Biblia communis

Symbolum Quicumque

Numérotation du verset Ps. Prol.,0 
A sancto Athanasio episcopo est hec fides catholica.1
A Codd. : <textus symboli Athanasii> : Re4 : St-Thierry, s9 4/4 ; Hi : St Alban (1135-1145 c.) ; D30 (131v-132v) : Molesmes, s11 4/4   ; Gz748 Fi173 (141v-142v sine glossa) : Italia, s12 2/3 ; ΩP ( 221r ) : France (N), s13 ¾ ; Δ = ω1 (84vb) et ω² ( 138vb -139ra) : Paris, 1260-1270 c. -
<Glossa anglicana> R2B5 f. 184-188
<Glossa parva italica> sparsim contuli Gz748 . -
<commentarius Brunonis Herbipolensis> : PL 142, 561B-568.
<commentarius Simonis Tornacensis> Cas210 ; Ed2 = Häring , N. M., « Simon Of Tournai’s Commentary On The So-Called Athanasian Creed », Archives d’histoire Doctrinale et Littéraire Du Moyen Âge , 43 (1976), p. 135–199. – Ed1 : Ed. Florilegium Bibliothecae Casinensis , t. 4, 1880, p. 322-346.
1 A sancto... catholica D30 ] Hymnus Athanasii de fide Trinitatis quem tu concelebrans discutiens intellige R2B5, Fides catholica secundum Athanasium Hi, Fides catholica sancti Athanasii Alexandrini episcopi Fi173; Hymnus Athanasii de fide Trinitatis quem tu concelebrans discutientem intellege R2B5, Sancti Athanasii episcopi Re4, Psalmus ΩP ; om. CP341 Δ
Numérotation du verset Ps. Prol.,1 
Quicumque vult salvus esse¦
ante omnia
opus est ut2 teneat
catholicam fidem.
2 ut] enim ut R2B5
Numérotation du verset Ps. Prol.,2 
QUAM
nisi quisque integram
inviolatamque servaverit¦
absque dubio in eternum peribit.
Numérotation du verset Ps. Prol.,3 
Fides autem catholica hec est¦
ut unum Deum in Trinitate et Trinitatem in unitate veneremur.
Numérotation du verset Ps. Prol.,4 
Neque confundentes3 personas¦
neque substantiam separantes.
3 confundentes] confundantes R2B5
Numérotation du verset Ps. Prol.,5 
Alia est enim persona Patris,
alia Filii¦ alia Spiritus Sancti.4
4 <divisio> Filii || D30 Δ , Filii ΩP (sine ulla divisione)
Numérotation du verset Ps. Prol.,6 
Sed Patris et Filii et Spiritus Sancti una est divinitas¦
equalis gloria, coeterna maiestas.5
5 <divisio> divinitas ||... gloria, D30 Δ, divinitas ... gloria || ΩP
Numérotation du verset Ps. Prol.,7 
Qualis Pater, talis Filius6¦ talis7 Spiritus Sanctus.
6 Filius] om. ω²* ( sec. m. compl. interl.)
7 talis Hi D30 Fi173 ω² etc. ] + et Gz748 R2B5
Numérotation du verset Ps. Prol.,8 
Increatus Pater,
increatus Filius¦ increatus Spiritus Sanctus.
Numérotation du verset Ps. Prol.,9 
Immensus Pater, immensus Filius¦ immensus8 Spiritus Sanctus.
8 immensus] + et CP341 R2B5
Numérotation du verset Ps. Prol.,10 
Eternus Pater, eternus Filius¦ eternus9 Spiritus Sanctus.
9 immensus] + et R2B5
Numérotation du verset Ps. Prol.,11 
Et tamen non tres eterni¦ sed unus eternus.
Numérotation du verset Ps. Prol.,12 
Sicut non tres increati nec tres immensi¦ sed unus increatus et unus immensus.
