Glossa ordinaria

Capitulum 29

Numérotation du verset Ez. 29,1 

In anno
decimo in decimo mense undecima mensis factum est verbum Domini ad me dicens
Numérotation du verset Ez. 29,2 

fili hominis pone faciem tuam contra pharaonem
regem Egypti
et prophetabis de eo
et de Egypto universa
Numérotation du verset Ez. 29,3 

loquere et dices hec dicit Dominus Deus ecce ego
ad te pharao
rex Egypti
draco magne qui cubas
in medio fluminum
tuorum
et dicis meus est fluvius
et ego
feci memet ipsum
Numérotation du verset Ez. 29,4 

et
ponam frenum in maxillis tuis
et agglutinabo
pisces fluminum tuorum
squamis tuis
et extraham
te
de medio fluminum tuorum et universi pisces
tui squamis tuis adherebunt
Numérotation du verset Ez. 29,5 

et proiciam te in desertum
et omnes pisces fluminis tui super faciem terre cades
non colligeris
neque congregaberis
bestiis terre
et volatilibus celi
dedi te ad devorandum
Numérotation du verset Ez. 29,6 

et scient
omnes habitatores Egypti
quia ego Dominus
pro eo quod fuisti baculus
arundineus
domui Israel
Numérotation du verset Ez. 29,7 

quando apprehenderunt te manu et
confractus es et lacerasti
omnem humerum
eorum
et innitentibus eis super te comminutus es et dissolvisti omnes renes eorum
Numérotation du verset Ez. 29,8 

propterea hec dicit Dominus Deus
ecce ego adducam super te gladium
et interficiam de te
hominem
et iumentum
Numérotation du verset Ez. 29,9 

et erit terra Egypti in desertum et solitudinem
et scient
quia ego Dominus eo quod dixerit fluvius meus est
et ego feci eum1.
1 eum] eum] om. Weber
Numérotation du verset Ez. 29,10 

Idcirco ecce ego ad te et ad flumina tua
daboque terram Egypti in solitudines gladio dissipatam
a turre Syenes usque ad terminos Ethiopie
Numérotation du verset Ez. 29,11 

non pertransibit eam pes hominis neque pes iumenti gradietur in ea et non habitabitur quadraginta annis
Numérotation du verset Ez. 29,12 

daboque terram Egypti desertam in medio terrarum desertarum
et civitates eius in medio urbium subversarum
erunt desolate quadraginta annis et dispergam Egyptios
in nationes et ventilabo eos in terras
Numérotation du verset Ez. 29,13 

quia hec dicit Dominus Deus
post finem quadraginta annorum congregabo Egyptum de populis in quibus dispersi fuerunt
Numérotation du verset Ez. 29,14 

et reducam captivitatem Egypti et collocabo eos in terra Fatures in terra nativitatis sue
et erunt ibi in regnum humile
Numérotation du verset Ez. 29,15 

inter regna
cetera erit humillima
et non elevabitur
ultra super nationes
et imminuam eos ne imperent gentibus
Numérotation du verset Ez. 29,16 

neque erunt ultra domui
Israel in confidentia docentes iniquitatem
ut fugiant
et sequantur eos
et scient quia ego Dominus Deus
Numérotation du verset Ez. 29,17 

et factum est in vicesimo et septimo anno in primo
in una mensis
factum est verbum Domini ad me dicens
Numérotation du verset Ez. 29,18 

fili hominis Nabuchodonosor rex Babylonis servire fecit exercitum suum servitute magna adversum Tyrum
omne caput decalvatum et omnis humerus depilatus est
et merces non est reddita ei neque exercitui eius de Tyro pro servitute qua servivit mihi adversum eam
Numérotation du verset Ez. 29,19 

propterea hec dicit Dominus Deus ecce ego dabo Nabuchodonosor regem Babylonis in terra Egypti et accipiet multitudinem eius et depredabitur manubias eius et diripiet spolia eius et erit merces exercitui illius
Numérotation du verset Ez. 29,20 

et operi pro quo servivit adversum eam
dedi ei terram Egypti pro eo quod laboraverunt
mihi ait Dominus Deus.
Numérotation du verset Ez. 29,21 

In die illo
pullulabit cornu
domui Israel et
tibi
dabo apertum os in medio eorum
et scient quoniam ego Dominus.

