Hugo de Sancto Caro

Capitulum 12

Numérotation du verset Ier. 12,1 

Iustus quidem tu es Domine si disputem tecum verumtamen iusta loquar ad te quare via impiorum
prosperatur bene est omnibus qui prevaricantur
et inique agunt
Numérotation du verset Ier. 12,2 

plantasti eos
et radicem miserunt proficiunt et faciunt fructum
prope es tu ori eorum et longe a renibus eorum
Numérotation du verset Ier. 12,3 

et tu Domine
nosti me vidisti me
et probasti cor meum tecum congrega eos
quasi gregem ad victimam et sanctifica eos
in die occisionis
Numérotation du verset Ier. 12,4 

usquequo
lugebit terra
et herba omnis regionis
siccabitur propter malitiam habitantium
in ea consumptum est animal et volucre quoniam dixerunt
non videbit novissima nostra
Numérotation du verset Ier. 12,5 

si cum peditibus currens laborasti
quomodo contendere poteris cum equis cum autem in terra pacis secura fueris
quid facies in superbia
Iordanis
Numérotation du verset Ier. 12,6 

nam
et fratres tui
et domus patris tui
etiam ipsi pugnaverunt adversum te
et clamaverunt post te plena voce ne credas eis cum locuti fuerint tibi bona
Numérotation du verset Ier. 12,7 

reliqui domum meam
dimisi hereditatem meam
dedi dilectam animam meam
in manu inimicorum eius
Numérotation du verset Ier. 12,8 

facta est mihi hereditas mea
quasi leo in silva
dedit contra me vocem ideo odivi eam
Numérotation du verset Ier. 12,9 

numquid avis
discolor hereditas mea mihi numquid avis tincta per totum
venite congregamini omnes bestie terre
properate ad devorandum
Numérotation du verset Ier. 12,10 

pastores multi demoliti sunt vineam meam
conculcaverunt partem
meam dederunt portionem meam desiderabilem
in desertum
solitudinis
Numérotation du verset Ier. 12,11 

posuerunt eam in dissipationem luxitque super me desolatione desolata est
omnis terra quia nullus est qui recogitet
corde
Numérotation du verset Ier. 12,12 

super omnes vias deserti venerunt vastatores
quia gladius Domini devoravit ab extremo terre
usque ad extremum eius
non est pax universe carni
Numérotation du verset Ier. 12,13 

seminaverunt triticum et spinas messuerunt
hereditatem acceperunt
et non eis
proderit confundemini a fructibus vestris propter iram furoris Domini
Numérotation du verset Ier. 12,14 

hec dicit Dominus adversum omnes vicinos meos pessimos qui tangunt
hereditatem
quam distribui populo meo Israel ecce ego evellam eos de terra eorum et domum Iuda evellam de medio eorum
Numérotation du verset Ier. 12,15 

et cum evellero eos
convertar et miserebor eorum et reducam eos virum ad hereditatem suam
et virum in terram suam
Numérotation du verset Ier. 12,16 

et erit si eruditi
didicerint
vias populi mei ut iurent in nomine meo
vivit Dominus sicut docuerunt populum meum iurare in Baal edificabuntur in medio populi mei
Numérotation du verset Ier. 12,17 

quod si non audierint
evellam gentem illam
evulsione et perditione
ait Dominus.

