Philippus Cancellarius

Psalmus 73

Numérotation du verset Ps. 73,1 

¶ Intellectus Asaph1.
¶Codd. : (Ps. 73) Ps-G D30 ω 1 ω² To77 Bari1 Bari3 Pisa Rusch
1 Intellectus Asaph R F cum Ps-R cum hebr. LXX ] In finem pro Idithun psalmus Asaph C Amiatinus, In finem Psalmus David M, in finem praem. W, + Vox Ecclesie de Iudeis D30
Numérotation du verset Ps. 73,I 

Ut quid Deus
repulisti2 in finem ¦
2 Deus repulisti cum LXX Orig hebr. Ps-Med (+ ) cf. HIERON., ep. 106 ] + nos Rusch cum Ps-R ; cf. glosa marginalis.
iratus est
furor tuus
super oves pascue tue.
Numérotation du verset Ps. 73,2 II

Memor esto
congregationis tue ¦
quam possedisti
ab initio.
Numérotation du verset Ps. 73,III 

Redemisti
virgam
hereditatis tue ¦
mons Sion in quo habitasti in eo.
Numérotation du verset Ps. 73,3 IV

Leva
manus tuas3
3 tuas] meas P10525
in superbias eorum
in finem ¦
quanta
malignatus est
inimicus4
4 inimicus Ps-G D30 ω² Rusch ] inimicis ΩS
in sancto5.
5sancto Ps-G* (R F + VL311) , Hier. ep. 106 cum graec. (εν τω αγίω Sedulius VL311 G dik71978 ) hebr. (בַּקֹּדֶשׁ), cf. Ps-H (sanctuario)] sanctum C I, sanctis tuis Ps-R Ps-Med (+ VL409*); sancto tuo VL408 VL409² cum LXX (εν τω αγίω σου, plerique (105 / 130 cod.+VL408 VL409) , sanctuariis tuis Ps-Moz c , cf. LXX (ἐν τοῖς ἁγίοις σου aliqui codd. (25 / 130 cod.) ¶Nota : Jérôme traduit d’après les Héxaples qui restituent en grec les nuances de l'Hébreu. La lettre 106 n’indique pas la recensions précise dont il dépend ; elle ne discute pas du possessif; Jérôme s’y montre piqué qu’on ait osé corriger sa recension en restituant la leçon de la koinè. Il faut admettre avec Rahlfs que la leçon du Ps-G atteste la recension origénienne de la LXX corroboré par l’hébreu, Théodoret de Cyre. {MM2023}
Numérotation du verset Ps. 73,4 V

Et gloriati sunt qui oderunt te ¦
in medio
sollemnitatis tue.
Numérotation du verset Ps. 73,VI 

Posuerunt
signa sua signa6 ¦
6 sua Bari3 etc tua Bari1
Numérotation du verset Ps. 73,5 

et
non cognoverunt
sicut in exitu7
7 in exitu Ps-G ω² Rusch] in exitum Cor2 (anti.) , exitus Cor2 (vel)
super summum8.
8 summum D30 ] sompnum Bari1 Bari3
Numérotation du verset Ps. 73,VII 

Quasi in silva lignorum
securibus
Numérotation du verset Ps. 73,6 

exciderunt
ianuas
eius
in idipsum ¦
in securi et ascia
deiecerunt eam.
Numérotation du verset Ps. 73,7 VIII

Incenderunt
igni sanctuarium tuum
in terra ¦ 9
9 <divisio.> tuum in terra ¦ D30 P10525 ] tuum ¦ in terra Δ To77 Bari1 Bari3 Pisa
polluerunt tabernaculum
nominis tui.
Numérotation du verset Ps. 73,8 IX

Dixerunt
in corde suo cognatio10 eorum simul ¦
10 cognatio] cognitio R
quiescere
faciamus11
11 quiescere faciamus Ps-G cum LXX (HoP* plerique codd. [105/130] καταπαύσωμεν) cf. Hieron. Ep. 106 (nota cum editionis nostrae) ] comprimamus Ps-R VL408 L, auferamus Ps-Moz C, comburemus Cas557 cum Hexapl. (Sexta κατακαύσωμεν ) ,; ÷ quiescere: faciamus ΦRG²VP G² , quiescere faciemus V
omnes dies festos Dei a terra.
Numérotation du verset Ps. 73,9 X

