Glossa ordinaria

Capitulum 38

Numérotation du verset Ez. 38,1 

Et factus est sermo Domini ad me dicens
Numérotation du verset Ez. 38,2 

fili hominis pone
faciem tuam contra Gog terram Magog
principem capitis Mosoch
et Tubal
et vaticinare de eo
Numérotation du verset Ez. 38,3 

et dices ad eum hec dicit Dominus Deus ecce ego ad te Gog principem capitis
Mosoch
et Tubal
Numérotation du verset Ez. 38,4 

et circumagam te et ponam frenum in maxillis tuis
et educam
te
et omnem exercitum tuum equos et equites vestitos loricis universos
multitudinem magnam hastam
et clipeum
arripientium
et gladium
Numérotation du verset Ez. 38,5 

Perse Ethiopes et Libyes cum eis omnes scutati et galeati
Numérotation du verset Ez. 38,6 

Gomer et universa agmina eius domus Thogorma latera aquilonis
et totum robur eius
populique multi tecum
Numérotation du verset Ez. 38,7 

prepara
et instrue te et omnem multitudinem tuam que coacervata est ad te
et esto eis in preceptum
Numérotation du verset Ez. 38,8 

post dies multos visitaberis
in novissimo annorum
venies ad terram
que reversa est a gladio
congregata est
de populis multis ad montes Israel
qui fuerunt deserti iugiter
hec
de populis educta est et habitaverunt
in ea confidenter universi
Numérotation du verset Ez. 38,9 

ascendens autem
quasi tempestas venies
et quasi nubes
ut operias
terram
tu et omnia agmina tua et populi multi tecum
Numérotation du verset Ez. 38,10 

hec dicit Dominus Deus in die illa
ascendent sermones super cor tuum et cogitabis cogitationem pessimam
Numérotation du verset Ez. 38,11 

et dices ascendam ad terram absque muro
veniam ad quiescentes habitantesque secure
omnes habitant
sine muro vectes et porte non sunt eis
Numérotation du verset Ez. 38,12 

ut spolia diripias1
1 spolia diripias] inv. Weber
et invadas predam ut inferas manum tuam super eos
qui deserti fuerant
et postea restituti et
super populum qui est congregatus ex gentibus
qui possidere cepit
et esse habitator umbilici terre
Numérotation du verset Ez. 38,13 

Seba et Dedan et negotiatores Tharsis
et omnes leones
eius dicent tibi
numquid ad sumenda spolia
tu venis ecce ad diripiendam predam congregasti multitudinem tuam
ut tollas argentum
et aurum
auferas supellectilem
atque substantiam et diripias manubias infinitas
Numérotation du verset Ez. 38,14 

propterea vaticinare fili hominis
et dices ad Gog hec dicit Dominus Deus numquid non in die illo
cum habitaverit
populus meus Israel
confidenter scies
Numérotation du verset Ez. 38,15 

et venies de loco tuo
a lateribus aquilonis
tu et populi multi tecum ascensores equorum universi cetus magnus
et exercitus vehemens
Numérotation du verset Ez. 38,16 

et ascendes super populum meum Israel quasi nubes ut operias terram in novissimis diebus
eris et adducam te super terram meam
ut sciant gentes me cum sanctificatus fuero in te in oculis eorum o Gog
Numérotation du verset Ez. 38,17 

hec dicit Dominus Deus tu ergo ille es de quo locutus sum in diebus antiquis in manu servorum meorum prophetarum Israel qui prophetaverunt in diebus illorum temporum ut adducerem te super eos
Numérotation du verset Ez. 38,18 

et erit in die illa in die adventus Gog super terram Israel ait Dominus Deus ascendet indignatio mea
in furore meo
Numérotation du verset Ez. 38,19 

et in zelo meo.
in igne ire mee
locutus sum quia in die illa erit commotio magna super terram Israel
Numérotation du verset Ez. 38,20 

