Hugo de Sancto Caro

Capitulum 15

Numérotation du verset Ios. 15,1 

Igitur sors filiorum Iude per cognationes suas ista fuit a termino Edom
usque ad1 desertum Sin
1 usque ad] om. Weber
contra meridiem et usque ad extremam partem australis plage.
Numérotation du verset Ios. 15,2 

Initium eius a summitate maris Salsissimi
et a lingua eius que respicit meridiem
Numérotation du verset Ios. 15,3 

egredieturque2 contra ascensum Scorpionis
2 egredieturque] egrediturque Weber
et pertransit in Sina ascenditque in Cadesbarne et pervenit in Esrom, ascendens ad Daram3 et circumiens Cariathaa4.
3 ad Daram] Addara Weber |
4 Cariathaa] Caricaa Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,4 

atque inde pertransiens in Asemona et perveniens ad torrentem Egypti eruntque termini5 eius mare Magnum. Hic erit finis meridiane plage.
5 termini] termi Weber
Numérotation du verset Ios. 15,5 

Ab oriente vero erit initium mare Salsissimum usque ad extrema Iordanis et ea que respiciunt ad6 aquilonem a lingua maris usque ad eundem Iordanis7 fluvium.
6 ad] om. Weber |
7 Iordanis] Iordanem Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,6 

Ascenditque terminus in Bethagla et transit ab aquilone in Betharaba ascendens ad lapidem Boem8 filii Rubena
0 <Parall . > Ios. 18, 18
8 Boem Rusch ] Boen Weber
Numérotation du verset Ios. 15,7 

et tendens usque ad terminos Debera de valle Achor contra aquilonem respiciens Galgala que est ex adverso ascensionis Adommim ab australi parte torrentis transitque aquas que vocantur
fons
Solis
et erunt exitus eius ad fontem Rogel
Numérotation du verset Ios. 15,8 

Ascenditque per convallem filii Ennon9 ex latere Iebusei ad meridiem. Hec est Hierusalem et inde se erigens ad verticem montis qui est contra Gehennon10 ad occidentem in summitate vallis Raphaim contra aquilonem
9 Ennon Rusch hic et ubique cum Ω etc.] Ennom hic et ubique Weber |
10 Gehennon Ω Rusch ] Gehennom Weber cum hebr. גֵֽי־הִנֹּם֙ |
Numérotation du verset Ios. 15,9 

pertransitque a vertice montis usque ad fontem aque Nepthoa et pervenit usque ad vicos montis Ephron inclinaturque in Bala11 que est Chariathiarim id est urbs Silvarum
11 Bala] Baala ΩF
Numérotation du verset Ios. 15,10 

et circuit de Bala12 contra occidentem usque ad montem Seir transitque iuxta latus montis Iarim ad aquilonem in Cheslon et descendit in Bethsames transitque in Thamna
12 Bala] Baala ΩF
Numérotation du verset Ios. 15,11 

et pervenit contra aquilonem partis Accaron ex latere inclinaturque Secrona et transit montem Baala13 pervenitque in Gebneel et Magni maris14 contra occidentem fine concluditur.
13 Baala Ω F Rusch Weber ] Balaa Ω M |
14 M. m. Ω F Rusch ] inv. Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,12 

Hii sunt termini filiorum Iuda per circuitum in cognationibus suis.
Numérotation du verset Ios. 15,13 

Caleb vero filio Iephone
dedit partem in medio
filiorum Iuda sicut
preceperat ei Dominus Chariatharbe patris Enach
ipsa est Hebron
Numérotation du verset Ios. 15,14 

delevitque ex ea Caleb tres filios Enach Sisai15 et Achiman16
15 Sisai Ω M ΩJ ΩS] scrips. , Sesai Rusch Weber |
16 Achiman Ω M Ω F ΩJ ΩS Ed1530 ] Hayman Rusch , Ahiman Cor3 (al.) Clementina Weber |
et Tholmai
de stirpe Enach
Numérotation du verset Ios. 15,15 

atque inde conscendens venit ad habitatores Dabir
que prius vocabatur Chariathsepher id est civitas Litterarum.
Numérotation du verset Ios. 15,16 

