Psalmus 36
Numérotation du verset
Ps. 36,1
¶
Psalmus David1.
¶Codd. : (Ps. 36)
Ω
M (161vb-162rb) ΩS (264rb-va) ΩX (226rb-va)
P15205
(64va-67va)
P10489
ω
1 (74ra)
Ps-G
Rusch
1 Psalmus David ΩS ΩX
P15205 P15205
²] Ipsi David
Ps-G D14 D30
| David] + hic hortatur Moysen et ad fidem demonstrans et salutem Ecclesie monet credentes
D30
Numérotation du verset
Ps. 36,I
Noli emulari
in malignantibus ¦
neque zelaveris
facientes iniquitatem.
Numérotation du verset
Ps. 36,2 II
Quoniam tamquam fenum
velociter arescent ¦ et
quemadmodum olera2
2 quemadmodum
Ps-G D30 Rusch
] sicut Ps-R
herbarum
cito decident.
Numérotation du verset
Ps. 36,3 III
Spera in Domino
et fac bonitatem ¦
et3 inhabita
3 et
Hi
]
om. D30*
terram
et pasceris
in divitiis
eius. 4
4
<divisio.> Domino…
Hi D30
Ω
M] Domino’... bonitatem ¦... terram’
ω
1, Domino… terram ΩX
P15205
, Domino… bonitatem’… terram ¦ ΩS
Numérotation du verset
Ps. 36,4 IV
Delectare
in Domino ¦ et dabit tibi petitiones cordis tui.
Numérotation du verset
Ps. 36,5 V
Revela
Domino viam tuam et spera in eo5 ¦ et ipse
5 eo
Ps-G
(
C I M Q W
ΦP*
G
² ΨB
V D
)
D30 P10489 ω
1
Ω
Rusch Ed1530 Clementina
] eum
Cor2
(antiq.)
Ps-G
faciet.6
6
<divisio.> tuam’… eo ¦
ω
1] tuam ¦… eo ’ ΩS, tuam ¦… eo
Hi
ΩX
P15205
Numérotation du verset
Ps. 36,6 VI
Et
educet quasi lumen iustitiam tuam†
et iudicium tuum
tamquam meridiem ¦
Numérotation du verset
Ps. 36,7
subditus esto Domino
et ora eum. 7
7
<divisio.> tuam+… meridiem ¦… Domino
D30
Ω
M] … Domino’
ω
1, tuam ¦… meridiem’… Domino’ ΩS,tuam ¦… meridiem’… Domino ΩX ; tuam ¦… meridiem… Domino’
P15205
Numérotation du verset
Ps. 36,VII
Noli emulari
in eo qui prosperatur
in via sua ¦
in8* homine faciente iniustitias.9
8 in
Hi Cor2
(hebr. et ant. et grecus non interponunt
ET
)
Ps-G
] et
praem. Ψ
B²
D30*
(
eras.
) ΩX
P10489 Ps-εPs.-Moz. Rusch
|
9
<divisio.> eoD30 ΩSXω1] eo’ Ω
M
|
Numérotation du verset
Ps. 36,8 VIII
Desine ab ira
et derelinque furorem ¦ noli emulari ut maligneris.
Numérotation du verset
Ps. 36,9 IX
Quoniam qui malignantur
exterminabuntur ¦
sustinentes autem
Dominum ipsi
hereditabunt terram.
Numérotation du verset
Ps. 36,10 X
Et
adhuc pusillum et non erit peccator ¦
et queres
locum eius et non invenies.10
10
<divisio.> pusillum’
ω
1
Numérotation du verset
Ps. 36,11 XI
Mansueti autem
hereditabunt terram ¦
et delectabuntur
in multitudine pacis.
Numérotation du verset
Ps. 36,12 XII
Observabit peccator
iustum ¦
et stridebit
super eum dentibus suis.
Numérotation du verset
Ps. 36,13 XIII
Dominus autem irridebit eum ¦
quoniam prospicit
quod11 veniet12
11 quoniam... quod
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D30 Cor2
(antiq. cum greco) Ω
P10489 ω
1
Rusch cum Ps-R
] quia... quoniam
Ps-G
(
R F C
I)
|
12 veniet
Ps-G D30
Ω
MX
P15205 Rusch
] veniat
Hi
ΩS
P10489
ω1
Ps-γ Ps-κ,
venit
Ps-
δ, venient
Ps-ε Ps-Moz
|
dies eius.
