Capitulum 15

Numérotation du verset 2Rg. 15,1 

Igitur post hec
fecit sibi Absalom currus1 et equites et quinquaginta viros qui precederent eum.
1 currus] currum Weber
Numérotation du verset 2Rg. 15,2 

Et mane consurgens Absalom stabat iuxta introitum porte in via2 et omnem virum qui habebat negotium ut veniret ad regis iudicium vocabat Absalom ad se et dicebat : De qua civitate es tu ? Qui respondens aiebat : Ex una tribu Israel ego sum servus tuus.
2 in via] om. Weber
Numérotation du verset 2Rg. 15,3 

Respondebatque ei Absalom : Videntur mihi sermones tui boni et iusti, sed non est qui te audiat constitutus a rege. Dicebatque Absalom :
Numérotation du verset 2Rg. 15,4 

Quis me constituat iudicem super terram ut ad me veniant omnes qui habent negotium et iuste iudicem ?
Numérotation du verset 2Rg. 15,5 

Sed et cum accederet ad eum homo ut salutaret illum, extendebat manum suam et apprehendens osculabatur eum.
Numérotation du verset 2Rg. 15,6 

Faciebatque hoc omni Israel venienti3 ad iudicium ut audiretur a rege et sollicitabat corda virorum Israel.
3 venienti] qui veniebat Weber
Numérotation du verset 2Rg. 15,7 

Post quatuor autem annos,
dixit Absalom ad regem : Vadam et reddam vota mea que vovi Domino in Hebron.
Numérotation du verset 2Rg. 15,8 

Vovens enim vovit servus tuus cum esset in Gessur Syrie dicens : Si reduxerit me Dominus in Hierusalem sacrificabo Domino.
Numérotation du verset 2Rg. 15,9 

Dixitque ei rex David4 : Vade in pace et surrexit et abiit in Hebron.
4 David] om. Weber
Numérotation du verset 2Rg. 15,10 

Misit autem Absalom exploratores in universas tribus Israel dicens : Statim ut audieritis clangorem bucine dicite : Regnavit Absalom in Hebron.
Numérotation du verset 2Rg. 15,11 

Porro cum Absalom ierunt ducenti viri de Hierusalem vocati euntes simplici corde et causam penitus ignorantes.
Numérotation du verset 2Rg. 15,12 

Accersivit quoque Absalom Achitophel Gilonitem consiliarium David de civitate sua Gilo. Cum immolaret victimas, facta5 est coniuratio valida populusque concurrens augebatur cum Absalom.
5 facta] et praem. Weber
Numérotation du verset 2Rg. 15,13 

Venit igitur nuntius ad David dicens : Toto corde universus Israel sequitur Absalom.
Numérotation du verset 2Rg. 15,14 

Et ait David servis suis qui erant cum eo in Hierusalem : Surgite et6 fugiamus, neque enim erit nobis effugium a facie Absalom. Festinate egredi, ne forte veniens occupet nos, et impellat super nos ruinam, et percutiat civitatem in ore gladii.
6 et] om. Weber
Numérotation du verset 2Rg. 15,15 

Dixeruntque servi regis ad eum : Omnia quecumque preceperit dominus noster rex libenter exsequimur servi tui.
Numérotation du verset 2Rg. 15,16 

Egressus est ergo rex et universa domus eius pedibus suis, et dereliquit rex decem mulieres concubinas ad custodiendam domum.
Numérotation du verset 2Rg. 15,17 

Egressusque rex et omnis Israel pedibus suis, stetit procul a domo.
Numérotation du verset 2Rg. 15,18 

Et universi servi eius ambulabant iuxta eum, et legiones Cerethi et Phelethi et omnes Gethei pugnatores validi7 sexcenti viri, qui secuti eum fuerant de Geth, precedebant regem.
7 pugnatores validi] om. Weber
Numérotation du verset 2Rg. 15,19 

Dixit autem rex ad Ethai Getheum : Cur venis nobiscum ? Revertere et habita cum rege, quia peregrinus es, et egressus de loco tuo.
Numérotation du verset 2Rg. 15,20 

Heri venisti et hodie compelleris8 nobiscum egredi. Ego autem vadam quo iturus sum. Revertere et reduc tecum fratres tuos et Dominus faciat tecum misericordiam et veritatem quia9 ostendisti gratiam et fidem.
8 compelleris] inpelleris Weber |
9 et Dominus… quia] om. Weber |
Numérotation du verset 2Rg. 15,21 

