Psalmus 29

Numérotation du verset Ps. 29,1 

¶ Psalmus cantici
¶Codd. : (Ps. 29) D30 Rusch Ps-G, def. C
in dedicatione
domus David1.
1 Psalmus] + David D30 | cantici... David] cantici David ad aedificationem Amiatinus Ps-G (W), + confessio cum obsecratione D30
Numérotation du verset Ps. 29,2 I

Exaltabo te Domine
quoniam suscepisti me ¦
nec delectasti2
2 delectasti] iocondasti Ps-α
inimicos meos
super me.
Numérotation du verset Ps. 29,3 II

Domine Deus meus
clamavi ad te ¦ et sanasti me.
Numérotation du verset Ps. 29,4 III

Domine eduxisti
ab inferno animam meam ¦ salvasti me
a descendentibus
in lacum.
Numérotation du verset Ps. 29,5 IV

Psallite
Domino sancti eius ¦ et confitemini
memorie sanctitatis eius.
Numérotation du verset Ps. 29,6 V

Quoniam ira
in indignatione eius ¦
et vita
in voluntate eius.
Numérotation du verset Ps. 29,VI 

Ad vesperum
demorabitur fletus ¦
et ad matutinum letitia.
Numérotation du verset Ps. 29,7 VII

Ego autem
dixi in abundantia mea ¦
non movebor in eternum.
Numérotation du verset Ps. 29,8 VIII

Domine
in voluntate tua ¦ prestitisti decori meo
virtutem.
Numérotation du verset Ps. 29,IX 

Avertisti
faciem tuam
a me3 ¦
3 a me plerique codd. D30 edd. Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G (R F*) cum hebr. LXX
et factus sum conturbatus.
Numérotation du verset Ps. 29,9 X

Ad te Domine
clamabo ¦ et ad Deum4* meum deprecabor.
4 Deum D30 Ps-G ] Dominum Rusch (hapax)
Numérotation du verset Ps. 29,10 XI

Que utilitas
in sanguine meo ¦
dum descendo in corruptionem ?
Numérotation du verset Ps. 29,XII 

Numquid
confitebitur tibi pulvis ¦
aut annuntiabit veritatem tuam ?
Numérotation du verset Ps. 29,11 XIII

Audivit
Dominus  et5
5 Audivit... et] D30² (al. m. post. = “écriture d’imitation”)
misertus est6 mei ¦ Dominus factus est adiutor meus.
6 est] es ΦP
Numérotation du verset Ps. 29,12 XIV

Convertisti
planctum meum
in gaudium
mihi ¦ conscidisti
saccum meum
et circumdedisti me
letitia.
Numérotation du verset Ps. 29,13 XV

Ut
cantet tibi gloria mea et non compungar ¦
Domine Deus meus in eternum confitebor tibi.