Numérotation du verset
Ps. 36,14 XIV
Gladium
evaginaverunt peccatores ¦ intenderunt
arcum suum.
Numérotation du verset
Ps. 36,XV
Ut
decipiant13 pauperem
13 decipiant
Hi D30
Ω 10489 ω1
Rusch
] deiciant Ps-R
Clementina
et inopem ¦
ut trucident14
14 trucident
Hi D30²
Ω
M ΩX²
ω
1
Ps-G Rusch
] trucidant
D30*
(
?
) ΩS ΩX*
P10489 Corsiniana40E15
rectos corde.
Numérotation du verset
Ps. 36,15 XVI
Gladius eorum intret
in corda ipsorum ¦
et arcus eorum15 confringatur.
15 eorum
Hi Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ω1 P10489 Rusch
cum Ps-R
] ipsorum
Ps-G
Numérotation du verset
Ps. 36,16 XVII
Melius est modicum
iusto ¦ super
divitias peccatorum multas.
Numérotation du verset
Ps. 36,17 XVIII
Quoniam brachia
peccatorum conterentur ¦ confirmat autem
iustos Dominus.
Numérotation du verset
Ps. 36,18 XIX
Novit
Dominus
dies immaculatorum ¦
et hereditas eorum
in eternum erit.
Numérotation du verset
Ps. 36,19 XX
Non confundentur16
16 confundentur
Hi
ΩX
Rusch
] confundantur
P10489
in tempore malo†
et in diebus famis
saturabuntur ¦
Numérotation du verset
Ps. 36,20
quia peccatores
peribunt. 17
17
<divisio.> malo+… saturabuntur ¦
D30 ω
1] malo… saturabuntur Ω
M ; malo ¦… saturabuntur ¦
Hi
ΩS, malo ¦… saturabuntur ΩX
P15205
Numérotation du verset
Ps. 36,XXI
Inimici
vero18
18 vero
Hi P10489
Ω ω1
Ps-G
]
om.
P15205
Domini mox19
19 mox
Ps-G D30
²
Cor2
(
UT
non est interponendum) Ω
MX
P10489 P15205 Rusch
] + ut
Ps-G
(
I² M*
)
D30
* (
eras.
) ΩS
ω
1
Clementina
honorificati fuerint20
20 fuerint
Hi
Ω
P10489 ω
1²
Ps-G
] fuerunt
ω
1*
et exaltati ¦
deficientes
quemadmodum
fumus deficient21.
21 deficient
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D30 Rusch cum Ps-R
] defecerunt
Ps-G
, deficiant ΦR*
Numérotation du verset
Ps. 36,21 XXII
Mutuabitur peccator
et non solvet ¦
iustus autem miseretur
et retribuet22.
22 retribuet
Hi
ΩS ΩX
ω
1
Rusch Ed1530
] tribuit
Ps-G
(R² F* M²)
D30
, tribuet
Ω
M
P10489 Ps-G
| <divisio.> peccator… soluet ¦
D30
Ω]peccator ’… soluet ¦
ω
1
Numérotation du verset
Ps. 36,22 XXIII
Quia benedicentes
ei hereditabunt terram ¦
maledicentes autem
ei disperibunt.
Numérotation du verset
Ps. 36,23 XXIV
Apud
Dominum gressus hominis dirigentur23 ¦
23 dirigentur
Hi D30
Ω
M
Rusch Ps-G
] dirigetur
Ps-G
(Q W K ΨB²) ΩS ΩX
ω
1
cum Ps-αγ Ps-Moz
C
Ps-Med
et viam eius
volet24.
24 volet
Ps-G cum LXX Hexapl. Hieron., Ep. 106
Ps-α Ps-γ Ps-δ Ps-λ
Numérotation du verset
Ps. 36,24 XXV
Cum ceciderit 25*
25 ceciderit
Hi D30
ΩS ω1
Ps-G
] + iustus Ω
M
Rusch cum Ps-R
, + peccator
P10489* (cancell.)
non collidetur ¦
quia Dominus supponit26
26 supponit
Hi D30
Ω
P15205 P10489 ω
1
Cor2
(satis antiq. et hebr. in presenti, grecus presentis temporis)
Rusch
] supponet
Ps-G
(Q*), supponitur ΨB
manum suam.
Numérotation du verset
Ps. 36,25 XXVI
Iunior
fui etenim27 senui† et non vidi iustum derelictum ¦
27 etenim
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D30
Ω ω1
Rusch
] nec enim P10489, et
Ps-G cum Ps-R
nec28 semen eius
28 nec
Cor2
(anti.)
