Capitulum 28

Numérotation du verset Prv. 28,1 

Fugit impius nemine persequente, iustus autem quasi leo confidens absque terrore erit.
Numérotation du verset Prv. 28,2 

Propter peccata terre multi principes eius et propter hominis1 sapientiam et horum scientiam2 que dicuntur vita dulcis3 longior erit.
1 hominis] hominum L Q Ω M |
2 sapientiam – ... – scientiam] inv. Ω M |
3 dulcis Cava M* D Q Y Z* T² S* ΨD Rusch ] ducis ΩL Weber , principis Σ |
Numérotation du verset Prv. 28,3 

Vir4 pauper calumnians pauperes similis est5 imbri vehementi in quo paratur fames.
4 Vir] Ubi Ω M |
5 est plerique codd., edd. Rusch ] om. Weber |
Numérotation du verset Prv. 28,4 

Qui derelinquunt legem laudant impium, qui custodiunt succenduntur contra eum.
Numérotation du verset Prv. 28,5 

Viri mali non cogitant
iudicium, qui autem requirunt6 Dominum animadvertunt omnia.
6 requirunt ΩJ Rusch Weber ] inquirunt Clementina
Numérotation du verset Prv. 28,6 

Melior est pauper ambulans in simplicitate sua quam dives pravis itineribus7.
7 Melior] Cor3 (hebr.) | pravis itineribus Ω F ΩJ ΩP Cor3 (hebr.) Rusch Weber ] pravus itineribus Q² ΓM Ω M, in itineribus pravis Θ
Numérotation du verset Prv. 28,7 

Qui custodit legem filius sapiens est, qui autem8 comessatores pascit9.
8 autem plerique codd., edd. ΩL Rusch cum LXX] om. Weber |
9 comessatores pascit Ω Rusch Ed1530 Clementina ] inv. ΩL Weber | amessatores Ω , messatores Ω M3 |
confundit patrem suum.
Numérotation du verset Prv. 28,8 

Qui coacervat divitias usuris et fenore liberali in pauperes eas congregat10.
10 eas congregat Ω M ΩJ ΩS Rusch ] inv. ΩL Weber
Numérotation du verset Prv. 28,9 

Qui declinat aures suas11 ne audiat legem oratio eius erit12 execrabilis.
11 aures suas CorS1 = Cor3 (moderni) ΩJ Rusch Clementina ] aurem suam CorS1 (hebr. et antiq.) Cor3 (hebr. antiq.) ΩL ΩP Weber |
12 erit ΩS ΩJ ΩP Rusch Weber ] fiet ΩS |
Numérotation du verset Prv. 28,10 

Qui decipit iustos13 in via mala in interitu suo corruet, et simplices possidebunt bona eius14.
13 iustos] om. Ω M |
14 eius plerique codd., edd. ΩL Rusch ] om. Cava X Σ L Weber |
Numérotation du verset Prv. 28,11 

Sapiens sibi videtur vir dives, pauper autem prudens scrutabitur eum.
Numérotation du verset Prv. 28,12 

In exultatione15 iustorum multa gloria est16 regnantibus impiis ruine17 hominum.
15 exultatione CorS1 (hebr. et antiq. et quidam moderni) Cor2 Cor3 (hebr. antiq.) CorS3 ΩJ Rusch Weber ] exaltatione L CorS1 (quidam) Cor3 (vel) CorS3 |
16 est Q Y Φ Z² S² ΨD Ω Rusch Clementina ] om. ΩL Weber |
17 ruine] ruina Z* S* Ed1530 , om. Ω M |
Numérotation du verset Prv. 28,13 

Qui abscondit scelera sua non dirigetur, qui autem18 confessus fuerit et reliquerit ea misericordiam consequetur.
18 autem plerique codd., edd. ΩL Rusch ] om. Weber
Numérotation du verset Prv. 28,14 

Beatus homo qui semper est pavidus,
qui vero19 mentis est dure
19 vero] om. Ω M
corruet in malum.
Numérotation du verset Prv. 28,15 

Leo rugiens et ursus esuriens
princeps
impius
super populum pauperem.
Numérotation du verset Prv. 28,16 

Dux indigens prudentia multos opprimet per calumniam, qui autem odit avaritiam longi20 fient dies eius.
20 longi Rusch Weber ] longe M* Q Y ΦRG Z* S ΓM* ΨD Ω M
Numérotation du verset Prv. 28,17 