Et respondit Ethai regi dicens : Vivit Dominus et vivit dominus meus rex, quoniam in quocumque loco fueris domine mi rex, sive in morte, sive in vita ibi erit servus tuus.
Numérotation du verset 2Rg. 15,22 

Et ait David Ethai : Veni et transi. Et transivit Ethai Getheus et rex10 et omnes viri qui cum eo erant et reliqua multitudo.
10 et rex] om. Weber
Numérotation du verset 2Rg. 15,23 

Omnesque flebant voce magna et universus populus transibat11. Rex quoque transgrediebatur torrentem Cedron et cunctus populus incedebat contra viam Olive que respicit ad desertum.
11 transibat] transiebat Weber
Numérotation du verset 2Rg. 15,24 

Venit autem et Sadoc
et universi levite cum eo, portantes arcam federis Domini12 et deposuerunt arcam Dei.
12 Domini] Dei Weber
Et ascendit
Abiathar, donec expletus est omnis populus qui egressus fuerat de civitate.
Numérotation du verset 2Rg. 15,25 

Et dixit rex ad Sadoc :
Reporta arcam Dei in urbem. Si invenero gratiam in oculis Domini reducet me et ostendet mihi eam et tabernaculum suum.
Numérotation du verset 2Rg. 15,26 

Si autem dixerit : Non places, presto sum. Faciat quod bonum est coram se.
Numérotation du verset 2Rg. 15,27 

Et dixit rex ad Sadoc sacerdotem : O videns,
revertere in civitatem in pace et Achimaas filius tuus et Ionathan filius Abiathar, duo filii vestri, sint vobiscum.
Numérotation du verset 2Rg. 15,28 

Ecce ego abscondar in campestribus deserti, donec veniat sermo a vobis indicans mihi.
Numérotation du verset 2Rg. 15,29 

Reportaverunt igitur Sadoc et Abiathar arcam Dei in13 Hierusalem et manserunt ibi.
13 in] om. Weber
Numérotation du verset 2Rg. 15,30 

Porro David ascendebat clivum Olivarum scandens et flens, operto capite
et nudis pedibus incedens, sed et omnis populus qui erat cum eo operto capite ascendebat plorans.
Numérotation du verset 2Rg. 15,31 

Nuntiatum est autem David quod et Achitophel esset in coniuratione cum Absalom. Dixitque David : Infatua queso, Domine14, consilium Achitophel.
14 Domine… Achitophel] inv. Weber
Numérotation du verset 2Rg. 15,32 

Cumque ascenderet David summitatem montis in quo adoraturus erat Dominum ecce occurrit ei Chusi15
15 Chusi] Husai Weber
Arachites scissa veste et terra pleno capite.
Numérotation du verset 2Rg. 15,33 

Et dixit ei David : Si veneris mecum eris mihi oneri.
Numérotation du verset 2Rg. 15,34 

Si autem in civitatem revertaris et dixeris Absalom : Servus tuus sum, rex, sicut fui servus patris tui, sic ero servus tuus, dissipabis consilium Achitophel.
Numérotation du verset 2Rg. 15,35 

Habes autem tecum Sadoc et Abiathar sacerdotes et omne verbum quodcumque audieris de domo regis, indicabis Sadoc et Abiathar sacerdotibus.
Numérotation du verset 2Rg. 15,36 

Sunt autem cum eis duo filii eorum Achimaas Sadoc et Ionathan filius16 Abiathar et mittetis per eos ad me omne verbum quod audieritis.
16 filius] om. Weber
Numérotation du verset 2Rg. 15,37 

Veniente ergo Chusi17 amico David in civitatem, Absalom quoque ingressus est Hierusalem et Achitophel cum eo18.
17 Chusi] Husai Weber |
18 et… eo] om. Weber |