Hi
ΩX] neque
Ps-G
(
F
)
Ps-βγ,
et
P10489
querens panem29.
29 panem
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
Hi D30
Ω
P10489 ω
1
Rusch
] panes
Ps-G
Numérotation du verset
Ps. 36,26 XXVII
Tota die
miseretur
et commodat ¦
et semen illius
in benedictione erit.
Numérotation du verset
Ps. 36,27 XXVIII
Declina30 a malo
30 Declina]
Hic est divisio in psalteriis ad usum monachorum iuxta Regulam sancti Benedicti ut Hi
et fac
bonum ¦
et inhabita
in seculum seculi.
Numérotation du verset
Ps. 36,28 XXIX
Quia Dominus amat
iudicium†
et non derelinquet
sanctos suos ¦
in eternum conservabuntur. 31
31
<divisio.> iudicium +… suos ¦
ω
1
D30
] iudicium ¦… suos Ω
MX; iudicium ¦ … suos ’ ΩS
Numérotation du verset
Ps. 36,XXX
Iniusti punientur ¦
et semen impiorum
peribit.
Numérotation du verset
Ps. 36,29 XXXI
Iusti autem hereditabunt terram ¦
et inhabitabunt in seculum seculi super eam.
Numérotation du verset
Ps. 36,30 XXXII
Os iusti meditabitur
sapientiam ¦
et lingua eius loquetur iudicium ¦
Numérotation du verset
Ps. 36,31 XXXIII
Lex Dei eius
in corde ipsius ¦
et
non supplantabuntur
gressus eius.
Numérotation du verset
Ps. 36,32 XXXIV
Considerat peccator iustum ¦ et
querit mortificare eum.
Numérotation du verset
Ps. 36,33 XXXV
Dominus autem non derelinquet eum
in manibus32 eius
32 manibus
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
Hi D30 Rusch cum Ps-R
] manus
Ps-G
nec damnabit
eum
cum iudicabitur
illi.
Numérotation du verset
Ps. 36,34 XXXVI
Exspecta
Dominum et custodi
viam eius†
et exaltabit te
ut
hereditate capias
terram ¦
cum perierint peccatores videbis. 33
33
<divisio.> eius+… te… terram ¦
D30
Ω
M
ω
1] eius ¦ … te ¦… terram ¦ ΩS, eius ¦… te… terram ¦ ΩX
Numérotation du verset
Ps. 36,35 XXXVII
Vidi impium
superexaltatum ¦
et elevatum
sicut
cedros Libani. 34
34
<divisio.> superexaltatum ¦ et eleuatum
Hi D30 ω
1 ΩX] superexaltatum et eleuatum ¦ ΩS
P15205
Numérotation du verset
Ps. 36,36 XXXVIII
Et transivi
et ecce non erat ¦
quesivi35 eum
35 quesivi
Ps-G
(Q*)
Hi D30 Cor2
(grecus et hebr. et antiq. et Hier. pretermittunt
ET
) Ω
ω
1
Rusch cum Ps-R
] et
praem. P10489*
(
exp.
)
Ps-G
et non est inventus locus eius.36
36
<divisio.> transivi... eum
Hi D30
Ω
MX
ω
1] transivi’ eum’ ΩS
Numérotation du verset
Ps. 36,37 XXXIX
Custodi
innocentiam
et vide
equitatem ¦
quoniam sunt reliquie homini pacifico.37
37
<divisio.> innocentiam… equitatem ¦
D30
ΩX
P15205
] innocentiam’… equitatem ¦ ΩS
ω
1
Numérotation du verset
Ps. 36,38 XL
Iniusti autem38
38 autem
Hi
Ω
MX
P10489 ω
1]
om.
ΩS*
disperibunt ¦ simul
reliquie
impiorum interibunt39.
39 interibunt
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) Ω
M ΩS ΩX
ω
1
P10489DD30 Rusch
] peribunt
Ps-G
| <divisio.> disperibunt ¦ simul
D30
ΩSX
ω
1] disperibunt simul ¦
Hi
Ω
M
Numérotation du verset
Ps. 36,39 XLI
Salus autem iustorum a Domino ¦
et
protector eorum in tempore tribulationis.
