Psalmus 105

Numérotation du verset Ps. 105,1 

¶Alleluia alleluia1.
¶Codd. : (Ps. 105) textus : Hi D30 Rusch Ps-G ; glossa : Rusch
1 alleluia² Ps-G ( F V D ) ΩS Rusch ] om. Ps-G, Vox Ecclesie D30
Numérotation du verset Ps. 105,I 

Confitemini Domino
quoniam bonus ¦
quoniam in seculum
misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 105,2 II

Quis loquetur potentias Domini ¦
auditas faciet omnes laudes eius?
Numérotation du verset Ps. 105,3 III

Beati qui custodiunt iudicium ¦
et faciunt iustitiam
in omni tempore.
Numérotation du verset Ps. 105,4 IV

Memento nostri Domine in beneplacito populi tui ¦
visita nos
in salutari tuo.
Numérotation du verset Ps. 105,5 V

Ad videndum in bonitate electorum tuorum†
ad letandum
in letitia
gentis tue ¦
ut2 lauderis cum hereditate tua.
2 ut Hi Rusch Ps-G cum Ps-R ] et Ps-G (F I Q* ΦRGV G* K)
Numérotation du verset Ps. 105,6 VI

Peccavimus
cum patribus nostris ¦
iniuste egimus
iniquitatem fecimus.
Numérotation du verset Ps. 105,7 VII

Patres nostri
in Egypto
non intellexerunt
mirabilia tua ¦
non fuerunt memores multitudinis misericordie tue.
Numérotation du verset Ps. 105,VIII 

Et irritaverunt ascendentes in mare3 ¦ mare Rubrum† 4
3 mare] mari D30 |
4 mare mare Rubrum] mari mari Rubro D30, mare mari Rubro Cor2 (antiqui variaverunt regimen propositionum quia hebr. et Ieronymus diversificant sic : SUPER MARE IN MARI RUBRO require supra 103, 2 et infra 108, 18 Isaie 28, 6) |
Numérotation du verset Ps. 105,8 IX

Et
salvavit eos
propter nomen suum ¦
ut notam faceret potentiam suam.
Numérotation du verset Ps. 105,9 X

Et increpuit mare Rubrum et exsiccatum est ¦
et deduxit eos in abyssis
sicut in deserto.
Numérotation du verset Ps. 105,10 XI

Et
salvavit eos
de manu odientium ¦
et redemit eos de manu inimici.
Numérotation du verset Ps. 105,11 XII

Et operuit aqua tribulantes eos ¦
unus ex eis non remansit.
Numérotation du verset Ps. 105,12 XIII

Et crediderunt
in5 verbis eius ¦
5 in D30* Rusch Weber ] om. D30² (eras.)
et laudaverunt
laudem eius.
Numérotation du verset Ps. 105,13 XIV

Cito fecerunt
obliti sunt operum eius ¦ et non sustinuerunt consilium eius6.
6 obliti sunt] om. ΩS | et Ps-G ( Ψ B V D ) Ω Clementina cum P-R ] om. Rusch Ps-G
Numérotation du verset Ps. 105,14 XV

Et concupierunt concupiscentiam
in deserto ¦ et temptaverunt Deum in inaquoso.
Numérotation du verset Ps. 105,15 XVI

Et dedit eis petitionem ipsorum ¦ et misit saturitatem in animas7 eorum.
7 animas Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Hi Rusch cum Ps-R ] anima Ps-G
Numérotation du verset Ps. 105,16 XVII

Et irritaverunt Moysen in castris ¦ Aaron sanctum Domini.
Numérotation du verset Ps. 105,17 XVIII

Aperta est terra
et deglutivit Dathan ¦ et
operuit super congregationem Abiron8.
8 Abiron Hi Rusch etc Abiran Ps-G (ΦRG)
Numérotation du verset Ps. 105,18 XIX

Et exarsit ignis in synagoga
eorum ¦
flamma combussit peccatores.
Numérotation du verset Ps. 105,19 XX