Capitulum 29

Numérotation du verset Ez. 29,1 
{t. 3: Erfurt, f. 210va ; facsim., p. 276a} In anno
interl.| captivitatis Ioachim
decimo in decimo mense undecima mensis factum est verbum Domini ad me dicens
interl.| post Sidonem qua et ipsa in Phenicis littore posita est
marg.| IN  ANNO  DECIMO. Quem locum habet inter decem dies una. Unde in principio geneseos non decitur dies prima sed una ut eandem diem revolui semper doceat eundem ad centenarium habet decem quo ad victimam agnus assumitur ut quartadecima die immoletur et sic usque ad mille et decem milia et centum milia et ultra per decades suas numerorum ordo procedit. Post decem annum mensis duo decimus ponitur ut perfectus duodecim apostolorum et prophetarum qui in uno volumine continentur numerus demonstretur.
Numérotation du verset Ez. 29,2 
fili hominis pone faciem tuam contra pharaonem
interl.| quemlibet regem Egypti
regem Egypti
interl.| qua ex alia parte Iudee in eodem littore constituta
et prophetabis de eo
interl.| qua illi ventura
et de Egypto universa
marg.| CONTRA  PHARAONEM. Apud Egyptios hoc nomine regia dignitas significatur sicut apud Romanos Cesares et Augusti reges eorum dicuntur et apud Syros Antiochi apud Persas Arsacide apud Philistiim Abimelech et post Alexandrum in Egypto Ptholome usque ad Cleopatram qua victa apud accium Egyptus facta est romana provintia.
marg.| HIERONYMUS. Hec per metaphoram dicuntur quasi ad regem Egypti quia illa non {t. 3: Erfurt, f. 210vb ; facsim., p. 276b} fuit adversaria Israeli sed magna promittens eos a Deo separavit draconum secundum anagogen diabolum vocat qui et pharao dicitur eo quod a Deo separet et dividat. Egyptus id est mesraim tribulantes et affigentes significat eos scilicet quos sibi potest subiugare. De hoc dracone Iob plenissime loquitur. Et David: tu confregisti capita draconis. Hic draco magnus ad comparationem minorum draconum dicitur. De quibus: confregisti capita daconum in aquis. Et alibi: illic resptilia quorum non est numerus animalia pusilla cum magnis hic draco est rex omnium qui sunt in aquis. Sedet autem et cubat in medio fluminum id est heresum per quas fluxit in Egyptum huius seculi et irrigavit animas seductorum non pluviis de celis sed aquis turbidis de terra. Unde Hieremias: quid tibi et vie Egypti ut bibas aquas Geon pro quo in hebreo Syor quod significat aquas turbidas et cenosas his sunt contrarie aque de quibus dicitura: «Flumina de ventre eius fluent aque vive» et alibi: qui biberit aquam quam ego dedero non sitiet in eternum sed fiet in eo fons aque salientis in vitam eternam. Hec flumina de celo veniunt. Undeb: «Fluminis impetus letificat civitatem Dei sanctificavit tabernaculum suum altissimus».
a Io. 7, 38.
b Ps. 45, 5.
Numérotation du verset Ez. 29,3 
loquere et dices hec dicit Dominus Deus ecce ego
interl.| ipse non angelum mittam
ad te pharao
interl.| veniam
rex Egypti
interl.| potestas magna cui regenda traditur Egyptus
draco magne qui cubas
interl.| iuxta situm terre dicitur ei quod in fluminibus confidat
in medio fluminum
interl.| Nyli
interl.| heresum
interl.| non modo unius
tuorum
interl.| non desideras pluvias de celo
et dicis meus est fluvius
interl.| mea facture
interl.| Nylus quo Egyptus irrigatur
et ego
interl.| non alius
feci memet ipsum
Numérotation du verset Ez. 29,4 
et
interl.| cum venero
ponam frenum in maxillis {t. 3: Erfurt, f. 210vb ; facsim., p. 276b} tuis
interl.| quibus magnifice loqueris
et agglutinabo