Numérotation du verset
Ps. 36,40 XLII
Et adiuvabit eos Dominus
et liberabit eos†
et eruet eos
a peccatoribus ¦ et salvabit eos
quia speraverunt in eo40. 41
40 eo
Hi D30
Ω ω1
P10489 Ps-G
] eum
Ps-G
(R Q* ΦRGV)
P15205 Ps-R
|
41
<divisio.> eos²+… peccatoribus ¦
D30
Ω
MS
ω
1] eos² ¦… peccatoribus ΩX
P15205
| eos4
D30
Ω
MX
P15205
] eos4’
ω
1, eos ¦ ΩS
|
Psalmus 36
Numérotation du verset
Ps. 36,1
marg.|
[GME26.36.1.1] ¶A
Noli emulari.
Titulus :
Psalmus David.
Hic est tertius Psalmus eorum qui sunt per imperfectum alphabetum. Et est quasi vestis Christi vel potio qua quasi sinu totum corpus foveatur et infirmi sanentur qui murmurant cum immundo videret florem malos et bonos affligi, credentes omnia fieri casu.
A
¶Codd. : (Ps. 36)
Lis58
[MM2023]
marg.|
[GME26.36.1.2] Hos in prima parte monet Ecclesia, ne malignantes imitentur sed postulent a Deo accepturi eterna. Secunda dicit malos bonorum invidia torqueri ibi :
Observabit peccator.
Tertia ostendit iustos numquam deseri a Deo, ibi
iunior fui.
Per totum psalmum patet intenti. In omnibius enim partibus dehortatur ab imitatione maligfnantium alternatim nunc penas malorum, nunc premia bonorum edicens.
marg.|
[GME26.36.1.3]
[Augustinus] Ait ergo : Tu qui soles de prosperitate malorum irasci,
noli emulari
id est indignari
in malignantibus
quos vides florere
neque zelaveris
id est non ames imitari
facientes iniquitatem
id est proximum opprimentes.
Numérotation du verset
Ps. 36,2
marg.|
[GME26.36.2.1] Et causam supponit :
Quoniam tamquam fenum velociter arescent et quemadmodum olera herbarum cito decident.
marg.|
[GME26.36.2.2]
[Augustinus] Fenum et olera idem sunt que non habent altam radicem. Virent in hieme, arent in estate. E contra arbores que altam radicem habent, arent in hieme, in estate veo gloria foliorum et fructum vestiuntur.
marg.|
[GME26.36.2.3]
[Augustinus] Per fenum et olera gloria huius seculi intelligitur que hoc tempore quasi in hieme viret in superficie terre sed in estate id est in die iudicii fenum quod hodie est eius in clibanum mitterur et arescet. E contra boni radicati in caritate in huius temporis hieme mortui propter vitam iudicis que nunc abscondita est cum Christo in Deo, tunc appareb<i>t in gloria cum ipso.
marg.|
[GME26.36.2.4] [
Cassiodorus
] Vel in eodem sensu per
fenum
intelliguntur nobiles qui facile in temporali glorie viriditate proficiunt. Per
olera
que vilia sunt que sponte per agros nascuntur, accipiuntur ignobiles.
Numérotation du verset
Ps. 36,3
marg.|
[GME26.36.3.1]
Spera
quasi illi vana sed tu spera bona
in Domino
quod exigit fides. Que quoniam sine operibus mortua est
fac bonitatem
quoniam ut facias
inhabita terram
id est excole corpus ne germinet spinas et tribulos vitiorum,
et pasceris in divitiis eius,
id est delectaberis virtutibus eius.
marg.|
[GME26.36.3.2]
[Augustinus] Vel faciendo bonitatem
inhabita terram
quam pater colit agricola vel Ecclesiam extra quam bona non fuit
et pasceris in divitiis eius
in mensa Scripturarum Deum ipsum qui est cibus suavitatis et saturitatis manducans.
Numérotation du verset
Ps. 36,4
marg.|
[GME26.36.4.1] Has autem divitias exponit et ait :
Delectare
id est de Scriptura seculari iocunditate et dabit tibi petitiones
cordis tue,
non carnis que desiderat salutem temporalem sed
cordis tui
quod eterna desiderat.
Numérotation du verset
Ps. 36,5
marg.|
[GME26.36.5.1]
Revela Domino verba tua
id est indica qualiter lex carnis repugnat spiritui et captivat in lege peccati
et spera in eo
liberationem
et ipse faciet.
Quid ?
Numérotation du verset
Ps. 36,6
marg.|
[GME26.36.6.1]
Et educet
in futuro
quasi lumen
ut appareat omnibus
iustitiam tuam
que in tenebris huius seculi quasi sub modio latet
et iudicium tuum
quo eligis sequi quod non vides.