Capitulum 12

marg.| {4. 211ra} Iustus quidem tu es, Domine. Hoc capitulum dividitur in quinque partes. Primo, Propheta de prosperitate Iudeorum eum odientium conquerendo admiratur, cum ipse e contrario affligatur. Secundo, prosperitatem eorum convertendam esse in afflictionem ostendit, unde occisionem illorum determinat et terre eorum vastationem et duram eorum in Babylonem per violentiam ductionem et vicinarum contra se gentium, quasi sibi benevolas estimabant impugnationem, ibi : Congrega eos. Tertio, divinum auxilium ab eis recessurum in persona Domini dicit, ibi : Reliqui domum meam. Quarto, causam tanti excidii in Pastores Iudeorum refundit, secundum unam expositionem, secundum autem aliam ipsos ministros destructionis determinat, scilicet Princeps Chaldeorum, ibi : Pastores multi. Quinto, vicinis Gentibus genti sue inimicantibus captivitatem futuram denuntiat, ibi : Hec dicit Dominus adversum. Dicit ergo.
marg.| {a} Iustus quidem tu es, Domine quasi , Domine, tu comminatus es mala super eos, qui contra me cogitaverunt mala, sed tamen adhuc video illos florere, cum ego torquear : unde admiror et quasi de iustitia tua conqueror, non tamen presumo tuam arguere iustitiam, quia iustus es in omnibus operibus tuis.
marg.| {b} Si id est quamvis.
marg.| {c} Disputem tecum id est quamvis de factis tuis videar conqueri ; tamen scio quod iustus in omnibus invenieris et semper rectus apparebis. Vel, Iustus es si disputem tecum, id est si discutiam opera tua et ea intima cordis mei cogitatione inspiciam, eorum querendo rationem : scio, quia in te nihil iniustum inveniam. Sed quia in superficie ea considero, ideo frequenter me inducunt in admirationem.
marg.| {d} Verumtamen iusta loquar ad te id est licet disputare tecum videar et te arguere, tamen mihi cavebo a blasphemia, De quo autem velit disputare, subdit :
marg.| {e} Quare via impiorum prosperatur in t emporalibus.
marg.| {f} Bene est id est prospere. Vel, bene est, secundum hominum opinionem.
marg.| {g} Omnibus Iude is.
marg.| {h} Qui prevaricantur in l ege.
marg.| {i} Et inique agunt in p roximos, eos spoliando et affligendo.
marg.| {k} Plantasti eos in t errenis.
marg.| {l} Et radicem miserunt id est stabiliti sunt et solidati in divitiis. Et non solum in his multiplicati sunt, sed et in filiis et filiabus. Unde.
marg.| {m} Proficiunt sive generant filios.
marg.| {n} Et faciunt fructum scilicet in heredibus. Simile, Iob. 21.a. Ego quando recordatus fuero, pertimesco et concutit carnem tremor : Quare impii vivunt, sublimati sunt, confortatique divitiis ? Semen eorum permanet coram eis, propinquorum turba et nepotum in conspectu eorum secure sunt et pacate et non est virga Dei super illos. Et cetera multa, que ibi dicit. Sed subdit : Ducunt in bonis dies suos etc.   Unde et sequitur hic, Congrega etc.   Sicu t autem exponitur hoc de Ieremia conquerente de prosperitate Iudeorum, Ita et de Christo exponi potest, conquerente apud patrem de Iudeis, vel hereticis, vel quibuscunque peccatoribus, qui florent in temporalibus et multiplicantur in sequacibus eorum, cum ipse Christus in hoc mundo in se et in membris afflictus fuerit quod tamen non meruit. Vel hoc legitur in persona infirmorum conturbatorum pre admiratione de prosperitate malorum. Unde Ps. 72. Mei autem pene moti sunt pedes, pene effusi sunt gressus mei, {4. 211rb} quia zelavi super iniquos, pacem peccatorum videns. Et Iob. 12.b. Abundant tabernacula predonum et audacter provocant Deum, cum ipse dederit omnia in manibus eorum. Sed ne quis dicat quod illi, qui sic multiplicantur, non sunt impii, quia legem et ea, que sunt legis, sciunt et de Deo loqui sciunt et alios instruere, sicut ad litteram erat in Iudeis, unde et boni reputantur et ideo homines dicunt eos iuste prosperari : Ideo subdit.
marg.| {o} Prope es tu ori eorum et longe a renibus eorum id est ab affectionibus cordis. Is. vigesimo-nono. d. Populus hic labiis me honorat etc. quasi non iniuste admiror, quia temporalibus prosperantur et tamen mali sunt.
marg.| {p} Et tu, Domine, nosti me quasi dicat : illi mali sunt et tamen prosperantur et tu scis quod bonus sum et tamen valde affligor et angustor ab eis.
marg.| {q} Nosti me in o re.
marg.| {r} Vidisti me in o peratione.
marg.| {s} Et probasti cor meum tecum in c ogitatione et affectione. Ecce triplex testimonium, scilicet cordis, oris, operis quod habeo coram te. Cum ergo noveris bonitatem meam in his tribus, quare semper sum in miseria ? Ideo subditur hec consolatio, quia scilicet hec prosperitas malorum non est diu permansura. Unde.
marg.| {t} Congrega eos, quasi   gregem ad victimam quasi , licet floreant modo et impinguentur, hec floritio non est nisi quedam saginatio ad victimam, id est ad mortem.   Unde, Congrega etc. id est tu congregabis eos in Hierusalem, sicut grex congregatur ad victimam. Quando enim venerunt Chaldei, tunc omnes congregati fuerunt in Hierusalem propter solemnitatem Pasche ; vel ut inirent consilium, quomodo se defenderent. Similiter et omnes congregati erant in Hierusalem propter solemnitatem Pasche, quando civitas a Romanis fuit obsessa, in vindictam, quia Christum occiderunt in tali festivitate.
marg.| {u} Et sanctifica eos id est serva eos tamquam animalia deputata sacrificiis, que sancta reputabantur. Et hoc :
marg.| {x} In die occisionis ut scilicet post servationem occisioni exponantur. Vel,   Sanctifica eos in die occisionis id est peccata eorum purga per occisionem exercitus Babylonis. Iudei enim ad litteram, per illam captivitatem sunt purgati a multis peccatis. Occisio enim sanctificat, secundum illud Iob. 5.c. Ipse vulnerat et medetur, id est vulnerando medetur. Vel, id est ; sanctificabis quosdam illorum in tempore, in quo alii interficientur, secundum regulam Ticonii. Vel si intelligatur de destructione facta per Romanos, tunc sic lege.
marg.| {u} Sanctifica eos id est adduces eos in Hierusalem in Pascha, ut sanctificentur.
marg.| {x} In die occisionis Chri sti, id est in diebus Pasche. Tunc enim obsessi sunt a Romanis, quando convenientes in Hierusalem voluerunt sanctificari, vel in ipso die festo occisi sunt, qui erat dies sanctificatus propter solemnitatem, sed occisionis
