Capitulum 9
Numérotation du verset
Iob. 9,1
1 Et respondens Iob ait2 :
1
Hic incip. cap. 9
] 8
NAL3245
|
2 ait Ω
Rusch Weber
] dixit
Amiatinus Cava
Λ L X Σ ΩJ
NAL3245
|
Numérotation du verset
Iob. 9,2
Vere scio quod ita sit,
et quod non iustificetur
homo compositus Deo.
Numérotation du verset
Iob. 9,3
Si voluerit contendere cum eo,
non poterit ei respondere unum pro mille.
Numérotation du verset
Iob. 9,4
Sapiens
corde est,
et fortis robore quis restitit ei et pacem habuit ?
Numérotation du verset
Iob. 9,5
Transtulit3
3 transtulit ΩM
Rusch
] quis
praem. Cava
ΦG² NAL3245, qui
praem.
ΦG*
Weber
montes
et nescierunt,
hi quos4 subvertit in furore suo.
4 quos
Rusch Weber
] + Deus NAL3245
(hapax)
Numérotation du verset
Iob. 9,6
Qui commovet terram
de loco suo,
et columne eius
concutientur5.
5 concutientur Λ L* ΠF E² F ΩJ² K S W Φ Ω
Rusch
cum Greg.] concutiuntur E* ΩJ*
Weber
Numérotation du verset
Iob. 9,7
Qui precipit soli
et non oritur, et stellas claudit quasi sub signaculo,
Numérotation du verset
Iob. 9,8
qui extendit celos solus et graditur super fluctus maris,
Numérotation du verset
Iob. 9,9
qui facit Arcturum et Oriona et Hyadas et interiora austri,
Numérotation du verset
Iob. 9,10
qui facit magna et inscrutabilia6 et mirabilia quorum non est numerus.
6 inscrutabilia
Cava
X S Ω
Rusch Ed1530
] incomprehensibilia
Weber
Numérotation du verset
Iob. 9,11
Si venerit ad me non videbo, si abierit non intelligam eum.
Numérotation du verset
Iob. 9,12
Si repente interroget quis respondebit ei ?
Vel quis dicere potest cur ita7 facis ?
7 ita
Cava
Λ L X ΦP E² ΘG² H² S W NA3245 Ω
Rusch Ed1530 Clementina
cum Greg.]
om. Weber
Numérotation du verset
Iob. 9,13
Deus cuius resistere ire nemo potest et sub quo curvantur qui portant orbem.
Numérotation du verset
Iob. 9,14
Quantus ergo sum ego ut8 respondeam ei et loquar verbis meis cum eo ?
8 ut Λ L X ΩSJ
Rusch Clementina
cum Greg.] qui
Weber
Numérotation du verset
Iob. 9,15
Qui etiam si habuero quippiam iustum, non respondebo sed meum iudicem deprecabor.
Numérotation du verset
Iob. 9,16
Et cum invocantem exaudierit me non credo quod audierit vocem meam.
Numérotation du verset
Iob. 9,17
In turbine enim conteret me et multiplicabit vulnera mea etiam sine causa.
Numérotation du verset
Iob. 9,18
Non concedit requiescere spiritum meum et implet me amaritudinibus.
Numérotation du verset
Iob. 9,19
Si fortitudo queritur, robustissimus9 est. Si equitas iudicii nemo audet pro me10 testimonium dicere.
9 robustissimus] robustissim
cacogr. Rusch
|
10 audet-pro me]
inv. Weber
|
Numérotation du verset
Iob. 9,20
Si iustificare me voluero, os meum condemnabit me. Si innocentem ostendere, pravum me comprobabit.
Numérotation du verset
Iob. 9,21
Etiam si simplex fuero, hoc ipsum ignorabit anima mea, et tedebit me vite mee.
Numérotation du verset
Iob. 9,22
Unum est quod locutus sum, et innocentem et impium ipse consumit.
Numérotation du verset
Iob. 9,23
Si flagellat occidat semel et non de penis innocentum rideat.
Numérotation du verset
Iob. 9,24
Terra data est in manu impii, vultum iudicum eius operit. Quod si non ille est quis ergo est ?
Numérotation du verset
Iob. 9,25
Dies mei velociores fuerunt cursore, fugerunt et non viderunt bonum.
Numérotation du verset
Iob. 9,26
Pertransierunt quasi naves poma portantes sicut aquila volans ad escam.
Numérotation du verset
Iob. 9,27
Cum dixero nequaquam ita loquar, commuto faciem meam et dolore torqueor.
Numérotation du verset
Iob. 9,28
Verebar omnia opera mea sciens quod non parceres delinquenti.
Numérotation du verset
Iob. 9,29
Si autem et sic impius sum quare frustra laboravi ?