Educet
non solum ut lumen sed etiam
tamquam medidiem
id est ut clarum lumen.
Numérotation du verset
Ps. 36,7
marg.|
[GME26.36.7.1] Tu vero interim
esto subditus Domino
obediendo preceptis eius
et ora eum
donec operariis vinee sue reddat mercedem.
marg.|
[GME26.36.7.2]
Noli emulari.
Hic exponit unde fit indignatio exorta et ait :
Noli emulari in eo qui prosperatur in via sua
quod est
in homine faciente iniustitias.
Illi enim prosperitas est sed in via sua et infelicitas in perventione tibi labor est sed in via Dei et in perventione felicitas.
Numérotation du verset
Ps. 36,8
marg.|
[GME26.36.8.1] Si vero tibi nocuerit
desine ab ira
sub ita : E
t derelinque furorem
diutinum. Qui enim de huiusmodi irascitur prope blasphemat dicturus Deum esse iniquum.
marg.|
[GME26.36.8.2]
Noli emulari ut maligneris
ut malum imiteris. Quare ?
Numérotation du verset
Ps. 36,9
marg.|
[GME26.36.9.1]
Quoniam qui malignantur
quamvis hic floreat tamen
exterminabuntur
id est extra terram viventium damnabuntur.
marg.|
[GME26.36.9.2]
[Augustinus]
Sustinentes autem
tolerando adversa, despiciendo presentia
Dominum
qui non fallit et omnia p<otes>t
ipsi hereditabunt terram
viventium. Sicut autem infirmo tardum est quod tamen ad salutem cito paratur ita sustinenti tantum est quod tamen cito agitur. Cui noster medicus blandiens ait :
Numérotation du verset
Ps. 36,10
marg.|
[GME26.36.10.1]
Adhuc pusillum
sustine. [Augustinus]
Pusillum
est usque ad finem vite quando tamen non erimus in plena beatitudine ubi futuri sunt sancti quando dicetur eisa:" Venite benedicti Patris mei perci<pite> regnum sed poterimus esse in illa requie in qua Lazarum vidit divesb et ibi securi expectabimus diem iudicii quando, receptis corporibus, equabimur angelis.
a Cf. Mt. 25, 34.
b Cf. Lc. 16, 23.
marg.|
[GME26.36.10.2] Usque tunc etiam
pusillum
est
et
tunc
non erit peccator
pro quo gemis infirme. Non dico simpliciter non eris sed
non erit
adversum quod est et
queres locum eius et non invenies.
Nunc habet locum peccator de quo Dominus facit flagellum dando ei honorem et potestatem quo deficiente proficit pius. Cum autem nostre probationis tempus transierit non erit necessarius.
Numérotation du verset
Ps. 36,11
marg.|
[GME26.36.11.1]
Mansueti autem
qui sustinent patienter
hereditabunt terram
viventium
et
ibi
delectabuntur
non dico simpliciter in pace sed
in multitudine pacis
quia omnia erunt ibi una pax Deus cum mali hic in exterioris possessionis multitudine delectentur.
12
marg.|
[GME26.36.11.2]
Observabit.
Pars secunda. Dixit quod boni malos non debent imitari nunc malos dicit super bonos invidia faciente torqueri quasi tunc erit pax sed nunc quando locus est peccatoris
observabit peccator
quasi occultis insidiis qualiter possit allicere iustum quod si non potest
stridebit super eum dentibus suis
quasi belua furens querens eum occidere.
13
marg.|
[GME26.36.13.1]
Dominus autem irridebit eum
id est irrisibilem faciet videri, grandis consolatio. De hoc utique irridebit
quoniam prospicit
quod ipse peccator nescit scilicet
quod venient dies
vindicte
eius
que est vel ad penam ut vide qui ad gehennam deputatus est, vel ad iustitiam ut Saulo qui celesti voce prostintus est. Similiter nos debemus irridere malos et dies correctionis vel damnationis eorum videre .
14
marg.|
[GME26.36.14.1]
Gladium
quasi : Aggrediuntur impii iustum blanditiis aut minis associare sibi. Qui cum non possunt agrediuntur pena et dolo quod
est gladium evaginaverunt peccatores
impugantes a parte ut
trucident rectos corde
m<ise>r<icord>es (?) sed
gladius eorum intret in corda ipsorum
de quorum vagina vibratur.