marg.| {Δ} ab eventu.
marg.| {4. 211va} Δ ab eventu. Vel scilicet pro occides eos, in quo apparebis iustus et sanctus, scilicet per vindictam. Simile Lv. 10.a. ubi filiis Aaron combustis, scilicet Nadab et Abiu, dixit Moyses. Hoc est quod locutus est Dominus, sanctificabor in his, qui appropinquant mihi et in conspectu omnis populi glorificabor. Iustus enim et sanctus in hoc apparuit quod vindictam exercuit et de propria familia.
marg.| {a} Usquequo lugebit terra. Loq uitur in persona ipsorum conquerentium de terre sterilitate, quam magnam valde passi sunt in anno precedente obsessionem et subsequente et concomitante, quia victualia non habebant in obsidione. Dicitur enim tunc lugere terra, quando sterilis est et vacua. Vel lege hoc de tempore sequente Iudeorum destructionem, qua facta, terra in solitudinem redigetur, quam solitudinem ita longam hic admiratur Propheta.
marg.| {b} Et herba omnis regionis siccabitur id est totius Iudee, id est Iudei occidentur et terra vastabitur et desolabitur. Et hoc
marg.| {c} Propter malitiam habitantium in ea scilicet terra.
marg.| {d} Consumptum est animal et volucre quasi et terra desolata est et omnia pecora inde recesserunt propter eorum peccata.
marg.| {f} Quoniam dixerunt, non videbit novissima nostra sive , non videbit Deus vias nostras, quasi , ideo hec eis contingent, quia in tantam blasphemiam proruperunt, ut dicerent, Deum ignorare vias suas, id est operationes et nescire, quid unusquisque sit passurus in futurum, sive in novissimis. Ps. 72. Dixerunt, quomodo scit Deus et si est scientia in Excelso ? Eccl. 27.c. Omnis homo, qui transgreditur lectum suum contemnens in animam suam et dicens, quis me videt, tenebre circumdant me et parietes cooperiunt me et nemo circumspicit me ; quem vereor ? delictorum meorum non memorabitur Altissimus et non intellexit, quoniam omnia videt oculus eius, quoniam expellit a se timorem Dei. Sed Ibidem. Oculi Domini multo plus lucidiores sunt super Solem, circumspicientes omnes vias hominum. Ut enim hic dicit Hieronymus omnia in prudentia Dei aguntur, Sed contra Hieronymus Absurdum est ad hoc deducere divinam Maiestatem, ut sciat per momenta singula quot, scilicet musce moriantur, vel nascantur. Solutio. Scit quot moriantur, vel nascantur singula per momenta, sed nescit hec per momenta singula, quia eius scientia non variatur per tempora.
Numérotation du verset Ier. 12,moraliter 
marg.| {t} Congrega eos etc.   Comp etens est responsio ad querimoniam infirmorum precedentem, quasi , videntur mali esse beati, dum florent hic, sed hec iucunditas et floritio per me vertitur ad hoc, ut saginentur et pingues interficiantur, quando simul congregabuntur ad eternam occisionem. Unde.
marg.| {u} Et sanctifica eos id est firma eos, impingua in statu prosperitatis. Et hoc.
marg.| {x} In die occisionis quo eos occides sicut animalia, quibus liberius indulgentur pascua, ut ad immolandum fiant pinguiora. In hoc ergo pacatur conquestio infirmorum admirantium de malorum prosperitate, quia, scilicet cedit eis ad penam. Unde postquam dixit. Ps. 72. Mei autem pene moti sunt pedes, pene effusi sunt gressus mei, quia zelavi super iniquos pacem peccatorum videns, subdit : Verumtamen propter dolos posuisti eis, deiecisti eos, dum allevarentur. Et Iob. 21.a. Postquam dixit : Sublimati sunt etc.   subd it : Dicunt in bonis dies suos etc.   Is. 34.b. Dicitur de pena malorum divitum : Gladius Domini repletus est sanguine, incrassatus est adipe de sanguine agnorum et hircorum et de sanguine medullatorum arietum : Victima enim Domini in Bosra et interfectio magna in terra Edom et descendent unicornes cum eis et tauri cum potentibus. Item Gregorius super illud Iob. trigesimo-primo. a. Numquid non perditio est iniquo et alienatio operantibus iniquitatem ? sic dicit : Iniustus ad debitam mortem currens effrenatis voluptatibus utitur, quia et vituli, qui mactandi sunt in liberis pascuis relinquuntur. At contra iustus a delectationis transitorie iucunditate restringitur, quia et nimirum vitulus ad laboris usum vite deputatus, sub iugo tenetur. Negantur electis in hac vita bona terrena, quia egris * quibus spes vivendi est, nequaquam a medico cuncta, que appetunt conceduntur. Dantur autem reprobis bona, que in hac vita appetunt, quia desperatis egris omne quod desiderant, non negatur. Perpendantur igitur, que sint mala, que iniquis imminent et nequaquam eorum felicitati iusti invideant, que precurrit. Quid enim est quod de eorum gaudiis admirantur, quando et ipsi per iter asperum ad salutis patriam redeunt et illi per amena prata ad foveam tendunt ? Vel, Sanctifica eos in die occisionis, quia tribulatio purgat et sanctificat hominem. Eccl. 2.a. In igne purgatur aurum et argentum etc.   Et 2 7.a. Vasa figuli probat fornax.
marg.| {a} Usquequo lugebit terra id est Ecclesia. Quia,
marg.| {b} Et herba omnis regionis siccabitur id est flores virtutum et operum bonorum et doctrine, quia in ea non apparent, nisi spine et urtice vitiorum, cum tamen dicat Sponsa de primitiva Ecclesia. Cantic. 2.c. Flores apparuerunt in terra nostra. Unde Ps. 146. Qui producit in montibus fenum et herbam servituti hominum, quia per Prelatos bonos administrat doctrinam subditis. Unde Ps. 71. Suscipiant montes pacem populo et colles iustitiam.
marg.| {d} Consumptum est animal id est activi, qui studere debent in depascendis pascuis scripturarum.
marg.| {e} Et volucre cont emplativi. Iob. 5.b. Homo natus est ad laborem, avis ad volandum.
marg.| {g} Si cum peditibus etc.   Post terre destructionem et {4. 211vb} Iudeorum interfectionem, hinc ostendit duram hostium dominationem, cui non poterunt resistere, quare dure trahunt eos in captivitatem in Chaldeam.
marg.| {h} Currens laborasti lass itudine.
marg.| {i} Quomodo contendere poteris cum equis ? Ad littera m, sic facere fatuum esset, scilicet quod aliquis, qui non posset currere cum homine eunte pedes, contenderet currere cum veloci equo, quasi , si molestum est tibi et durum trahi pedes a pedite, quanto molestius tibi erit quod traheris pedes ab equite. Vel quasi , aliquando captivati fuistis et ducti in captivitatem a peditibus, quos sequi durum erat vobis, quando scilicet multa passi estis ab Idumeis et Ammonitis et Moabitis et aliis vicinis regionibus, qui in centuplum a Chaldeis exceduntur in velocitate, qui minoris sunt duritie et potestatis, quam Chaldei, quantum minoris velocitatis sunt in currendo pedes, sive pedites, quam equi, sive equites, quomodo ergo poteritis resistere ipsis Chaldeis ? Vel.