interl.| ut unum corpus efficiantur sicut qui adheret Deo unus spiritus est
pisces fluminum tuorum
interl.| socios et duces
squamis tuis
interl.| quibus ad alta superbe festinas
et extraham
interl.| ne in eis cubes
te
interl.| cum illis
de medio fluminum tuorum et universi pisces
interl.| heretici
tui squamis tuis adherebunt
interl.| erroris similitudine vel supplicio
interl.| pro qualitate vitiorum per totum corpus draconis vel capiti vel ventri vel caude et extremis partibus
marg.| ET  PONAM  FRENUM. Per ecclesiasticos viros scilicet imponam tibi silentium ut universa dogmata tua dissolvantur.
marg.| DE  MEDIO  FLUMINUM. Non unum flumen habet draco iste Egyptius sed multa quibus irrigat Egyptum humilem atque deiectam non habentem montes non aquas Syloe que vadunt cum silentio sed turbidas et cenosas.
Numérotation du verset Ez. 29,5 
et proiciam te in desertum
interl.| ut non habeas quos decipias
et omnes pisces fluminis tui super faciem terre cades
interl.| ad quam de celo precipitatus
non colligeris
interl.| in hereticorum ecclesiis
interl.| in sepulcro
neque congregaberis
interl.| in his qua tibi crediderant cum a te fuerint liberati
interl.| quia
bestiis terre
interl.| que nihil habent misericordie
interl.| de quibus diciturc: «Ne tradas bestiis animas confitentes tibi».
c Ps. 73, 19 (Ps-R).
et volatilibus celi
interl.| qua feruntur omni vento doctrine
dedi te ad devorandum
marg.| ET  VOLATILIBUS  CELI. De quibus. Volucres celi comederunt illud et a Domino dicuntur esse diaboli. Non solum enim princeps malitie sed et discipuli eius diaboli nominantur unde unus ex vobis diabolus est.
Numérotation du verset Ez. 29,6 
et scient
interl.| his visis
omnes habitatores Egypti
interl.| huius mundi
quia ego Dominus
interl.| qui sic vindico
pro eo quod fuisti baculus
interl.| frustra promisisti auxilium
arundineus
interl.| fragilis nullius sustentationis
domui Israel
marg.| PRO  EO  QUOD  FUISTI. Hec tibi fient scilicet quia populum meum tuo auxilio decepisti ut magis in te quam in cratore suo confideret.
marg.| ARUNDINEUS. vacuus inanis cum dicatur: Non apparebis in conspectu meo vacuus. Huius contrarius est de quo dicitur: Virga tua et bacculus tuus ipsa me consolata. Hanc virgam habuit Aaron que dracones Egyptios devoravit hec floruit et amigdala germinavit. Unde: vultis in virga veniam ad vos. Qui pascha celebrant baculos tenent in manibus sine quibus humanam imbecillitatem sustinentibus carnes agni comedere non possunt. Unde: egredietur virga de radice Iesse.
Numérotation du verset Ez. 29,7 
quando apprehenderunt te manu et
interl.| ilico
confractus es et lacerasti
interl.| pro auxilio vulnera inflixisti
omnem humerum
interl.| foritudinem
eorum
interl.| qui securi in te
et innitentibus eis super te comminutus es et dissolvisti omnes renes eorum
interl.| ne accincti lumbis pascha celebrent
Numérotation du verset Ez. 29,8 
propterea hec dicit Dominus Deus
interl.| quia fuisti baculus arundineus etc.
ecce ego adducam super te gladium
interl.| de quo: inebriatus est in celo gladius meus
et interficiam de te
interl.| ut tibi pereant non omnino
hominem
interl.| rationalem opinione scilicet
et iumentum
interl.| simplices
Numérotation du verset Ez. 29,9 
et erit terra Egypti in desertum et solitudinem
interl.| ut non habeat pessimum hospitem
et scient
interl.| ita perditi unde: cum occideret eos querabant eum. Omnis enim qui querit invenit
interl.| secundo
{t. 3: Erfurt, f. 211ra ; facsim., p. 277a} quia ego Dominus eo quod dixerit fluvius meus est