Psalmus 29

Numérotation du verset Ps. 29,2 
Sermo 60
prol.| De tribus nos a peccato revocantibus. In Psalmo 29. 1
1 om. codd.
{A} Exaltabo te domine quoniam suscepisti me, nec delectasti inimicos meos super me etc.
marg.| Tria sunt que revocare nos debent a peccato. {1.118v} Letitia demonum, irrisio et insultatio eorum. Tristitia matris ecclesie. De primo dicitur Sir. 18. Post concupiscentias tuas non eas, et a voluntate tua avertere. Nam si prestiteris anime tue concupiscentias eius. faciet te in gaudium inimicis tuis. Unde in Psalmo Exultabunt si motus fuero. Maxime autem de casu iustorum letantur: sicut patet Sapientie 2 Non sit pratum quod non pertranseat luxuria nostra. Quid est pratum floridum, nisi anima spiritualis vernans virore virtutum? Hoc pratum plerumque ab hostis pretereuntis pedibus conculcatur, et tamen eo ipso quod conculcatum est uberius et floridius reuirescit. Unde Is. lxv. Ossa nostra quasi herba germina bunt. (virtutes nostre ex hoc ipso fortiores surgent quod conculcate) et cognoscetur manus Domini id est potestas. Ubique relinquamus signa letitie, Loquitur a simili victoris qui supra castrum quod cepit in signum victorie sua ponit vexilla. {B} Precipue vero exultat diabolus de casu prelati. Sicut dicitur 1Rg. ultimo. Presciderunt caput Saulis, et miserunt per circuitum ut annuntiaretur in templo idolorum populis. Caput Saulis precidi, est prelatum peccare. In circuitu eius caput mittitur: quando peccatum eius publicatur ut eius exemplo subditi corrumpantur.
marg.| {C} ¶ Secundo irrisio et insultatio eorum. Fatuus semper concitatur ad risum de stultitia, ut si quis cadat in lutum luxurie: Ridet et plaudit manibus. O quantum extollit risum diabolus quando quis feriens ad quintanam cadit in aquam? De seipso predicatoribus facit quintanam peccator. In quam totiens feriunt, quotiens peccata arguunt. Totiens quasi in aquam cadunt quotiens luxurie vel cupiditatis peccatum incurrunt. Tunc exclamat diabolus « Euge, euge, viderunt o<culi> n<ostri>. Et Sir. 12 Si incurrerint tibi mala: invenies illum illic priorem: et quasi adiuvans { CXIX r } suffodiet plantas tuas. Quorundam novit levitatem qui sunt faciles ad capiendum. Unde etiam de eorum confessione ridet presumens de eorum lapsu. non magni facit munitionem eorum, sicut ille qui obserat ostium suum festuca. Unde Abachuc primo. Super omnem munitionem ridebit etc.
marg.| {D} ¶ Tertio, tristitia matris ecclesie. Magna culpa est et inexpiabilis, offensa patris et matris carnalium, multo magis spiritualium. Unde Sir. 22 Confusio patris est de filio indisciplinato. filia autem fatua in diminoratione fiet. Ovidius. Quis matrem nisi mentis inops etc. et Mt. 1 Vox in rama audita est etc. Mater nostra ecclesia similis est bono patri qui filium suum dissipatorem iterum et iterum absoluit a debitis que contrahit: et tandem cum est incorrigibilis dimittit eum dolens sue voluntati. Unde Lc. 15 Dixit filius prodigus da mihi pertem substantie que mecontingit. Similiter ecclesia non cessat sacrificiis et orationibus absolvere quorundam malorum filiorum debita, et in tantum oneratur eis, quod dolens quasi dimittit eos. De tali filio scriptum est Dt. 21 Si genuerit homo filium contumacem et proteruum qui non audierit patris ac matris imperium. et coercitus obedire contempserit etc. apprehendent eum et ducent ad seniores civitatis et dicent: Filius noster iste proteruus est etc. lapidibus eum obruet populus civitatis et morietur, ut auferatis malum de medio vestri: et universus Israel audiens pertimescat.
marg.| {E} ¶ Econtrario tria nos ad bene operandum invitant: confusio inimicorum. Michee. 7 Ne leteris inimica mea super me, quia cecidi. Consurgam, sedebo in tenebris scilicet penitentie. Dominus lux mea est. et post pauca. Aspiciet me inimica mea et operietur confusione. Et Sir. 30 Qui docet silium suum, in zelum, mittit inimicum suum etc.
marg.| ¶ Secundum est gloria matris ecclesie et gaudium. {1.119v} Sir. 30 Qui docet filium suum gloriabitur in eo etc. et Lc. 15 Epulari et gaudere oportebat, quia frater tuus hic mortuus erat et reuixit.
marg.| ¶ Tertium est gaudium ecclesie triumphantis et angelorum. Unde Lc. 15 Maius gaudium erit in celo super uno peccatore penitentiam agente quam super nonagintanovem iustis etc.
Numérotation du verset Ps. 29,7 
Sermo 61
prol.| De duobus ministrantibus occasiones ad peccandum, et de remediis. In Psalmo 29. 2
2 om. codd.
{F} Ego dixi in abundantia mea etc. Domine in voluntate tua etc.