marg.| {g} Cum pedibus id est peditibus et idem est sensus. Chaldei enim et Perse, ut dicit Hieronymus . gaudent in equitatu ; sed iste vicine gentes propter locorum suorum difficultatem, non tam pugne et equitatui apte sunt, quam latrociniis. Est autem hec vox Prophete respondentis populo quod immo Dominus videbit novissima vestra, id est destructionem, quia, si cum pedibus etc.
marg.| {k} Cum autem in terra pacis etc. quasi etsi in terra tua tempore pacis aliquam habuisti securitatem, quid acturus es, cum Iordanem transieris et gurgites illius sustinueris ? Unde.
marg.| {l} Quid facies in superbia Iordanis ? alia littera, in   fremitu Iordanis id est in tumore et inundatione eius, quasi , multum fatigaberis in transeundo et in eundo in captivitatem, non solum, quia dure te ducent et velociter trahent iuxta equos suos, sed etiam, quia mala erit via propter Iordanis inundationem, que totam viam, quasi immeabilem reddit ; Ad litteram enim Iordanis intumuerat, cum illum deberent transire. Per illum enim oportuit eos transire a terra sua in Chaldeam. Vel, Quid facies in superbia Iordanis ? id est quid facies, quando non solum hostilis exercitus te vastabit, sed etiam inundatio Iordanis bona terre tue operiet et inutilia reddet ? Sed ne respondere posset, scio quid faciam. Ego enim fugiam ad amicos et cognatos meos, id est Idumeos, Moabitas et Ammonitas, qui iuvabunt me contra te. Unde.
marg.| {m} Nam et fratres tui id est Idumei ?
marg.| {n} Et domus patris tui id est Moabite et Ammonite, qui de Abraham per Loth generati
marg.| {Δ} sunt. Gn. 18.g.
Numérotation du verset Ier. 12,mystice 
marg.| {g} Si cum peditibus currens laborasti. Hoc dicitur ad novitios, qui volunt excedere in abstinentia illos, qui diu fuerunt in religione. Unde. Si cum peditibus, id est cum bonis in seculo.
marg.| {h} Currens laborasti non potens facere bona, que faciebant.
marg.| {i} Quomodo contendere poteris cum equis id est cum eis, qui iam diu fuerunt in religione et non iam euntes, sed currentes sunt, quasi equi, vel equites respectu secularium et in semita vivendi, tu autem es in via et nondum in semita. Unde Hieronymus ad quendam religiosum. Non immoderata tibi ieiunia imperamus, quibus statim corpora delicata franguntur et ante incipiunt egrotare, quam sancte conversationis iacere fundamenta ibid. Sic debes ieiunare, ut non pites et respirare vix possis et comitum tuorum, vel plateris, vel traharis manibus.
marg.| {k} Cum autem in terra pacis securus fueris id est in claustro. Mundus enim terra guerre est. Io. 16.g. In me pacem, in mundo pressuram habebitis, scilicet propter diversas eius curas. Sed ex hac pace nascitur in eis quandoque pugna superbie et contentionum et discordiarum. Unde.
marg.| {l} Quid facies in superbia Iordanis id est in superbia, que nascitur ex Iordane, id est ex humili descensu, quia enim omnia reliquerunt et se aliis subiecerunt, ex hoc superbiunt. Ideo Ideo quadragesimo. c. Absorbebit fluvium, id est seculares per varia peccata fluentes et non mirabitur et habet fiduciam quod defluat Iordanis in os eius.
marg.| {m} Nam et fratres tui. Hoc de Christo exponitur, quia Iudei, de quorum genere secundum carnem fuit Christus, adversus eum pugnarunt et dictis et factis. In dictis enim sustinuit contradictores, in factis observatores, in tormentis
marg.| {Θ} illusores
marg.| {4. 212ra} Δ sunt Gn. 19.g. qui fuit frater Abrahe : et Idumei. et Esau.
marg.| {a} Etiam ipsi cum Chaldeis.
marg.| {b} Pugnaverunt adversum te id est pugnabunt.
marg.| {c} Et clamaverunt post te plena voce quasi non solum manu pugnabunt contra te, sed et lingua calamitati tue insultabunt aperte, qui ante contra te non audebant mutire. Vel. Clamaverunt, post te plena voce : tangit nequitiam Idumeorum, qui post Iudeos fugientes clamabant, redite ad nos et occultabimus vos a facie Chaldeorum et salvabimini, quos redeuntes interficiebant, vel Chaldeis vendebant, vel propalabant, ut aperte improperat eis Abdias in prophetia sua. Unde.
marg.| {d} Ne credas eis, cum locuti fuerint tibi bona quasi noli confidere in sanguinitate eorum, licet bona tibi promittant, scilicet auxilium, vel defensionem. Hic dicit Glossa Nemo nocentior, quam familiaris inimicus. Ideo Mi. 7.b. dicitur. Ab ea, que dormit in sinu tuo, custodi claustra oris tui. Et est contra eos, qui sine consilio parentum nolunt intrare claustrum. Gn. 31.d. Iacob recessit a Laban in nocte, nec indicavit ei consilium suum, qui secutus eum dixit ei. Quomodo sic fecisti ? Quare non magis indicasti mihi, ut prosequeretur te cum gaudio et tympanis et choris ? Sic dicunt parentes illi, qui intravit claustrum. Quare saltem non indicasti nobis ? Vel hoc dicunt Abbati. Non deberetis recepisse filium nostrum sine nostra licentia. Sed Iacob duxit secum filias Laban sine illius licentia, respondit ipsi Laban quod te inscio profectus sum, timui ne violenter auferres filias tuas. Ideo Eccl. 37.a. Noli consiliari cum socero tuo et a zelantibus te absconde consilium tuum.
marg.| {c} Cum locuti fuerint tibi bona id est sub specie boni promittant falsa bona sup. 9.c. In ore suo pacem cum amico suo loquitur et occulte ponit ei insidias.
marg.| {Θ} illusores.
marg.| {c} Clamaverunt post te plena voce dice ntes. Crucifige, crucifige eum. Io. 19.a. Is. 5.b. Exspectavi, ut faceret iudicium et ecce iniquitas et iustitia et ecce clamor. Vel expone, ut prius de illis, qui intrare volunt claustrum. Talem enim impugnant magis parentes, quam alii retrahere volentes eum ab omni bono proposito dicentes. Nonne bene possumus salvari in seculo et facere eleemosynas de propriis redditibus et dare bonum exemplum aliis ? Et sequitur consilium.