Signa nostra
non vidimus † 12
12 <divisio.> vidimus + D30 Δ To77 Pisa ] vidimus P10525 Bari1 Bari3
iam non est propheta ¦
et nos non cognoscet
amplius.
Numérotation du verset Ps. 73,10 XI

Usquequo
Deus improperabit inimicus13 ¦
13 improperabit P10525 ] improparabit Bari1 Bari3
irritat
adversarius nomen tuum in finem.
Numérotation du verset Ps. 73,11 XII

Ut quid avertis
manum tuam et dexteram tuam ¦
de medio sinu
tuo in finem.14
14 Ut quid.. finem] om. Pisa
Numérotation du verset Ps. 73,12 XIII

Deus autem rex noster ante secula15 ¦
15 secula Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R] seculum Ps-G (R F C I M W)
operatus est
salutem16
16 salutem Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Δ Cor2 (grecus, sed aliis standum) Rusch cum Ps-R ] salutes Ps-G ( R F C I ΦRGV G K ) Cor2 (Ieronymus et hebr. et anti. habent SALUTES id est IESSUHOTH )
in medio terre.
Numérotation du verset Ps. 73,13 XIV

Tu confirmasti
in virtute tua
mare ¦
contribulasti capita draconum
in aquis.
Numérotation du verset Ps. 73,14 XV

Tu
confregisti17 capita
17 confregisti] fregisti Ω M
draconis ¦
dedisti eum
escam
populis Ethiopum.
Numérotation du verset Ps. 73,15 XVI

Tu
dirupisti
fontes
et torrentes18 ¦ tu siccasti19 fluvios
18 torrentes] terrentes P10525 |
19 fontes... siccasti] om. Bari1 | fontes Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Rusch cum Ps-R ] fontem Ps-G |
Ethan20.
20 Ethan Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Δ Rusch ] Etham Ps-G D30 Pisa
Numérotation du verset Ps. 73,16 XVII

Tuus est dies
et tua est nox ¦
tu fabricatus es auroram et solem.
Numérotation du verset Ps. 73,17 XVIII

Tu fecisti
omnes terminos terre ¦ estatem
et ver
tu plasmasti ea.21
21 ea] eam Ps-G ( F I M* Q² ΦRG cum Ps-δ ) Cor2 F , eos Cor2 (hebr. habet EOS scilicet TERMINOS sed quia proprie ratione terre que est materia plasmatcionis hoc dicitur. Positum est ibi EAM id est TERRAM sed quia Ieronimus expresse habet ESTATEM ET HYEMEM TU PLASMASTI, secundum grecum habent moderni TU PLASMASTI EA et quod dicitur PLASMASTI accipitur translative)
Numérotation du verset Ps. 73,18 XIX

Memor esto huius
inimicus22
22 inimicus ω 1 cett inimicos ω²
improperabit23
23 improperabit Ps-α Ps-ζ Ps-G (ΦRGV G* ΨB) Bari3 To77 Rusch ] improperavit Ps-R Ps-G D30 Δ Pisa Bari1
Domino24 ¦
24 Domino Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R] Dominum Ps-G
et populus insipiens
incitavit
nomen tuum.
Numérotation du verset Ps. 73,19 XX

Ne tradas
bestiis
animas confitentes25 tibi ¦
25 animas confitentes Ps-G ( Q * ΨB V D ) D30 ΩSM* Rusch Clementina cum Ps-R ] animam confitentem Ps-γ Ps-moz c Ps-R ( A S D ) Ps-G Cor2 (hebr. et anti. et Ieronymus habent ANIMAM in singulari ; grecus similiter habet ANIMAM ) Δ To77 , animas confitentium Ps-α Ps-moz x Ps-med . 
et* animas pauperum tuorum 26
26 et Ps-G ( V D² ) D30 P10525 Ω ω 1 To77 Pisa Ed1530 Clementina ] om. Rusch Ps-G Cor2 (nec grecus nec anti. vel Ieronymus ET coniunctionem ponunt inter TIBI et ANIMAS. P er cantum autem facta est mutatio) ω²
ne obliviscaris27
27 obliviscaris] oblivisceris Bari1*
in finem.
Numérotation du verset Ps. 73,20 XXI

