Glossa ordinaria

Capitulum 42

Numérotation du verset Is. 42,1 

Ecce servus meus
suscipiam eum
electus meus
complacuit sibi in illo anima mea
dedi spiritum meum super eum iudicium
gentibus
proferet
Numérotation du verset Is. 42,2 

non clamabit
neque accipiet personam
nec audietur foris
vox eius
Numérotation du verset Is. 42,3 

calamum quassatum non conteret
et linum
fumigans non extinguet in veritate
Educet
Iudicium
Numérotation du verset Is. 42,4 

non erit tristis
neque turbulentus donec ponat in terra
iudicium
et legem eius
insule exspectabunt
Numérotation du verset Is. 42,5 

hec
dicit Dominus Deus creans
celos
et extendens eos firmans
terram
et que germinant ex ea dans
Flatum
populo qui est super eam et spiritum
calcantibus
eam
Numérotation du verset Is. 42,6 

ego Dominus
vocavi te
in iustitia
et apprehendi manum tuam
et servavi te1
1 te] om. Weber
et dedi te in fedus populi
in lucem gentium
Numérotation du verset Is. 42,7 

ut aperires oculos
Cecorum
et educeres de conclusione
Vinctum
de domo carceris
sedentes in tenebris
Numérotation du verset Is. 42,8 

ego Dominus
hoc est nomen meum
gloriam meam
Alteri
non dabo
et laudem meam sculptilibus
Numérotation du verset Is. 42,9 

que prima fuerant
ecce venerunt
nova quoque
ego annuntio antequam oriantur
audita vobis faciam
Numérotation du verset Is. 42,10 

cantate Domino
canticum novum
laus eius
ab extremis terre
qui descenditis in mare
et plenitudo eius
insule
et habitatores earum
Numérotation du verset Is. 42,11 

sublevetur desertum
et civitates eius in domibus
habitabit Cedar
Laudate
habitatores
Petre
de vertice montium clamabunt
Numérotation du verset Is. 42,12 

ponent Domino gloriam et laudem eius in insulis
nuntiabunt
Numérotation du verset Is. 42,13 

Dominus sicut fortis
Egredietur
sicut vir proeliator
suscitabit zelum
vociferabitur et clamabit
super inimicos suos
confortabitur
Numérotation du verset Is. 42,14 

Tacui
semper silui patiens fui
sicut pariens loquar dissipabo
et absorbebo simul
Numérotation du verset Is. 42,15 

desertos faciam montes
et colles
et omne gramen
eorum exsiccabo
Et
ponam flumina
in insulas
et stagna arefaciam
Numérotation du verset Is. 42,16 

et ducam cecos
in via
quam nesciunt
in semitis quas ignoraverunt ambulare
eos faciam
ponam tenebras
coram eis
in lucem et prava in recta
hec verba
feci eis
et non dereliqui
eos
Numérotation du verset Is. 42,17 

conversi sunt
retrorsum
confundantur
confusione qui confidunt
in sculptili
qui dicunt conflatili vos dii nostri
Numérotation du verset Is. 42,18 

surdi audite
et ceci
intuemini ad videndum
Numérotation du verset Is. 42,19 

quis cecus nisi servus meus
et surdus nisi ad quem nuntios meos
misi quis
cecus nisi qui venundatus est
quis cecus nisi servus
Domini
Numérotation du verset Is. 42,20 

qui vides
multa
nonne custodies
qui apertas habes aures
nonne audies
Numérotation du verset Is. 42,21 

et
Dominus voluit
ut sanctificaret
eum
et magnificaret legem et extolleret
Numérotation du verset Is. 42,22 

Ipse
autem populus
direptus et vastatus
Laqueus
iuvenum omnes
et in domibus carcerum absconditi sunt
facti sunt in rapinam
nec est qui eruat
in direptionem
et non est qui dicat
Redde
Numérotation du verset Is. 42,23 

quis est in vobis qui audiat
hoc attendat
et auscultet futura
Numérotation du verset Is. 42,24 

quis dedit in direptionem
Iacob et Israel vastantibus nonne Dominus
ipse
cui peccavimus
et noluerunt in viis eius
ambulare2
2 ambulare] + et Weber
non audierunt
legem eius.
Numérotation du verset Is. 42,25 