marg.| {d} Ne credas eis, cum locuti fuerint tibi bona. Sic et Christus non credidit Iudeis, quando locuti sunt ei bona, ut dicitur Mt. 22.b. Magister scimus, quia verax es et viam Dei in veritate doces et non est tibi cura de aliquo etc.   Io. 2.d. Ipse autem Iesus non credebat seipsum eis, eo quod ipse nosset omnes et quia opus ei non erat, ut quis testimonium perhiberet de homine. Ipse enim sciebat, quid esset in homine.
marg.| {f} Reliqui domum meam. Loq uitur in persona Domini, qui pro illorum crudelitate et blasphemia dicit, se eos deserturum et auxilium suum ab eis abstracturum. Reliqui domum meam, id est Templum destructurum apposui per Chaldeos.
marg.| {g} Dimisi hereditatem meam id est auxilium meum a Iudeis subtraxi, qui prius erant hereditas mea, quam colebam. Is. 19.d. Hereditas mea Israel. Dt. 32.a. Iacob funiculus hereditatis eius, sup. 10.c. Qui formavit omnia, ipse est et Israel virga hereditatis eius.
marg.| {h} Dedi dilectam animam meam id est plebem meam, quam pre nimia dilectione vocat animam suam, sicut de illo, quem multum diligimus, dicimus quod anima nostra est. Vel Hierusalem, ideo vocat animam, quia ipsa fuit vita circumstantis, Iudee, quia in illa erat templum et extra illam non erat locus sacrificii. Vel, Dedi dilectam animam meam, id est homines, scilicet Iudeos mihi quondam dilectos, sicut illud Ez. 18.a. Anima, que peccaverit, ipsa morietur, id est homo.
marg.| {k} In manus inimicorum eius id est Chaldeorum. Et loquitur de futuris tamquam sint preterita prophetica certitudine. Ideo inquam hoc faciam, quia.
marg.| {l} Facta est mihi hereditas mea, quasi   Leo in silva per {4. 212rb} crudelitatem mentis et operis.
marg.| {m} Dedit contra me vocem id est blasphemiam oris, quasi dicat : crudeles fuerunt Iudei in proximos et blasphemi contra me, scilicet legem meam deserendo et idola colendo.
marg.| {n} Ideo odivi eam id est abieci a me, ut que quondam fuit dilecta et charissima, nunc sit odiosa. Et nequis dicat. Non est ita, numquam enim Dominus destruet hereditatem suam, quam sic variis donis exaltavit et Doctoribus honoravit ? Ideo subdit.
marg.| {o} Numquid avis discolor id est diversorum colorum, quam Hieronymus vocat Pavonem.
marg.| {p} Hereditas mea mihi quasi , immo valde pulchra est hereditas mea et diversis dignitatibus et prosperitatibus colorata.
marg.| {q} Numquid avis tincta per totum ? immo ita pulchra est hereditas mea inter omnes nationes, sicut Pavo pulcher et depictus diversis coloribus inter alias aves.
marg.| {Δ} Et tamen licet ita
marg.| Secundum Hieronymum melius exponitur hoc de Christo.
marg.| {f} Reliqui domum meam id est populum Iudeorum, qui erat mea propria familia. Unde Io. 1.a. In propria venit etc.
marg.| {g} Dimisi hereditatem meam dese rendo eos et destruendo per Romanos. Vel per domum Templum, per hereditatem, tota Iudea, vel specialiter ipsa Hierusalem, que omnia Romanis vastata sunt. Mt. 23.d. Relinquetur vobis domus vestra deserta. Io. 14. Surgite, eamus hinc. In quo significabatur, Christum relicturum esse Iudeos et expositurum eos captivitati Romanorum. In Passione etiam Christi audita est vox Angelorum dicentium, quando Templum scissum est. Transeamus ab his sedibus.
marg.| {h} Dedi dilectam animam meam id est Synagogam, quam nimio amore aliquando dilexi.
marg.| {k} In manus inimicorum eius id est Romanis eam exposui, vel Demonibus, quia quasi Leo crudeliter contra me rugiendo clamavit. Crucifige, crucifige eum, Io. 19.a. Vel.
marg.| {f} Reliqui domum meam id est celestem Hierusalem, vel sinum Patris, sive Patrem, in Incarnatione, id est formam assumpsi hominis, quam Pater non assumpsit. Cum enim dicat. Io. 14.b. Pater in me est et ego in Patre, numquam ab eo separatus fuit. Vel sic, quasi talem naturam accepi, in qua, id est per quam in mundo conversatus sum, non in celo, quando scilicet eam accepi, tunc enim Mundo visibilis factus sum, qui ante non eram visibilis, quando tantum apud Patris maiestatem conversabar.
marg.| {m} Dedit contra me vocem blas phemando. Vel Leo fuit persequendo factis, dedit vocem lingua blasphemando.
marg.| {g} Dimisi hereditatem meam id est celestem Angelorum cohabitationem, quantum ad presentiam, scilicet assumpte forme. Non enim erat in celo inquantum homo.
marg.| {h} Dedi in r edemptionem et precium, quasi voluntarie posui.
marg.| {i} Dilectam animam meam in manus inimicorum eius in p assione, secundum illud Io. 10.d. Potestatem habeo ponendi animam meam, quasi ego tot et tanta feci pro te Ecclesia, ut te haberem in uxorem et tu quid fecisti mihi ? Ecce.
marg.| {l} Facta est mihi hereditas mea, quasi   , Leo in silva quasi beneficio mee Passionis non fuisti grata, sed ingrata, Ibi enim agnum mansuetum in immolatione me exhibui, sed e contraria facta es, quasi Leo, scilicet superbie crudelitate et dedisti contra me vocem blasphemie et iactantie et illusionum et falsorum testimoniorum.
marg.| {o} Numquid avis discolor etc. quasi immo, pulcherrime eam decoravi, scilicet plebem Iudaicam. Unde dicitur vitis frondosa. Os. 10.a. Dicitur
marg.| {Θ} Oliva fructifera
Numérotation du verset Ier. 12,moraliter 
marg.| {f} Reliqui domum meam id est meos.
marg.| {g} Dimisi hereditatem meam id est mea.
marg.| {i} Dedi dilectam animam meam id est me. Ideo dicitur Mt. 16.d. Qui vult venire post me, abneget semetipsum, id est suos, sua, se, id est voluntatem suam, que per animam intelligitur. Gn. 12.a. Egredere de terra tua   ] etc. {o}   Numquid avis discolor Colo r religiosi est honestas conversationis eius, qui debet indui purpura et bysso, id est exterioris carnis maceratione et interioris mentis puritate. Ez. 16.b. Vestivi te discoloribus. Sed Lam. 4.a. dicitur : Quomodo obscuratum est aurum, mutatus est color optimus ? Vel illi sunt avis discolor in malo, qui exterius signa bonitatis habent, sed interius immundi sunt, ut hypocrite. Contra illud Lv. 19.d. Veste, que ex duobus contexta est, non indueris. Et hoc est.
marg.| {q} Numquid avis tincta per totum ? ]   * T ales enim
marg.| {4. 212va} Δ Et tamen licet ita pulchra sit.
marg.| {a} Venite, congregamini omnes bestie terre id est multitudo diversarum gentium crudelium venite cum chaldeis.