Numérotation du verset
Iob. 9,30
Si lotus fuero quasi aquis nivis, et fulserint velut mundissime manus mee,
Numérotation du verset
Iob. 9,31
tunc11 sordibus intingues me
11 tunc] tamen
Weber
et abominabuntur me vestimenta mea.
Numérotation du verset
Iob. 9,32
Neque enim viro qui similis mei est respondebo, nec qui mecum in iudicio ex equo possit audiri.
Numérotation du verset
Iob. 9,33
Non est qui utrumque valeat arguere
et ponere manum suam in ambobus.
Numérotation du verset
Iob. 9,34
Auferat a me virgam suam et pavor eius non me terreat.
Numérotation du verset
Iob. 9,35
Loquar et non timebo eum, neque enim possum metuens respondere.
Capitulum 9
Numérotation du verset
Iob. 9,ad litteram
marg.|
{3.119} .1.
Et respondens Iob.
Posita obiectione ipsius Baldath, hic consequenter ponitur ipsius Iob responsio : et quia Baldath in opponendo dixerat : Numquid Deus supplantat iudicium etc. imponens ipsi Iob quod contradiceret divine iustitie. ideo ipse Iob respondendo ostendit primo se nolle divinam iustitiam impugnare. secundo declarat de quibus intendit cum adversariis disputare, ibi. Unum est. Circa primum primo proponit intentum. secundo probat assumptum, ibi : Qui transtulit. Circa primum Iob tanquam rationabiliter disputans {3.120} concedit, quod verum est in dictis adversariorum. di.
marg.|
.2.
Vere scio quod ita sit.
scilicet quod Deus non supplantat iudicium, nec subvertit quod iustum est, sicut dixerat Baldath.
marg.|
.3.
Et quod non iustificetur homo compositus Deo .
id est comparatus Deo . quod dixerat Eliphaz supra 4.c. sed Iob illud prius omiserat. ideo hic resumpsit. Quod autem ponitur hic compositus, pro comparatus hoc est, quia in comparatione unum ponitur iuxta aliud : et sic est ibi quedam compositio id est simul positio. concesso igitur hoc quod erat verum, Iob proponit intentum dicens.
marg.|
.4.
Si voluerit contendere cum eo.
id est si aliquis voluerit contendere de divina iustitia debet insanus reputari. cuius causa subditur.
Numérotation du verset
Iob. 9,ad litteram
marg.|
{3.121} .1.
Non poterit ei respondere unum pro mille.
id est nihil poterit rationabiliter dicere. Et ponitur hic numerus determinatus pro indeterminato. Et rationem huius assignat dicens.
marg.|
.2.
Sapiens corde est et fortis robore.
Iustitia enim Dei exigit in eo sapientiam dirigentem et potentiam exequentem, et quelibet est infinita, cum sit idem quod divina essentia. Finiti autem ad infinitum nulla est proportio, et ideo nullus contra divinam iustitiam potest contendere. Ideo subditur.
marg.|
.3.
Quis restitit ei.
Disputando per sapientiam : vel repugnando per fortitudinem.
marg.|
.4.
Et pacem habuit.
quasi dicat nullus, quia licet cum aliquo minoris potentie vel equalis aliquis possit resistentiam disputando vel repugnando pacem acquirere, tamen cum eo qui est sapientie et potentie infinite, non potest pacem acquirere nisi se ei subiiciendo.
marg.|
.5.
Qui transtulit.
Hic consequenter declarat assumptum, scilicet quod divina sapientia et potentia excedunt omnem aliam in infinitum : et primo ostendit propositum, secundo concludit intentum, ibi : Quantus. Propositum autem declarat per effectus mirabiles : et primo in rebus naturalibus. secundo in humanis actibus, ibi : Si venerit ad me. Circa primum primo declarat propositum in rebus naturalibus inferioribus, secundo in superioribus, ibi : Qui precipit soli. Circa primum sciendum, quod in inferioribus creaturis terra videtur firmior et stabilior, quia est centrum mundi : et in his que sunt super terram, montes videntur magis stabiles, et tamen Deus in terremotu ipsam terram movet, et montes aliquando subvertit per suam potentiam : et hoc est quod dicitur : {3.122} Qui transtulitmontes et nescierunt hi quos subvertit. id est homines habitantes iuxta illos montes, in quo declaratur magnitudo divine potentie, que ita subito facit tantum effectum, ut homines non possint providere nec sibi cavere.
marg.|
.6.
In furore suo.
Hoc addidit Iob, quod Deus aliquando talia facit in vindictam peccatorum secundum ordinem sapientie sue.
marg.|
.7.
Qui commovet terram de loco suo.
Non secundum se totam cum sit centrum mundi, sed secundum aliquas eius partes.
marg.|
.8.