Et
effudit
super eum
indignationem furoris sui et forte bellum
et
combussit eum
in circuitu et non cognovit et succendit eum et non intellexit

Capitulum 42

Numérotation du verset Is. 42,1 
{t. 3: Erfurt, f. 104vb ; facsim., p. 64b} Ecce servus meus
interl.| Filium secundum humanitatem
suscipiam eum
interl.| in die ascensionis
electus meus
interl.| ex milibus ad redemptionem mundi
interl.| hic est Filius meus
complacuit sibi in illo anima mea
marg.| ECCE  SERVUS  MEUS. Notandum quia apostoli Iacob Israel et semen Abrahe appellantur quibus postea quasi servis et hominibus dicitur. Noli timere vermis Iacob etc. Christus autem non Iacob vel Israel sed servus dicitur. Unde servus meus etc. humiliabit enim se formam servi accipiens.
interl.| in quo omnes virtutes qui Dei virtus et sapientia
dedi spiritum meum super eum iudicium
interl.| quod ante nesciebant
gentibus
interl.| qui crediderunt Iudeis excecatis
proferet
interl.| per apostolos
interl.| per singulos
marg.| DEDI  SPIRITUM. In conceptione unde Spiritus Sanctus veniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi. Quod in baptismo claruit cum Spiritus in specie columbe super ipsum requievit.
Numérotation du verset Is. 42,2 
non clamabit
interl.| sicut ovis ad occisionem ductus est
interl.| mitis et mansuetus
neque accipiet personam
interl.| in iudicio
nec audietur foris
interl.| a Iudea
vox eius
interl.| non sum missus nisi ad oves que perierunt domus Israel fuit tamen in confinio Tyri et Sidonis et Cesaree Philippi sed eas non intravit
Numérotation du verset Is. 42,3 
calamum quassatum non conteret
interl.| quia misericors peccatoribus
et linum
interl.| propinquos extinctioni
fumigans non extinguet in veritate
interl.| secundum opera cuiusque
Educet
interl.| Filius
Iudicium
marg.| ultimum
marg.| CALAMUM etc. Scribas et phariseos extra nitidos intus vacuos qui idola non colebant unde nitebant sed fidem non habebant intus unde vacui. Hos non contrivit sed ad penitentiam vocavit. Calamum ergo secundum istos dicit et regnum Iudeorum quassatum quia iam alienigena regnabat.
marg.| LINUM  FUMIGANS. Sacerdotium iam pene extinctum de lino autem fit sacerdotale vestimentum.
marg.| EDUCET. Iudicium iudicabit scilicet non metuens scribas et phariseos.
Numérotation du verset Is. 42,4 
non erit tristis
interl.| semper enim hilaris semperque iocundus fuit
marg.| NON  ERIT. Hoc Mattheus non posuit sive inter iudicium et iudicium media scriptoris errore sublata sun. Est autem sensus equalitatem vultus {t. 3: Erfurt, f. 105ra ; facsim., p. 65a} omni tempore conservabit quod de Socrate falso gloriantur philosophi quod scilicet plus solito nec tristis fuerit nec letus.
{t. 3: Erfurt, f. 105ra ; facsim., p. 65a} neque turbulentus donec ponat in terra
interl.| terrenis
iudicium
interl.| novissimum
marg.| IUDICIUM. Unde in iudicium ego veni in mundum istum ut qui non vident videant etc.
et legem eius
interl.| evangelium
insule exspectabunt
interl.| gentes undique tribulationibus percusse
Numérotation du verset Is. 42,5 
hec
interl.| superiora
interl.| ne dubites de autore
dicit Dominus Deus creans
interl.| creator scilicet omnium
celos
interl.| materiales
interl.| inhabitaculum angelorum
et extendens eos firmans
interl.| super inane
terram
interl.| ut ex creaturis creator intelligatur