Dixitque Caleb
qui percusserit Chariathsepher
et ceperit eam; dabo ei17 Axam filiam meam uxorem.
17 ei Ω F Rusch ] illi Weber
Numérotation du verset Ios. 15,17 

Cepitque eam Othoniel
filius Cenez18 frater Caleb iunior deditque ei Axam filiam suam uxorem.
18 Cenez] Zenech Ω F
Numérotation du verset Ios. 15,18 

Qui19, cum pergerent simul, suasa est a viro suo20 ut peteret a patre suo agrum suspiravitque ut sedebat in asino.
19 Qui Cor3 (vel:) Rusch ] Que Ω F ΩJ Weber |
20 suasa... suo Ω M ( om. suo) Ω F Rusch Ed1530 Clementina ] suasit ei vir eius B L M Λ H Σ ΦV Ψ Ω JS (suus) , suasit viro Weber |
Cui Caleb: Quid habes inquit?
Numérotation du verset Ios. 15,19 

At illa respondit: Da mihi benedictionem. Terram australem et arentem dedisti mihi, iunge et irriguam. Dedit itaque21 ei22 Caleb irriguum superius et inferius.
21 Dedit itaque ΩL Rusch ] Deditque X Ω cum Gregorio Magno Dial. 3, 34 Pater. in Ios. 1 |
22 ei ΩL Rusch ] om. Ω M |
Numérotation du verset Ios. 15,20 

Hec est possessio tribus filiorum Iuda per cognationes suas.
Numérotation du verset Ios. 15,21 

Erantque civitates ab extremis partibus filiorum Iuda iuxta terminos Edom a meridie Cabseel et Eder23 et Iagur
23 Cabseel et Eder Rusch ] Capsehel et Eder ΩP, Cabsahel et Edel ΩL
Numérotation du verset Ios. 15,22 

et Cina et Dimona et Adada24
24 et Adada ΩJ Rusch Clementina ] et Ededa ΨB, Edada T M ΦRAZG ΩSL, Adeba ΩP, Adeda Ω M, Weber
Numérotation du verset Ios. 15,23 

et Cedes25 et Asor et Iethan
25 Cedes Ω LP Rusch Weber ] Cades Ω MS Clementina
Numérotation du verset Ios. 15,24 

Ziph et Thelem et26 Baloth
26 et Iethan Ziph et Thelem et Ω (et² om. Ω M) Rusch Ed1530 Clementina ] et Iethanziphethelem et Rusch, Ietnã Cif et Thelem ΩP, Iethnan Ziph et Thelem ΩL Weber
Numérotation du verset Ios. 15,25 

Asor Noba27 Carioth Iesrom28 hec est Assor29
27 Asor Noba Rusch ] et praem. Ω LP Weber , Asor ioba Ω M, a. nobva ΩS, a. nova ΩJ ΩL Cor3 (Hier. Asor in sorte Iude que ad distinctionem veteris dicitur nova), a. nobe ΩP, + et Ω LP Weber |
28 Iesrom Rusch ] Effron Ω M, Ephron ΩS, Esron Cava ΩJ ΩL, Esrom ΩP Weber , Hesron Clementina |
29 Assor ΩS Rusch ] Asor cett. |
Numérotation du verset Ios. 15,26 

Omam Same30 et Meloda31
30 Omam Same Rusch ] Oman Same Ω MS, Aman Same Ω LP Weber , Cor3 (aliqui antiq. habent amansame hebr. aman et sama), Asor Amam Sama Clementina , |
31 Meloda Rusch ] Moloda Ω M, Molida ΩS, Modola ΩP, Molada ΩL Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,27 

et Asergadda et Assemoth et32 Bethfeleth33 b
0 Cf. 2Esr. 11, 26: Bethfaleth
32 Assemoth et] Asemon ΩL Weber |
33 B.] Bethfaleth ΩL |
Numérotation du verset Ios. 15,28 