Et fecerunt vitulum
in Horeb9 ¦
9 (H)oreb Ps-G (ΨB D²) ΩS Rusch ] Choreb Ps-G Ps-R , Horeb Ps-G ( G K²) Hi Clementina cum Ps-R ( K R etc.)
et
adoraverunt sculptile.
Numérotation du verset Ps. 105,20 XXI

Et mutaverunt gloriam suam ¦
in similitudinem vituli10
10 similitudinem Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Hi cum Ps-R (nonnulli codd. ) Ps-αγδζ] similitudine Rusch Ps-G cum Ps-R
comedentis fenum.
Numérotation du verset Ps. 105,21 XXII

Obliti sunt Deum qui
salvavit eos † qui fecit magnalia
in Egypto
Numérotation du verset Ps. 105,22 

mirabilia
in terra Cham ¦ terribilia
in mari Rubro.
Numérotation du verset Ps. 105,23 XXIII

Et
dixit ut disperderet eos ¦
si non Moyses electus eius stetisset
in confractione
in conspectu eius.
Numérotation du verset Ps. 105,XXIV 

Ut averteret iram eius
ne disperderet eos ¦
Numérotation du verset Ps. 105,24 

et pro nihilo
habuerunt terram desiderabilem.
Numérotation du verset Ps. 105,XXV 

Non crediderunt verbo eius†
Numérotation du verset Ps. 105,25 

et murmuraverunt11 in tabernaculis suis ¦
11 murmuraverunt Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Hi Rusch cum Ps-R ] murmurabant Ps-G (R F I)
non exaudierunt
vocem Domini.
Numérotation du verset Ps. 105,26 XXVI

Et elevavit manum suam super eos ¦
ut prosterneret eos in deserto.
Numérotation du verset Ps. 105,27 XXVII

Et ut deiceret semen eorum
in nationibus ¦ et disperderet12 eos in regionibus.
12 disperderet Ps-G ( V D ) ΩS Rusch cum Ps-ασ Ps-R ( M U Q ²)] disperget Ω M, dispergeret Ps-G
Numérotation du verset Ps. 105,28 XXVIII

Et initiati sunt Beelphegor ¦
et comederunt sacrificia mortuorum.
Numérotation du verset Ps. 105,29 XXIX

Et irritaverunt eum in adinventionibus suis ¦
et multiplicata est in eis ruina.
Numérotation du verset Ps. 105,30 XXX

Et stetit Phinees13 et placavit ¦
13 Phinees Ω M edd scrips. , Finees Hi Rusch Ps-G
et
cessavit quassatio.
Numérotation du verset Ps. 105,31 XXXI

Et reputatum est
ei ad14 iustitiam ¦ in generatione et generationem usque in sempiternum.
14 ad Ps-G (R* D) Hi ΩS cum P-R] in Ps-G D30
Numérotation du verset Ps. 105,32 XXXII

Et
irritaverunt eum15
15 eum Ps-G (Q G K² ΨB V D) ΩS Rusch edd. cum P-R] ÷ eum Φ, om. Ps-G
ad aquas16 Contradictionis † et vexatus est
16 aquas Ps-G (ΨB V D) ΩS cum P-R] aquam etc. Ps-G
Moyses propter eos ¦
Numérotation du verset Ps. 105,33 

quia exacerbaverunt spiritum eius.
Numérotation du verset Ps. 105,XXXIII 

Et
distinxit in labiis suis ¦
Numérotation du verset Ps. 105,34 

non disperdiderunt gentes
quas dixit Dominus17 illis.
17 Dominus Ps-G Hi] + Deus Rusch
Numérotation du verset Ps. 105,35 XXXIV

Et commixti sunt
inter gentes et didicerunt opera eorum
Numérotation du verset Ps. 105,36 

et servierunt sculptilibus eorum ¦ et
factum est
illis in scandalum.
Numérotation du verset Ps. 105,37 XXXV

Et immolaverunt filios suos ¦
et filias suas demoniis.
Numérotation du verset Ps. 105,38 XXXVI

Et effuderunt sanguinem innocentem†
sanguinem filiorum suorum et filiarum suarum ¦
quas sacrificaverunt sculptilibus Chanaan.
Numérotation du verset Ps. 105,XXXVII 