interl.| quasi non hic ero fine contentus sed eo quod dixisti etc.
et ego feci eum1.
1 eum] eum] om. Weber
Numérotation du verset Ez. 29,10 
Idcirco ecce ego ad te et ad flumina tua
interl.| veniam scilicet puniendum qui te dixisti esse creatorem et flumina esse tua
daboque terram Egypti in solitudines gladio dissipatam
interl.| vel disperditam
a turre Syenes usque ad terminos Ethiopie
marg.| {t. 3: Erfurt, f. 211ra ; facsim., p. 277a} ECCE  EGO  AD  TE. HIERONYMUS.  ALLEGORICE. Divine misericordie est ut mundi huius pereat abundantia et Egypti fluenta siccentur et terra desoletur et sententia Dei dissipetur a turre Syenes que interpretatur girus ut nihil in se recti habeat usque ad terram Ethiopum qui humiles dicuntur ut scilicet omnis superbia que se contra Dei scientiam erexerat et destruatur et humilietur in salutem.
marg.| TURRE.  SEPTUAGINTA. Magdalo nomen loci scilicet turris Syenes usque hodie permanet castrum romanis subditum ubi sunt Nyli cataracte usque ad quem locum Nylus de nostro mari navigablis est. Tota ergo Egyptum dicit esse populandam usque ad terminos Ethiopie quibus extrema Egypti regio iungitur.
Numérotation du verset Ez. 29,11 
non pertransibit eam pes hominis neque pes iumenti gradietur in ea et non habitabitur quadraginta annis
marg.| NON  PERTRANSIBIT  EAM  PES  HOMINIS. HIERONYMUS. id est rationale quippiam nec pes iumenti ut nec simplices in ea remaneant quos dimissis hominibus pharao in Egypto retinere cupiebat Moyse contradicente et volente iumenta quoque de captivitate Egypti liberare et non habitabitur quadraginta annis qui numerus afflictionis et pene est unde Moyses et Helias et ipse Christus quadraginta diebus et quadraginta noctibus ieiunaverunt et populus erat in solitudine per quadraginta annos ut post circumcisus in galgalis opprobrio et ignominia Egypti liberaretur huius numeri sacramento Ezechiel quadraginta diebus dormivit in dextro latere et quadringenti annis populus in Egypto serviturus significatur qui faciunt quadraginta decades vel quatuor ecatontadas.Pluvie quorum diluvii quadraginta diebus inferunt orbi naufragium. Iustum enim erat ut qui per quatuor elementa mundi quibus omnia constant Deum offenderat ipso numero puniretur et Israel qui peccaverat in sabbatum septem decadum id est septuaginta annorum supplicium sustineret.
marg.| ET  NON  HABITABITUR  QUADRAGINTA  ANNIS. Parcitur Egyptiis et quia quondam fuere hospites Israel breviori tempore condemnata est Tyrus sabbatizavit sabbata sua per septuaginta annos et tandem restituta est captivitas Iudee templique subversio usque ad Cyrum regem septuaginta annos complevit. Potentes enim potenter tormenta patientur.
Numérotation du verset Ez. 29,12 
daboque terram Egypti desertam in medio terrarum desertarum
interl.| Palestinos Idumeos Moabitas aliasque regiones significat contra quas prophete vaticinati sunt
et civitates eius in medio urbium subversarum
interl.| edificatas de paleis et lateribus non de vivis lapidibus
erunt desolate quadraginta annis et dispergam Egyptios
interl.| male constructos
in nationes et ventilabo eos in terras
interl.| ut frumentum a paleis separetur
Numérotation du verset Ez. 29,13 
quia hec dicit Dominus Deus
interl.| patiens et multum misericors
post finem quadraginta annorum congregabo Egyptum de populis in quibus dispersi fuerunt
Numérotation du verset Ez. 29,14 
et reducam captivitatem Egypti et collocabo eos in terra Fatures in terra nativitatis sue