et Asersual et Bersabee et Baziothia34
34 Baziothia ΩL Rusch Weber ] Bazothia ΩL
Numérotation du verset Ios. 15,29 

et Abala35 et Humesen36
35 et Abala Rusch ] et Balaa Ω M, et Baala ΩSJ Ed1530 Clementina , Baala ΩL, Bala plerique codd. Weber |
36 Humesen] Hiim Essem ΩL, Iim et Esem Clementina , Hiim Esem Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,30 

et Heltholadc et Exiil et Harma37
0 Cf. 1Par. 4, 29.
37 et Exiil et Sarma] et Exul et Sarma Rusch , Exiil et Harma Weber
Numérotation du verset Ios. 15,31 

Siceleg38 et Medemena et Sensenna
38 Siceleg Weber ] Sicelech Rusch
Numérotation du verset Ios. 15,32 

Lebaoth et Selim et Ahemremmon39 omnes civitates viginti novem et ville earum.
39 Ahemremmon] Aen Remmon ΩL, Emremmon ΩP, Aenremmon Weber
Numérotation du verset Ios. 15,33 

In campestribus vero Estaol40 et Saraa41 et Asena
40 Estaol ΩL Rusch ] est Haol ΩP, Esthaul Weber |
41 Saraa Ω LP Weber ] Sarca Rusch |
Numérotation du verset Ios. 15,34 

et Azone42 et Engannim et Thaphua43 et Enaim
42 Azone] Zanoe ΩL, Azanoe ΩP Weber |
43 et Thaphua] Thaffua Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,35 

et Ierimoth et44 Adulam Socho et Azecha45
44 et] om. Weber |
45 Azecha] Azeca Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,36 

et Sarim et46 Adithaim et Gedera et Giderothaim urbes quatuordecim et ville earum.
46 Sarim et Ω LP Rusch ] Saraim Weber
Numérotation du verset Ios. 15,37 

Sanan et Adesa47 et Magdalgad
47 Adasa] Adesa Ω LP Weber
Numérotation du verset Ios. 15,38 

Delean48 et Masepha49 et Iectel
48 Delean ΩP Rusch ] Delen ΩSJ ΩL |
49 Masepha] Mesfa ΩP Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,39 

Lachis et Baschat50 et Eglon51
50 Baschat ΩL Rusch ] Baschath ΩJ, Bascath ΩP Weber |
51 Eglon ΩJ ΩL Rusch ] Aglom ΩP, Aglon Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,40 

Tebbon52 et Leemas53 et Chethlis54
52 Tebbon Rusch ] Thebbon ΩJ ΩP Weber , Chebon ΩL, Chebbon Ed1530 Clementina , Lesbon Ω M, Esbon ΩS |
53 Leemas Ω Rusch ] Lechemas ΩP, Lehemas ΩL Weber |
54 Chethlis Weber ] Cethlis ΩJ ΩL P, Cethis Rusch |
Numérotation du verset Ios. 15,41 

et Gideroth et55 Bethdagon et Neema et Maceda civitates sedecim et ville earum.
55 et Rusch ] om. ΩJ ΩL P
Numérotation du verset Ios. 15,42 

Lebana56 d et Ether et Asan
0 Cf. 1Par. 6, 57 (hebr. v. 40, 42)
56 Lebana Rusch Ed1530 ] Labana ΩJ ΩL ΩP Weber , Labane Cava L X Ω M, Lambane L Λ L ΩS , Libana ΨDM Cor3 (hebr.)
Numérotation du verset Ios. 15,43 

Iepta57 et Esna et Nesib
57 Iepta ΩJ Rusch ] Iephta ΩL ΩP ( praem. et) Weber
Numérotation du verset Ios. 15,44 

et58 Ceila et Achzib59 et Maresa civitates novem et ville earum
58 et Ω Ω LP Rusch Ed1530 Clementina ] om. Weber |
59 Achzib ΩL Rusch ] Aczib Ω MS, machizib ΩP (hapax) |
Numérotation du verset Ios. 15,45 

Accaron60 cum vicis et villulis suis.
60 Accaron ΩJ Weber ] Acharon Rusch
Numérotation du verset Ios. 15,46 