Et interfecta est
terra in sanguinibus†
Numérotation du verset Ps. 105,39 

et contaminata est
in operibus eorum ¦ et fornicati
sunt in adinventionibus suis.
Numérotation du verset Ps. 105,40 XXXVIII

Et iratus est furore Dominus
in populo suo18 ¦ et abominatus est hereditatem suam.
18 populo suo] populum suum D30 Ps-G (ΦG²V ΨB* D Ω M) Ed1530 Clementina cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 105,41 XXXIX

Et tradidit eos in manus gentium ¦
et dominati sunt
eorum qui oderunt19 eos.
19 oderunt Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Ω Rusch cum Ps-R ] oderant Ps-G
Numérotation du verset Ps. 105,42 XL

Et tribulaverunt eos inimici eorum † et humiliati sunt sub manibus eorum ¦
Numérotation du verset Ps. 105,43 

sepe liberavit eos.
Numérotation du verset Ps. 105,XLI 

Ipsi autem exacerbaverunt eum
in consilio suo ¦
et
humiliati sunt in iniquitatibus suis.
Numérotation du verset Ps. 105,44 XLII

Et vidit cum tribularentur ¦
et audivit20 orationem eorum.
20 audivit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Hi Rusch (odivit  )] audiret Ps-G (R F² I ΦRGV)
Numérotation du verset Ps. 105,45 XLIII

Et memor fuit testamenti sui ¦
et penituit eum secundum multitudinem misericordie sue.
Numérotation du verset Ps. 105,46 XLIV

Et dedit eos
in misericordias ¦
in conspectu omnium qui ceperant eos.
Numérotation du verset Ps. 105,47 XLV

Salvos fac nos
Domine Deus noster ¦ et congrega nos de nationibus.
Numérotation du verset Ps. 105,XLVI 

Ut confiteamur
nomini sancto tuo21 ¦ et gloriemur in laude tua.
21 s. t. Ps-G ( plerique codd. et edd. ), Rusch cum Ps-R ] inv. Ps-G Hi
Numérotation du verset Ps. 105,48 XLVII

Benedictus
Dominus Deus Israel 22
22 Dominus Deus Ps-G ] inv. Rusch (hapax)
a seculo et usque in seculum ¦
et dicet omnis populus fiat fiat.