Capitulum 15

Numérotation du verset 2Rg. 15,1 
differentia
marg.| {LYR#T#.1} De differentia ab hebrea veritate, Ed1507, f. 41v b
Numérotation du verset 2Rg. 15,ad litteram 
marg.| marg.| {601} Igitur post. Descripta revocatione Absalon et eius reconciliatione, hic consequenter describitur eius conspiratio contra patrem ; et primo qualiter fugavit, secundo qualiter eum fedavit c. 16. tertio qualiter fugatum de morte eius tractavit cap. 17. quarto qualiter de iudicio interiit cap. 18. quinto quomodo David ad domum regiam rediit cap. 19. Circa primum primo ponitur ipsius Absalon deceptio simulatoria. Secundo eius conspiratio proditoria, ibi : Misit autem Absalon. Tertio ipsius David humiliatio meritoria, ibi : Et ait David. Quarto eius ordinatio consultoria, ibi : Et dixit rex. Simulatio autem Absalon fuit in duobus : quia primo simulavit maximum zelum erga populum. Secundo devotionem erga Deum, ibi : Post quadraginta autem annos. Circa primum dicitur.
marg.| .1. Igitur post id est post reconciliationem Absalom cum patre confidens de patris benignitate, et de Ioab familiaritate et elevatus ex sua pulchritudine, et quia inter ceteros filios David remanentes erat primogenitus, quia Cheleab erat mortuus, quod videtur ex hoc quia de eo non fit aliqua mentio.
marg.| .2. Fecit sibi Absalom currus et equites. Quasi quoddam preludium {602}quod deberet regnare post patrem suum. Sed eius ambitio intantum invaluit, quod patrem de regno expellere voluit, et ideo corda populi ad se trahere disposuit. ideo subditur :
marg.| .3. Et mane consurgens Absalom, etc id est antequam aliquis intraret ad regem.
marg.| .4. Stabat iuxta introitum porte in via, etc. Ita quod omnes illi qui ingrediebantur ad regem pro negotiis habebant iuxta eum transire.
marg.| .5. Et omnem virum qui habebat negotium. Pauperem vel divitem ut magis coloraret fictionem suam.
marg.| .6. Videntur mihi sermones tui boni etc. quasi dicat statim deberet tua petitio exaudiri.
marg.| .7. Sed non est qui te audiat. quasi dicat, rex iam est antiquus, nec potest competenter intendere talibus : et ideo magnum damnum est, quod alius habens zelum communitatis non est ad hoc constitutus.
marg.| .8. Quis me constituat iudicem. quasi dicat, pro necessitate populi, et non pro alia re istud onus sustinerem.
marg.| .9. Sed et cum accederet ad, etc.  ut salutaret illum, etc. tanquam regis filium.
marg.| .10. Extendebat manum suam, et apprehendens etc. In signum familiaritatis.
Numérotation du verset 2Rg. 15,ad litteram 
marg.| marg.| { 603 } .1. Osculabatur eum. In signum magne condescensionis.
marg.| .2. Et solicitabat corda. In hebreo habetur : Vaieganneb id est furatus est seu furabatur corda. quia per tales fictiones falsas iniuste attrahebat ad se corda hominum, ut sic ei iungerentur contra patrem suum : quia propter talia eis impensa iudicabant, et dicebant eum esse regno dignum.
marg.| .3. Post quadraginta autem annos, etc. Hic consequenter ponitur fictio devotionis erga Deum per sacrificium in Hebron offerendum . Absalom autem intendebat ibi conspirare contra patrem suum. Dicitur igitur : Post quadraginta autem annos. Aliqui libri habent : post quatuor annos : qui accipiuntur a fuga Absalom usque tunc secundum istam litteram. Sed quod sit falsa patet ex duobus, quia primo a fuga Absalon usque tunc cucurrit maius tempus : quia post dictam fugam Absalon mansit in Gessur tribus annis, ut habetur supra 14 capitulo in fine Item post eius revocationem mansit in Hierusalem duobus annis antequam videret faciem regis, ut habetur supra 14 capitulo et sic in 6. anno faciem regis vidit et perfecte reconciliatus fuit : et postea fecit sibi currum et equites et corda populi sibi attraxit : ut predictum est : que non potuerunt fieri in tam brevi tempore, quin ad minus currerent ibi duo anni vel circiter. et sic antequam conspirasset in Hebron contra patrem suum iam transierant septem anni vel octo. Secundo hoc apparet, quia