Respice in testamentum tuum ¦
quia28 repleti sunt
28 quia] qui To77
qui obscurati sunt
terre domibus
iniquitatum.29
29 <divisio.> tuum ¦... repleti sunt] tuum... sunt ¦ Bari1
Numérotation du verset Ps. 73,21 XXII

Ne avertatur
humilis
factus confusus ¦ pauper
et inops
laudabunt nomen tuum.
Numérotation du verset Ps. 73,22 XXIII

Exsurge Deus
iudica causam tuam30 ¦
30 tuam Bari3 Pisa etc meam P10525 (in ras.?) Bari1
memor esto improperiorum tuorum
eorum31* que ab32 insipiente33 sunt tota die.
31 eorum Ps-R Ps-G D30 Δ P10525 Bari3 ] om. Ps-α Ps-γ Ps-mozc Ps-med Ps-R (V) ΦG² (÷) Ω M Bari1 To77 Rusch |
32 que ab Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Δ To77 Rusch ] qui ab Ps-R Ps-G (R F C M* ΦRG G*) |
33 insipiente Ps-α Ps-γ Ps-R Ps-G D30 Δ To77 ] insipientibus Rusch cum Ps-α, insipientes Pisa Ps-med Ps-moz cx (que ab insipiente sunt D30, qui ab insipiente sunt Ps-G , qui ab insipiente sunt Ps-R, que ab insipientibus sunt Rusch, que sunt ab insipientibus sunt Ps-α, quia insipientes sunt Ps-med , qui sunt ab insipiente Ps-γ, qui ab insipientes sunt Ps-moz x, qui insipientes sunt Ps-moz c) |
Numérotation du verset Ps. 73,23 XXIV

Ne obliviscaris
voces34
34 voces F C cum Hieron. ep. 106 ] vocis Ps-G (R M* W U) cum hebr. LXX Ps-H
inimicorum35 tuorum ¦ superbia36
35 inimicorum Ps-G cum Symmacho (εχθρών) ] querentium Ps-R cum LXX (ἱκετῶν) ; cf. HIERON., Ep. 106, § 46 : “In hebraeo 'sorarach' [צֹרְרֶ֑יךָָ] legitur, quod Aquila 'hostium tuorum', Symmachus 'bellantium contra te', Septuaginta et sexta editio 'inimicorum tuorum' interpretati sunt”. |
36 superbia] in praem. ω² |
eorum
qui te oderunt37 ascendit semper. 38
37 qui te oderunt] sub ÷ ΦRG²VP Gé |
38 <divisio.> tuorum... eorum ¦ D30 Bari3 Δ ] tuorum ¦... eorum ¦ Bari1 |