Numérotation du verset
Ps. 36,15
marg.|
[GME26.36.15.1]
[Augustinus] Intrat
gladius eorum in corda ipsorum
cum extra nocedo m<ise>r<icord>ibus intus animum prius perimit iniquitas quasi quis per corpus suum trahiciat gladium ut tunicam alterius incidat. Si vero aperta persecutione non perficiunt
intenderunt arcum suum
id est dolos
ut decipiant pauperem
qui per se non sufficit sibi resistere
et inopem
qui ab alio vires resistendi non habet sed et
arcus eorum confringatur
id est frustrentur doli ne noceat iusto.
16
marg.|
[GME26.36.16.1]
Melius
dixit de malitia peccatorum et de sustinentia iustorum. Nunc de divitiis illorum et horum paupertate quasi arcus nihil nocet iusto. Nam etsi spolietur et melius est ei quid est
melius est iusto
habere
modicum ? Melius
dico
super divitias peccatorum multas
quibus non semper prospere erit.
17
marg.|
[GME26.36.17.1]
Quoniam brachia
vel potentia
peccatorum conterentur. Iustos autem
in adversis
confirmat Dominus.
Exemplo crucis sue que finita in pena fixa frontibus imperatorum manet in gloria. Confirmat etiam spe eternorum quod est 1 :
1 est] + id est aprobat
interl. Lis58
18
marg.|
[GME26.36.18.1]
Novit Dominus dies
vel vias
immaculatorum
que ab ignaris male esse creduntur et tamen propter eas
hereditas eorum
que est angelis equari et Deum videre
in eternum erit.
Numérotation du verset
Ps. 36,19
marg.|
[GME26.36.19.1]
Non confundentur
sicut qui sperant in se vel in alio homine
in tempore malo
presentis tribulationis in qua potius gloriantur vel in iudicio et
in diebus
future
famis
quando mali esurient
saturabuntur
immaculati.
marg.|
[GME26.36.19.2] Vel
in diebus
presentis
famis
qua esuriunt boni iustitiam
saturabuntur
per exempla et per Scripturas in quibus de promissarum retributionum epistolis satiantur2.
2 satiantur] satiabuntur
Lis58*
Numérotation du verset
Ps. 36,20
marg.|
[GME26.36.20.1] Et vere saturabuntur
quoniam peccatores
tantum
peribunt
in iudicio. Hic etiam pereunt quoniam ablatis exterioribus et intus mordere conscientia nusquam est illis locus sed intus et extra torquentur.
marg.|
[GME26.36.20.2]
Inimici vero Domini ut honorificati fuerint
honoribus et potentia
et exaltati
gloria
mox
in ipso ascensu assidue deficientes
deficient
penitus a veritate intus
quemadmodum fuerint
ut nec iudicium veritatis remaneat sicut fumus qui quanto plus extenditur tanto plus evanescit .
Numérotation du verset
Ps. 36,21
marg.|
[GME26.36.21.1] Hec autem ideo quia
peccator mu<tu>abitur
a Deo corpus mente et que ad illa pertinent et verbum Dei
et non solvet
id est non referet luctum talentorum aut gratias.
marg.|
[GME26.36.21.2]
Iustus autem
solvet scilicet ipsius enim
miseretur
id est misericordia movetur
et
deinde
tribuet
de inexhausta caritate saltem orationem.
Numérotation du verset
Ps. 36,22
marg.|
[GME26.36.22.1] Scit enim
quia benedicentes ei,
id est facientes unum nomen Domini blasphem<e>tur, disperibunt. Pereunt etiam male dicentes: cum fiunt
benedicentes
.
Numérotation du verset
Ps. 36,23
marg.|
[GME26.36.23.1] Nam
gressus
id est opera et affectus
hominis
qui per se sunt tortuosi ex peccatis in quibus nascitur homo,
dirigentur apud Dominum
id est a Domino Similitudo est regis sue rei publice disponentis.
marg.|
[GME26.36.23.2]
Et viam eius
hominis
volet
Deus.
marg.|
[GME26.36.23.3] Vel
viam eius
Dei quamvis sit dura quia tamen tuta est
volet
homo cuius via etsi non dura tamen est plena latronibus.
Numérotation du verset
Ps. 36,24
marg.|
[GME26.36.24.1] In hac autem via Dei,
cum ceciderit
homo passus corpore,
non collidetur
ut mente frangatur.
marg.|
[GME26.36.24.2] Vel
cum ceciderit
ex infirmitate peccando
non collidetur
ad interitum
quia Dominus supponit manum suam
id est auxilium suum. Similitudo est ab aliquo predente manum labenti tracta.