Hebraica veritas et libri nostri correcti habent hic quadraginta et non quatuor : ex quo patet litteram fuisse corruptam vitio scriptorum. Isti autem quadraginta anni varie computantur. In libro enim de Hebraicis questionibus dicitur quod hec computatio incipit a tempore quo Saul interfecit sacerdotes, ut habetur supra primo libro 22 capitulo et terminatur in conspiratione Absalom contra patrem suum, cuius ratio est, quia David fuit causa et occasio aliquo modo dicte occisionis. Licet enim non peccaverit petendo panes et gladium ab Achimelech sacerdote, et celando ei fugam istam, prout ibidem dictum fui, tamen in hoc peccavit, quod nimis patenter hoc fecit. Ex quo enim sciebat ibi esse Doeg Idumeum de quo timebat probabiliter, quod ista Sauli referret : ut ibidem dicitur : debuit facere ita secrete quod lateret ipsum Doeg. Et ideo hic fit mentio illius temporis, quia culpa illa ipsius David in parte fuit causa huius rebellionis Absalom contra ipsum. Nec obstat quod predictum est hanc rebellionem evenisse propter peccatum David cum Bethsabee, quia plura peccata possunt bene esse cause partiales unius pene {604} a Deo inferende. Rabbi Salomon dicit, quod isti quadraginta anni incipiunt a tempore quo populus Israel petivit regem, et simpliciter habere voluit contra Samuelis persuasionem, ut habetur supra primo lib. 8. cap. et fit hic memoria illius temporis in rebellione ipsius Absalom contra patrem, quod prima facie videbatur magnum malum. quasi scriptura reduceret ad memoriam dictum Samuelis, videlicet quod petitio populi de institutione regis non erat ad bonum.
marg.| .4. Dixit Absalon ad regem. Ad hoc accepit licentiam, ut magis operiret malitiam suam excogitatam.
marg.| .5. Vadam et reddam vota, etc id est offerenda in Hebron. Locus enim ille sanctus reputabatur, eo quod quatuor patriarche principales sunt ibi sepulti cum suis coniugibus, scilicet Adam et Eva, et Abraham et Saraa, Isaac et Rebecca, Iacob, et Lia, sicut dictum fuit Gen. 23. Et ideo Absalom fingebat illuc ire ex devotione. Sed principaliter intendebat ibidem contra patrem conspirare, quia locus iste distat a Hierusalem per sexdecim miliaria secundum Hieron. libro de distantiis locorum, et ideo melius poterat ibi fautores sue conspirationis aggregare. Item quia David pater eius ibi primo regnavit, ut habetur supra 2. cap. Et ideo videbatur locus aptus ut ibi inciperet regnum eius.
marg.| .6. Misit autem Absalon, etc. Hic consequenter describitur ipsius Absalon conspiratio, quia ad diem determinatam congregavit fautores suos in Hebron. Misit enim nuntios ad civitates principales tribuum ita quod in qualibet civitate notabili erant plures missi ex parte Absalon , quorum unus habebat tubam, scientes horam in qua clamaretur in Hebron ad sonitum tube : Regnabit Absalom, ita quod eadem hora in omnibus civitatibus notabilibus nuntius Absalom habens tubam ut sonaret, et alii discurrentes per vicos clamarent. Regnabit Absalom in Hebron, divulgantes quod ibi erat inunctus in regem, et quod principales de civitatibus festinarent illuc ad faciendum sibi debitam reverentiam. ideo postea subditur : Populusque concurrens augebatur cum Absalon.
marg.| .7. Porro cum Absalom ierunt ducenti viri de Hierusalem, etc. ad petitionem ipsius Absalom, ut pauciores cum David remanerent, et ut illi de civitate regia viderentur sibi favere, quia propter multitudinem aliorum Absalom faventium non audebant contradicere.
marg.| .8. Accersivit quoque, etc. de cuius consilio iste Absalom hoc negotium acceperat, et ut alii facilius iungerentur sibi videntes principalem regis consiliarium adherentem sibi.
marg.| .9. Facta est coniuratio, etc. quia illi qui erant ibi iuraverunt stare cum Absalom ad maiorem conspirationis confirmationem.
Numérotation du verset 2Rg. 15,ad litteram 
marg.| marg.| { 605 } .1. Venit igitur. Non tamen ita cito, eo quod Absalom faciebat custodire vias ne hoc factum nuntiaretur David : donec haberet tantam multitudinem, quod David non posset resistere secundum suam estimationem.