Psalmus 73

Numérotation du verset Ps. 73,4 
Sermo 153
prol.| ¶ De signis Domini quibus signat suos. In Psalmo 73.
Posuerunt signa sua signa et non cognoverunt sicut in exitu super summum.
marg.| {A} Dominus signa sua habet in suis. Unde Io. 10 Ego sum pastor bonus et cognosco oves meas et cognoscunt me mee. Et 1Tim. 2 Firmum fundamentum Dei stat habens signaculum hoc. Cognovit Dominus qui sunt eius, et discedit ab iniquitate omnis qui nominat nomen Domini. {B} Quedam autem horum sunt naturalia, tam bonis qua malis communia: ut quod sunt imago Dei. Quedam gratuita et specialia bona distincta ut signa creationis, signa redemptionis, virtutes. De utrisque dicitur Ecclesiastici 17a Deus de terra creavit hominem ad imaginem suam: hoc quantum ad naturalia: et secundum se vestivit illum: hoc quantum { CCXCVIII r } ad gratuita, virtute. Ad Eph. 1 In quo et credentes signati estis spiritu promissionis sancto, qui est pignus hereditatis. Et ad Eph. 4 Nolite contristare spiritum sanctum Dei, in quo signati estis in die redemptionis. Et In Ps. « Signatum est super nos » etc.
a Sir. 17, 1-2 : « Deus creavit de terra hominem, et secundum imaginem suam fecit illum 2 et iterum convertit illum in ipsam, et secundum se vestivit illum virtute ».
marg.| {C} ¶ Diabolus similiter habet in suis signa sua et charecteres. Unde Gn. 4 Posuit Dominus in Cain signum ut non eum interficeret omnis qui inveniret eum. Hoc signum est reproborum, qui caput habent tremulum, id est mentem quietis nesciam: quia peccati stimulis vrgetur: et interfici vel mori non possunt: sed vivunt ut puniantur in eternum. Unde Apocalypsis 9 Querent homines mortem et non invenient eam: et desiderabunt mori, et mors fugiet ab eis. De hoc dicitur Apocalypsis 16 Primus angelus effudit phialam ire in terram, et factum est vulnus seuum et pessimum in homines habentes characterem bestie. Homo ergo est quasi castrum vel civitas Domini, in qua posuit signa sua, et vexilla: diabolus autem contendit capere castrum hoc, et ibi ponere signa sua: sicut solet fieri in victoria: et ita ab initio fecit in primo parente et eius posteritate donec Dominus venit qui hominem eripuit, et diabolum expugnavit. Unde dicitur Lc. 6 Cum fortis armatus custodit atrium suum in pace sunt ea que possidet: Si autem fortior eo superveniens, vicerit eum: universa arma eius auferet etc. Et post ereptionem posuit in eo signa nova et occulta signa reparationis. et hec sunt paupertas, humilitas et luctus, sive amaritudo vite ut deleret signa diaboli, scilicet divitias, gloriam, voluptatem: et iterum repararet veras divitias et spirituale gaudium et celestem gloriam que fuerat { CCXCIX v } amissa.
marg.| {D} ¶ Signum paupertatis Christus in ortu suo pretulit. Unde Luce, 2 Et hoc vobis signum In uenietis infantem pannis involutum et positum in presepio. etc. Pauperes ergo pannosi et claustrales abiecti ferunt signa Domini, et merellos eius id est nummos in signum datos, unde introducuntur ad prandium, ut solent pauperes merellos habentes. Habent etiam redemptionis alia signa Domini scilicet humilitatem et crucis asperitatem, de hoc signo dicitur Ex. 12 Erit vobis sanguis iste in signum in domibus in quibus eritis et videbo sanguinem et transibo et non erit in vobis plaga. Qui enim his signiti sunt non timent diabolum exterminatorem. Hoc est filum coccineum quod Raabligavit in fenestra et salvata est domus eius. {E} Sicut legitur Iosue. 2 In fenestris affectuum et sensuum nostrorum hoc semper debet esse et non affluere ab oculis nostris. Unde Ex. 13 Et erit quasi signum in manu et quasi monumentum ante oculos. t. Hoc signati erant de quibus dicitur Apc. 7 Vidi alterum angelum ascendentem ab ortu solis et habentem signum Dei vivi. Hic est Christus: qui clamavit voce magna dicens. Nolite nocere terre et mari et arboribus quoadusque signemus servos Dei nostri in frontibus eorum. Ex tribu Iuda. 12 milia signati etc. Et Apostolus de his gloriatur ad Gal. 6 In fine dicens. Stigmata Domini Iesu in corpore meo porto. etc. Multi autem proiiciunt hec signa obhorrentes ea scilicet paupertatem humilitatem et crucis asperitatem. Unde Ps. {F} Turbabuntur qui habitant