Ab Accaron61 usque ad mare omnia que vergunt ad Azotum et viculos eius.
61 Accaron Weber ] Acharon Rusch
Numérotation du verset Ios. 15,47 

Azotus cum vicis et villulis suis Gaza cum viculis et villulis suis usque ad torrentem Egypti et62 mare Magnum terminus eius
62 et] om. Weber
Numérotation du verset Ios. 15,48 

et in monte Samir et Ietther63 et Socchoth64
63 Ietther Ω LP Rusch ] Iether Weber |
64 Socchoth] Soccho Socho Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,49 

et Edenna Chariathsenna, hec est Dabir,
Numérotation du verset Ios. 15,50 

Anab et Histemo65 et Anim
65 Histemo Rusch ] Isteio Ω M, ysbemo ΩS, Istemo ΩL, stemo ΩP, Histhemo , Isthemo Weber , Estemo Cor3 (hebr.)
Numérotation du verset Ios. 15,51 

Gosen et Olon et Gilo civitates undecim et ville earum.
Numérotation du verset Ios. 15,52 

Arab et Roma et Esaan
Numérotation du verset Ios. 15,53 

et66 Ianum et Bethafua et Apheca67
66 et] om. ΩL Weber |
67 Apheca] scrips. , Afeca ΩL Rusch Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,54 

Athmatha68 et Chariatharbe hec est Hebron et Sior civitates novem et ville earum.
68 Athmatha Cava Rusch Clementina ] et Azmata ΩJ, Amatha ΩL, Ammatha Weber
Numérotation du verset Ios. 15,55 

Maon et Chermel et Ziph et Loche69
69 Loche Rusch ] Iote Weber
Numérotation du verset Ios. 15,56 

Iezrael70 et Iucadam et Zanoe
70 Iezrael] scrips., Iezrachel Rusch (hapax) , Iezreahel Λ H, Zerahel ΩSM, Ierahel ΩJ, Iesrahel , Iezrael Clementina , Iezrehel Weber
Numérotation du verset Ios. 15,57 

Accaim71 Gabaa72 et Thamna civitates decem et ville earum.
71 Accaim Weber ] Accaym Rusch, Accain ΩL, Acchaym ΩP |
72 Gabaa ΩL Rusch ] Gebaa Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,58 

Alul et Bethsur73 et Hiedor74
73 Bethsur] Betsor Rusch |
74 Hiedor Rusch ] Gedor Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,59 

Mareth et Bethanothe et Helthecen75 civitates sex et ville earum.
0 Cf. 2Esr. 5, 28: Bethamoth
75 Helthecen Rusch ] Elthecen Weber
Numérotation du verset Ios. 15,60 

Chariathbaal hec est Chariathiarim urbs Silvarum et Arebba civitates due et ville earum.
Numérotation du verset Ios. 15,61 

In deserto Betharaba Meddin et Sacha76
76 Sacha Rusch ] Sabacha ΩJ Cor3 (hebr.), Schacha Ω LP Cor3 (antiq.) Weber , Siriarcha Ω M, Syriacha ΩS Cor3 (al.), Sachacha Clementina
Numérotation du verset Ios. 15,62 

Et Nebsan civitates77 Salis et Engaddi civitates sex et ville earum. Fiunt simul centum quindecim78.
77 Et Nebsan civitates Ω M Rusch ] Nebsan et civitas Ω JS, Anepsan et civitas ΩP ΩL (Anebsan) Weber |
78 Fiunt... quindecim T O ΘHAG* ΨDM Ω ΩL* ΩP (Fuerunt... ) Rusch ] del . ΩL² (va-cat) Clementina Weber |
Numérotation du verset Ios. 15,63 

Iebuseum
autem habitatorem Hierusalem
non potuerunt
filii Iuda
delere, habitavitque Iebuseus cum filiis Iuda in Hierusalem usque in presentem diem.