Psalmus 105

Numérotation du verset Ps. 105,3 
Sermo 224
prol.| De duplici iustitia et iudicio: deque disputatione anime contra carnem. et quare peccatum vitandum. In Psalmo 105.
Beati qui custodiunt iudicium, et faciunt iustitiam in omni tempore.
marg.| {A} Duplex est iudicium: examinationis et discretionis. De iudicio examinationis legipotest quod dicitur. Beati qui custodiunt iudicium etc. Habemus enim intra nos adversarios iugiter litigantes. Unde ad Gal. 5 Caro concupiscit adversus spiritum, et econtrario. {B} Allegat autem spiritus contra carnem, innitens rationibus et allegationibus. Convincit autem quatuor rationibus peccatum esse fugiendum scilicet propter turpitudinem ipsius, sterilitatem, damnum et penam. Propter turpitudinem, quia delet imaginem Dei, et facit hominem brutescere. Unde Lam. 4 Denigrata est super carbones facies eius. Et Dn. 4 Tibi dicitur Nabuchodonosor: regnum tuum transiit a te, et ab hominibus eiicient te, et cum bestiis atque feris erit habitatio tua: fenum quasi bos comedes. Item propter sterilitatem et damnum. quia nihil boni confert, et multa bona aufert. Unde ad Romanos 6 : Quem fructum habuistis? etc. Et Lc. 10 de illo qui incidit in latrones, dicitur quod spoliaverunt eum scilicet virtutibus suis. Et Prv. 6 Precium scorti vix est unius panis. Mulier autem preciosam viri animam capit. Item propter penam. quia pro momentanea delectatione redditur pena eterna, Unde Sir. 21 Quasi rumphea bis acuta omnis iniquitas, et plage illius non est sanitas. {C} Et mirum, quod vix aliquis unqua tantam { XCI r } habuit delectationem in aliquo peccato, quod maiorem non habeat penam in modica febri. Unde Sir. 11 Malitia unius hore oblivionem facit maxime luxurie.
marg.| ¶ Auctoritatibus etiam innititur, et inducit quod habes. Sir. 18. Post concupiscentias tuas non eas. Et ad Rm. 14. Non in comessationibus et ebrietatibus etc. Et Sir. 23 Aufer a me concupiscentias ventris et concubitus. Habet etiam advocatum spiritum sanctum qui (ut habetur ad Rm. 8) interpellat pro nobis, gemitibus inenarrabilibus. {D} Econtrario allegat Caro contra spiritum nihil tamen composite perponens sicut solent advocati, sed more incomposito loquens omnia sine consilio dicens, verba spiritus interrumpens, et clamose omnia pronuncians. et ideo bruto comparatur, et vox eius dicitur vlulatus. Unde Iob. 39 Ubi audierit buccinam, dicit vah. procul odoratur bellum, exhortationem ducum et vlulatum exercitus. Et quia interrumpit suasiones, quasi inquiera. dicitur Prv. 7 Et ecce mulier occurrit illi in ornatu meretricio preparata ad decipiendas animas, garrula, et vaga, et quietis impatiens. Et quia clamosa dicitur Prv. 30 Due sunt sanguisuge filie: que semper clamant, affer, affer. Unde caro recte potest significari per Calphurniam improbam mulierem: que dedit causam edicto ne mulier postularet. Et hoc est quod dicit Apostolus. 1Tim. 2 Mulier in silentio discat. Mulieri autem docere non permitto. Advocati ei adsistunt, demones et mundana delectabilia. {E} Demones decipiunt rationibus falsis. et quasi quibusdam paralogismis. Et hec sunt excitationes ducum. de quibus Iob. 39 utiam dictum est. Mundana autem delectabilia decipiunt secundum accidens. quia reputantur dulcia que amara sunt. Unde Is. 4 {2.91v} Ve qui dicitis bonum malum, et malum bonum etc. Liberum autem arbitrium sedet iudex inter ista, et intelligit et discernit que proponuntur, inter bonum et malum distinguit, et paralogismos diaboli soluit: sicut Neemias 2Esr. 12 Non est (inquit) factum secundum verba que loqueris. De corde enim tuo componis hec omnia. {F} Recte ergo iudicat liberum arbitrium: sed non custodit iudicium qui non facit iustitiam. Ideo dicitur. Beati qui custodiunt iudicium et faciunt iustitiam in omni tempore. Deterius peccat qui novit iudicium, et iustitiam non facit. Unde