marg.| .2. Et ait. Hic consequenter describitur ipsius David humiliatio meritoria, quia per eam Deus fuit placatus erga David et contra Absalom provocatus. Apparuit autem iste humiliatio spiritualiter in duobus, scilicet in humiliter de civitate regia recedendo. Secundo arcam Domini remittendo, ibi : Venit autem, et Sadoc. Circa primum sciendum quod cum David esset in bellis expertus et audacissimus, et esset in loco forti, et haberet secum plures et fortissimos bellatores, non recessit de civitate timore ipsius Absalom principaliter, sed timore Dei quem sciebat se prius offendisse : et propter hoc ex sententia Dei istud malum super eum evenisse. secundum quod dixerat sibi Nathan propheta supra 12.cap. Hec dicit dominus : Suscitabo super te malum de domo tua et ideo ad placandum iram Dei voluit se coram Deo humiliare, qui preces humilium exaudit, et ista humilitas apparuit in confusibili egressu eius de civitate, cum dicitur.
marg.| .3. Neque enim erit nobis effugium a facie, etc. non propter ipsius {606} virtutem, sed Dei cuius erat flagellum ad punitionem David. Secundo apparuit eius humiliatio in progressu, cum dicitur.
marg.| .4. Egressus, etc. quia incedebat peditando, cum tamen posset habere equos et mulos, et non solum exivit peditando, sed etiam nudis pedibus incedendo, ut habetur infra eodem capitulo
marg.| .5. Et dereliquit rex decem mulieres concubinas ad custodiendam etc. Quia sciebat quod non interficerentur.
marg.| .6. Stetit procul a domo. Extra civitatem, ut transire faceret totum populum suum ante se, ut poneret se in maiori periculo si Absalom eum insequeretur : quod fecit, eo quod erat in culpa, ut predictum est, et alii patiebantur propter eum.
marg.| .7. Dixit autem rex ad Ethai Getheum, Cur venis nobiscum ? Dicunt aliqui quod iste fuit filius Achis regis Geth, qui adhesit David propter suam bonitatem et probitatem, et conversus erat ad Iudaismum , propter quod David magis sibi et sociis suis compatiebatur, eo quod dimiserant gentem suam et locum.
marg.| .8. Ego autem id est vagabundus ad locum incertum, quousque dominus sit mihi placatus. Cetera patent usque ibi :
marg.| .9. Omnesque flebant voce magna, et universus populus transibat. Rex quoque transgrediebatur etc. Ipsi regi compatiendo, et ad provocandum Dei misericordiam.
Numérotation du verset 2Rg. 15,ad litteram 
marg.| marg.| {607} .1. Venit autem et Sadoc etc. Hic consequenter ostenditur humiliatio David in remissione arce, cuius primo describitur apportatio, cum dicitur : Venit autem. Quia volebat se associare David in fuga sua, et pro eo consulere dominum tempore debito. Ideo subditur :
marg.| .2. Et deposuerunt arcam scilicet ad unam partem ad consulendum dominum. ad quem locum David deberet declinare.
marg.| .3. Et ascendit Abiathar scilicet ad consulendum dominum se applicavit, quia erat tunc sacerdos principalis. sed tunc non habuit responsum , per quod cognovit David Deum adhuc non esse placatum erga ipsum, propter quod societate arce reputavit se indignum, et ideo eam humiliter remisit ad tabernaculum unde fuerat assumpta, dicens.
marg.| .4. Si invenero gratiam in oculis Domini, reducet me. Et patet littera.
marg.| .5. Si autem dixerit scilicet subire fugam, exilium, mortem, ut impleatur divinum beneplacitum.
marg.| .6. Et dixit rex ad Sadoc. Hic consequenter ponitur ordinatio consultoria, quia licet David non desperaret de Dei misericordia consequenda  : {608} noluit tamen omittere illud quod poterat fieri via humana. Et ideo primo ordinavit de statu Absalom sibi renuntiando. Secundo de consilio eius dissipando, ibi : Cumque ascenderet David, Primum autem fecit per hoc, quod duos sacerdotes remittens cum arca ordinavit, quod duo filii eorum essent nuntii ad reportandum sibi illud quod audiretur de domo Absalom, et esset expediens sibi illud scire. Et patet littera usque ibi :