Numérotation du verset Ps. Prol.,13 
Similiter omnipotens Pater, omnipotens Filius¦ omnipotens10 Spiritus Sanctus.11
10 immensus] + et CP341 R2B5
11 <divisio> Pater D30, Pater Δ ΩP
Numérotation du verset Ps. Prol.,14 
Et tamen non tres omnipotentes¦ sed unus omnipotens.
Numérotation du verset Ps. Prol.,15 
Ita Deus Pater, Deus Filius¦ Deus12 Spiritus Sanctus.
12 immensus] + et CP341 R2B5
Numérotation du verset Ps. Prol.,16 
Et tamen non tres dii¦ sed unus est Deus.
Numérotation du verset Ps. Prol.,17 
Ita Dominus Pater, Dominus Filius¦ Dominus13 Spiritus Sanctus.
13 Dominus ter Hi R2B5 etc. ] D<eu>s ter Gz748, + et R2B5
Numérotation du verset Ps. Prol.,18 
Et tamen non tres Domini14¦
sed unus est Dominus15.
14 Domini Hi etc. ] Dii Gz748
15 Dominus Hi etc. ] Deus Gz748
Numérotation du verset Ps. Prol.,19 
Quia sicut singillatim16
unamquamque personam Deum ac17 Dominum confiteri christiana veritate compellimur¦
16 singillatim CP341 Hi D30 Gz378 ω1 ΩP] sigillatim Fi173 ω²
17 ac Hi D30 Δ] et CP341 Fi173 R2B5, aut Gz748 ΩP
Numérotation du verset Ps. Prol.,20 
ita tres deos aut dominos dicere catholica religione prohibemur.18
18 <20 divisio> Gz748
Numérotation du verset Ps. Prol.,21 
Pater a nullo est factus¦ nec creatus nec genitus.
Numérotation du verset Ps. Prol.,22 
Filius a Patre solo est¦ non factus nec creatus sed genitus.19
19 <25 divisio> est || non factus D30 Δ, est non factus || ΩP
Numérotation du verset Ps. Prol.,23 
Spiritus Sanctus a Patre et Filio¦
non factus nec creatus nec genitus sed procedens.20
20 <divisio> Filio || D30 Δ, Filio ΩP (sine ulla divisione)
Numérotation du verset Ps. Prol.,24 
Unus ergo Pater, non tres Patres
unus Filius, non tres Filii¦
unus Spiritus Sanctus21, non tres Spiritus Sancti.22
21 spiritus sanctus] pspc cacogr. CP341
22 <divisio> sine ulla divisione ΩP
Numérotation du verset Ps. Prol.,25 
Et in hac Trinitate nihil prius aut posterius nihil maius aut minus¦ 23
23 <25 divisio.> posterius Hi D30 ω1 , posterius Re4 ω² ΩP ; 25.1 Et in hac... posterius |
Numérotation du verset Ps. Prol.,26 
sed tote tres persone
coeterne sibi sunt et coequales.24
24 <26 divisio.> 25 Et in hac... posterius || nihil... minus 24bis Sed tote tres... sunt || et coequales Fi173 R2B5
Numérotation du verset Ps. Prol.,27 
Ita ut25 per omnia, sicut iam supra dictum est¦
et unitas in Trinitate et26 Trinitas in unitate27 veneranda sit.28
25 Ita ut Hi Fi173 D30 ω1] Et aut ω²
26 et] ut CP341
27 et unitas in Trinitate – et (ut CP341 ) Trinitas in unitate Hi D30 Re4² etc. ] inv. CP341 Fi173 Gz748 R2B5
28 in Trinitate... sit] Re4² (m. sec. posterior) | <27 divisio> dictum est || ... Trinitate Fi173 Δ ] dictum est... Trinitate || D30
Numérotation du verset Ps. Prol.,28 
Qui vult ergo salvus esse¦ ita de Trinitate sentiat.
Numérotation du verset Ps. Prol.,29 
Sed necessarium est ad eternam salutem¦
ut29 incarnationem quoque Domini nostri Iesu Christi30
fideliter credat.