Secunde Petri 2°a : « Melius erat eis viam iustitie non cognoscere, qua post agnitionem retrorsum converti ab eo quod eis traditum est, sancto mandato ». {G} Et est sicut iudex: qui punit non puniendos, et absoluit vel non punit quos novit puniendos. Punit non puniendos ut Paulus dixit Act. 24 Princeps sacerdotum Ananias precepit astantibus percutere os Pauli: tunc Paulus. Percutiat te Deus paries dealbate, et tu sedens iudicas me secundum legem, et contra legem iubes me percuti. Non punit puniendos: sicut scriptum est. Maleficum non petieris vivere. Et Mt. 6 Si oculus tuus scandalizat te, erue eum etc. id est aufer ab eo malum usum. Unde Iosue 10b Reges quinque a Iosue iubentur suspendi super quinque stipites. Tales crucifigunt Iesum id est spiritum seu novum hominem, et dimittunt Barabbam, quia puniunt sensualitatem vel veterem hominem. Unde dicitur Mt. 27 Dimisit illis Barabbam. Iesum autem flagellatum tradidit eis, ut cruci figeretur.
a 2Pt. 2, 21.
b Ios. 10.
Numérotation du verset Ps. 105,9 
Sermo 225
prol.| Mare quomodo sit cor peccatoris quod increpatur et siccatur a Deo et quomodo per ipsum exsiccatum fiat transitus. In Psalmo 105
Et increpuit mare: et exsiccatum est etc.
marg.| {XCII r} Primo videndum quare mare dicitur cor peccatoris. Secundo quibus modis hoc mare a Deo increpatur. quod Deus ipsum primo increpat. post exsiccat. Tertio quid sit illud siccari. et quid transire per medium sicci maris. quod fit facta exsiccatione.
marg.| ¶ Mare est cor peccatoris. {H} Mare enim tumet: tale est cor superbi: et fetet, et tale est cor luxuriosi et immundi. Et est salsum, et insatiabile: et tale est cor avari. De inflatione dicitur. 1Cor. 4 Hec autem trasfiguravi in me. ne quis vestrum infletur adversus alium pro alio. Et eiusdem. 8 Scientia inflat, caritas vero edificat. Et Ione. 1 Mare ibat et intumescebat super eos.
marg.| ¶ De fetore. 2Mcc. 9 {I} Odore illius et fetore exercitus gravabatur, quia multi corrumpuntur exemplo.
marg.| ¶ De salsedine insatiabili Io. 4 {K} Qui bibit ex hac aqua, sitiet iterum. Mare fetet, et hoc est luxuria. Mare salsum est, in quo sitibunda, avaritia intelligitur. Ideo dicitur Threnorum 2c"Magna velut mare contritio tua". Et Is. 56 : Cor impii quasi mare fervens, quod quiescere non ponit.
c Lam. 2, 13.
marg.| {L} ¶ Hoc mare increpat Deus per predicationem vel tribulationem. Unde in Psalmo Propter iniquitatem corripuisti hominem. Mare rubrum increpat, quum aliquem facit erubescere de peccatis. Exsiccat quum fluxum concupiscentie sistit. Exsiccato mari completur quod dicitur Ex. 14. Filii Israel ambulaverunt per medium sicci maris. Recte dicit: medium sicci maris. Mare enim est afflictio discipline claustralis: medium maris est secundum discretionem afflictio mensurata. Sunt enim claustrales qui non sunt in medio, sed in terminis. Terminus religionis in summo, est nimius fervor. Terminus inimo, est nimia remissio. Qui ergo nec nimis ferventes sunt, nec nimis remissi, ingrediuntur per medium { XCIII v } sicci maris. Contra primos dicitur Sir. 7 Noli esse nimis iustus. Et Ct. 2 Adolescentule dilexerunt te nimis. Contra secundos Prv. 14. Qui mollis est et dissolutus, frater est sua opera dissipantis. Non est ergo de Israel qui a communi conventu per alterutrum recedit. Ideo dicitur ad Ez. 3 {M} Includere in medio domus tue.
marg.| ¶ Et nota quod per mare siccum designatur religio. Mare autem istorum non est siccum, qui quum ieiunando aut vigilando afflicti fuerint, postmodum abundantius epulis et quiete indulgent. Unde Sir. 20 Hodie feneratur quis et cras expetit, et odibilis est homo huiusmodi. Item mare siccum est afflictio: cuius comes est continentia, quia etsi affligamur propreteritis, nihil est nisi caveamus de futuris. Unde Sir. 33 Unus edificans, et unus destruens, quid prodest illis nisi labor? Et Ier. 12 Numquid avis discolor facta est hereditas mea? Numquid avis tincta per totum?