marg.| .7. In fatua queso domine consilium Achitophel. Erat enim iste nimis astutus, propter quod erat magis timendus.
marg.| .8. Cumque ascenderet. Hic consequenter ponitur ordinatio David de consilio Absalom dissipando, remittendo Chusai ad hoc, qui etiam erat valde sapiens et eloquens, ut patebit infra 17. cap. premittitur tamen hic locus in quo Chusai occurrit ipsi David, cum dicitur. Cumque ascenderet Davidscilicet olivarum.
marg.| .9. In quo adoraturus erat Dominum. De loco enim illo videbatur clare tabernaculum, in quo servabatur arca in monte Sion ex opposito. Et ideo quando David veniebat ad locum illum, solitus erat adorare dominum, sicut homines a longe videntes ecclesiam alicuius sancti solent eam deprecari : et tunc ibi David dominum adoravit.
Numérotation du verset 2Rg. 15,ad litteram 
marg.| marg.| {609} .1. Ecce occurrit ei. Quia erat de Civitate Arach.
marg.| .2. Scissa veste. In signum magne tristitie.
marg.| .3. Si veneris mecum. Quia non erat vir bellator.
marg.| .4. Si autem in civitatem. Quasi non curans de me.
marg.| .5. Et dixeris. Videtur quod David hic peccaverit, inducendo eum ad mentiendum . Dicendum quod licet non sit aliqua necessitas excusandi David, et Chusai de aliquo mendacio officioso, cum ipse David peius fecerit {610} tunc, ut patebit cap. sequenti, potest tamen dici quod non erat ibi mendacium. Ille enim servit alicui, qui agit, et agere intendit ad bonum ipsius, bonum autem erat Absalom, quod a suo intento pessimo frustraretur, et patri traderetur, maxime quia nolebat eum interficere, sed magis conservare ad sui correctionem, ut patet ex his que habentur infra 18. cap.
marg.| .6. Dissipabis id est dissipare poteris per tuam sapientiam, et eloquentiam, sicut apparuit per effectum, ut habetur infra 17.capitulo. Cetera patent in littera.
Numérotation du verset 2Rg. 15,moraliter 
marg.| marg.| {601} .1. Igitur post hec Absalom fecit sibi currus et equites et quinquaginta viros qui precederent, et cetera. Per Absalom qui timens mortem propter culpam suam fugerat, et per liberalitatem patris reconciliatus fuerat, et nihilominus tanquam ingratus vel potius ingratissimus patrem suum malitiose quesivit subvertere, et sibi dignitatem regiam usurpare, significatur quicumque malitiosus, et ingratus qui suum superiorem et benefactorem querit malitiose subvertere, et eius gradum per serpentinam astutiam obtinere. Ad hoc autem consequendum facit ostentatio proprie sufficientie, et superioris {602}insufficientie. utrumque enim fecit Absalom. Per hoc enim quod fecit sibi currum et equites, ostendit se potentem ad regni defensionem, et patrem impotentem, quia iam senex in domo quiescebat. Per hoc autem quod dicebat.
marg.| .8. Qui me constituat iudicem super terram, ut ad me veniant omnes qui habent negotium, et iuste iudicem ? Sed et si cum accederet etc. Ostendebat se sapientem ad regni negotia tractanda, et patrem notabat de desipientia. Similiter ad ambitiosi propositum obtinendum facit favor populi, quem Absalom querebat, ut patet in textu : propter quod dicitur quod solicitabat corda virorum Israel, scilicet ad se attrahendo.
Numérotation du verset 2Rg. 15,moraliter 
marg.| marg.| { 603 }Ad hoc etiam facit apparentia celi circa cultum Dei, quem fingebat Absalom dicens.
marg.| .5. Vadam et reddam vota mea que vovi Domino in Hebron. Vovens {604}   enim vovit. Cum tamen intenderet privare regno patrem suum. ut patuit per effectum. Per vias autem predictas et consimiles querunt ambitiosi bonos superiores a suo statu deiicere, ut sic ad eum possint ascendere.
Numérotation du verset 2Rg. 15,moraliter 
marg.| marg.| { 605 } .4. Egressus est ergo rex et universa domus eius pedibus suis, etc. Per fugam autem David ad {607}campestria deserti nudis pedibus et operto capite, significatur {608}patientia boni prelati vel principis in persecutionibus constituti.
Numérotation du verset 2Rg. 15,additio 