interl.| urbis metropolis ubi orta unde profecta
et erunt ibi in regnum humile
interl.| in imo
interl.| ita scilicet ut amittant antiquam superbiam
marg.| PHATURES. que interpretatur panis conculcatus ubi scilicet panis qui de celo descendit ab hereticis conculcatus est ut cum venerint ad ecclesiam habitent in pane conculcato.
marg.| ET  ERUNT  IBI  IN  REGNUM  HUMILE. semper recolentes quod in Egypto extruxerunt latericias civitates.
Numérotation du verset Ez. 29,15 
inter regna
interl.| ecclesie
cetera erit humillima
interl.| sciens in quem peccaverit
et non elevabitur
interl.| restituta
ultra super nationes
interl.| ecclesias toto orbe diffusas
et imminuam eos ne imperent gentibus
interl.| ne se extollant multitudine deceptorum unde: da illis Domine vulvam sterilem et ubera arentia
Numérotation du verset Ez. 29,16 
neque erunt ultra domui
interl.| ecclesie
Israel in confidentia docentes iniquitatem
interl.| ut deserto scilicet Dei auxilio in Egyptum confidant
ut fugiant
interl.| ecclesie disciplinam
et sequantur eos
interl.| Egyptias voluptates
et scient quia ego Dominus Deus
marg.| ET  SCIENT  QUIA. Quasi hec omnia fient ut tertio sciant Egyptii quia ego Dominus Deus quod ideo videtur dici ut cognitio prima Egyptiorum in carne sit secunda in anima tertia in spiritum primo super terram secundo mundi huius conversatione finita tertio post resurrectionem.
Numérotation du verset Ez. 29,17 
et factum est in vicesimo et septimo anno in primo
interl.| mense
in una mensis
interl.| alias in vicesima
factum est verbum Domini ad me dicens
marg.| ET  FACTUM  EST  IN  VICESIMO. Queritur quomodo post annum decimum superioris sermonis statim vicesimus et septimus annus ponatur et in sequentibus decimus {t. 3: Erfurt, f. 211rb ; facsim., p. 277b} et duodecimus et in extrema descriptione templi vicesimusquintus. Sed facilis solutio est. Quia enim de Egypto et superior et hec prophetia est licet diversis sit facta temporibus tamen qui de una sunt provintia iuncte sibi sunt quod in Hieremia crebro legimus ut scilicet prepostero ordine tempora describantur: prius enim Sedechie in quibusdam gesta referuntur post Ioachim qui ante eum fuit. In psalmis quorum quia carmen est lyricum historie ordo non queritur.
marg.| ET  FACTUM  EST  IN. In Genesi legimus vicesimaseptima die mensis secundi super faciem terre aquas diluvii inundasse et vicesimaseptima die septimi mensis cessasse et arcam Noe super montes Ararath id est Armenie sedisse unde habemus hunc numerum et ad bonum et ad malum referri cum in eo et ira Dei per diluvium incipit et clementia redit. Et quia apud Hebreos mensis qui apud nos kalendis nonis idibumque devolvitur secundum lune cursum computatur. Unde grece mene id est luna a mense nomen accepit. Hoc numero dictum est in vicesimoseptimo die lune parum quid luminis remanssisse ne penitus ira Die absque misericordia sit. Quando autem totus lune orbis impletur tunc pascha et omnes maxime solennitates celebrantur. In hoc ergo numero et bona et mala pariter continentur bona Nabuchodonosor mala Egyptiis quorum vastitas nunciatur.
Numérotation du verset Ez. 29,18 
fili hominis Nabuchodonosor rex Babylonis servire fecit exercitum suum servitute magna adversum Tyrum
interl.| mihi in oppugnatione Tyri ut impleret voluntatem meam
omne caput decalvatum et omnis humerus depilatus est
interl.| gestantium cophinos terre et lapides
et merces non est reddita ei neque exercitui eius de Tyro pro servitute qua servivit mihi adversum eam