marg.| {b} Properate ad devorandum id est omnino et irrecuperabiliter et celeriter vastate eam. Et loquitur ad modum alicuius ; qui cum habet pulchram autem, quam dilexit multum, si aliquid contra eam commiserit, dicit. Numquid non pulcra est avis mea et tamen dabo eam escam catto, vel cani ad devorandum ? quasi dicat : propter pulchritudinem et dignitatem hereditatis mee et licet sit hereditas mea, non dimittam, quin destruam eam. Vel ad litteram sic est quod quando avis tincta est, vel avis discolor, id est alterius coloris, quam alie aves, ut dicitur, non quia diversos habeat colores, sed quia diversum habet colorem ab aliis avibus, contra inquam talem insurgunt alie aves et eam deplumant ; sic contra populum Iudeorum, qui alium Deum coluerunt, quam Gentes et alii assignati erant, insurrexerunt omnes Gentes. Et hoc est. Numquid avis discolor ? quasi immo talis est : Sed, quia colorem suum non honorat, nec se occultat ab aliis avibus, id est gentibus, immo in eis confidit et apud eas conversatur per illorum idololatriam. Ideo. Venite et congregamini etc.
marg.| {Θ} oliva fructifera, speciosa et pulchra. Sup. 11.c. Dicitur populus peculiaris : Dt. 7.b. Et tamen, quia ingrata fuit bonis meis et me est persecuta.
marg.| {a} Venite congregamini omnes bestie terre id est omnes gentes cum Romanis venite ad vastandum eam. Hoc significatum est Idc. decimo quarto a. ubi habetur quod Samson reliquit patriam suam vadens in Thamnata Philistinorum, id est mundum. Interpretatur enim Thamnata exploratores ascensionis. Ad hoc enim in mundum venit, ut illos vinculo caritatis necteret, qui sunt solliciti ascendere in celum. Et ibi assumpsit uxorem, scilicet Iudaicam plebem, sed dimisit eam, ut ibi dicitur, revertens ad patriam suam. In cuius reversu, illa uxor copulavit se alii et ideo quando rediit combussit terram eorum, ut dicitur Idc. 15.a. Littera Septuaginta habet : Numquid spelunca Hiene hereditas mea mihi ? Hiena est nocturna bestia, que vivit de cadaveribus mortuorum. De sepulchris enim effodit corpora et non est aliqua immunditia, qua non utatur. Et dicitur quod est quidam serpens, qui nascitur de putredine dorsi hominis mortui et significat populum Iudeorum, qui in spurcitiis peccatorum suorum offendit. Numquid spelunca Hiene hereditas ? quasi , numquid mortem meam intantum sitiunt Iudei, ut in me mortuum deseviant me lacerando, sicut Hiena cadavera mortuorum corrodit et dilaniat ?
marg.| * Tales enim tincti sunt exterius : Non enim tincti sunt in lana, id est interius, sed tantum in signo extrinseco quod est in superficie exteriori et ideo cito deletur color, scilicet per modicum humorem supereiectum, scilicet persecutionis, vel blasphemie, vel vane laudis. Vel avis discolor et tincta per totum, possunt dici mulieres ornate diversis gemmis et coloribus meretriciis fucate. De quibus Hieronymus dicit, quarum facies nimio candore deformate idola mentiuntur. Tales non sunt hereditas Domini et si sint creatione, scilicet et redemptione, tamen eas Dominus proiicit a se dicens.
marg.| {a} Venite, congregamini etc.   Is. 56.c. Omnes bestie agri venite ad devorandum, universe bestie saltus. Et subdit causam. Speculatores eius ceci omnes, nescierunt universi, canes muti non valentes latrare, videntes vana, dormientes et amantes somnia et canes impudentissimi nescierunt saturitatem. Sed dicit Ps. 73. Ne tradas bestiis animas confitentes tibi.
marg.| {c} Pastores multi demoliti sunt. Hic ponit causam destructionis predicte et secundum aliam expositionem ostendit, qui sunt ministri predicte destructionis,   Pastores multi demoliti sunt vineam meam id est Prelati ipsorum Iudeorum, scilicet Principes et Sacerdotes fuerunt causa demolitionis subditorum. Vel.
marg.| {4. 212vb} {c} Pastores multi id est Principes Chaldeorum, de quibus sup. 6.a. Ad eam venient Pastores et greges eorum, fixerunt in ea tentoria, quasi , Principes Chaldeorum cum suo exercitu eam obsiderunt.
marg.| {d} Demoliti sunt id est demolientur.
marg.| {e} Vineam meam id est plebem Iudaicam. Unde Is. quinto b. Vinea Domini exercituum domus Israel est.
marg.| {f} Conculcaverunt id est conculcabunt et vastabunt, sive potentia oppriment.
marg.| {g} Partem meam id est sortem, id est populum Iudeorum, qui est pars mea et hereditas.
marg.| {h} Dederunt portionem meam desiderabilem in desertum solitudinis id est ut sit deserta et solitaria, scilicet deserta sine habitatore, solitaria sine Deo adiutore, vel solatium prebente.
marg.| {i} Posuerunt eam in dissipationem per omnem bonorum eius vastationem.
marg.| {k} Luxitque super me id est peccavit contra me. Simile Apc. 1.b. Plangent se super eum omnes tribus terre, id est quia peccaverunt contra eum. Ideo, luxit, id est in merore captivitatis fuit. Vel, luxit super me, id est de me, id est quia auxilium meum perdidit, sicut miser plorat super filio, id est de filio. Vel, super me, id est ad me, ut vindicarem eam de hostibus, sicut aliquis plorat ad
marg.| {Δ} amicum, qui potest
Numérotation du verset Ier. 12,mystice 
marg.| {c} Mystice Pastores multi. Prius comparaverat Dominus Ecclesiam avi discolori, vel tincte per totum et predixerat eam ab omnibus bestiis devorandam, id est diversis vitiis subiiciendam et Demonibus ad devorandum, cuius rei causam in pastores refundit. Unde. Pastores multi. Simile. Is. 56.c. Omnes bestie agri venite ad devorandum. Et subdit causam. Speculatores eius ceci omnes etc.   Illi autem Pastores sunt multi, qui in ovibus non unum, sed multa querunt, scilicet non earum salutem, sed lac et lanam, propter quod ab illo uno summo Pastore divisi sunt, qui dicit Io. 10.c. Ego sum pastor bonus. Hi enim a fructibus frumenti, vini et olei sui multiplicati sunt. Unde de his dicitur Ez. 34.a. Ve pastoribus Israel, qui pascunt semetipsos etc. vel Multi, id est stulti, quia stultorum infinitus est numerus, ut dicitur. Eccl. 1.c.
marg.| {d} Demoliti sunt vineam meam id est Ecclesiam a mole sanctitatis et gravitatis morum et bonorum operum diviserunt.
marg.| {f} Conculcaverunt partem meam spir itualia in Ecclesiis suis vilipendendo. Non autem conculcant suam partem, quia de temporalibus congregandis tota est eorum sollicitudo. Unde Ez. 34.e. Cum limpidissimam aquam biberetis, id est florem temporalium vobis retineretis, reliquam pedibus vestris turbabatis, id est partem Domini, scilicet spiritualia vilipendendo et sic oves sine pastu dimittebatis. Za. 11.d. O pastor et idolum derelinquens gregem. Is. tertio c. Depasti estis vineam meam, cum magis eam pascere deberetis. Vel.