marg.| {N} ¶ Item per siccitatem potest soliditas notari. Qui ergo sic habet amaritudinem de preteritis, ut contra futura stet robustus: huius mare siccum est. Unde in Psalmo Factum est cor meum tamquam cera liquescens. Ecce maris amaritudo. Quod autem sequitur. « Aruit tamquam testa virtus mea »d, ad siccitatem maris pertinet. Oportet enim ut recordatio peccatorum nos molles inveniat ad dolendum, et tentatio quum imminet, duros et fortes ad resistendum, que duo notantur Prv. 30 ibi. Mulierem fortem etc. In muliere significatur mollities: in forti resistentia.
d Ps. 21, 16.
Numérotation du verset Ps. 105,35 
Sermo 226. [225bis]
prol.| Quam natura tendat ad separationem indebite commixtorum, et quibus modis fiat separatio et mala commixtio. In Psalmum 105. 1
1 226] 225 [bis] Ed1523.
 Et commixti sunt inter gentes et didicerunt opera eorum etc.
marg.| {XCIII r} Primo notandum quod natura tendat ad separationem, sicut gratia. Secundo quibus modis fiant separationes. Tertio quibus male fiant commixtiones.
marg.| {O} ¶ Natura in omni operatione sua tendit ad hoc, ut separet nobile ab ignobili. Unde finis et nobilissima plantarum est palma in qua separatur activum a passivo id est masculinum a feminino. Et homo nobilissimum animal est: in quo maxime separatum est dextrum a sinistro. Similiter electio gratie ad hoc tendit, ut separetur preciosum a vili. Et hanc separationem ostendit Dominus debere fieri. Gn. 1 Viditque lucem quod esset bona: divisitque lucem a tenebris. Et propter hoc dicitur. Spiritus Domini ferebatur super aquas, quia spirituales debent a carnalibus superferri: sic clerici debent separari a laicis. Unde Nm. 2 Tribum levi noli numerare ut ponas summam eorum cum filiis Israel: sed constitues eos super tabernaculum testimonii et cuncta vasa eius. Ideo dicitur. 1Pt. 2 Vos estis genus electum, regale sacerdotium etc.
marg.| {P} ¶ Hec autem separatio intelligitur vel attenditur quantum ad officium, habitum, scientiam, et vitam. Item separati sunt clericia laicis: sic inter clericos debet esse separatio, quia separati sunt prelati a subditis, et claustrales a secularibus. Unde beatus Gregorius Tantum debet precedere vitam populi vita prelati, quantum precedit conversationem gregis vita pastoris. Unde ad Hbr. 5 Omnis pontifex ex hominibus assumptus, pro ho. consti. iniis que ad Deum. Et Gn. 49 Gad accinctus preliabitur ante eum, et ipse accingetur retrorsum etc. Hic est prelatus.
marg.| {Q} ¶ Nunc commixti sunt clerici quantum ad habitum, et quantum possunt { XCIIII v } imitantur vestes secularium et tonsuram. Contra quos Soph. 1 Visitabo superbos qui induti sunt veste peregrina. Et Ier. 49 Dispergam eos in omnem ventum, qui sunt attonsi in comam.
marg.| ¶ Item commixti sunt quantum ad officium. De quo 2Mcc. 4 Ita ut sacerdotes iam non circa altaris officia dediti essent: sed contempto templo et sacrificiis neglectis festinarent participes fieri palestre.
marg.| ¶ Item ad conversationem commixti sunt maxime, per cupiditatem et incontinentiam: cum tamen dicat Augustinus : Tam turpis est negotiatio in clerico qua usura in laico. Ideo dicitur Is. 24 Et erit sicut populus, sic sacerdos. Item per incontinentiam, quod significatum est primi Maccabeorum 1.e In diebus illis, exierunt de filiis Israel viri iniqui, et suaserunt multis, dicentes. Eamus, et disponamus testamentum cum gentibus: quia ex quo recessimus ab eis, invenerunt nos multa mala. et fecerunt sibi preputia, et recesserunt a testamento sancto. Quod nihil aliud est, qua clericos qui circumcisi sunt spiritualiter, incircumcisos et solutos imitari. immo vincere per incontinentiam. Item quantum ad scientiam. Plerique enim prelati sunt quasi illiterati. Unde Os. 4 Quoniam tu scientiam repulisti, ego repellam te, ne sacerdotio fungaris mihi. Et Is. 56 Ipsi pastores ignoraverunt intelligentiam, omnes in vias suas declinaverunt: unusquisque ad avaritiam suam: a summo usque ad nonissimum.