terminos a signis tuis. Termini sunt extrema et minima rei. Illi ergo terminos habitant qui temporalia que sunt extrema et minima diligunt et affectant scilicet divitias, gloriam, { CCXCIX r } voluptatem. Quia ergo Dominus et diabolus de suis signis ponendis contendunt: ideo dicitur Ez. 4 Et tu fili hominis sumes tibi laterem et pones eum ante oculos tuos et describes in eo civitatem Hierusalem et ordinabis adversus eam obsidionem. Per laterem qui fit de terra argillosa significatur homo vel cor carnale. Illud ante se ponere est ipsum considerare, describere in eo civitatem Hierusalem, est ostendere imaginem Dei in eo naturaliter esse descriptam. {G} Ordinare adversus eam obsi. est intelligere per acies diaboli, obsidionem contra ipsum ordinatam.
marg.| ¶ Cum autem diabolus hoc castrum ceperit ponit in eo signa sua. Et repetit signa, cum dicit po. signa. sua sig. Signa. videlicet in intellectu per malam cogitationem: et in affectu per malam voluntatem Signa culpe, signa pene. Sequitur. Sicut in exitu super summum per hoc quod dicit in exitu intelliguntur minores. Unde dicitur Lc. 14. Item ad exitus viarum etc. Per hoc quod dicit super summum: maiores, quasi dicat. Sicut super minorem ita et super maiorem, et hoc est non cognoverunt id est non distinxerunt. Unde Is. 24 Sicut populus sic sacerdos. Et Ier. 9 A volucre celi usque ad pecora, omnes transmigraverunt et recesserunt. Volucrem celi, dicit contemplativum et virum litteratum. pecus hominem carnalem et illitteratum. Et Ex. 12 {H} Morietur omne primogenitum Egypti a primogenito Pharaonis usque ad primogenitum captive. Unde hic sequitur. Quasi in silva lignorum securibus exciderunt ianuas eius. Per ligna silve minores: per ianuas maiores intelliguntur: utrique securi diaboli exciduntur. Dominus ergo et diabolus in iudicio cognoscent suos: unde querent {300v} dicentes quod dicitur Mt. 22 Cuius est imago hec et superscriptio? Si fuerit cesaris respondebit. Reddite etc. Unde dies iudicii dicitur dies agninis Sapient. 4 Et in die agnitionis non habebunt allocutionem. De qua Is. 4 Agnitio vultus eorum respondebit eis.
Numérotation du verset Ps. 73,8 
Sermo 154
prol.| ¶ De quatuor festis Domini moraliter. In Psalmo 73.
Dixerunt in corde suo cognatio eorum simul quiescere faciamus omnes dies festos Dei a terra etc.
marg.| Quatuor sunt festa Dei. Nativitas quod festum magnum est: de quo Lc. 2 Ecce eu angelizo vobis gaudium magnum quod erit omni populo: quia natus est hodie salvator. Hoc festum in se representat qui spiritualiter nascitur. In illo filius Dei factus est homo: in isto homo fit filius Dei. Et hoc festum tantum est quod angeli gaudentes sollennizant. Unde Lc. 15 Maius est gaudium super uno pec. pe. aGn.
marg.| {K} ¶ Secundum festum est passionis. Primum quidem festum pertinet ad contritionem cordis et confessionem oris. Nam per contritionem nascitur homo quasi in utero: per confessionem quasi ex utero, et prodit in lucem. Secundum festum pertinet ad opus satisfactionis, quod recte dicitur festum. quia non est penitentia nisi in hilaritate agatur. Unde Mt. 6 Cum ieiunatis nolite fieri sicut hypocrite tristes. etc. Et Iacob. 1 Omne gaudium existimate fratres, cum in temptationes varias incideritis: scientes quod probatio fidei vestre patientiam operatur.
marg.| {L} ¶ Tertium festum Domini est festum resurrectionis. hoc festum in nobis est festum iustitie { CCC r } quod celebrat qui in iustitia perseuerat quasi de mortali factus immortalis. Sicut de Christo legitur ad Rm. 6 Christus resurgens ex mort. etc. Alioquin si iterum peccat non est resurrectio Christi, sed sicut Lazari: qui iterum incineratus est. De hoc Sir. 26 Qui transgreditur de iustitia ad peccatum Deus paravit illum ad Rumpheam.
marg.| {M} ¶ Quartum festum est ascensionis. hoc celebrat qui semper proficere intendit. Unde ad Phil. 3 Que retro sunt obliviscens ad ea, que priora sunt, extendo meipsum. et in Psalmo Ascensiones in corde suo disposuit. Hec quatuor festa notantur Lc. 2 Ubi maria dixit ecce ancilla Domini. Et post: exsurgens Maria abiit in montana cum festinatione. Illud verbum ecce ancilla, pertinet ad nativitatem: quia tunc conceptus fuit Christus. Nomen autem Maria quod interpretatur amarum mare, pertinet ad passionem: quod postea dicitur, exsurgens: pertinet ad resurrectionem. quod sequitur: abiit in montana, refertur ad ascensionem. Cognatio ergo eorum id est demonum dicit. {N} Quiescere faciamus omnes dies festos Dei a terra.