et commovebuntur
a facie mea pisces maris et volucres celi et bestie agri et omne reptile quod movetur super humum cunctique homines qui sunt super faciem terre et subvertentur montes
et cadent sepes et omnis murus in terra corruet
Numérotation du verset Ez. 38,21 

et convocabo adversum eum
in cunctis montibus meis gladium
ait Dominus Deus gladius uniuscuiusque in fratrem suum dirigetur
Numérotation du verset Ez. 38,22 

et iudicabo eum peste
et sanguine
et imbre vehementi
et lapidibus immensis
ignem et sulphur
pluam super eum
et super exercitum eius et super populos multos qui sunt cum eo
Numérotation du verset Ez. 38,23 

et magnificabor et sanctificabor
et notus ero in oculis gentium multarum
et scient quia ego Dominus

Capitulum 38

Numérotation du verset Ez. 38,1 
{t. 3: Erfurt, f. 218rb ; facsim., p. 291b} Et factus est sermo Domini ad me dicens
marg.| ET  FACTUS  EST. Sciendum est quod hic ultimus sermo ad Ezechiel fit. Neque enim post hunc simile aliquid possumus invenire preter illud quod vicesimo quinque anno scriptum est transmigrationis Iechonie facta est super me manus Domini et adduxit mei illuc id est in terram Israel quando edificatio templi describitur et cerimoniarum eius ordo narratur.
Numérotation du verset Ez. 38,2 
fili hominis pone
interl.| alii obfirma
faciem tuam contra Gog terram Magog
interl.| grece doma latine tectum
principem capitis Mosoch
interl.| amentia
et Tubal
interl.| tota vel omnia
et vaticinare de eo
marg.| PONE  FACIEM  TUAM. Multa consideratione vel obfirmatione vultus opus est ut que dicuntur revelata facie possimus agnoscere.
marg.| CONTRA  GOG  ET  MAGOG etc. Gog et Magog contrarie gentes scilicet et inimice sanctorum que egrediuntur ab angulis terre rectam scilicet lineam relinquentes he caput superbientis amentie et omnium malorum iuxta illud: Mundus in maligno positus est.
marg.| HIERONYMUS. Gog tectum. Magog de tecto. Tectum hereticorum principes. De tecto qui illorum suscipiunt doctrinas. Et pulcre post multas et mysticas in hoc volumine prophetias extremam contra Magog et Gog dirigit. Si enim tempus iudicii est secundum Petrum ut incipiat a domo Dei et Ezechielem qui ait: a sanctis {t. 3: Erfurt, f. 218va ; facsim., p. 292a} meis incipite et novissimus inimicus destruetur mors. In Isaia quoque primus sermo fit contra Iudeam in qua confessio Domini est et extremus contra quadrupedes que in deserto sunt et hic recte novissimus sermo fit contra Gog et Magog qui pugnant contra civitatem Dei id est ecclesiam de qua: fluminis impetus letificat civitatem Dei. Et: non potest civitas abscondi super montem posita. Et: Hierusalem que edificatur ut civitas.
marg.| GOG  ET  MAGOG. Omnis superbia et falsi nominis scientia que erigit es contra notitiam veritatis his nominibus demonstratur de talibus tectis Isaias ait: in visione contra vallem Sion ascendisti in tecta.
Numérotation du verset Ez. 38,3 
et dices ad eum {t. 3: Erfurt, f. 218va ; facsim., p. 292a} hec dicit Dominus Deus ecce ego ad te Gog principem capitis
interl.| principis
Mosoch
interl.| amentie
et Tubal
interl.| omnium