Numérotation du verset
Ps. 36,25
marg.|
[GME26.36.25.1]
Iunior.
Pars tertia. In qua ostendit non deseri iustum et premia bonorum et penas malorum commemorans exhorationes interserit quasi vere Dominus supponit auxilium quia non derelinquit eum quod est.
Iunior fui.
Loquitur Ecclesia quasi unus homo qui fuit puer in Abel sub naturali lege, adolescens sub lege scriptura, iuvenis tempore gratie fortis, senectus autem pro honore vel defectu accipitur. Ergo fuit senex « in senecta uberi »c id est pingui et honorabili suscepto Christo in omnibus gentibus.
c Ps. 91, 15.
marg.|
[GME26.36.25.2] Vel senex pro defectu in misericordibus (?) et in fine seculi caritate refrigescente erit decrepitus. Has Ecclesie etates propheta colligit sub duobus id est sub iuventute in qua intelligit prima tempora que diximus pueritiam, adolescentiam, iuventutem et sub senectute in qua intelliguntur ultima tempora plenitudinis gentium vel defectus caritatis et martyrum. His ergo etatibus ait :
non vidi iustum delelictum
a Deo
nec semen eius
iusti id est imitatores vel opera eius
non vidi querent panem
id est egere pane Verbi Dei quod semper est cum eo. Vere non eget.
Numérotation du verset
Ps. 36,26
marg.|
[GME26.36.26.1] Nam
tota die
id est toto tempore vite sue
miseretur iustus
id est in corde misericordia movetur
et commodat
spiritualia sicut doctrinam orationem sive manum aperit ad dandam eleemosynam terrrenam pro eternis.
marg.|
[GME26.36.26.2]
Et semen
eius id est imitatores vel eleemosyna quam seminat ut metat
erit in benedictione
id est mutiplicabitur quando pro terrenis portabit cum exultatione manipulos. Ergo tu quicumque es
declina a malo
ne noceas alicui. Et quia abstinem a malo non sufficit addit :
et fac bonum.
Numérotation du verset
Ps. 36,27
marg.|
[GME26.36.27.1] Prius dicit :
Declina a malo
et postea
fac bonum
quia nemo malus repente appetit bonum. Sequitur merces
et inhabita terram
iuventium
in seculum seculi
eternaliter. Ideo autem dico
declina a malo et fac bonum.
Numérotation du verset
Ps. 36,28
marg.|
[GME26.36.28.1]
Quia Dominus amat iudicium
id est discernentes inter bonum et malum et sequentes bonum.
marg.|
[GME26.36.28.2] Vel
amat iudicium
quo sanctos permittit aflligi
et
tamen
non derelinquet sanctos
scilicet in pena quia quamvis hic moriantur sicut Machabei igne consumpti, tamen
in eternum conservabuntur.
marg.|
[GME26.36.28.3] E contra
iniusti punientur
propter parva opera
et semen impiorum peribit
id est imitatores eorum vel opera eorum sine fructu erunt contra hoc quod semen iusti erit in benedictione.
29
marg.|
[GME26.36.29.1]
Iusti autem hereditabunt terram
viventium et hoc in eternum quod est
et inhabitabunt in seculum seculi super eam.
Numérotation du verset
Ps. 36,30
marg.|
[GME26.36.30.1] Merito autem hec et iustis et impiis quia
os
cordis
iusti meditabitur
scilicet que est de Deo. Et propter aliorum instructionem
lingua eius loquitur iudicium
id est discernet quid Deus fugere precipit vel tenere. Hoc autem ita loquetur ut lingua consonet cordi ne putetur esse de illis de quibus ait Dominusd : « Populus hic labiis me honorat cor autem eorum longe est a me ».
d Mt. 15, 8 ; Mc. 7, 6.
Numérotation du verset
Ps. 36,31
marg.|
[GME26.36.31.1] Et hoc est
lex
id est precepta
Dei eius
est
in corde ipsius et
quid ei prodest
non supplantabuntur gressus eius.
Numérotation du verset
Ps. 36,32
marg.|
[GME26.36.32.1] Supplantare est plantis foveas pretendere et est verbum quod est in corde liberabit eum a laqueis peccatoris de quo ait :
Considerat peccator iustum
id est insidiatur ei de quo in libro sapientie diciture :"
Gravis
est etiam nobis ad videndum quia dissimilis est aliis vita ipsius ".
Et
ideo
querit mortificare eum.
e Cf. Sap. 2, 15.