marg.| {g} Partem meam id est religiosos, orphanos, pauperes, viduas et pupillos. Za. 11.a. Pasce pecora occisionis, que qui possidebant, occidebant et non dolebant et vendebant ea.
marg.| {h} Dederunt portionem meam desiderabilem in desertum solitudinis. Por tio Domini, quam vult ipse habere, sunt anime, quas ipse redemit sanguine proprio. Tantum enim emit, ut solus possideat, ut dicit Augustinus Que portio est desiderabilis, quia desiderat animas et affectat sibi devotas. Sap. 11. d. Tua sunt, Domine, omnia, quia amas, animas. Hanc portionem in desertum et in solitudinem ponunt, qui animas subditorum incultas et desertas dimittunt in culpam eas deducendo, per quam a Deo deseruntur.
marg.| {i} Posuerunt eam in dissipationem ut n on tantum uni vitio subiacerent, sed per diversa distrahantur. Quodlibet enim vitium accipit unum fructum, ut singula membra per singula vitia dissipentur. Ps. 79. Exterminavit eam aper de silva, id est Prelatus dente, scilicet advocationis, vel rapacitatis, vel mali exempli ; et singularis ferus depastus est eam, id est Cervus, qui tempore amo is sui libidinosi singulariter vadit. Hi sunt Prelati, hi admodum Cervi venenum deberent extrahere de corde peccatorum, sed ipsi in terrenorum abundantia volunt soli esse.
marg.| {k} Luxit super me id est ad me, ut de malis Prelatis eam vindicarem, qui eam diripiunt. Luget enim Ecclesia pro dissipatione sua a Pastoribus facta, Unde clamat ad Deum. Unde Eccl. 35.c. Non despiciet Dominus preces pupilli, nec viduam, si effundat loquelam gemitus. Nonne lacrime vidue ad maxillam descendunt et exclamatio eius
marg.| {Θ} super deducentem eas ?
marg.| {4. 213ra} Δ amicum, cui potest eam vindicare de iniuria sibi illata.
marg.| {a} Desolatione desolata est omnis terra id est tota Iudea omnino et perfecte desolabitur et vastabitur. Et hoc est.
marg.| {b} Quia nullus est, qui recogitat corde id est ideo vastabitur populus, quia non est Prelatus, vel aliquis iustus, qui populo provideat recogitando ex corde, quomodo ire Dei possint orationibus resistere. Vel ideo, quia nullus est, qui affectuose Deum recogitet ad cum colendum et ei devote serviendo. Vel ideo quia nullus est, qui causam tante desolationis attendat, id est peccata sua perpendat et proponat emendare. sup. 8.c. Nullus est, qui penitentiam agat super peccato suo, dicens, quid feci ; Et ne credant quod possint evadere per fugam, scilicet in loca deserta et occulta. Ideo dicit.
marg.| {c} Super omnes vias deserti venerunt vastatores terre id est per omnes. Vel dicit.
marg.| {c} Super omnes vias quia omnes vias operient, quasi tanta erit hostium multitudo et ita ubique diffusa, ut nullus eorum possit evadere fugiendo in desertum. In hoc etiam quod dicit, deserti tangit viam, que est de Chaldea in Iudeam. Per desertum enim est via.
marg.| {d} Quia gladius Domini ; id est vindicta, vel sententia Domini, que contra Iudeos iam data est. Vel gladius, ad litteram exercitus hostilis a Domino missus.
marg.| {e} Devorabit omni a ubique.
marg.| {f} Ab extremo terre usque ad extremum eius id est a termino usque ad terminum, ita ut nihil remaneat. Sed ne credant se posse sibi reconciliare et placare hostes. Ideo dicit.
marg.| {g} Non est pax quasi quid per singula dicam, generaliter dico quod   non est pax. ] {h}   Universe carni id est aliqui viventi in terra illa, scilicet neque nobili, neque ignobili, iuveni, vel seni, diviti, vel pauperi. Vel.
marg.| {g} Non est pax fugi entibus de urbe, scilicet si etiam fugiendi invenirent facultatem. Sed ne dicant, bene victualibus muniemus civitates nostras, ita quod in eis bene poterimus resistere hostibus. Sed dicit quod non quia nec terra reddet semen suum. Et hoc est.
marg.| {i} Seminaverunt triticum et spinas messuerunt quasi loco tritici seminati non invenerunt in messe nisi carduos et herbas spinosas et inutiles.
marg.| {l} Hereditatem acceperunt a De o.
marg.| {m} Et non eis proderit quia non eis, sed hostibus fructificabit.
marg.| Vel sic.
marg.| {i} Seminaverunt triticum et spinas messuerunt id est meliora exspectaverunt et venerunt pessima. Sperabant enim prospera seminasse, vel messuisse et adversa perpessi sunt.
marg.| {l} Hereditatem acceperunt et eis non proderit id est a Deo acceperunt rerum omnium abundantiam, que eis non proderit, quia, scilicet ea abusi sunt.
marg.| {n} Confundemini id est vilificabimini ab hostibus.
marg.| {o} A fructibus vestris id est pro operibus vestris malis.
marg.| {p} Propter iram furoris Domini quia Dominus iratus vindicabit et puniet vos et peccata vestra, quasi erubescetis de peccatis vestris in vobismetipsis, quia videbitis et sentietis iram Domini in vos. Unde Is. 1.g. Erubescetis super hortis, quos elegeratis vobis, cum fueritis velut quercus. Vel.
marg.| {n} Confundemini etc. quasi cum tempus fructuum evenerit, nihil in agris reperietis, qui semina iacta tempore messis vos collecturos sperabatis et sic erubescetis.
marg.| {Θ} super deducentem eos ?
marg.| {a} Desolatione desolata id est Ecclesia, que dupliciter est desolata,scilicet a gratia et doctrina. Is. 24.d. Confractione confringetur terra, contritione conteretur terra, commotione commovebitur terra, agitatione agitabitur terra.
marg.| {b} Quia nullus est id est qui ex intimo cordis effectu curam habeat animarum Ecclesie, vel plebis sibi commisse. Is. 57.a. Iustus perit, id est in periculo est, vel a iustitia cadit et non est, qui recogitet.
marg.| {c} Super omnes vias. Vie deserti sunt cogitationes, vel affectiones et operationes peccatoris, quas omnes sibi subiiciunt Demones in presenti per culpam, ut in futuro eas opprimant, id est pro eis malos opprimant per penam. Unde de peccatore dicitur Iob. 20.d. Vadent et venient {4. 213rb} super eum horribiles et omnes tenebre abscondite sunt in occultis eius.
marg.| {d} Quia gladius id est eius vindicta.
marg.| {e} Devorabit ab extremo id est a cogitatione, vel affectione anime terrene usque ad completionem operationis male. Sap. 4.d. Commovebit illos a fundamentis usque ad supremum,scilicet operum desolabuntur, quasi a minoribus usque ad maiores vindicta Domini se extendet.