Hominem21 qui calumniatur22 anime sanguinem eius23
21 Hominem Cor1 ΩJ ΩP Rusch Weber ] homini Q Θ, homo X |
22 calumniatur] calumniatus ΩJ* |
23 eius Θ CorS1 (quidam) ΩS Ω F Rusch ] om. Cor1 CorS1 = Cor3 (hebr. Beda antiq.) ΩJ ΩL ΩP Weber |
si usque ad lacum
fugerit24 nemo sustinet25.
24 fugerit Cor1 = Cor2 CorS1 (hebr. et antiq.) Cor3 (hebr. antiq.) Rusch Weber ] fugeris Ω M ΩS*, fuerit Cava Σ Amiatinus M D Q Y Φ ΘA W S ΓM ΨD CorS1 =3 (al.) |
25 sustinet plerique codd., edd. Cor1 -2 ΩL] sustentet X ΠH M Y* Θ Z* W ΓM ΨD Ed1530 Weber |
Numérotation du verset Prv. 28,18 

Qui ambulat simpliciter salvus erit, qui perversis graditur26 viis concidet semel.
26 graditur Θ Ω M ΩJ Rusch Ed1530 ] gradietur ΩS, ingreditur ΩL Weber
Numérotation du verset Prv. 28,19 

Qui operatur terram suam
saturabitur27 panibus,
27 satiabitur Cava Θ CorS1 (moderni) ΩS ΩJ edd. Rusch ] saturabitur CorS1 = Cor3 (Beda antiq.) Weber
qui sectatur28 otium replebitur egestate.
28 qui Rusch Weber ] + vero Y Ed1530 , + autem Clementina | sectatur ΩP] sectabitur ΩS
Numérotation du verset Prv. 28,20 

Vir fidelis multum laudabitur, qui autem festinat ditari non erit innocens.
Numérotation du verset Prv. 28,21 

Qui cognoscit in iudicio faciem
non benefacit29 iste et pro buccella panis
29non benefacit CorrectorS1 Ω M Ω F ΩS ΩJ Rusch Clementina ] non bene facit CorrectorS1= Cor3 (alii punctant sic), non facit bene ΩL ΩP Weber , bene non facit Ed1530
deserit veritatem.
Numérotation du verset Prv. 28,22 

Vir qui festinat ditari et aliis invidet, ignorat quod egestas superveniat30 ei.
30 superveniat ΩS Ω F ΩJ Rusch Weber ] superveniet Σ L Θ W S ΓM CorrectorS1 Cor3 (vel) Ω M ΩP Clementina
Numérotation du verset Prv. 28,23 

Qui corripit hominem gratiam postea inveniet apud eum, magis quam ille qui31 per lingue blandimenta decipit.
31 qui] om. Ω M (hapax)
Numérotation du verset Prv. 28,24 

Qui subtrahit aliquid a patre suo et a matre32 et dicit hoc non esse33 peccatum particeps homicide34 est.
32 et a matre plerique codd., edd. Ω F ΩL ΩP Rusch ] vel a matre , et matre ΣT Amiatinus L ΨD ΩJ Weber |
33 esse ΘH CorrectorS1 (alia littera, hebr. neutreum) Cor3 (vel) ΩS Rusch Clementina ] est Ω F ΩJ ΩL ΩP Weber |
34 homicide ΩP Rusch Weber ] homicidie Ω M |
Numérotation du verset Prv. 28,25 

Qui se iactat et dilatat iurgia concitat, qui vero35 sperat in Domino sanabitur36.
35 vero Σ Q Θ S² CorS1 (moderni) Cor2 Ω M ΩJ ΩS ΩL Rusch edd. ] om. Weber |
36 sanabitur CorS1 = Cor3 (antiq.) Cor2 CorS3 ΩJ² ΩL Rusch Edmaior. ] salvabitur Cava ΠH CorS1 (moderni) Cor3 (al.) CorS3* ΩS ΩJ* ΩP , saginabitur Ed1530 Weber cum hebr. , impinguabitur CorS1 = Pagnini Cor3 (hebr. IMPINGUABIT COR ) |
Numérotation du verset Prv. 28,26 

Qui confidit in corde suo stultus est, qui autem graditur sapienter ipse37 laudabitur38.
37 ipse L Q Θ S² Ω M Ω F ΩS Rusch Clementina ] iste Cor2 = Cor3 ΩJ ΩP Weber |
38 laudabitur Φ Z² Cor3 (moderni) Ω M ΩJ ΩS ΩL ΩP Rusch ] salvabitur Cor2 = Cor3 (hebr. habet salvabitur, prima litterea communis) Weber |
Numérotation du verset Prv. 28,27 

Qui dat pauperi non indigebit, qui despicit deprecantem sustinebit penuriam.
Numérotation du verset Prv. 28,28 

Cum surrexerint impii
abscondentur
homines,
cum illi perierint
multiplicabuntur
iusti.

