Philippus Cancellarius

Psalmus 12

Numérotation du verset Ps. 12,1 

¶In finem
¶Codd. : (Ps. 12) D30 Rusch Ps-G, def. C
psalmus
David. 1
1 In... David = Ω X
Numérotation du verset Ps. 12,I 

Usquequo Domine
oblivisceris me in finem ?
usquequo
avertis2
2 usquequo] quousque Ps-G (L*) Valic24 cum Ps-R | avertis Rusch Ps-R Ps-G Valic24 D30 ] avertes Ps-G (ΦRGV) tantum cum LXX ; BRUNO (pseudo), In loc. cit., PL 152, 682D.
faciem tuam
a me ?
Numérotation du verset Ps. 12,2 II

Quamdiu
ponam consilia
in anima mea ¦ dolorem
in corde meo per diem.
Numérotation du verset Ps. 12,3 III

Usquequo exaltabitur inimicus meus
super me ?
Numérotation du verset Ps. 12,4 

Respice
et3 exaudi
3et F I plerique codd. et edd. cum. graec. (Sedulius R=Ps-α R39) cum Ps-R ] om. Cor2 (grecus et hebr. non habent) Ps-G (R tantum) cum hebr. LXX Ps-H
me Domine Deus meus.
Numérotation du verset Ps. 12,IV 

Illumina oculos meos
ne umquam obdormiam4
4 obdormiam] obdormiant L cum Ps-δ
in morte5 :
5 morte Ps-G ( F² I plerique codd. et edd. ) Valic24 D30 ΩP cum Ps-R ( plerique codd. et edd. )] mortem Ps-G (R F* L W ΦRG D) cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 12,5 

nequando
dicat inimicus meus
prevalui adversus eum.
Numérotation du verset Ps. 12,V 

Qui tribulant me
exultabunt si motus fuero ¦
Numérotation du verset Ps. 12,6 

ego autem
in misericordia tua
speravi.
Numérotation du verset Ps. 12,VI 

Exultabit cor meum in salutari tuo ¦
cantabo
Domino qui bona
tribuit mihi
et psallam nomini Domini altissimi.