Et columne eius concutiuntur.
Dicuntur autem columne terre, partes eius interiores : sustentantes exteriores que concutiuntur in terremotu : quia causatur ex vapore incluso in visceribus terre, qui per motum suum concutit terre interiora : et sic exteriora moventur.
marg.|
.9.
Qui precipit soli.
Hic consequenter ostendit magnitudinem divine sapientie et potentie in corporibus superioribus dicens. Qui precipit soli et non oritur. id est potest precipere ut non oriatur, sicut enim tempore Iosue fecit eum stare in medio celi, ut non procederet ad occasum spatio unius diei, ut habetur Iosue 10.c. ita posset precipere quod staret ante ortum, ita quod non procederet ad ortum per aliquod temporis spatium, secundum ordinem voluntatis sue et sapientie. Potest etiam hoc exponi secundum cursum nature, inquantum tegit solem nubibus ante ortum, ita quod non videtur oriri secundum nostrum aspectum.
marg.|
.10.
Et stellas claudit.
quod sit dupliciter. Uno modo per presentiam maioris lucis, sicut de die non apparent stelle, quasi sub signaculo clause : et hoc propter presentiam solis in hemispherio nostro. Alio modo de nocte, quando teguntur nubium caligine.
Numérotation du verset
Iob. 9,ad litteram
marg.|
{3.123} .1.
Qui extendit celos solus.
id est dans eis tantam quantitatem secundum ordinem sue sapientie mensuratam, cuius non potest homo investigare rationem, scilicet quare celum sit tante quantitatis, et non maioris, nec minoris.
marg.|
.2.
Et graditur super fluctus maris.
Subiiciendo eos ordini sue sapientie, licet videantur maxime mutabiles, quia moventur continue.
marg.|
.3.
Qui facit arcturum.
Quedam constellatio est que vocatur Ursa maior, et vocatur arcturus, quia continue volvitur circa polum arcticum, sive septentrionalem.
marg.|
.4.
Et oriona.
Quedam constellatio est clara, et nota, que partim dicitur esse in signo Tauri, et partim in signo Geminorum, et eius ortus significat tempestates, propter quod dicit Philosophus Secundo libro Meteorum. Quia Orion est indiscretus, et difficilis.
marg.|
.5.
Et hyadas.
quedam constellatio est in fronte Tauri, et in ortu suo significat pluvias.
marg.|
{3.124} .6.
Et interiora austri.
id est polum antarcticum, seu australem, et stellas que moventur circa ipsum, quia quantum polus arcticus elevatur super terram in hemispherio nostro, et regione nostra, propter quod est nobis semper manifestus, tantum polus antarcticus sub orizonte nostro deprimitur, et ideo est nobis semper occultus, et pars celi prope ipsum existens.
marg.|
.7.
Qui facit magna et inscrutabilia.
nobis ut patet ex predictis.
marg.|
.8.
Et mirabilia quorum non est numerus.
quia numerare non possumus omnia, tamen sunt comprehensa a deo, et mensurata, eo quod facit omnia in pondere, numero, et mensura, ut habetur Sap. 11.d.
marg.|
.9.
Si venerit ad me.
Hic consequenter ostendit magnitudinem sapientie, et potentie dei in humanis, et primo in exhibitione beneficiorum sue gratie. d. Si venerit ad me. per suam gratiam.
marg.|
.10.
Non videbo eum.
hunc adventum percipiendo.
marg.|
.11.
Si abierit.
retrahendo suam gratiam.
marg.|
.12.
Non intelligam.
huiusmodi subtractionem, quia nescit homo utrum amore, vel odio dignus sit. Eccl. 9.a. Secundo in examinatione subtili factorum nostrorum, dicens.
Numérotation du verset
Iob. 9,ad litteram
marg.|
{3.125} .1.
Si repente interroget.
me reducendo ad considerationem conscientie proprie quod facit aliquando per flagella, aliquando per beneficia.
marg.|
.2.
Quis respondebit ei,
scilicet sufficienter. quasi dicat nullus : in hoc enim respondet sufficienter homo Deo quando secure potest dicere se esse purum a peccato : quod nullus potest dicere, secundum illud Prv. 20.b. Quis potest dicere. Mundum est cor meum, purus sum a peccato ?
marg.|
.3.
Vel quis dicere.
ei po, scilicet
marg.|
.4.
Cur ita facis.
quasi ipsum castigando, alias corrigendo, vel corripiendo ? certe nullus, cum in nullo deficere possit. Tertio ostenditur profunditas divine sapientie in peccatorum punitione, quia quocumque se vertit homo, nulla astutia, nulla potentia potest Dei vindictam declinare, secundum illud Psal. Quo ibo a spiritu tuo, et quo a facie tua fugiam ? et hoc est quod dicitur.
marg.|
.5.