Capitulum 28

Numérotation du verset Prv. 28,1 
Fugit impius {Erfurt, t. 3, f. 18ra ; facsim., t. 2, p. 687a} nemine persequente, iustus autem quasi leo confidens absque terrore erit.
marg.| FUGIT  IMPIUS. Qui non est fortis, etiam si nullus persequatur sponte fidem deserit dum latrociniis vel pariuriis aliisque huiusmodi infideli se similem reddit. {Erfurt, t. 3, f. 18ra ; facsim., t. 2, p. 687a}   Iustus autem quasi leo in occursu bestiarum non trepidat, quia se omnibus prevalere non ignorat. Unde iusti securitas leoni comparatur quia cum quoslibet insurgere conspicit ad mentis sue confidentiam redit et scit quia vincit quia solum diligit quem nemo invitus amittit.
Numérotation du verset Prv. 28,2 
Propter peccata terre multi principes eius et propter hominis1 sapientiam et horum scientiam2 que dicuntur vita dulcis3 longior erit.
1 hominis] hominum L Q Ω M
2 sapientiam – ... – scientiam] inv. Ω M
3 dulcis Cava M* D Q Y Z* T² S* ΨD Rusch ] ducis ΩL Weber , principis Σ
Numérotation du verset Prv. 28,3 
Vir4 pauper calumnians pauperes similis est5 imbri vehementi in quo paratur fames.
4 Vir] Ubi Ω M
5 est plerique codd., edd. Rusch ] om. Weber
Numérotation du verset Prv. 28,4 
Qui derelinquunt legem laudant impium, qui custodiunt succenduntur contra eum.
Numérotation du verset Prv. 28,5 
Viri mali non cogitant
interl.| in futuro
iudicium, qui autem requirunt6 Dominum animadvertunt omnia.
6 requirunt ΩJ Rusch Weber ] inquirunt Ed1455 Clementina
marg.| QUI  AUTEM  REQUIRUNT etc. Omnia animadvertunt electi, id est et futurum discrimen universalis iudicii et quibus operibus requies quibus pena retribuatur eterna.
Numérotation du verset Prv. 28,6 
Melior est pauper ambulans in simplicitate sua quam dives pravis itineribus7.
7 Melior] Cor3 (hebr.) | pravis itineribus Ω F ΩJ ΩP Cor3 (hebr.) Rusch Weber ] pravus itineribus Q² ΓM Ω M, in itineribus pravis Θ
Numérotation du verset Prv. 28,7 
Qui custodit legem filius sapiens est, qui autem8 comessatores pascit9.
8 autem plerique codd., edd. ΩL Rusch cum LXX] om. Weber
9 comessatores pascit Ω Ed1455 Rusch Ed1530 Clementina ] inv. ΩL Weber | amessatores Ω , messatores Ω M3
interl.| lenones
interl.| dissipatores bona patris furando
confundit patrem suum.
Numérotation du verset Prv. 28,8 
Qui coacervat divitias usuris et fenore liberali in pauperes eas congregat10.
10 eas congregat Ω M ΩJ ΩS Rusch ] inv. ΩL Weber
Numérotation du verset Prv. 28,9 
Qui declinat aures suas11 ne audiat legem oratio eius erit12 execrabilis.
11 aures suas CorS1 = Cor3 (moderni) ΩJ Ed1455 Rusch Clementina ] aurem suam CorS1 (hebr. et antiq.) Cor3 (hebr. antiq.) ΩL ΩP Weber
12 erit ΩS ΩJ ΩP Rusch Weber ] fiet ΩS
Numérotation du verset Prv. 28,10 
Qui decipit iustos13 in via mala in interitu suo corruet, et simplices possidebunt bona eius14.
13 iustos] om. Ω M
14 eius plerique codd., edd. ΩL Rusch ] om. Cava X Σ L Weber
marg.| QUI  DECIPIT etc. Qui per doctrinam hereticam decipit amatores iustitie ut a veritate devient ipse pro malis penam quam meretur incurrit. Bona autem si qua gerebat vel utilia scribendo vel continenter vivendo iuvant alios vel legentes vel audientes exemplum etiam de casu eius sumunt.
Numérotation du verset Prv. 28,11 
Sapiens sibi videtur vir dives, pauper autem prudens scrutabitur eum.
Numérotation du verset Prv. 28,12 
In exultatione15 iustorum multa gloria est16 regnantibus impiis ruine17 hominum.