marg.| ECCE  EGO  AD  TE. HIERONYMUS. Iudei et nostri iudeizantis putant Magog et Gog Scithicas gentes esse innumerabiles et immanes que trans Caucasum montem et metodiam paludem et propter Capium mare ad Indiam usque tenduntur et has post mille annorum regnum esse a diabolo commovendas ut veniant in terram Israel ut pugnent contra sanctos gentibus secum multis coniunctis primum Mosoch quos Iosephus Capadoces dicit deinde Tubal quos idem Hiberos vel Hispanos hebrei Italos suspicantur habentes secum Persas et Ethiopes et Lybies. Gomer quoque et Thogorma quos Galathas et Frigas dicunt Sabeos quoque et Dedan et Carthaginenses sive Tharsis et hoc esse quod Ioannes ait: et cum finiti fuerint mille anni solvetur sathanas ut seducat gentes in quatuor angulos terre Gog et Magog etc. non intelligentes totum librum Ioannis qui revelationis titulo prenotatur esse mysticum. Alii vero terrenum sensum relinquentes et iudaicas atque aniles fabulas que noxie sunt et acquiescentes sibi detrahunt in profundum nimium {t. 3: Erfurt, f. 218vb ; facsim., p. 292b} ad alta conscendunt et multo peiores fingunt nenias ut in celesti Hierusalem diaboli et exercitus eius bella describant et sub ethimologiis gentium singularum interpretentur spirituales nequitias in celestibus.
Numérotation du verset Ez. 38,4 
et circumagam te et ponam frenum in maxillis tuis
interl.| primum a sententia tua fluctuare te faciam
et educam
interl.| in salutem
te
interl.| dispersum
et omnem exercitum tuum equos et equites vestitos loricis universos
interl.| qui imitantur armaturam Dei et loricas iustitie habere se iactant
multitudinem magnam hastam
interl.| qua feriant
et clipeum
interl.| quo se tegant
arripientium
interl.| contra ecclesiam
et gladium
marg.| IN  MAXILLIS  TUIS. In chamo et freno maxillas eorum constringe ut indomitus equus et lascivus et corruens per precipitia freno Domini teneatur. Unde: ascendes super equos tuos et equitatio tua salus. Tales equos et equites vidit Ioannes in celo.
marg.| HIERONYMUS. Illud quoque breviter notandum quod in Ezechiele Gog princeps terre Magog dicitur. In Apocalypsi vero Gog et Magog nationes que egrediuntur de quatuor angulis terre. Et quomodo a Iacob qui primus dictus est Israel omnis populus Hebreorum Israel vocatus est ab Aram Syria a Mesraim Egitpus quorum in Genesi scripta sunt nomina sic et a principe Gog omnes qui ei subditi sunt Magog appellantur.
Numérotation du verset Ez. 38,5 
Perse Ethiopes et Libyes cum eis omnes scutati et galeati
interl.| gentes scilicet sevissime et inimice Israel quarum contra populum Dei bella leguntur
Numérotation du verset Ez. 38,6 
Gomer et universa agmina eius domus Thogorma latera aquilonis
interl.| scilicet ab aquilone venientes qui frigidissimus et nomine dexter vocatur
et totum robur eius
interl.| Magog
populique multi tecum
interl.| subiecti
Numérotation du verset Ez. 38,7 
prepara
interl.| yronia
et instrue te et omnem multitudinem tuam que coacervata est ad te
interl.| subdita tuo imperio
et esto eis in preceptum
interl.| preceptorem
Numérotation du verset Ez. 38,8 
post dies multos visitaberis
interl.| visitabo in virga iniquitates eorum etc.
in novissimo annorum
interl.| unde Ioannes: novissima hora est et populus gentium undecima hora ducitur ad colendam vineam
venies ad terram
interl.| expugnandam
interl.| sanctorum qua affert fructus centenos et sexagenos et tricenos
que reversa est a gladio
interl.| ut in pace consistat
congregata est
interl.| contempto errore gentilium
de populis multis ad montes Israel
interl.| patriarchas prophetas
qui fuerunt deserti iugiter
interl.| sine lege et preceptis Dei unde postea dicitur: plures filii deserte quam eius qui habet virum
hec
interl.| terra
de populis educta est et habitaverunt