Deus cuius ire nemo resistere potest.
vindictam eius evadendo.
marg.|
.6.
Sub quo curvantur qui portant orbem.
id est angeli qui administrant omnem creaturam corporalem, et tamen dicuntur incurvati ad Dei reverentiam, secundum illud Ps. Adorate eum omnes Angeli eius. Licet autem effectus predicti sint finiti, tamen declarant infinitatem sapientie, et potentie divine, quia reducuntur in Deum tanquam in causam effectivam simpliciter primam, et per consequens actum purum, et illimitatum, quia actus non limitatur nisi per aliquam potentiam, unde et forme magis materiales sunt magis restricte, cuiusmodi sunt forme elementares.
marg.|
.7.
Quantus ergo sum ego.
Hic consequenter ex predictis Iob concludit {3.126} suum propositum, scilicet quod non intendit contra Deum contendere, quia hoc esset frustratorium, et insanum, et primo hoc concludit ex sui parvitate, secundo ex Dei maiestate, ibi. Si fortitudo. Circa primum dicit. Quantus ergo sum ego. quasi dicat nullius momenti.
marg.|
.8.
Ut respondeam ei.
qui est sapientie, et potentie infinite.
marg.|
.9.
Et loquar verbis meis.
eius iudicia discutiendo, contingit autem aliquando quod aliquis parvus homo, scilicet dignitate, et potestate, confidens de sua iustitia constanter loquitur coram iudice terreno, sed hoc non potest fieri coram iudice Deo . Et hoc est quod dicitur.
marg.|
.10.
Qui etiam si habuero.
non respondebo petendo iustitiam.
marg.|
.11.
Sed meum iudicem deprecabor.
petendo misericordiam. Et bene dicit. Si habuero quippiam iustum sub conditione propter incertitudinem proprie iustitie, quia nescit homo utrum amore, vel odio dignus sit. Eccl. 9.a.
marg.|
.12. Et cum invocantem me exaudierit, scilicet ad profectum.
marg.|
.13.
Non credo quod audierit vocem meam.
quia videlicet non exaudivit me ad votum. contingit enim quod aliquis exaudiatur aliquando ad profectum suum, non tamen ad votum, sicut febricitans cum petit potum a medico qui negat : exaudit enim ille eum ad profectum suum, scilicet ad sanitatem procurandam, non tamen ad votum suum, et eodem modo hominem petentem liberari a flagellis presentis vite Deus aliquando non exaudit ad votum : exaudit tamen ad profectum, ordinans huiusmodi flagella ad meritum vite eterne, et quia homo flagellatus hoc non videt, ideo exauditus non credit se exauditum, ideo sequitur.
Numérotation du verset
Iob. 9,ad litteram
marg.|
{3.127} .1.
In turbine enim conteret me.
idest in obscuritate, quia nescio causam sue dispositionis advertere.
marg.|
.2.
Et multiplicabit vulnera mea etiam sine causa,
scilicet nota mihi quamvis sit nota sibi, unde subditur.
marg.|
.3.
Non concedit requiescere spiritum meum.
Si enim homo sciret afflictionem suam ordinari ad bonum suum simpliciter, licet affligeretur carne, quiesceret tamen mente : sicut sciens precisionem membri sui putridi valere ad conservationem corporis, licet affligeretur carne, quiesceret tamen mente illam precisionem acceptando, homo autem a Deo flagellatus in presenti, non potest certitudinaliter scire, quod hoc sibi cedat ad meritum vite beate, nisi sibi fuerit a Deo revelatum, et ideo dicit. Non concedit requiescere spiritum meum.
marg.|
.4.
Et implet me amaritudinibus.
Carnis, et mentis. Potest etiam dici quod hoc concluditur quasi quoddam inconveniens contra amicos Iob, qui presentem afflictionem negabant ordinari ad consolationem in alia vita futura.
marg.|
.5.
Si fortitudo.
Hic consequenter ostendit Iob se nolle contendere cum Deo ratione sue maiestatis, quando enim iudex terrenus est parve fortitudinis, ita quod non potest cercere peccantem, secure contendit contra iudicem, sed hoc non potest dici de deo, cuius fortitudo est infinita, ideo dicitur. Si fortitudo queritur. in iudice.
marg.|
.6.
Robustissimus est.
Ad cercendum quemcumque. Secundo audet aliquis contendere contra iudicem, quando potest manifeste ostendere suam iustitiam per testimonium aliorum, vel per seipsum. Primum est impossibile respectu dei, qui solus cognoscit occulta cordium hominum, et ideo nullus de bonitate proximi potest ferre testimonium contra sententiam Dei, et hoc est quod dicitur.
marg.|
.7.