Capitulum 15

Numérotation du verset Ios. 15,1 
marg.| {o} Igitur sors] etc. In hoc capite possessio Iude describitur. Dixerat enim supra, quod Caleb fuit de Tribu Iuda : Unde recte sequitur descriptio possessionis eius. In qua descriptione exprimuntur duo termini, scilicet plaga Orientalis, et Meridiana. De Occidentali, et Septentrionali nulla fit mentio. Forte per illas duas, quas exprimit, due ille dantur intelligi. Meridiana enim incipit ab Orientali, et terminatur ad Occidentalem : Orientalis a Meridiana, et terminatur ad Septentrionalem : Unde necesse est, intellectis illis duabus, intelligi alias duas, sicut intellecta linea, intelligitur punctum de necessitate. Tamen GLOSSA videtur dicere contrarium : Sed ipsa loquitur secundum translationem Septuaginta.
marg.| {1. 188ra} {c} Desertum Sin] Duo sunt deserta Sin, unum inter Elim, et Sinai, ubi fuit octava mansio, ut legitur Ex. 16.a. et scribitur per Samech, et interpretatur rubus, vel odium, ut dicit HIERONYMUS Aliud fuit post solitudinem Pharan, in quo est Cades : Nm. 13. et 20. et scribitur per Sade, et interpretatur mandatum, vel sancta Samech, ut dicit Hier. in libro de interpretationibus Hebreorum nominum habet, s, lene. Sade vero, s, aspiratum, quod aures nostre penitus reformidant.
marg.| {d} Australis] etc. terre, scilicet promissionis.
marg.| {e} Initium eius] id est sortis Iude.
marg.| {f} A summitate maris] ab Oriente, scilicet.
marg.| {g} A lingua eius] id est maris. Lingua maris, confessio est amara. Multi hanc linguam non habent, qui sine amaritudine peccata confitentur, ex consuetudine magis, quam ex contritione.
marg.| {h} Ascensum scorpionis] locus est, sic dictus.
marg.| {k} Ad torrentem Egypti] qui dicitur Rinocorula.
marg.| {l} Mare magnum] occidentale, scilicet.
marg.| {m} Finis meridiane] etc. usque ad Occidentem.
marg.| {n} A lingua maris] salsissimi.
marg.| {o} Ad lapidem Boem] Lapis Boem locus est.
marg.| {p} Adomim] una dictio, vel etiam due, et est desertum in quo Dominus tentatus fuit : Mt. 4.a. Et interpretatur desertum sanguinis, quia ibi sanguis hominum a latronibus fundebatur : Hoc est desertum inter Hierusalem, et Iericho : in quo homo, qui descendebat a Hierusalem in Iericho, incidit in latrones, qui vulneribus impositis abierunt semivivo relicto, ut legitur Lc. 10.e.
marg.| {q} Fons solis] Nota tres civitates inter alias in sorte Iude, scilicet fons solis civitas litterarum, civitas solis. Iudas Prelatus : fons solis, scientia : civitas litterarum, doctrina : civitas solis, conversatio sancta : Hec enim tria in omni Prelato requiruntur, scilicet scientie veritas, doctrine suavitas, vite sanctitas.
marg.| {r} Exitus eius] id est termini.
marg.| {s} Hec] id est vallis Ennon.
marg.| {t} Est Hierusalem] id est prope Hierusalem erat.
marg.| {u} Ad montem Seir] quem tantum circuierunt filii Israel in deserto errantes.
marg.| {y} Dedit partem] scilicet Iosue.
marg.| {z} Patris Enach] supple qui fuit patris Enach, intransitive, vel transitive. Et ponitur Enach pro Enachim, singulare pro plurali. a Ipsa scilicet Cariatharbe in Paral. dicitur Hebron.
marg.| {1. 188va} Δ Cariathiarim, id est civitas silvarum, vel Cariathbaal, id est civitas muscarum, vel virorum. Sed HIERONYMUS dicit quod Cariathiarim fuit una de civitatibus Gabaonitarum : Hebron vero non fuit Gabaonitarum : Unde patet Cariathiarim equivocum esse ad duas civitates. Moraliter : Hebron, in qua sepulti sunt quatuor Patriarche in spelunca duplici, data est Caleb, id est Prelato. Spelunca duplex, est duplex vita, activa, et contemplativa, que debet esse in Prelato, ut in activa sepeliatur a vitiis, in contemplativa a secularibus negotiis.