15 exultatione CorS1 (hebr. et antiq. et quidam moderni) Cor2 Cor3 (hebr. antiq.) CorS3 ΩJ Rusch Weber ] exaltatione L CorS1 (quidam) Cor3 (vel) CorS3
16 est Q Y Φ Z² S² ΨD Ω Ed1455 Rusch Clementina ] om. ΩL Weber
17 ruine] ruina Z* S* Ed1530 , om. Ω M
marg.| IN  EXULTATIONE etc. Non de presentibus sed de eternis in futuro bonis non de creaturis sed de creatore cuius visione letantur. Undea : «Letamini in Domino et exultate iusti». Vel in exultatione iustorum muta gloria qui dum electos in hac vita evenientibus prosperis exultare contigerit multa Domino gloria ex plurimorum fide et piis operibus datur regnantibus impiis ruine hominum. Sicut multi qui dant gloriam Deo cum iustos in provectu virtutum gaudere prospiciunt ita dum superbi regnant sue perfidie multos complicant quod et de paganis et hereticis et malis catholicis potest accipi.
a Ps. 31, 11.
Numérotation du verset Prv. 28,13 
Qui abscondit scelera sua non dirigetur, qui autem18 confessus fuerit et reliquerit ea misericordiam consequetur.
18 autem plerique codd., edd. ΩL Rusch ] om. Weber
Numérotation du verset Prv. 28,14 
Beatus homo qui semper est pavidus,
interl.| pro futura pena
marg.| BEATUS  HOMO etc. Ira iudicii tanto districtior portabitur quanto nunc minus timetur. Undeb : «In die malorum ne sis immemor bonorum et in die bonorum ne sis immemor malorum».
b Sir. (Eccli.) 11, 27.
qui vero19 mentis est dure
19 vero] om. Ω M
interl.| non timentis
corruet in malum.
Numérotation du verset Prv. 28,15 
Leo rugiens et ursus esuriens
interl.| seviens
princeps
interl.| sic ferina sevitia
impius
interl.| paganus vel hereticus
super populum pauperem.
interl.| sanctam Ecclesiam
Numérotation du verset Prv. 28,16 
Dux indigens prudentia multos opprimet per calumniam, qui autem odit avaritiam longi20 fient dies eius.
20 longi Rusch Weber ] longe M* Q Y ΦRG Z* S ΓM* ΨD Ω M
Numérotation du verset Prv. 28,17 
Hominem21 qui calumniatur22 anime sanguinem eius23
21 Hominem Cor1 ΩJ ΩP Rusch Weber ] homini Q Θ, homo X
22 calumniatur] calumniatus ΩJ*
23 eius Θ CorS1 (quidam) ΩS Ω F Ed1455 Rusch ] om. Cor1 CorS1 = Cor3 (hebr. Beda antiq.) ΩJ ΩL ΩP Weber
interl.| id est peccatum
interl.| inferni
fugerit24 nemo sustinet25.
24 fugerit Cor1 = Cor2 CorS1 (hebr. et antiq.) Cor3 (hebr. antiq.) Rusch Weber ] fugeris Ω M ΩS*, fuerit Cava Σ Amiatinus M D Q Y Φ ΘA W S ΓM ΨD CorS1 =3 (al.)
25 sustinet plerique codd., edd. Cor1 -2 ΩL] sustentet X ΠH M Y* Θ Z* W ΓM ΨD Ed1530 Weber
interl.| sublevat
Numérotation du verset Prv. 28,18 
Qui ambulat simpliciter salvus erit, qui perversis graditur26 viis concidet semel.
26 graditur Θ Ω M ΩJ Ed1455 Rusch Ed1530 ] gradietur ΩS, ingreditur ΩL Weber
Numérotation du verset Prv. 28,19 
Qui operatur terram suam
interl.| agri vel corporis
saturabitur27 panibus,
27 satiabitur Cava Θ CorS1 (moderni) ΩS ΩJ edd. Rusch ] saturabitur CorS1 = Cor3 (Beda antiq.) Weber
interl.| frumento vel virtutibus
interl.| sed
qui sectatur28 otium replebitur egestate.
28 qui Rusch Weber ] + vero Y Ed1530 , + autem Ed1455 Clementina | sectatur ΩP] sectabitur ΩS
interl.| in quolibet predictorum
Numérotation du verset Prv. 28,20 
Vir fidelis multum laudabitur, qui autem festinat ditari non erit innocens.
Numérotation du verset Prv. 28,21 
Qui cognoscit in iudicio faciem
interl.| personam
non benefacit29 iste et pro buccella panis