interl.| alias habitabunt
in ea confidenter universi
marg.| QUE  REVERSA  EST A  GLADIO. Dissipa gentes que bella volunt.
marg.| DESERTI. Hec sunt deserta et inaquosa in quibus diabolus locum invenire non potest quia vocati sunt ad salutem.
Numérotation du verset Ez. 38,9 
ascendens autem
interl.| Gog diabolus princeps hereticorum
quasi tempestas venies
interl.| ut omnia tenebris et errore confundat. Non enim habet imbrem temperaneum et serotinum
et quasi nubes
interl.| verborum
ut operias
interl.| quantum in te est
terram
interl.| credentium
tu et omnia agmina tua et populi multi tecum
Numérotation du verset Ez. 38,10 
hec dicit Dominus Deus in die illa
interl.| temporibus novissimis
ascendent sermones super cor tuum et cogitabis cogitationem pessimam
interl.| unde: si spiritus potestatem habentis ascendere voluerit super te etc. Dominus autem ascendit in cor iusti qui ascensiones disposuit in corde suo
Numérotation du verset Ez. 38,11 
et dices ascendam ad terram absque muro
interl.| Dei auxilio vel dialeticorum argumentatione
veniam ad quiescentes habitantesque secure
interl.| rex noster pacificus quia in pace factus est locus eius
omnes habitant
interl.| inquit ille
sine muro vectes et porte non sunt eis
interl.| seculari scientia qua stulticia est apud Deum
Numérotation du verset Ez. 38,12 
ut spolia diripias1 {t. 3: Erfurt, f. 218vb ; facsim., p. 292b}
1 spolia diripias] inv. Weber
interl.| ecclesie
et invadas predam ut inferas manum tuam super eos
interl.| christianos
qui deserti fuerant
interl.| ante a Dei notitia
et postea restituti et
interl.| id est
super populum qui est congregatus ex gentibus
interl.| per Christum qui ait: Pater revelavi nomen tuum hominibus
qui possidere cepit
interl.| hereditatem Christi
et esse habitator umbilici terre
interl.| unde: operatus est salutem in medio terre. Veritas enim orta est de terra qua dicit: ego sum via veritas et vita
Numérotation du verset Ez. 38,13 
Seba et Dedan et negotiatores Tharsis
interl.| Carthaginis vel maris qui inter huius seculi fluctus bonis operibus querunt mercimonia
et omnes leones
interl.| sancti
eius dicent tibi
interl.| o Gog
numquid ad sumenda spolia
interl.| ecclesie
tu venis ecce ad diripiendam predam congregasti multitudinem tuam
interl.| ut Christi possessio fiat tua hereditas
ut tollas argentum
interl.| eloquentie
et aurum
interl.| intelligentie
auferas supellectilem
interl.| virtutum
atque substantiam et diripias manubias infinitas
interl.| Christi victoriis congregatas
Numérotation du verset Ez. 38,14 
propterea vaticinare fili hominis
interl.| o Ezechiel qui in typo Christi diceris filius hominis
et dices ad Gog hec dicit Dominus Deus numquid non in die illo
interl.| totius mundi errore sublato
cum habitaverit
interl.| in ecclesia
populus meus Israel
interl.| qui mente cernit Deum
confidenter scies
Numérotation du verset Ez. 38,15 
et venies de loco tuo
interl.| id est
a lateribus aquilonis
interl.| qui omnem calorem credentium refrigerare conatur
tu et populi multi tecum ascensores equorum universi cetus magnus
interl.| de quibus: equum et ascensorem proiecit in mare
et exercitus vehemens
Numérotation du verset Ez. 38,16 
et ascendes super populum meum Israel quasi nubes ut operias terram in novissimis diebus
interl.| in tempore evangelice predicationis
eris et adducam te super terram meam
interl.| oportet esse hereses ut qui probati sunt manifesti fiant