marg.| {b} Civitas litterarum] Forte cives eius scriptores erant.
marg.| {d} Cepitque eam] scilicet Urbem
marg.| {e} Othoniel, vel Gothoniel]
marg.| {f} Frater Caleb] id est consanguineus. Cenez enim, et Iephone fratres fuerunt, et ita Othoniel, et Caleb consanguinei : sed si hic queritur. Sup. 14.b. dictus est Caleb Cenezeus. Forte Iephone pater Caleb binomius fuit, et dictus est Cenez, et Iephone, vel etiam trinomius : Dictus est enim Esthon, ut dicit HIERONYMUS in quadam epistola : vel forte ideo dictus est Cenezeus, quia Cenez nutrivit eum. Unde dictus est Cenezeus, quasi filius Cenez adoptivus, sicut in Paralip. Ner dicitur filius Cis, quia Cis nutrivit eum. Magister dicit in Historiis a , quod Caleb et Othoniel fuerunt fratres uterini, id est ex eadem matre, sed non ex eodem patre. Sed si hoc quomodo dedit Caleb filiam suam fratri suo ? Tale enim coniugium prohibitum est Lv. 18. Ad hoc dicit Magister, quod Caleb maluit observare votum suum licet indiscretum quam legis mandatum. Hebrei dicunt hanc prohibitionem intelligi de fratribus eiusdem patris, non eiusdem matris, licet eiusdem conditionis. Alii dicunt hoc factum inspiratione divina. Vel potest dici, quod sicut Iephte non bene vovit, quia ita generaliter vovit, quicumque primus occurrerit mihi revertenti offeram eum Domino. Idc. 11. Nec etiam benefacit, quando votum non sic implevit, sic iste male fecit, quando ita generaliter dixit : Qui percusserit Cariathsepher, dabo ei Axam filiam meam uxorem, peius etiam fecit quando votum implevit.
a ¶Fons : Petrus Comestor , Historia scolastica, ed. Emmanuele Navarro, 1699 ; PL 198 (1855), 1053-1644.
marg.| {k} Da mihi] etc. Munera vocantur benedictiones, quia sunt causa benedictionis. Accipiens enim benedicit, et Deum dantem. Unde Religiosi in omni, quod datur eis, dicunt : Benedictus Deus in donis suis.
marg.| {l} Terram] etc. id est ex parte Austri.
marg.| {m} Et arentem] et ideo sterilem. Ad litteram, ad Occidentem habebat terram sterilem, fertilem querebat in Oriente superius.
marg.| {n} Hec est possessio] que dicta est.
marg.| {o} Omnes civitates] etc. Hebrei dicunt viginti novem. Si plures inveniuntur in littera numerate, dicunt, quod computentur ville cum civitatibus.
marg.| {p} Et ville earum] que pertinent ad civitates.
marg.| {q} Ad torrentem] qui dicitur rinocorula.
marg.| {r} Et in monte] id est in montibus, quasi dicat predicte sunt in campestribus, he sunt in montibus.
marg.| {s} In deserto] etc. supple sunt site, que sequuntur.
marg.| {t} Engaddi] ubi erat vinea Balsami.
marg.| {u} Iebuseum] etc. et pro, id est
Numérotation du verset Ios. 15,mystice 
marg.| {o} Mystice : Igitur sors] etc. Multa sunt in hoc capitulo utilia ad confessionem. Primum notabile est, quod ut patet in principio capituli in divisione terre. Prima sors fuit Iude, id est confitentium. Ipse quippe est primus, qui post Moysen, id est Christum, transivit mare. Secunda est Ioseph, id est innocentium. His duobus tota terra viventium dividetur tantum. Unde Ps. 24. Innocentes, et recti adheserunt mihi. Dicitur Apc. 14.a. Isti soli sequuntur Christum : Isti per viam penitentie, illi per viam innocentie. De utrisque dicit Ps. 118 : «Beati immaculati in via», etc. De his viis intelligitur illud : Vias tuas, Domine, demonstra mihi : et illud : Custodi innocentiam, et vide equitatem, quia sunt reliquie homini pacifico. Item Prv. 8.c. Dominus in initio viarum suarum possedit me. Item in eodem d. Beati qui custodiunt vias meas. Filii Iuda sunt omne vere confitentes.