Si equitas iudicii.
supple queritur in iudice, ad ostendendum alicuius innocentiam.
marg.|
{3.128} .8.
Nemo audet pro.
Coram Deo cum ignoret secreta conscientie mee soli Deo nota, similiter secundum est impossibile, ideo subditur.
marg.|
.9.
Si iustificare me voluero.
Per testimonium meum contra dei iudicium.
marg.|
.10.
Os meum condemnabit me,
scilicet de blasphemia contra ipsum.
marg.|
.11.
Si innocentem ostendero.
Peccatum meum non solum aliis, sed etiam mihi occultum revelando, secundum illud Ps. 18.a. Delicta quis intelligit.
marg.|
.12.
Etiam si simplex fuero.
id est sine plica dolositatis, et falsitatis.
marg.|
.13.
Hoc ipsum ignorabit anima mea.
Propter varietatem motionum, et afflictionum, alias affectionum anime, quia sicut dictum est : nescit homo utrum odio, vel amore dignus sit.
marg.|
.14.
Et tedebit me vite mee.
Ex hoc enim quod homo non potest esse securus de statu suo in vita presenti, consurgit quodammodo tedium vivendi.
marg.|
.15.
Unum est.
Postquam Iob ostendit se nolle cum Deo contendere ; hic consequenter ostendit de quo intendit cum suis adversariis disputare, et primo probat propositum per rationem, secundo per exemplum, ibi. Dies mei. illud autem quod intendit ostendere est quod flagella huius vite non solum infliguntur homini a Deo propter peccatum, quod fuit principale propositum, et hoc est quod dicit. Unum est quod locutus sum. et volo sustinere.
marg.|
.16.
Innocentem, et impium ipse consumet.
id est morte affliget, ut patet ad sensum. Cum igitur mors sit quedam pena, imo maxima in presenti vita, et hec indifferenter inferatur iustis, et innocentibus videtur sequi quod innocens a Deo punitur in presenti. Sed quia statim potest ad hoc dici quod nullus est innocens a peccato originali, propter quod est debitor mortis, ideo per hoc innocens non punitur, propter hoc arguit ultra.
Numérotation du verset
Iob. 9,ad litteram
marg.|
{3.129} .1.
Si flagellat occidat semel.
qu. d. ex hoc habetur quod deus deberet innocentem tantum semel affligere, scilicet in morte, et non in vita cuius contrarium videmus in multis innocentibus a Deo afflictis in presenti vita quasi delectetur in eorum penis propter se, et hoc est quod dicit.
marg.|
.2.
Et non de penis innocentum rideat.
Homo enim solet ridere de his que placent propter se, sed quia hoc est impossibile, quod deus delectetur per se in penis innocentum, ideo oportet dare aliam causam istarum penarum, ideo subditur.
marg.|
.3.
Terra data est in manus impii.
Quasi dicat Iob. Si iudicas respondendo, quod ipse Sathan est causa, quia habet potestatem in terra, et sic inducit potentes huius mundi ad affligendum innocentes inique. Unde subditur.
marg.|
.4.
Vultum iudicum eius operit.
id est intellectum iudicum terre operit muneribus favore, et aliis huiusmodi, ne videant equitatem innocentes condemnando, et affligendo. Hanc responsionem destruit Iob, quia Sathan nihil potest nisi permissus a deo, et ideo istas penas innocentum oportet reducere in aliam causam, scilicet in deum permittentem, et in permissionis causam, et hoc est, quod dicitur.
marg.|
.5.
Quod si ille non est,
scilicet Sathan causa prima dictarum penarum.
marg.|
{3.130} .6.
Quis ergo.
quasi dicat ipse deus permittens, scilicet talem afflictionem ad bonum innocentum in alia vita, quod adversarii Iob negabant.
marg.|
.7.
Dies mei.
Hic declarat propositum per exemplum sui, ostendens se esse punitum a Deo non pro peccato precedente, et secundo inquirit causam punitionis sue. 10.c. Circa primum ostendit primo innocentem punitum, secundo removet dicti sui falsum intellectum, ibi. Si lotus fuero. Circa primum premittit afflictionem suam, dic. Dies mei, scilicet prosperitatis mee.
marg.|
.8.
Velociores fuerunt cursore.
qui absque statione tendit ad terminum, et per hoc ostendit Iob, quod prosperitas sua temporalis non habuerit aliquam fixionem, sed transiit statim ad miseriam, ideo subditur.
marg.|
.9.
Fugerunt, et non viderunt bonum,
scilicet stabile, sed hoc est valde miserabile, quando homo in miseria positus recolit tempus suum prosperum sic cito transiisse, et ad idem exprimendum ponit aliud exemplum de navi velociter transeunte ad portum, et de aquila famelica volante ad cibum, di.
marg.|
.10.