29 ut CP341 Hi Fi173 D30 Δ] et ΩP
30 Christi Fi173 Gz378 etc + unusquisque cancel. rubr. ω²* Ω P *
Numérotation du verset Ps. Prol.,30 
Est ergo fides recta ut credamus et confiteamur¦ quia Dominus noster Iesus Christus, Dei Filius, Deus31 et homo est.32
31 Deus] + pariter R2B5
32 <divisio> confiteamur|| ... Filius Fi173 Δ ΩP , confiteamur... Filius D30
Numérotation du verset Ps. Prol.,31 
Deus est ex substantia Patris
ante secula genitus¦ et33 homo est34 ex substantia matris in seculo35 natus.
33 et CP341 D30 Fi173 Gz378 ΩP] om. Δ
34 est] om. CP341
35 seculo Re4 etc. ] secula R2B5
Numérotation du verset Ps. Prol.,32 
Perfectus Deus, perfectus homo¦
ex anima rationali36 et humana carne subsistens. 37
36 rationali CP341 ] rationale Re4*
37 <divisio> Deus... homo || D30 ω², Deus ||... homo ω1, sine ulla divisione ΩP
Numérotation du verset Ps. Prol.,33 
Equalis Patri secundum divinitatem¦
minor Patre38 secundum humanitatem.39
38 Patre D30 ] Patri Gz378
39 <divisio> sine ulla divisione ΩP
Numérotation du verset Ps. Prol.,34 
Qui licet Deus sit et homo¦ non duo tamen sed unus est Christus.
Numérotation du verset Ps. Prol.,35 
Unus autem non conversione divinitatis in carnem40¦ sed assumptione41 humanitatis in Deo42.
40 carnem] carne CP341 R2B5
41 assumptione] assumptionis CP341
42 Deo Gz378 Δ ΩP* ] Deum CP341 D30 Fi173 Hi ΩP²
Numérotation du verset Ps. Prol.,36 
Unus 43 omnino, non confusione substantie¦ sed unitate44 persone.45
43 Unus] + aut CP341* (exp.)
44 unitate] in praem. CP341
45 <divisio> omnino, ... substantie || D30 ΩP , omnino ||... substantie Δ
Numérotation du verset Ps. Prol.,37 
Nam sicut anima rationalis46 et caro unus est homo¦ ita Deus et homo unus est Christus.
46 anima rationalis D30 ω² ] animal rationale Gz378
Numérotation du verset Ps. Prol.,38 
Qui passus est pro salute nostra¦
descendit ad inferos
tertia die47 resurrexit a mortuis.48
47 tertia die] om. CP341
48 <divisio> nostra|| ... inferos D30 Δ, nostra ... inferos || ΩP
Numérotation du verset Ps. Prol.,39 
Ascendit ad celos 49
sedet50 ad dexteram Dei Patris omnipotentis¦
inde venturus51* iudicare vivos et mortuos.
49 <divisio.> celos† ... omnipotentis D30* Δ] celos... omnipotentis|| Fi173, sine ulla divisione ΩP
50 sedet] sedit R2B5
51 venturus Hi Fi173 Δ ΩP* Re4 ] + est D30 Gz378 R2B5 Ω( al. m. marg.)
Numérotation du verset Ps. Prol.,40 
Ad cuius adventum
omnes homines
resurgere habent52
cum corporibus suis¦
et reddituri sunt de factis propriis53 rationem54.
52 habent] om. Re4* (add. interl.)
53 factis - propriis] inv. CP341
54 rationem] ratione Fi173
Numérotation du verset Ps. Prol.,41 
Et qui bona egerunt
ibunt in
vitam eternam¦
qui vero mala in ignem eternum.
Numérotation du verset Ps. Prol.,42 
Hec est fides
catholica
quam
nisi quisque fideliter
firmiterque crediderit¦ salvus esse non poterit.55
55 <divisio> catholica... crediderit|| D30 ] catholica... crediderit|| Fi173, catholica ||... crediderit Δ ΩP



Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Biblia Communis (Ps. Prol.), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=biblia&numLivre=26&chapitre=26_Prol.)

Notes :