ut sciant gentes me cum sanctificatus fuero in te in oculis eorum o Gog
interl.| id est cum penitus me intellexerint iudicem
Numérotation du verset Ez. 38,17 
hec dicit Dominus Deus tu ergo ille es de quo locutus sum in diebus antiquis in manu servorum meorum prophetarum Israel qui prophetaverunt in diebus illorum temporum ut adducerem te super eos
interl.| Ioel quoque in valle Iosaphat dicit populos congregandos. Et Isaias et omnes prophete in quorum bonis operibus #szmo Domini fit
marg.| SERVORUM  MEORUM. Moysi scilicet qui iuxta Septuaginta in libro Numerorum ait: egredietur homo de semine eius et dominabitur gentium plurimarum et levabitur Gog regnum.
Numérotation du verset Ez. 38,18 
et erit in die illa in die adventus Gog super terram Israel ait Dominus Deus ascendet indignatio mea
interl.| cum venerit super terram Israel
in furore {t. 3: Erfurt, f. 219ra ; facsim., p. 293a} meo
interl.| contra te
Numérotation du verset Ez. 38,19 
et in zelo meo.
interl.| pro populo meo
in igne ire mee
interl.| qui vitiorum tuorum ligna consumat
locutus sum quia in die illa erit commotio magna super terram Israel
interl.| adnitente diabolo scilicet magna persecutio contra ecclesiam
Numérotation du verset Ez. 38,20 
et commovebuntur
interl.| commotione parata
a facie mea pisces maris et volucres celi et bestie agri et omne reptile quod movetur super humum cunctique homines qui sunt super faciem terre et subvertentur montes
interl.| qui se elevant contra scientiam Dei
et cadent sepes et omnis murus in terra corruet
interl.| munimenta hereticorum cum apparuerit fortitudo ecclesiastici sermonis
marg.| {t. 3: Erfurt, f. 219ra ; facsim., p. 293a} PISCES  MARIS. Habitatores scilicet ecclesie quorum alii ut pisces alii ut volucres celi et bestie agri et omne reptile quod movetur super terram alii ut retinentes hominis dignitatem unde apostolus etiam post resurrectionem dicit fore: alia corpora celestia alia terrestria alia ut pisces alia ut volucres etc. In actibus quoque apostolorum vas petro ostensum varietatem monstrat animarum que in arca quoque diluvii continentur.
marg.| SEPES. Que imitantur ecclesiam Dei de cuius sepibus dicitur: qui destruit sepem mordebit eum coluber.
Numérotation du verset Ez. 38,21 
et convocabo adversum eum
interl.| hereticorum principem Gog scilicet
in cunctis montibus meis gladium
interl.| supplicium
ait Dominus Deus gladius uniuscuiusque in fratrem suum dirigetur
interl.| ut hereticus pugnet contra hereticum quorum inter se dimicatio ecclesie victoria est
Numérotation du verset Ez. 38,22 
et iudicabo eum peste
interl.| sua
et sanguine
interl.| quem effudit
et imbre vehementi
interl.| sermonibus eruditi et perfecti viri
et lapidibus immensis
interl.| testimoniis scripturarum
ignem et sulphur
interl.| penam scilicet sempiterni iudicii
pluam super eum
interl.| diabolum
et super exercitum eius et super populos multos qui sunt cum eo
interl.| socios impietatis quorum multitudine circumdatur
Numérotation du verset Ez. 38,23 
et magnificabor et sanctificabor
interl.| in fidelibus
interl.| omni errore sublato punitis principibus
et notus ero in oculis gentium multarum
interl.| qui illi credent
et scient quia ego Dominus
interl.| beatitudine sua et penis adversariorum


Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ez. Capitulum 38), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=37&chapitre=37_38)
Signaler un complément d'information

Notes :