Psalmus 12

Numérotation du verset Ps. 12,4 
Sermo 27
prol.| {1.58r} De oculorum excecatione et illuminatione: de que affectu et intellectu. In Psalmo 12. 1
1 om. codd.
Illumina oculos meos ne umquam obdormiam in morte etc.
marg.| {F} Per hoc quod dicit oculos meos, innuit se habere oculos obtenebratos. Sunt enim qui exoculati sunt, quibus de privatione non est regressus ad habitum. Et significant illos qui non resurgunt: finaliter: qui significantur per Samsonem Iudicum 16 Philistei eruerunt oculos eius, et clausum in carcere molere fecerunt. Et per Sedechiam. de quo dicitur Hiero. lii. Iugulavit rex Babylonis filios sedechie in oculis eius: sed et omnes principes Iuda occidit in reblata et oculos Sedechie eruit. Filii sunt qui in oculis nostris occiduntur dum scienter a nobis mala opera perpetrantur. Unde tales descendunt in infernum viventes. Reblata interpretatur multum commisit. Principes Iuda id est confessionis: sunt principales affectiones que valent ad confessionem ut timor, pudor, dolor, et cogitationes: et cognitio proprie infirmitatis et status preteriti et penitentis. {G} Principes ergo omnes in reblata occiduntur, quando proptur multitudinem commissorum huiusmodi affectiones et cogitationes a mente tolluntur. Post occisos filios in oculis Sedechie: Ipsi Sedechie oculi eruuntur. hoc est postquam quis { LIX v } merito peccatorum cessat a bonis operibus, ei gratie lumen subtrahitur et penitus excecatur. Sunt et alii quidam qui oculos habent obtenebratos, qualis fuit Tobias: de quo dicitur Tob. 2 Ex nido hirundinis illi calida stercora inciderunt super oculos. Stercora hirundinis sunt possessiones temporalium: que calide dicuntur quando plus quam debeant diliguntur. Et ideo qui ea diligunt excecantur, sed tamen reparabilis est visus eorum. Sicut dicitur Tobie. 6 Exentera hunc piscem: et cor eius et fel repone tibi. Sunt enim hec necessaria ad medicamenta utiliter. {H} Piscis est Christus. exenterat hunc piscem qui profunde Christi cogitat passionem. cor eius reponit, qui ex quanto corde Christus dilexit nos attendit. fel etiam reponit, qui quanta fuerit eius amaritudo passionis intelligit, et hec necessaria utiliter ad anime medicinam. His igitur competit dicere et non primis. {I} Illumina oculos meos . Sicut Tob. dixit. 5 Qua le mihi gaudium erit qui in tenebris sedeo etc.
marg.| Nota quod tria exiguntur ad visum: Diaphanitas sive crystallinus humor: conversio instrumenti ad rem que videtur, receptio luminis deferentis imaginem que videtur Diaphanitas instrumenti sive crystallinus humor exigitur. Unde animalia in quibus non abundat crystallinus humor tenuem habent visum, et quantum subtrahitur de crystallino humore, tantum de visu. Unde volant de nocte utur patet in vespertilionibus quibus quia crystallinus humor transit in alas depauperantur in visu. Unde dicuntur habere alas ex corio. De quibus Ovidius. Sustinuere tamen se pellucentibus alis. Eo ipso quod volant minus vident: quia subtractum est ab oculis quod positum est in alis que non sunt plumate, sed corio tecte. Hi sunt qui quanto magis per scientiam vane extolluntur, { LIX r } tanto magis lumen gratie eis subtrahitur. De quibus Rm. 1 Evanuerunt in cogitationibus suis et obscuratum est insipiens cor eorum. De his Is. 2 In illa die proiiciet homo idola argenti sui, et simulacra auri sui, ea que sibi fecerunt ut adorarent talpas et vespertiliones. Quia in die iudicii contemnet eloquentiam in qua confidebat, que per argentum significatur, et prudentiam mundi intelliget stultitiam esse que per aurum. {K} Talpe que oculos non habent, sed tantum signacula oculorum et etiam terram fodiunt, et terram super se faciunt, significant prudentes huius mundi qui prudentie tenent similitudinem et eius non habent veritatem: et dum terrena querunt eorum desideriis se sepeliunt quia desiderium impii monumentum illius. {L} Secundo exigitur quod oculus convertatur ad remquam videt: et necesse est etiam ut ab aliis avertatur. Unde Ct. 6 Averte oculos tuos a me, quoniam ipsi me avolare fecerunt. Quasi dicat nisi ab aliis oculos tuos avertas, et ad me convertas avolabo et te deseram. Et Prv. 1 Aversio parvulorum interficiet eos. lumen quod recipitur est gratia Dei. Et nota quod quanto magis illuminatur oculus veteris hominis, tanto magis oculus novi hominis offuscatur. Unde Gn. 3 Aperti sunt oculi eorum id est concupiscentie clausis oculis rationis et econverso, unde Apostolus exterius excecatus est ut vider et interius. Act. 9 ceciderunt ab oculis eius tam quam squame et visum recepit. Oculos dicit pluraliter non oculum. Sunt enim duo oculi. Intellectus et affectus. {M} Intellectum illuminat veritas. affectum caritas. Hic est dexter oculus de quo Ct. 4 Vulnerasti cor meum in uno oculorum tuorum. Et bene dicit in uno: quia plus accendit. recti affectus caritatem quam intellectus subtilitatem. Unde { LX v } Sir. 19 Melior est homo qui minuitur sapientia, et deficit sensu timore, quam qui sensu abundat et transgreditur legem altissimi. {N} In uno dicit quia uni endi sunt intellectus et affectus. Sicut sagittarius unit oculos cum vult trahere, non sicut vetula que unum oculum ad pullos, alterum ad milvum habet. sic quidam habent intellectum ad celestia, affectum ad terrena. Unde Dt. 14. Animal quod reptat et pennulas habet immundum est. Posuerunt os suum in celum quibus volat intellectus: reptat per terram affectus.
marg.| {O} ¶ Maxime autem procurat diabolus ut tollatur dexter oculus, id est caritas. Za. 11 O pastor et idolum derelinquens gregem. Gladius super brachium eius et super oculum dexterum eius. Brachium eius ariditate siccabitur et oculus eius dexter tenebrescens obscurabitur. Et 1Rg. 11 Feriam vobiscum pactum ut eruam omnium vestrum oculos dextros. hoc dixit Naas viris Iabes. Naas serpens, id est diabolus. Iabes dolens et significat peccatorem cui tandem quando eum possidet querit etiam utrumque oculum eruere, ut dictum est de Sedechia et Samsone: et hoc factum est Sedechie in reblata id est post multitudinem peccatorum.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 12), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_12)
Signaler un complément d'information

Notes :