prol.| {609}In capitulo 15. ubi dicitur in postilla Isti autem quadraginta anni varie computantur.
prol.| Licet David fuisset causa occasionalis occisionis sacerdotum, non tamen culpabiliter ei attribuendum est. tum quia Sacra Scriptura non imponit ei huiusmodi culpam : tum quia non debebat presumere in Saule esse tantam malitiam, ut interficeret sacerdotes propter hospitalitatem David qui erat gener regis, et nondum publice ab eo eiectus, neque damnatus : licet in occulto Saul concepisset rancorem de eo, quod latebat Achimelech, ut supra 1Rg. 21. Tum quia perversitas ipsius Doeg nondum erat ipsi David nota : quia nihil legitur contigisse ante illud factum in quo David potuisset hoc pre sumere de Doeg : nec ipse Doeg hoc revelavit Sauli sponte, quasi ingerens se ad hoc : sed post instantem inquisitionem ipsius Saul, ut patet supra 1Rg. 22. Ex quibus videtur, quod hoc gestum nullam habet continuationem cum facto Abimelech, sed nec rationabiliter habet respectum ad petitionem populi de rege instituendo, ut Rabbi Salomon dicit. Tum quia in huiusmodi petitione licet populus peccasset, non tamen David, qui pro tunc erat innocens : tum quia illa mala que Samuel predixerat populo esse ventura verisimiliter ex institutione regis, non sunt huic casui Absalom similia : sed omnia pertinebant ad malum regimen regis, qui ad tyrannidem se inclinaret, quod nullo modo dicendum est de David, cuius regimen publicum fuit a Deo approbatum, ut c. seq. 18. Unde computatio horum quadraginta annorum melius videretur inchoari a prima unctione ipsius David in regem, de qua sup. 1Rg. 16. Que quidem unctio in ordine temporis fuit post petitionem populi de institutione regis, et ante occisionem sacerdotum predictam. Ratio autem huius continuationis talis est : Nam in prima predicta unctione legitur : Directus est spiritus Domini in David a die illa, et deinceps, qui quidem spiritus Domini exponitur communiter de spiritu fortitudinis, et constantie, que post unctionem viguerunt in David : unde ex tunc incepit David in virtutibus florere, et ad magnos honores ascendere. et exinde continue fuit in cunctis prospere agens, et famosissimus in omnibus actibus virtuosis, et in victoriis bellicis : adeo ut non solum in Israel, sed {610}in ceteris nationibus per gyrum timeretur, et in magna reverentia haberetur tanquam dominus precipuus, et strenuus vir bellator, ut patet 1Rg. 16. et 17. et 18. et 2Rg. 5. et in quam plurimis aliis locis. Cuius tamen oppositum videtur ei contingere in persecutione Absalom, in qua prosperitas sua, et celebritas, seu claritas sue fame fuit multipliciter denigrata, cum ille qui de fructu ventris sui egressus fuit, tam inverecunde, et audacter illum persecutus est usque ad eiectionem persone sue de domo, et civitate regia, et deturpationem concubinarum, et huiusmodi. Nec solum hoc, sed etiam per unum simplicem hominem, s. semel fuit in facie blasphematus, et verbis, et factis graviter iniuriatus, ut patet infra 16. cap. Merito igitur sacra historia accipit computationem huius persecutionis Absalon a prima unctione ipsius David. Tum quia opposita iuxta se posita magis elucescunt : tum ad ostendendum, quod celeberrima prosperitas ipsius David viguit continue per quadraginta annos, dum ipse David recte ambulavit cum Deo, et deinde incepit denigrari, seu debilitari per tale infortunium, quod sibi contigit ex ordinatione divina propter peccatum commissum. Ex quo fideles possunt salubriter erudiri. Quecumque enim scripta sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt, ad Rom. 15.a. et ut intelligamus, quod prosperitas ipsius David cum ad culmen celsitudinis sublimatus fuit ex suo peccato, faciliter versa fuit in profundum. iuxta illud : Eiecisti eos cum alleviarentur. Quod totum etiam in bonum spirituale ipsius David redundavit, ut ipse dixit infra 16.cap. Forte videbit Deus afflictionem meam, etc. unde iuxta sententiam Apostoli : Diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum : ad Roman. 8 capitulo Nam secundum Doctores Deus tantum dat iustis de bonis, et malis temporalibus, quantum decet eorum saluti spirituali, prout in prima questio. ult. art. ult. In respondendo ad questionem.