et que germinant ex ea dans
interl.| quotidie
Flatum
interl.| animam secundum illud et inspiravit in faciem spiraculum vite
populo qui est super eam et spiritum
interl.| Sanctum
calcantibus
interl.| virtute rationis
eam
interl.| terrenitatem
Numérotation du verset Is. 42,6 
ego Dominus
interl.| omnium
vocavi te
interl.| o Fili
interl.| a Iudea in gentes
in iustitia
interl.| unde: Pater iuste mundus te non cognovit
marg.| IN  IUSTITIA. Iustum fuit ut transiret per apostolos ad gentes contemptus a Iudeis.
et apprehendi manum tuam
interl.| Pater in me manens ipse facti opera
et servavi te1
1 te] om. Weber
interl.| a morte
interl.| qui omnia conservas
et dedi te in fedus populi
interl.| implendum sicut pepigeram populo meo Israel
in lucem gentium
interl.| que erant in tenebris
Numérotation du verset Is. 42,7 
ut aperires oculos
interl.| cordis
Cecorum
interl.| infidelium
et educeres de conclusione
interl.| demonum
Vinctum
interl.| funibus peccatorum
de domo carceris
interl.| peccati
sedentes in tenebris
interl.| ignorantie
marg.| VINCTUM. Funibus peccatorum in evangelio quem Satanas vinxerat Dominus solvit.
Numérotation du verset Is. 42,8 
ego Dominus
interl.| non alius
hoc est nomen meum
interl.| Dominus
gloriam meam
interl.| glorificavi et iterum glorificabo
Alteri
interl.| idolis
marg.| ALTERI. Filius et Spiritus Sanctus in deitate a Patre alter non est et ideo eandem gloriam et laudem habet.
non dabo
interl.| preter te cui dedi cui daturus sum
et laudem meam sculptilibus
Numérotation du verset Is. 42,9 
que prima fuerant
interl.| a prophetis predicta
ecce venerunt
interl.| in Filio impleta
nova quoque
interl.| evangelium repulsionem Iudeorum subversionem Hierusalem conversionem gentium
ego annuntio antequam oriantur
interl.| fiant actu
audita vobis faciam
marg.| VOBIS  FACIAM. Ut sciatis quia ego Dominus et non est alius et qui priora cernitis impleta credatis que polliceor futura.
Numérotation du verset Is. 42,10 
cantate Domino
interl.| o apostoli evangelium predicate
canticum novum
interl.| nova hec
marg.| NOVUM. In novitate Spiritus non in vetustate littere nec solum in Veteri Testamento sed etiam in novo.
laus eius
interl.| in omnem terram exivit sonus eorum etc. a summo celo egressio eius
ab extremis terre
interl.| miraculis a solis ortu et ab occasu laudabile nomen Domini
qui descenditis in mare
interl.| seculi tempestates
marg.| QUI  DESCENDITIS  IN  MARE. Prius piscatores piscium post hominum unde ad litteram multa maria transierunt unde euntes in mundum universum predicate evangelium omni creature.
et plenitudo eius
interl.| laudet
insule
interl.| diverse Ecclesie vel gentes
et habitatores earum
interl.| gentes
interl.| vocem in laudem quia liberavit et letetur de salute sua
Numérotation du verset Is. 42,11 
sublevetur desertum
interl.| laudet et letetur
et civitates eius in domibus
interl.| Ecclesiis
habitabit Cedar
interl.| qui non solebat
interl.| tenebre id est gentes Deum ignorantes
marg.| CEDAR. Filius Ismaelis Saraceni ab eo qui melius Agareni sed nomine libere velaverunt ignominiam ancille. Ismael enim filius ancille Agar fuit ab hac Sarraceni duodecim enim duces genuit. Nomine quoque eius ipsa dicitur provincia.
Laudate
interl.| Dominum
habitatores
interl.| gentes
Petre