Pertransierunt quasi naves poma.
quarum naute festinant non solum propter desiderium portus, sed etiam ne poma propter moram in mari putrefiant.
marg.|
.11.
Cum dixero nequaquam ita loquar.
conquerendo de mea afflictione, et miseria.
Numérotation du verset
Iob. 9,ad litteram
marg.|
{3.131} .1.
Commuto faciem meam et dolore torqueor.
id est augetur dolor meus interior, et per consequens in facie commutor, dolor enim celatus in corde intenditur, quasi intus violenter retentus, et inclusus, sed quando aperitur exterius per fletum, scilicet seu querulationem, minuitur quasi per quamdam evaporationem. Posita afflictione sua declarat innocentiam suam, di.
marg.|
.2.
Verebar omnia.
ne esset ibi aliquid iniustum, modus enim hominis diligenter suam innocentiam custodientis est semper timere, ne aliquid iniustum faciat.
marg.|
.3.
Sciens quod non parceres delinquenti.
quia ad deum non pertinet dimittere dedecus culpe, sine decore iustitie.
marg.|
.4.
Si autem et sic impius.
ut meruerim tantum flagellum.
marg.|
.5.
Quare frustra laboravi.
ad custodiendam innocentiam, tam diligenter. quasi dicat hoc non est verisimile, et sic concluditur, quod sua flagellatio non fuerit pro peccato precedente, sed pro alia causa, scilicet ad exercitium sue patientie pro merito vite future, quod intendit Iob contra adversarios concludere, ut dictum fuit a principio.
marg.|
.6.
Si lotus fuero.
Hic consequenter Iob removet falsum intellectum sui dicti, per hoc enim quod dixit se innocentem a Deo punitum posset ab aliquo intelligi quod diceret se iustum in comparatione ad Deum, cuius contrarium asseruit in principio huius capituli et ideo ostendit quod nullus quantumcumque iustus comparatus Deo potest dici proprie purus a peccato, pallidum enim comparatum ad album dicitur nigrum, et imperfectum ad {3.132} perfectum dicitur defectivum, et hoc modo omnis creatura, quantumcumque lucida dicitur tenebrosa comparata ad Deum, et eodem modo humana innocentia comparata ad puritatem divinam dicitur immunditia, secundum illud Is. 64.c. Universe iustitie nostre quasi pannus menstruate. et hoc est quod dicitur. Si lo. fue. a peccato commisso per penitentiam.
marg.|
.7. Et fulserint velut mundissime manus mee. servando innocentiam.
marg.|
.8.
Tamen sordibus intinges me.
id est videbor sordidus iuxta te.
marg.|
.9.
Et abominabuntur me vestimenta mea.
id est opera, quia immunditia operum procedit ab immunditia operantis. Quod autem per vestimenta designentur opera exteriora, patet Mt. 7.b. Attendite a falsis prophetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ovium, etc. Consequenter subdit causam quare homo comparatus Deo videatur sordidus, et iniustus, dicens.
marg.|
.10.
Neque enim viro
etc.
respondebo,
scilicet in tali comparatione, vir enim iuxta virum potest apparere iustus, sed non iuxta deum, cuius iustitia excedit in infinitum, et sic intelligitur, quod subditur.
marg.|
.11.
Nec qui mecum in iudicio
etc. quia deus a nullo potest iudicari, ideo subditur.
marg.|
.12.
Non est qui utrumque.
va. ar. quia deus a nullo potest argui.
marg.|
.13.
Et ponere manum suam in ambobus.
id est cercere sua potestate me, et deum, quia deus a nullo potest cerceri. Per ista omnia insinuat Iob infinitatem quo ad iustitiam divine excellentie, ratione cuius homo quantumcumque iustus non potest dici purus, nec per consequens potest de divinis iudiciis contendere, unde subditur.
Numérotation du verset
Iob. 9,ad litteram
marg.|
{3.133} .1.
Auferat a me virgam suam, et pavor eius non me terreat. Loquar.
quasi dicat ista duo, scilicet terror divine vindicte, et pavor, ne inferatur irreverentia divine excellentie, debent homini silentium imponere, ne audeat {3.134} de eius iudiciis contendere. Totus enim liber iste rhetoricus est, cuius modus est eandem sententiam modis pluribus explicare, et maxime quando homo loquitur in persona dolentis, qui conceptus solet exprimere pluribus modis, aliquando interrogative, aliquando optative, et aliquando assertive, et aliis modis pluribus, ut patet in processu huius libri.
Numérotation du verset
Iob. 9,moraliter
marg.|
{3.119} .1.
Et respondens Iob.
quoniam Baldath de hypocritis multa vera dixerat, licet male applicaret ad Iob qui talis non erat : ideo Iob id {3.120} quod erat verum respondendo non negat, sed magis affirmat, di.
marg.|
.2.