Numérotation du verset 2Rg. 15,replica 
prol.| REPLICA: In capitulo 15. ubi dicitur de 40. annis post quos Absalon contra David patrem suum se erexit, postillator dicit, initium illorum 40. annorum a diversis varie computari. Nam B. Hierony. computat eos ab occisione sacerdotum in Nobe, cui neci David causam, et occasionem dedit, etc. Burgen. licet in prologo sui operis valde {611}reprehendat postillatorem, quia aliquando dicta sanctorum precipue Sancti Tho. ex magnis causis declinavit, hic ipse sine ratione B. Hieron. contradicit : asserens quod predicta occisio sacerdotum non sit ipsi David culpabiliter attribuenda, nec Sacra Scriptura ut dicit, imponit ei huiusmodi culpam. Sed ecce Burgen. non veretur se opponere rotundo textui, non mirum igitur, quod se opponat sancto Doctori. Dicitur enim 1Rg. 22 capitulo Cumque Abiathar necem sacerdotum ipsi David nunciasset. Respondit David, Sciebam in illa die quod cum ibi esset Doeg Idumeus, proculdubio annunciaret Sauli, dicendo  : Ego sum reus omnium animarum patris tui. Et beatus Hieronymus dicit, et assumitur in glossa ordinaria. ideo hic quadragesimus annus ponitur, ut monstretur divinam ultionem suscitari super David, eo quod Achimelech sacerdotem Dei fefellit, et tante cedis causa fuit. Nec potest dici quod David ex humilitate sit mentitus, dicens : Ego sum reus. Hec et alia perpendant qui Burgen. deliramenta grandipendunt. Illud autem quod Burgen. quasi suam computationem subiungit non minus deliramentum videtur. Computat enim illos quadraginta annos a prima unctione David usque ad rebellionem filii sui Absalon, ut opposita iuxta se posita magis moveant : ut puta quia David ab illa unctione 40. annis fuit in continua prosperitate, et post cepit rebellio, de qua presens sermo. Sed de opinione B. Hieron. Rabi. Salomo. Burg. et aliorum circa hanc computationem non faciendo vim. Ratio computationis Burgen. nihil videtur valere. Nam prima unctio David facta fuit {612}primo anno regni Saul, ut vult B. Aug. 17. de civit. Dei, c.7. et ponitur dictum eius in glossa 1Rg. 15. super verbo : Proiecit te Dominus ne sis rex. Quadraginta autem annis regnavit, sicut et David, ut dicit idem B. Aug. ibidem. David autem pro tunc nullum ius in regno habuit, licet haberet ius ad regnum, nec habebat executionem pro tunc regie potestatis, ut dicit Burgen. sup. 1Rg. 28 capitulo et tamen ut patet ex decursu primi libri Regum per totum, vivente Saul, et regnante nulla fuerat ipsi David securitas, neque prosperitas, sed neque suis, nec ausus fuit quisquam in regno Israel eum, aut suos recipere in domum suam, nec quicquam humanitatis exhibere. quia exul coactus est se transferre ad Achis regem Geth, ut patet 1. Regum 27. et 28. A prima igitur unctione David usque ad mortem Saul fluxerunt 39. anni, quibus fuit sub continua fuga, et tribulatione. Nisi quis illam tribulationem prosperitatem dicere voluerit, quia in bonum sui. pari modo, et rebellio Absalon dicenda erit prosperitas, quia in bonum, s. humiliationem David, et consequenter exaltationem, ut etiam dicit Burgen. Videtur igitur manifestum deliramentum dicere, David fuisse in continua prosperitate ante adeptum regnum, quando fuit secundo unctus. Nam talis modus loquendi est omnium sanctorum Doctorum, qui dicunt David tempore adversitatis in virtutibus crevisse, sed tempore prosperitatis turpiter peccasse, sicut patet per decursum secundi libri, et cetera. Reliqua usque ad finem libri secundi stant in difficultate vocali, etc.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (2Rg. 15), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 28/04/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=13&chapitre=13_15)
Signaler un complément d'information

Notes :