marg.| Duo sunt que maxime subministrant occasiones ad peccandum. Divitie et pulchritudo, et corporalis et spiritualis. Beatus qui potest dicere. In abundantia mea non movebor ineter. et domine prestitisti decori meo virtutem. Abundantia siquidem commovet multos, et ad multa. {G} Ad inobedientiam. Unde Dt. 35 Dedisti eis terram hanc et possederunt eam, et non obedierunt voci tue. Ad oblivionem Dei. Levitici 6 Cum dederit tibi Dominus civitates magnas etc. cave diligenter ne obliviscaris Domini Dei tui etc. Et hoc est quod Effraim et Manasses sunt fratres de quibus Gn. 48 Ad elationem. Unde Glosa super Apocalypsim : « Divitum vermis superbia ». Et Dt. 8 Observa ne quando domos edificaveris etc. elevetur cor tuum etc. Ad presumptionem et contemptum Dei. Unde 2Par. 26 Egressum est nomen Ozie procul. eo quod auxiliaretur ei Dominus et corroborasset illum. elevatum est cor eius in interitum suum, et neglexit Dominum Deum suum etc. statimque orta est lepra in fronte coram sacerdotibus etc. Ad arrogantiam. Unde Is. 2 Repleta est terra auro et argento et adoraverunt quod fecerunt digiti eorum. Opus manuum suarum adorare est sibi ascribere.
marg.| ¶ Ad {1.120r} contentionem. Unde Gn. 13 Erat quippe substantia eorum nimis. et nequibant comiter habitare. Unde facta est rixa inter pastores Abraham et Loth. Sic hodie inter seculares et claustrales. Et Sir. 21 obiurgatio obnubilabit substantiam etc. Sic superbi substantia eradicabitur. Ad luxuriam Ier. 5 Saturati sunt et mechati sunt. et in domibus meretricis luxuria bantur. Ad abusionem Ez. 16 Ecce hec fuit iniquitas Sodome. Saturitas panis et abundantia etc. Interficit penitentiam. Gn. 4 Dixit Cain ad Abel, Egrediamini foras. et tunc interfecit eum. Abel, luctus Cain possessio. Cain Abel occidit quando delicie temperalium, penitentie luctum extingunt. Et Is. 22 Et vocabit Dominus Deus exercituum in die illa, ad stetum, et ad planctum, et ad calvitium sacci, et ecce gaudium et letitia etc. Aufert contemplationem. Unde Gn. 48 Ingredienti mihi Euphratem defuncta est uxor mea Rachel. eratque vernum tempus, et ingrediebar Eufratem. Vitiis dat victoriam, Ier. 46 In terra Aquilonis iuxta Eufraten (id est ad diaboli suggestionem iuxta temperalia) victi sunt et fugerunt. Omnium spiritualium bonorum facit corruptionem. Sicut ex fece crassa vinum corrumpitur et immutatur, et propter hoc necesse habet refecari id est de vase in vas transfundi ita et carnalis animus de abundantia debet ad paupertatem transferri. Unde Ier. 48 Fertilis fuit Moab ab adolescentia sua, et requieuit in fecibus suis. Non est transfusus de vase in vas, et in transmigrationem non abiit, ideo permansit gustus eius in eo etc.
marg.| {H} ¶ Pulchritudo similiter corporalis ad multa solet hominem commovere. Ad luxuriam et alia inconvenientia. Unde Ier. 5 Egressum est nomen tuum inter gentes propter speciem tuam etc. et habens fiduciam in pulchritudine tua fornicata es etc. Beatus est ergo qui nunc potest dicere. Domine in voluntate tua {1.120v} prestitisti decori meo virtutem etc.
marg.| {I} ¶ Eodem modo de abundantia spiritualium bonorum intelligendum, que sunt munditia carnis et mentis et scientia, et sic de aliis. Sed in hoc est differentia quod in spiritualibus idem est decor quod abundantia et econverso, et hec solent multos ad superbiam et iactantiam commovere. Quid enim est hec abundantia nisi mons libani? quod interpretatur candidatio? Et quid in monte sublimes cedros crescere: nisi de abundantia spiritualium bonorum sublimes cogitationes ascendere? Dequibus. Vox Domini confringet cedros: et confringet Dominus cedros libani. Ier. 21 Qui sedes in libano et nidificas in cedris. Sic de decore spiritualium. Unde Ier. 28 Elevatum est cor tuum etc.
marg.| {K} ¶ Econtrario tria sunt que in abundantia non faciunt nos moveri: flagellum infirmitatis. Unde magna misericordia Dei cum divitem in temporalibus vel spiritualibus infirmitate visitat ne superbiat. Unde Sir. 34 Qui emittit disciplinam sicut lucem. Et Is. 28 Vexatio dabit intellectum. Et de manasse legitur quod in prosperitate oblitus est Deum et in tribulatione conversus est ad Deum. et. 2Cor. 12 Ne magnitudo revelationum extollat me, datus est mihi stimulus carnis etc.
marg.| ¶ Item meditatio mortis. Hec enim multum humiliat et fastum reprimit. Unde Iob. 5 Ingredieris in abundantia sepulchrum id est inter ipsas delicias et divitias cogitabis de morte. et Sir. 27 Memento paupertatis in diebus abundantie etc. Item cogitare quod cum nihil habeamus a nobis, quam miserum et quam stultum sit se iactare de alieno. Unde 1Cor. 4 Ne unus adversus alterum infletur pro alio. Et omnium rerum decor Dei est, et abundantia, et apud ipsas { CXXI r } creaturas est depositum Dei, et hoc est quod dicitur Ez. 16 Egressum est nomen tuum inter gentes propter speciem tuam quia perfecta eras decore meo, quem posueram super te. Quod confitetur qui dicit, Domine in voluntate presti. deco. meo virtutem.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 29), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_29)
Signaler un complément d'information

Notes :