantur, quamvis mala sint simpliciter, et ab eis conscientia mordeatur.
marg.|
.4.
Filii stultorum, et ignobilium.
Nam heresiarche defectum scientie{3.284} patiuntur, atque morum.
marg.|
† Et in terra penitus non parentes, scilicet inter bonos.
marg.|
.5.
Nunc in eorum canticum versus sum.
Quia publice me derident.
marg.|
.7.
Abominantur me,
etc. Quia dicent ecclesiam lepra perverse doctrine corruptam, ista vero permittet Deus ad meritum patientie electorum, ideo subditur.
marg.|
.9.
Pharetram enim suam aperuit.
id est consilium quo me affligi disposuit, ostendit.
marg.|
.10.
Et frenum posuit in os meum.
Tunc enim doctores ecclesie non permittentur docere.
Numérotation du verset
Iob. 30,moraliter
marg.|
{3.285} .1.
Ad dexteram orientis.
idest, ad electos Christi dextra reponendos, repente persecutiones consurgent.
marg.|
.5.
Dissipaverunt itinera,
etc. idest, processus ad multiplicandum fideles sana doctrina.
marg.|
†
Et non fuit qui ferret
etc. quia tunc Christiani principes iuvare non audebunt fideles. ideo subditur :
marg.|
{3.286} .7.
Quasi rupto muro.
idest, omni defensione sublata.
marg.|
.9.
Abstulit quasi ventus desiderium meum.
idest, Christi cultum, qui dicitur desiderium gentium, Aggei 2.
marg.|
.11. Nunc autem in memetipso marcescit anima mea. omni consolatione remota.
marg.|
.12.
Nocte os meum perforatur doloribus.
Nam in nocte illius tribulationis doctores ecclesie pre ceteris affligentur.
Numérotation du verset
Iob. 30,moraliter
marg.|
{3.287} .1.
Et qui me comedunt, non dormiunt.
quia demones tunc maxime ad destructionem fidelium vigilabunt.
marg.|
.3.
In multitudine eorum consumitur vestimentum meum.
idest virtutes, que sunt ecclesie vestes.
marg.|
.4. Et quasi capitio tunice succinxerunt me. volentes me strangulare.
marg.|
.4.
Comparatus sum luto et assimilatus.
nam tunc vilis reputabitur ecclesia, et deficiens, ut favilla.
marg.|
.7.
Clamo ad te, et non exaudies me.
tunc enim orationes ecclesie non exaudientur ita cito, sicut erit in eius desiderio.
marg.|
.11.
Mutatus es mihi in crudelem.
Licet in Deo non sit mutatio, nec {3.288} crudelitas, tamen crudelis dicitur cum ab eo populus eius ultra morem solitum flagellatur.
marg.|
.12.
Elevasti me.
tempore Constantini, et aliorum principum devotorum.
marg.|
.13.
Elisisti.
id est elides tempore Antichristi, et satellitum suorum.
marg.|
.14.
Scio quia morti trades me.
ad solvendum debitum nature. Sed quoniam Antichristi persecutio electis erit ad purgationem, ideo subditur.
marg.|
.16. Verumtamen non ad consumptionem. id est penam eternam.
marg.|
.17.
Et si corruerint, ipse salvabis.
nam deceptis ab Antichristo dabitur tempus penitendi post mortem eius.
marg.|
.19.
Flebam quondam.
tempore pacis mee compatiendo afflictis.
Numérotation du verset
Iob. 30,moraliter
marg.|
{3.289} .3.
Expectabam bona.
pro compassione ista.
marg.|
.4.
Et venerunt mihi mala.
in persecutione nimis dura.
marg.|
.5.
Interiora mea efferbuerunt.
Gregorius. Sancte Ecclesie interiora effervescere, est ipsos quos ante per amorem in utero fidei gestabat, in persecutionis atrocitate tolerare, quod erit tempore Antichristi.
marg.|
.6.
Merens incedebam sine furore.
id est sine impatientia animum {3.290} pervertente.
marg.|
.8.
Frater fui draconum, et socius struthionum.
id est persequentium me, nam aliqui Christiani ab Antichristo decepti Christianos graviter persequentur.
marg.|
.11.
Et ossa mea aruerunt pre caumate.
Nam aliqui qui fortes videbantur, in furore tribulationis Antichristi pervertentur.
marg.|
.12.
Versa est in luctum cithara mea.
id est cantus devotionis in fletum desolationis, tunc enim officium ecclesie cessabit.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Iob. 30), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=25&chapitre=25_30)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Iob. 30), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=25&chapitre=25_30)
Notes :