marg.| {g} Non est pax id est illis, qui sunt versi in carnem, Paxscilicet temporis in via, nec eternitatis in patria. Is. 57.d. Non est pax impiis, dicit Dominus.
marg.| {i} Seminaverunt id est opera de genere bonorum, vel verbum Domini aliis predicaverunt.
marg.| {k} Et spinas temp oralium mercedem quesierunt et habuerunt. Spine enim sunt divitie, ut dicitur Mt. 13.c. Mt. 6.a. Receperunt mercedem suam. Aggei 1.b. Seminastis multum, id est spiritualia predicavistis, vel bona opera fecistis et intulistis parum, id est temporalia, que nihil sunt in respectu vite eterne, vel bonorum operum spiritualium.
marg.| {l} Hereditatem id est abundantiam temporalium,scilicet manibus obviis et expansis, non ad dandum, sed ad accipiendum semper.
marg.| {m} Et non eis in f uturo. Unde Prv. 11.a. Non proderunt divitie in die ultionis. Ez. 7.e. Argentum eorum foris eiicietur et aurum eorum in sterquilinium erit. Argentum eorum et aurum eorum non valebit eos liberare in die furoris Domini.
marg.| {n} Confundemini id est erubescetis in divitiis vestris, quas tanto studio congregastis et nimio affectu dilexistis, cum ea, inutiles esse et deficere videbitis in die furoris Domini, id est iudicii, vel mortis. Iob. 21.b. Dicunt in bonis dies suos. Ecce fructus malorum. Et in puncto ad Inferna descendunt. Ecce eorum confusio. Quem fructum habuistis in illis, in quibus nunc erubescitis ? Vel per fructus, opera mala eorum, de quibus tunc erubescent. alia littera habet, confundemini a gloriatione vestra, id est a vestibus vestris ornatis et domibus laqueatis et dignitatibus et nobilitatibus, de quibus superbitis, Gregorius Non est gloriosa nobilitas, que in locis tam turpibus generatur.
marg.| {q} Hec dicit Dominus. Hin c Dominus in consolationem populi sui, sicut mos est in Prophetis, vastationem predicit hostilium nationum. Dominus enim est tamquam pia mater, que cum filium suum iuste verberaverit, indignatur tamen virge, que filium lesit et ideo eam comburit. Ita Dominus cum per Idumeos et alios Iudeorum hostes Iudeos iuste afflixerit, quasi tamen ex indignatione eos igne captivitatis comburit.
marg.| {q} Hec dicit Dominus Hoc dicit Propheta, sed tamen personam mutat in personam Domini, dicens.
marg.| {r} Adversum id est Idumeos, Moabitas, Philisteos, Ammonitas, qui ad litteram, vicini erant terre Sancte.
marg.| {s} Qui tangunt id est vastant Iudeos.
marg.| {t} Ecce ego evellam quasi , utrosque,scilicet Iudeos et illos vicinos captivabo.
marg.| {u} Evellam s. I udeos de terra sua, vel Idumeos.
marg.| {x} Et cum evulsero ad m isericordiam.
marg.| {y} Et miserebor eorum et reducam eos id est misericorditer reducam eos.
marg.| {z} Virum ad hereditatem suam id est quemlibet ad hereditatem propriam.
marg.| {a} Et virum {4. 213va} Δ   in terram suam scilicet Iudeum in Iudeam, Idumeum in Idumeam, Moab similiter in terram suam et sic de aliis. Tamen dicunt quidam hoc tantum esse verum de Iudeis, scilicet qui redierunt post septuaginta annos, sed non se alii, scilicet Idumei et alii.
marg.| {a} Et erit id est accidet hoc quod sequitur.
marg.| {b} Si eruditi didicerint vias id est legitima et cerimonias eius et ritum colendi Deum, Ita.
marg.| {c} Ut iurent in nomine meo hoc, scilicet modo.
marg.| {d} Vivit Dominus id est si quando iurare oportebit per nomen meum et non per nomen suorum idolorum iuraverint.
marg.| {e} Sicut olim .
marg.| {f} Docuerunt populum meum iurare in Baal id est per nomen idoli sui Baal, ut sicut populum ad legitima sua et cultum idolorum suorum traxerunt et per nomen illorum iurare fecerunt, ita modo e contrario ad legitima populi mei convertantur et Nomen meum, non nomen idolorum ad affirmanda iuramenta sua assumant. Iuxta illud Dt. 6.c. Dominum Deum tuum timebis et illi soli servies ; ac per nomen eius iurabis. Si inquam hoc fecerint edificabuntur etc.   Ubi nos habemus. Si eruditi alia littera habet, si eruti. Et tunc sic lege. Eruti, de captivitate.
marg.| {g} Edificabuntur id est habebunt civitates edificatas.
marg.| {h} In medio terre, populi mei. Et hoc erit. Si didicerint, ante captivitatem suam. Vel lege, sicut iacet littera.
marg.| {b} Si eruditi scilicet de captivitate, quasi si postquam redierint de captivitate, non statim ad peccata sua reversi fuerint. Vel, Si eruditi, a peccato idololatrie.
marg.| {g} Edificabuntur quasi ipsi erunt inter populos meos proprie et erunt hereditas mea et multiplicabo eos in populis, qui ante non erant populus, quando scilicet idololatre erant.
marg.| {i} Quod si non audierint verb a mea aure attenta et obedienti corde.
marg.| {k} Evellam gentem illam quasi iterum captivabo eos, scilicet captivitate per Romanos.
marg.| {l} Evulsione quan tum ad illos, qui captivi ducentur, vel fugitivi per mundum vagabuntur.
marg.| {m} Perditione quan tum ad illos, qui occidentur.
Numérotation du verset Ier. 12,mystice 
marg.| {r} Adversum omnes vicinos etc.   Lice t Dominus per persecutores in presenti sepe puniat malos pro meritis eorum, nihilominus non obliviscetur punire ipsos persecutores.
marg.| {s} Qui tangunt hereditatem. Und e Is. 26.b. In terra Sanctorum iniqua gessit, non videbit gloriam Domini, Ipsis enim non sufficit torquere malos, sed omnes indifferenter torquent,scilicet bonos et malos. Ps. 104. Nolite tangere Christos. Unde Za. 2.c. Qui tetigerit vos, tangit pupillam oculi mei. Item Lc. 10.c. Qui vos spernit, me spernit. Vel vicini pessimi sunt Sacerdotes, precipue, qui sunt vicini Christi, qui quotidie tangunt eius Corpus et Sanguinem. Sed sunt pessimi. Mali, populum sibi commissum non docendo, vel orationibus protegendo. Peiores in se male vivendo et Corpus Domini pollutis manibus et polluto ore et sordido corde attrectando. Pessimi per malum exemplum totum mundum corrumpendo.
marg.| {s} Qui tangunt hereditatem paup erum bona diripiendo.
marg.| {t} Ecce ego evellam eos de terra sua proi iciendo in Infernum.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ier. Capitulum 12), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 06/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=34&chapitre=34_12)
Signaler un complément d'information

Notes :