Vere scio quod ita sit.
De realiter hypocritis.
marg.|
.3.
Et quod non iustificetur homo compositus.
Nam finiti ad infinitum nulla est comparatio.
Numérotation du verset
Iob. 9,moraliter
marg.|
{3.121} .1.
Non poterit ei respondere.
id est nihil poterit respondere, quia rationes divinorum operum nobis sunt ignote.
marg.|
.2.
Sapiens corde.
quod ostendit dicens :
marg.|
.5.
Qui transtulit montes et nescierunt.
Superbos deiiciendo quando firmiores esse creduntur in hoc mundo, sicut Nabuchodonosor dictum fuit Daniel. 4. Regnum tuum transit a te.
marg.|
.7.
Qui commovet
etc. Homines in terrenis confidentes de {3.122} presenti vita subito transferendo, Luce 12.c. Stulte hac nocte repetent animam tuam a te.
marg.|
.9.
Qui precipit soli.
Quando predicatio propter malitiam populi a Deo subtrahitur, Ezech. 3.g. Linguam tuam adherere faciam palato tuo, et eris mutus, nec quasi vir obiurgans, quia domus exasperans est.
marg.|
.10.
Et stellas claudit.
Quando virtutes humilium ne superbiant, servat in occulto.
Numérotation du verset
Iob. 9,moraliter
marg.|
{3.123} .1.
Qui extendit celos solus.
Hoc spiritualiter facit, quando contemplativos ad predicandum mittit. Et quia per hoc terrena potestas Christo subiicitur per fidei receptionem, ideo subditur.
marg.|
.2.
Et graditur super fluctus maris.
Quod fuit impletum in conversione Constantini imperatoris.
marg.|
.3.
Qui facit arcturum.
Diverse sunt constellationes, varios status ecclesie signantes, per arcturum qui semper super orizontem nostrum apparet, significatur status apostolorum qui in episcopis remanet : per oriona qui sunt tempestatis signum{3.124} significatur status martyrum : per hyades que significant pluvias, status doctorum doctrine pluviam effundentium, per interiora austri, que sunt nobis occulta, status anachoritarum, hominum aspectus declinantium.
marg.|
.7.
Qui facit magna, et inscrutabilia.
Ecc. 1.b. Cuncteres difficiles, nec est qui possit eas explicare sermone. Sed quoniam magis occulte sunt proprietates gratie, quam nature, subditur.
marg.|
.9.
Si venerit ad me.
gratiam conferendo.
marg.|
.11.
Et si abierit.
eam retrahendo.
marg.|
.12.
Non intelligam.
Ecc. 9.a. Nescit homo utrum amore, vel odio dignus sit.
Numérotation du verset
Iob. 9,moraliter
marg.|
{3.125} .1.
Si repente interroget.
in mortis articulo.
marg.|
.2.
Qui respondebit ei.
quasi dicat nullus, quia non est sufficienter provisus.
marg.|
.5.
Deus cuius ire resistere
etc. Ira in Deo dicitur voluntas puniendi. In Deo dicitur esse duplex voluntas, scilicet facti, et signi, voluntati vero puniendi que est facti, nullus resistit, sed voluntati puniendi que est signi, aliquando viri sancti obsistunt, quando penam aliquibus debitam suis orationibus avertunt, et sic {3.126} dixit dominus Ier. 7.d. Noli orare pro populo isto, neque assumas pro eis laudem, et orationem, et non obsistas mihi.
marg.|
.6.
Sub quo curvantur.
nam principes, et prelati debent sub eo humiliari.
marg.|
.7.
Quantus ergo sum.
quasi dicat nihil, ad respondendum sibi.
marg.|
.10.
Qui etiam si habuero.
quia nescit homo si sit in vera iustitia que est per gratiam, propter quod necesse habet deprecari iudicem pro misericordia habenda, et non iustitiam allegare.
marg.|
.12.
Cum invocantem exaudierit me.
non credo propter incertitudinem gratie.
Numérotation du verset
Iob. 9,moraliter
marg.|
{3.127} .1.
In turbine enim conteret me.
id est in tali perplexitate mei status sum territus.
marg.|
.2.
Et multiplicabit vulnera mea etiam sine causa.
scilicet mihi nota. Et sic remanet timor, et conturbatio in conscientia.
marg.|
.5.
Si fortitudo queritur.
Hic ostenditur, quod cum Deo non est contendendum propter sue potestatis excessum. Et quia nulla iustitia potest allegari ante ipsum ex parte hominis, quia{3.128} nescit si sit iustus, ut predictum est, et multo minus potest allegari per testimonium alterius. Ideo dicitur.
marg.|
.8.