interl.| civitas in Palestina sed hic duritiam gentium significat
interl.| Christi
de vertice montium clamabunt
interl.| apostoli et alii
interl.| in auditoribus
marg.| DE  VERTICE  MONTIUM. Super montem excelsum ascende tu qui evangelizas Sion. De vertice montis de altitudine virtutis et contemplationis ut etiam exemplo doceant que predicant.
Numérotation du verset Is. 42,12 
ponent Domino gloriam et laudem eius in insulis
interl.| gentibus
nuntiabunt
Numérotation du verset Is. 42,13 
Dominus sicut fortis
interl.| qui videbatur debilis
interl.| describit salvatoris adventum et comparat eum viro fortissimo contra adversarios pugnaturo
Egredietur
interl.| de captivitate Iudeorum
interl.| a misericordia opinione non re
sicut vir proeliator
interl.| contra inimicos suos
suscitabit zelum
interl.| ultionis
vociferabitur et clamabit
interl.| dicens vos ex patre diabolo estis
marg.| VOCIFERABITUR. Unde ipsi me provocaverunt in eo qui non erat Deus et ego in gente {t. 3: Erfurt, f. 105rb ; facsim., p. 65b} stulta irritabo eos.
super inimicos {t. 3: Erfurt, f. 105rb ; facsim., p. 65b} suos
interl.| Iudeos
confortabitur
interl.| per Romanos
Numérotation du verset Is. 42,14 
Tacui
interl.| o Iudei
semper silui patiens fui
interl.| exspectans penitentiam vestram
sicut pariens loquar dissipabo
interl.| consilia vestra
interl.| aperiam que cogitaverim
et absorbebo simul
interl.| vos omnino delebo
marg.| SICUT  PARIENS. Partum consilii mei profundam in lucem sicut mulier infantem sic proferam dissimulatum dolorem.
Numérotation du verset Is. 42,15 
desertos faciam montes
interl.| maiores
interl.| superborum varietates
et colles
interl.| mediocres
et omne gramen
interl.| populum
eorum exsiccabo
interl.| per Romanos
Et
interl.| tunc
ponam flumina
interl.| flumen sapientie
in insulas
interl.| gentium
et stagna arefaciam
interl.| doctrine Iudeorum ut prophetas legentes non intelligant
Numérotation du verset Is. 42,16 
et ducam cecos
interl.| gentes
in via
interl.| Christum qui est via veritas et vita
quam nesciunt
interl.| modo
in semitis quas ignoraverunt ambulare
interl.| proficere
eos faciam
interl.| non est volentis neque currentis sed Dei miserentis
marg.| IN  SEMITIS. In cognitione prophetarum qui sunt semite ad Christum dum eius nativitatem resurrectionem et ascensionem predicunt.
ponam tenebras
interl.| ignorantiam
coram eis
interl.| gentibus
in lucem et prava in recta
interl.| ut in Veteri Testamento lumen Christi accipiant
interl.| corda eorum
hec verba
interl.| predicta
feci eis
interl.| ut territi peniteant
et non dereliqui
interl.| non futura promitto sed promissa iam reddo
eos
interl.| incorrectos
Numérotation du verset Is. 42,17 
interl.| sed ipsi
conversi sunt
interl.| his auditis
retrorsum
interl.| etiam apostolos expellendo
confundantur
interl.| de gentibus que predicantibus apostolis credere noluerunt
confusione qui confidunt
interl.| gentes
in sculptili
interl.| confundantur omnes qui adorant sculptilia
qui dicunt conflatili vos dii nostri
marg.| CONFUNDANTUR etc. Cum plenitudo gentium intraverit tunc etiam Israel conversus erroris sui penitebit qui idolis ante servivit.
Numérotation du verset Is. 42,18 
interl.| sed
surdi audite
interl.| auribus cordis
et ceci
interl.| mente
marg.| ET  CECI. Ille precipue cecus dicitur qui ante vidit ille improprie qui numquam. Ita Iudeus proprie gentilis improprie.