29non benefacit CorrectorS1 Ω M Ω F ΩS ΩJ Ed1455 Rusch Clementina ] non bene facit CorrectorS1= Cor3 (alii punctant sic), non facit bene ΩL ΩP Weber , bene non facit Ed1530
interl.| parvo pretio
deserit veritatem.
Numérotation du verset Prv. 28,22 
Vir qui festinat ditari et aliis invidet, ignorat quod egestas superveniat30 ei.
30 superveniat ΩS Ω F ΩJ Rusch Weber ] superveniet Σ L Θ W S ΓM CorrectorS1 Cor3 (vel) Ω M ΩP Ed1455 Clementina
marg.| {Erfurt, t. 3, f. 18rb ; facsim., t. 2, p. 687b} VIR  QUI  FESTINAT etc. Qui augere opes ambit peccatum negligit more avium captus cum escam terrenam avidus inspicit quo stranguletur peccati laqueo non agnoscit, cum quelibet mundi bona desiderat que de futuro damna patiatur ignorat.
Numérotation du verset Prv. 28,23 
Qui corripit hominem gratiam postea inveniet apud eum, magis quam ille qui31 per lingue blandimenta decipit.
31 qui] om. Ω M (hapax)
Numérotation du verset Prv. 28,24 
Qui subtrahit aliquid a patre suo et a matre32 et dicit hoc non esse33 peccatum particeps homicide34 est.
32 et a matre plerique codd., edd. Ω F ΩL ΩP Rusch ] vel a matre Ed1455 , et matre ΣT Amiatinus L ΨD ΩJ Weber
33 esse ΘH CorrectorS1 (alia littera, hebr. neutreum) Cor3 (vel) ΩS Ed1455 Rusch Clementina ] est Ω F ΩJ ΩL ΩP Weber
34 homicide ΩP Rusch Weber ] homicidie Ω M
Numérotation du verset Prv. 28,25 
Qui se iactat et dilatat iurgia concitat, qui vero35 sperat in Domino sanabitur36.
35 vero Σ Q Θ S² CorS1 (moderni) Cor2 Ω M ΩJ ΩS ΩL Rusch edd. ] om. Weber
36 sanabitur CorS1 = Cor3 (antiq.) Cor2 CorS3 ΩJ² ΩL Rusch Edmaior. ] salvabitur Cava ΠH CorS1 (moderni) Cor3 (al.) CorS3* ΩS ΩJ* ΩP Ed1455 , saginabitur Ed1530 Weber cum hebr. , impinguabitur CorS1 = Pagnini Cor3 (hebr. impinguabit cor )
Numérotation du verset Prv. 28,26 
Qui confidit in corde suo stultus est, qui autem graditur sapienter ipse37 laudabitur38.
37 ipse L Q Θ S² Ω M Ω F ΩS Ed1455 Rusch Clementina ] iste Cor2 = Cor3 ΩJ ΩP Weber
38 laudabitur Φ Z² Cor3 (moderni) Ω M ΩJ ΩS ΩL ΩP Ed1455 Rusch ] salvabitur Cor2 = Cor3 (hebr. habet salvabitur, prima litterea communis) Weber
Numérotation du verset Prv. 28,27 
Qui dat pauperi non indigebit, qui despicit deprecantem sustinebit penuriam.
Numérotation du verset Prv. 28,28 
Cum surrexerint impii
interl.| persequendo
abscondentur
interl.| «Si vos persecuti fuerint in una civitate fugite in aliam»c
c Si… aliam] Sententialiter ; cf. Mt. 10, 23 : « Cum autem persequentur vos in civitate ista, fugite in aliam », ut ref. Augustinus Hipponensis , In Ioannis evangelium, tract. 46, par. 7, CCSL 36, et alii, passim. Cf. Sabatier, t. 3, p. 58 ; cf. Mt. 5, 11 : « Beati estis cum maledixerint vobis, et persecuti vos fuerint, et dixerint omne malum adversum vos mentientes, propter me » [MM2016]
homines,
interl.| nature ordinem servantes
cum illi perierint
interl.| a persecutione
multiplicabuntur
interl.| etiam de numero impiorum
iusti.
interl.| pestilente flagellato «sapientior erit parvulus»d.
d Prv. 21, 11.
marg.| CUM  SURREXERINT  IMPII etc. Eosdem homines quos iusto dicit quia iusti creationis ordinem servant. Unde in Iob de penitentee : «Respiciet homines et dicet peccavi». Quod est : respiciet eos qui naturam humane creationis custodiunt et se peccando iumentis assimilatum agnoscit.
e Iob. 33, 27.



Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Prv. Capitulum 28), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 02/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=28&chapitre=28_28)

Notes :