marg.| {a} Cognationes] eius sunt due. Phares, et Zaram, id est contritio, et satisfactio, quia sine his nihil valet confessio, et hec duo cognata sunt confessioni. Contritio tres habet familias, pigentiam, dolorem, pudorem, sicut vult AUGUSTINUS Nam vere qui conteritur de peccatis {1. 188rb} suis, piget de peccato suo, propter gratie amissionem, dolet propter naturalium lesionem, pudet propter anime maculationem, qua imago Dei deformata est. Item satisfactio tres habet familias orationem, ieiunium, eleemosynam. Oratione satisfacimus Deo, ieiunio nobis, eleemosyna proximo. Nota quod terminus possessionis Iude, est
marg.| {b} Edon] qui interpretatur terrenus, quia numquam est aliquis vere confessus, nisi in eo finitus fuerit omnis amor terrenorum : iuxta illud Mt. 16.d. Si quis vult venire post me, abneget semetipsum, id est se, et sua, et suos, et sequatur me. Unde Lc. 9.g. cum dixisset adolescens : Sequar te, Domine, statim addidit, sed primum permitte me renuntiare his, qui domi sunt. Huic concordat, quod dicitur Lc. 23.d. de Simone, qui baiulabat crucem post Iesum veniens de villa, id est de mundo. Alius terminus possessionis Iude est.
marg.| {c} Desertum Sin] quod interpretatur rubus, vel tentatio. Et recte possessio Iude est ab omni Edon usque ad desertum Sin, id est a fine peccati usque ad tentationes. Tunc enim incipiunt tentationes, cum homo deserit peccatum, et penitentiam agere incipit. Unde 2Tim. 3.d. Omnes, qui pie volunt vivere in Christo Iesu, persecutionem patientur. Eccl. 2.a. Filii accedens ad servitutem, etc. Hoc est, quod legitur Ez. ult. d. de templi edificatione, scilicet quod Australis pars venit a Thamar usque ad aquas contradictionis. Thamar enim amara interpretatur : Et ab amaritudine penitentie venitur ad aquas contradictionis, id est ad tentationum inundationes.
marg.| {e} Item nota] quod possessio Iude incipit a summitate maris salsissimi, et a lingua maris, et egreditur usque ad ascensum scorpionis : in quo notatur initium, et medium, et finis penitentie, sive confessionis : Debet enim incipere a summitate maris, id est a prima origine peccatorum. Deinde a lingua maris, id est a confessione eorumdem, ut primo sint peccata per contritionem in corde, secundo per confessionem in ore : Inde egrediatur contra ascensum scorpionis, ut tantum ascendat penitentia vindicando, quantum ascendit culpa peccando. Et bene per scorpionem significatur peccatum, quia in principio blanditur per delectationem, in fine pungit per eternam conscientie remorsionem. Isaie ultimo. g. Vermis eorum non morietur. GREGORIUS Momentaneum est, quod delectat, sed eternum, quod cruciat. Signanter autem sequitur.
marg.| {i} Et pertransit in sina] quod interpretatur mandatum, vel mensura, quia penitens non arbitrio suo, sed ad mandatum sacerdotis debet sibi penitentiam mensurare. Inde autem transit in Cadesbarne, que interpretatur facta, quia peracta penitentia fit anima sancta, que prius fuit immunda.
marg.| {x} Caleb] etc. Caleb interpretatur quasi cor, vel canis. Et significat Prelatum, qui debet esse discretus, et vigil circa curam subditorum. Debet etiam habitare in medio eorum, ut omnibus equaliter provideat necessaria : Bonis exhortationem, malis increpationem : mediis, id est pigris excitationem, insciis instructionem, miseris consolationem, quia quidam, ut ait AUGUSTINUS sunt manifeste boni, quidam manifeste mali : Illi sunt exhortandi, isti increpandi