intuemini ad videndum
interl.| lumen verum
interl.| exposito
Numérotation du verset Is. 42,19 
quis cecus nisi servus meus
interl.| non gentes ut mentiuntur Iudei
interl.| Israel qui Domino prius servivit
et surdus nisi ad quem nuntios meos
interl.| prophetas
misi quis
interl.| modo
cecus nisi qui venundatus est
interl.| sub peccato
quis cecus nisi servus
interl.| prius
Domini
Numérotation du verset Is. 42,20 
qui vides
interl.| o Israel
multa
interl.| intelligit legem et prophetas
nonne custodies
interl.| que ibi precipiuntur
qui apertas habes aures
interl.| corporis
interl.| de quo supra audietis auditu et non intelligetis
nonne audies
interl.| obedies
Numérotation du verset Is. 42,21 
et
interl.| tamen
Dominus voluit
interl.| gratis
ut sanctificaret
interl.| observando
eum
interl.| populum
et magnificaret legem et extolleret
interl.| de vitiis ad virtutes
Numérotation du verset Is. 42,22 
Ipse
interl.| iacentem
autem populus
interl.| inobediens
interl.| spiritibus immundis
direptus et vastatus
interl.| ab hostibus Chaldeis Romanis
Laqueus
interl.| impedimentum ne credant in Christum
iuvenum omnes
interl.| insipientium
marg.| LAQUEUS  IUVENUM etc. Revertitur ad predicationem Domini increpans scribas et phariseos hi enim laqueus simplicibus ne ad Dominum converterentur.
et in domibus carcerum absconditi sunt
interl.| in corde et corde locuti sunt
interl.| in abscondito cordis #magister scimus quia verax es
facti sunt in rapinam
interl.| hostium
nec est qui eruat
interl.| nec propheta nec dux qui intercedat ad Dominum pro eis sicut Moyses et alii
in direptionem
interl.| predam inimicorum
et non est qui dicat
interl.| Domino
Redde
interl.| eis libertatem
Numérotation du verset Is. 42,23 
quis est in vobis qui audiat
interl.| saltem pauci audiant
hoc attendat
interl.| quod prenuntio
et auscultet futura
marg.| QUIS  EST etc. Hortatur eos propheta ut saltem aliqui audiant et causas sue captivitatis intelligant et caveant.
Numérotation du verset Is. 42,24 
{t. 3: Erfurt, f. 105va ; facsim., p. 66a} quis dedit in direptionem
interl.| Romanorum
Iacob et Israel vastantibus nonne Dominus
interl.| Pater
ipse
interl.| non alius
cui peccavimus
interl.| occidendo Filium
interl.| quia
et noluerunt in viis eius
interl.| mandatis
ambulare2
2 ambulare] + et Weber
interl.| et
non audierunt
interl.| a Filio
legem eius.
interl.| evangelium
Numérotation du verset Is. 42,25 
Et
interl.| ideo
effudit
interl.| per Romanos
super eum
interl.| populum
indignationem furoris sui et forte bellum
interl.| famem gladium captivitatem
marg.| {t. 3: Erfurt, f. 105va ; facsim., p. 66a} SUPER  EUM. Ut qui prius tacuerat iam non taceret nec verbis sed tormentis eum corriperet.
et
interl.| hoc esse in ultionem mortis Christi
combussit eum
interl.| igne materiali et tribulationis
in circuitu et non cognovit et succendit eum et non intellexit
interl.| se punitum quia non recepit Dei Filium
marg.| ET  NON  COGNOVIT. Sicut historie tradunt nec gentes hoc fieri in ultionem filii intellexerunt nec Iudei malitia sua excecati.


Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Is. Capitulum 42), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=33&chapitre=33_42)
Signaler un complément d'information

Notes :