e 1Mcc. 1.
Numérotation du verset Ps. 105,37 
Sermo 227
prol.| ¶ De filiis et filiabus, id est operibus fortibus et debilibus que immolantur demoniis. In Psalmo 105.
/XCIIII r/ Et immolaverunt filios suos et filias suas demoniis.
marg.| Filii sunt fortia opera. Filie, infirma. Unde Ex. 1 Legitur quod Pharao precepit masculos proiici in fluvium, et feminas reservari. Masculi in fluvium proiiciuntur, quando fortia opera per concupiscentiam absorbentur. Invidet diabolus strennuis operibus. Unde dicitur Apc. 12 Signum magnum etc. stetit draco ante mulierem, ut quum peperisset, devoraret etc. Hinc et Herodes precepit interfici omnes pueros a bimatu et infra. Infra bimatum funt. Iudei parvuli, qui non habent confessionem peccatorum, sed laudis quia altera non sufficit. Unde Psalterium bis dicit « Confitebimur tibi Deus, confitebimur ».
marg.| ¶ Quidam ergo immolant filias suas demoniis, qui opera infirma, et de genere malorum faciunt: que diabolo sunt accepta, ut mundani. Alii non solum filias, sed et filios. Filios enim demoniis immolare, est opera de genere virtutum, causa inanis glorie, facere.
marg.| ¶ Demoniis autem dicit pluraliter quia diversis. {S} Quidam enim immolant mammone, ut cupidi, cum dicatur Lc. 16 Facite vobis amicos de mammona iniquitatis. Ideo dicit apostolus ad Eph. 5 {T} Avaritia, que est idolorum servitus.
marg.| ¶ Alii Nabuzardan, qui est Deus, ventris scilicet gulosi. {V} De quibus ad Philipenses 3f Quorum Deus venter est.
f Phil. 3.
marg.| ¶ Alii priapo vel idolo tentiginis ut luxuriosi qui dicitur Deus hortorum id est deliciarum. De quibus dicitur Is. primo. Qui sacrificant in hortis quos elegeratis etc. Hic deterret aves, id est viros spirituales: quorum est fugere voluptatem, que aliter non vincitur. Unde prime ad Corinthios 6 Fugite fornicationem. Ideo huiusmodi Deus vocatur formido. Baruc in fine. Sicut in cucumerario nihil custodit formido.
marg.| {X} ¶ Alii immolant Baal scilicet superbi, et { XCiV v } inanis glorie cupidi. Interpretatur enim superior. Unde Os. 2 Dedi eis argentum et aurum, et fececerunt sibi Baal.
marg.| {Y} ¶ Sunt autem qui immolant filias suas Deo, et nolunt ei filios immolare: infirma sua opera et mala fato vel fortune vel infirmitati nature, quam Deus condidit: que autem bona sunt sibi presumptuose ascribentes: cum dicatur Zacharie 1g Maledictus dolosus, qui habet in grege suo masculum, et votum faciens immolat debile Domino. Prius discutiendum est quale sit quod Domino immoletur. Unde arguitur Iepthe qui vovit quod primum sibi occurreret, se Domino immolaturum. et occurrit ei filia, quam immolavit, ut habetur Iudicum 11 Si ergo occurrerit tibi filia id est opus insirmum, noli Domino immolare. Nos autem filios nostros debemus Domino immolare: qui sustinuit filium suum immolari pro nobis.
g Za. 1.
marg.| ¶ Tripliciter autem fit hec immolatio. {Z} Primo ipsi bona opera ascribendo. Unde Is. 26 Omnia opera nostra operatus es nobis domine. Secundo propter Deum solum faciendo. Unde Ps. Quoniam propter te mortificamur tota die. Et 1Pt. 4 Nemo vestrum patiatur. quasi homicida aut fur etc. Non debemus circumcidere masculos nostros propter Dinam id est propter inanem gloriam, ut fecit Sichem et fratres eius. Gn. 34 Sed castrari propter regnum celorum, ut in evangelio Mt. 19 habetur. Tertio, gratiarum actiones referendo. quia sicut dicitur Ecclesis. 1 Ad locum unde veniunt flumina, revertuntur. Unde propterea post omnia dicitur. Benedicamus Domino. Deo gratias.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 105), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_105)
Signaler un complément d'information

Notes :