Nemo audet pro me testimonium dicere.
Et ex tali perplexitate insurgit tedium presentis vite, ideo subditur.
marg.|
.14.
Et tedebit me vite mee. Unum est quod locutus sum, et innocentem, et impium ipse consumet.
Hic ostenditur quod ex afflictionibus presentis vite etiam usque ad mortem non potest argui iustitia vel iniustitia ; nam hec infliguntur iustis, et iniustis, sed quoniam perfecti appetunt affligi, et etiam per mortem dissolvi, ut sint cum {3.129} Christo, ideo pro ipsis dicitur.
Numérotation du verset
Iob. 9,moraliter
marg.|
.1.
Si flagellat occidat semel.
Idest occidi permittat.
marg.|
.2.
Et non de penis innocentum rideat.
Idest derisionem fieri non permittat, quam abhorrebant aliquando sancti non pro se, sed in quantum hoc fiebat a tyrannis, et infidelibus in contemptum dei, ideo subditur.
marg.|
.3.
Terra data est in manus impii.
Quod sit quando potestas datur{3.130} impiis bonos persequendi.
marg.|
.4.
Vultum iudicum eius operit.
id est operiri permittit errore.
marg.|
.5.
Quod si non,
etc. quasi dicat non est dubium, quin talis potestas impiis concessa sit a Deo, quamvis abutantur, verumtamen quia parum durat, sicut hominis vita, subditur.
marg.|
.7.
Dies mei velociores
etc. nam cursor aliquando sistit pro cibo sumendo, et somno, tempus autem continue transit. Ad idem ponit exemplum de transitu navis, et aquile volantis.
marg.|
.10. Pertransierunt, etc. Cum dixero nequaquam ita loquar. de transitu vite {3.131} presentis.
Numérotation du verset
Iob. 9,moraliter
marg.|
.1.
Commuto faciem meam.
id est intellectum meum converto ad cogitandum iudicium futurum.
marg.|
.2.
Et dolore torqueor.
horrore sequentis pene. Et quia talis horror incutit timorem peccandi, subditur.
marg.|
.2.
Verebar omnia.
Sed quomodo impii iustos esse malos reputant, ideo in persona iusti, subditur.
marg.|
.4.
Si autem sic impius sum
ut a malis dicitur.
marg.|
.5.
Quare frustra laboravi.
ad precavendum mihi de peccatis, et ad operandum bona. quasi dicat non est pro remuneratione in {3.132} vita presenti, sed futura, quod erat conclusio Iob intenta. Sed quoniam, sicut lux creata comparata ad divinam est tenebre, sic iustitia humana comparata ad divinam est iniustitia. Is. 64.c. Quasi pannus menstruate universe iustitie nostre. Ideo subditur. .6.
Si lotus fuero.
sequitur.
marg.|
.8.
Tamen sordibus intinges me.
sicut sol obscurat lumen candele.
marg.|
.8.
Et abominabuntur me vestimenta mea.
idest virtutes mee erunt quasi nulle.
marg.|
.10.
Neque enim viro qui similis mei.
Idest, deus non est similis mihi, sicut alius vir, ut possim ei comparari ex equo.
marg.|
.12.
Non est qui utrumque valeat arguere.
id est ipse, et ego non habemus iudicem communem, quia non habet superiorem.
Numérotation du verset
Iob. 9,moraliter
marg.|
{3.133} .1.
Auferat a me virgam.
timoris servilis.
marg.|
{3.134}
Loquar.
in oratione devota.
marg.|
Et non timebo.
quia perfecta caritas foras mittit timorem. 1, Io. 4.d.
Numérotation du verset
Iob. 9,$additio 1
marg.|
{3.133} In c. 9. ubi dicitur in postil. Et columne eius concutientur. Per columnas terre possunt intelligi ad litteram columne, vel quecumque alia edificia que videntur adherere terre, vel etiam montes qui sunt quasi columne super terram fundate, que omnia in terre motu concutiuntur.
Numérotation du verset
Iob. 9,additio 2
marg.|
In eodem capitulo 9. ubi dicitur in post. Qui precipit soli et non oritur : id est, potest precipere. {3.134} Tempore Iosue quando deus fecit stare solem in medio celi ut non procederet ad occasum spatio unius diei. Ex eadem statione secutum est, quod staret ante ortum respectu hemispherii antipodum, et sic eodem tempore deus fecit, quod non procederet sol ad ortum unde non requiritur, quod arguatur a similitudine potestatis in precipiendo, quia in una, et eadem statione sol stetit, ut non procederet ad occasum, nec etiam ad ortum, et hoc respectu diversorum hemispheriorum, etc.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Iob. 9), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=25&chapitre=25_9)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Iob. 9), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=25&chapitre=25_9)
Notes :