Numérotation du verset
Ps. 36,33
marg.|
[GME26.36.33.1] Sed, quamvis sicut ait Iobf," terra vel caro tradita est in manus impii ", tamen
Dominus non derelinquet eum in manibus
id est in potestate
eius
impii ut animam consentire permittat et quamvis hic ab homine dampnetur tamen Dominus
non dampnabit eum
iustum.
Cum iudicabitur illi
iusto id est cum ad commodum iusti fiet ante tribunal Dei iudicium de ipso iusto.
f Cf. Iob. 9, 24.
marg.|
[GME26.36.33.2] Vel
non dampnabit eum cum iudicabitur illi.
Numérotation du verset
Ps. 36,34
marg.|
[GME26.36.34.1]
Ab impio
illi
impio id est malum eius ergo o iuste etsi pateris diu expecta Dominum hic et custodi
viam preceptorum
eius
consolatur iustum. Dico custodi
et
propter hoc
exaltabit te
meritis ita
ut hereditate capias
id est firmiter accipias
terram
viventium
et cum perierint peccatores videbis
quod nunc tibi promittitur de penis eorum et de Deo
videbis
in re quod nunc vides in fide qua qui caret delectatur felicitate malorum.
Numérotation du verset
Ps. 36,35
marg.|
[GME26.36.35.1] Qui non vero caret scit periturum sicut ego qui
vidi impium superexaltatum
ultra modum in honoribus et elevatum
sicut cedros libani. C
edrus in Libano sunt altiores aliis et eiciuntur a vento. Libanus interpretatur candidatio. Cedrus ergo Libani altitudo secularis candoris que cito deicitur. Unde sequitur
transivi
etc. Qui eternam felicitatem amat non transit impoum sed aut ealis est ei aut infra est. Transist qui mundum relinquit et meliori conversatione tendit ad Deum.
Numérotation du verset
Ps. 36,36
marg.|
[GME26.36.36.1] Transit etiam qui presentem felicitatem impii non attendit sed fide illius novissima prospicit et ibi quid ?
Quesivi et ecce non erat
potens.
Quesivi eum
recordatione
et non est
ibi
inventus
id est vel regnandi vel iustos examinandi.
marg.|
[GME26.36.36.2] Potest etiam de diabolo accipi cui religato nocendi locus ablatus est de quo Ioel prophetiag :" Eum qui ab aquilone est efugabo a vobis "
g Ioel. 2, 20.
Numérotation du verset
Ps. 36,37
marg.|
[GME26.36.37.1] Ergo tu qui soles custodire saccellum ne extorqueatur a diabolo
innocentiam
ad Deum et ad proximum quod est equum. Unde supponit et videre equitatem vel innocentiam ad Deum.
equitatem
ad proximum. Vel
veritatem
ne cures mundana. Vel
directionem
ne putes Deum iniquum qui favet impiis et iustos affligit dirige potius oculos ad novissima et
vide quoniam sunt
id est restant post hanc vitam
reliquie
vite beate
homini pacifico
id est beatis qui vocabuntur filii Dei qui inter discordantes pacem servant et faciunt.
38
marg.|
[GME26.36.38.1]
Iniusti
quasi ita pacifico sed e contra
iniusti disperibunt
et
simul
cum iniustis interibunt reliquie
impiorum
id est terrena.
marg.|
[GME26.36.38.2] Vel
iniusti disperibunt
in idipsum id est in eternum vel
ipsum
id est omnes
simul
in unum.
39
marg.|
[GME26.36.39.1]
Salus.
Hic omnia supradicta de iustis summatim recolligit. Quasi hec supradicta iustis tamen totum a Deo quod est
salus autem iustorum
est
a Domino
non aliunde et si quid impugnant eos ipse est
protector eorum in tempore tribulationis
Numérotation du verset
Ps. 36,40
marg.|
[GME26.36.40.1]
Et adiuvabit eos Dominus
ill<e> operando.
Et liberabit eos
ne semper laborent in vinea.
marg.|
[GME26.36.40.2] Et dum in ea laborant
eruet eos a peccatoribus
ne propter seculi contrarietatem ledatur fides eorum et in futuro
salvabit eos
non quia non peccaverunt sed
quia speraverunt in eo.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Gilbertus Pictaviensis, Media Glossatura (Ps. Psalmus 36), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 01/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=media&numLivre=26&chapitre=26_36)
Martin Morard, ed., Gilbertus Pictaviensis, Media Glossatura (Ps. Psalmus 36), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 01/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=media&numLivre=26&chapitre=26_36)
Notes :