interl.| ei vel exercitui quia nihil pretiosum invenit in Tyro
marg.| FILI  HOMINIS. HIERONYMUS. Nabuchodonosor cum oppugnaret Tyrum et arietes et machinas vineasque quia cincta erat mari muris non posset adiungere infinitam exercitus multitudinem iussit saxa et aggerem comportare et expleto medio mari imo freto angustissimo vicinum litus facere insule continuum. Quod cum viderent Tyrii Iamianque perfectum et percussione arietum murorum fundamenta quaterentur quicquid pretiosum habuerunt navibus ad insulas asportaverunt ut capta urbe nihil dignum inveniret Nabuchodonosor tanto labore. Et quia Dei in hac parte obedivit voluntati post aliquot annos data est ei Egyptus. Multoque sevior Tyrus Egitpo. Illa enim oppugnabat Hierusalem hec vanum promittebat auxilium. Aliud est autem spe inbecillitatem decipere aliud adversus populum Dei pugnere et hoc est Nabuchodonosor rex Babylonis servire fecit exercitum suum.
marg.| HIERONYMUS. Cum Nabuchodonosor mercedem accepit boni operis intelligimus ethnicis si quid boni fecerint mercedem reddi unde inHieremia Nabuchodonosor columba Dei dicitur quod contra populum peccatorem voluntati Dei servierit unde: adducam servum eum Nabuchodonosor. Condemnamur ergo comparatione gentilium qui legem naturaliter faciunt. Nos etiam scriptam negligimus de quo Paulus ad Romanos plenissime disputat.
Numérotation du verset Ez. 29,19 
propterea hec dicit Dominus Deus ecce ego dabo Nabuchodonosor regem Babylonis in terra Egypti et accipiet multitudinem eius et depredabitur manubias eius et diripiet spolia eius et erit merces exercitui illius
marg.| ECCE  EGO  DABO. Hoc quiddam dicunt sub Nabuchodonosor completum esse. Alii sub Cambise filio Cyri qui Egyptum usque ad Ethiopiam vastavit ut {t. 3: Erfurt, f. 211va ; facsim., p. 278a} apim quoque interfecerit et omnia eorum simulacra deleverit. Quam ob causam putant eum versum in amentiam casu equi et proprio pugione confossum. Plenissime narrat hanc historiam Herodotus ubi et omnis Egyptus per pagos et vicos et castella describitur et Nyli origo gentisque et populi et mensura terre percircuitum usque ad desertum Ethiopie et littora magni maris Lybieque et Arabie confinia demonstrantur. Causa autem ire Dei est contra Egyptios quos populum Dei suo deceperint auxilio ne in Deum speraverit et illum ad iracundiam provocaverit.
Numérotation du verset Ez. 29,20 
et operi pro quo servivit adversum eam
interl.| Tyrum
dedi ei terram Egypti pro eo quod laboraverunt
interl.| alias laboravit
mihi ait Dominus Deus.
Numérotation du verset Ez. 29,21 
{t. 3: Erfurt, f. 211va ; facsim., p. 278a} In die illo
interl.| quo Egyptus capta fuerit
pullulabit cornu
interl.| Christus
domui Israel et
interl.| tunc
tibi
interl.| o propheta
dabo apertum os in medio eorum
interl.| vaticinium tuum opere completum
et scient quoniam ego Dominus.
interl.| quasi: hec fient ut qui audierint scient quoniam ego Dominus
marg.| CORNU. id est regium genus quid alii putant Zorobabel filium Salathiel qui per Iechoniam de stirpe David descendit. Alii ad ultimum tempus referunt quando putant Helyam venturum. Nos autem cornu Domini super Christo intelligentes presentem carpimus historiam.


Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ez. Capitulum 29), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 05/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=37&chapitre=37_29)
Signaler un complément d'information

Notes :