marg.| Item sunt medii, scilicet pigri, inscii, miseri. Pigri sunt excitandi, {1. 188vb} inscii instruendi, miseri consolandi : Hoc agere, est utiliter preesse. Ob hoc dicit Apostolus 1Tim. 3.a. Qui Episcopatum desiderat, bonum opus desiderat. Cariatharbe interpretatur civitas quatuor, et significat Ecclesiam, quam recipit Caleb in possessionem, id est Prelatus. Dicitur autem Ecclesia civitas, id est civium unitas. Omnes enim, qui in Ecclesia sunt, debent esse uniti fide, et caritate. Act. 4.f. Multitudinis credentium erat cor unum, et anima una. Cor unum, ut idem sentiant : Anima una, ut idem velint. Civitas 4. propter 4. ordines dicitur, qui sunt in Ecclesia, et ex quibus est Ecclesia 1. ordo Apostolorum : secundus Martyrum : tertius Confessorum : quartus Virginum. Quibus quatuor virtutes appropriantur. Apostolis prudentia, propter officium predicationis. Martyribus fortitudo, propter patientiam passionis. Confessoribus iustitia, propter carnis afflictionem. Virginibus temperantia propter omnimodam castitatem.
marg.| {a} Ad habitatores] etc. Dabir interpretatur loquela : Cariathsepher, civitas litterarum. Recte ergo dicitur, quod prius dicta est Cariathsepher, postea Dabir, quia primum debet esse homo civitas litterarum, quam aliis loquatur. Unde Eccl. 5.d. Si est tibi intellectus responde proximo, sin autem manus tua sit super os tuum. In aliis facultatibus tantum viginti quatuor sunt littere, in hac autem tot sunt littere, quot creature.
marg.| {c} Qui percusserit Cari] Alia translatio habet, qui exciderit, id est qui separaverit spiritualem intellectum a littera legis, habebit Axam in uxorem, id est legis intelligentiam.
marg.| {e} Othoniel] interpretatur responsio Dei, et significat populum gentilem, quia Christo vocanti eum ad fidem respondit per obedientiam. Unde Ps. 17. Populus, quem non cognovi, servivit mihi etc.
marg.| {g} Caleb] interpretatur quasi cor, et significat Iudaicum populum, qui quasi cor habet, se non cor ad credendum. Unde Os. 7.c. Facta est Ephraim quasi columba seducta non habens cor. Item nota Cariathsepher percutit, qui diligenter studet : Capit eam, qui quod intelligit, libenter opere implet. Ex his duobus, id est ex studio, et opere datur intelligentia. Ps. 110. Intellectus bonus omnibus facientibus eum.
marg.| {i} Suspiravitque, ut sedebat] etc. Axa est fidelis anima, que insidet asino, carnis motibus dominando, Axa suspirat, quando anima a carcere corporis liberari desiderat. Unde Rm. 7.d. Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius ? Hec suadetur a viro, id est a Christo, qui est vir cuiuslibet anime fidelis, quam sibi in baptismo desponsat per fidem. Os. 2.d. Sponsabo te mihi in fide.
marg.| {h} Et peteret a patre] id est a Deo irriguum superius, id est lacrimas pro dilatatione patrie, habens irriguum inferius, id est lachrimas pro incolatu huius miserie. Ier. 9.a. Quis dabit capiti meo aquam, etc. Et nota quod multi habent terram Australem, id est legis intelligentiam, sed arentem, sine devotione, sine affectione, {1. 189ra} sine pietate, et tamen insident asino, carnem miseram, que nihil fecit mali, nimium affligentes, significati per Balaam, qui asinam suam tantum percussit, quod sub eo cecidit : Nm. 22.e. Tales debent irriguam terram petere, 1. cor devotum. Ps. 50. Cor mundum, etc.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ios. Capitulum 15), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=08&chapitre=08_15)
Signaler un complément d'information

Notes :