marg.| ¶ Festum autem, spirituale nativitatis nititur diabolus impedire. Unde Apocalipsis duodecimo. Draco stetit ante mulierem que erat paritura ut cum peperisset filium illius devoraret. et Ex. 1 Precepit Pharao ut Hebreorum masculi necarentur. Similiter festum passionis. Unde Mt. 18. Cum dixit Iesus, filius hominis tradetur in manus peccatorum et occident eum. et tertia die resurget: contristati sunt discipuli eius vehementer.
marg.| {O} ¶ Similiter et festum resurrectionis quod significatur in Lazaro. Io. 11 Ubi dicitur. {301v} Cogitabant ut Lazarum interficerent: quod fit quando iustificatum conantur pertrahere ad peccatum.
marg.| ¶ Similiter festum ascensionis nituntur impedire: quod significatum est 4Rg. 2 Cum ascenderet Heliseus in Bethel egressi pueri illudebant ei dicentes. Ascende calve, et maledixit eis. Egressique duo ursi de saltu devoraverunt eos. Quilibet vir spiritualis est Heliseus, qui ascendit in Bethel, id est domum obedientie, et tunc pueri id est seculares et mundani qui pueri dicuntur. 1Cor. 14. Nolite pueri effici sensibus. Derident Heliseum. Heliseus enim caluus fuit: et religiosi caluo comparantur, quia crines id est temporalia abdicaverunt. {P} Ubi vero calvities est numquam pili renascuntur: ita cum religioso ut proprium haberet apostolicus dispensare non posset. Pueri igitur id est seculares stolidi, contemnunt viros religiosos in Bethel ascendentes. Et recte ascendentes dicuntur qui sic temporalia contemnunt quod ad ea ultra non redeunt. Illi tales significantur per Heliam. 4Rg. 2° : « Qui ascendens in celum dimisit pallium » id est velamen et usum temporalium. Ursi qui devorant irrisores sunt gula et luxuria de quibus Prv. 30b : « Sanguisuge due sunt filie dicentes, affer, affer ».
b Prv. 30, 15.
Numérotation du verset Ps. 73,17 
Sermo 155
prol.| ¶ Terminum peccatis quod imponat solus Deus et eo imposito animam virtutibus ornet. In Psalmo 73.
Tu fecisti omnes terminos terre estatem et ver tu plasmasti ea.
marg.| {Q} Primo considerandum quod solus Deus peccato terminum imponit. Secundo, quod postquam anima cessat a peccatis: virtutibus ornat eam. Omnia vitia carnalia et desideria terrena nomine terre designantur: { 1.301r } et hec quantum in se est finem et terminum non habent. Unde Seneca dicit. Nullus terminus falso est error est immensus: nullus peccans terminum imponit culpe sue: sed concupiscentia insatiabilis semper hiat. Unde de vanitate et voluptate. 30 Prv. dicitur. Due sunt sanguisuge filie dicentes affer, affer. Et Hab. 2 Quia dilatavit quasi infernus animam suam, et ipse quasi mors non adimplebitur. Propter hoc, pena sequitur culpam. Unde Augustinus dicit: quia homo peccavit in suo eterno, punietur in eterno Dei. Quia in proposito terminum non habuit culpa: terminum non habebit pena. {R} Unde Is. 4 Propter hoc dilatavit infernus animam suam, et aperuit os suum absque ull termino. Hinc est quod recte dicitur peccatum est terra exterminii. Et Sap. 1 Non est in illis medicamen exterminii. Quia ergo a sola gratia est Dei quod peccato terminus imponatur, ideo dicitur, Tu fecisti omnes terminos terre. Unde Iob. 39 Numquid tenuisti excutiens extrema terre, excussisti impios ex ea? Extrema terre concutit qui finem peccatis imponit. Ex ea impios excutit quando de impiis iustos facit. {S} Terminum imponebat Dominus cum dixit Io. 8 Vade et amplius noli peccare. Et Mc. 9 Comminatus est spiritui immundo. Surde, et mute spiritus precipio tibi ut exeas ab eo, et amplius non introeas in eum. Nisi enim Dominus terminum imponeret et prohiberet eum, semper inhiaret ut iterum introiret. Unde dicit Lc. 11 Revertar in domum meam unde exivi. Sicut et de mari dicitur quod significat cor peccatoris. Unde Iob. 38 Quis conclusit ostiis mare? Circumdedi illud terminis meis, et posui vectem et ostia: et dixi. Hucusque venies et amplius non procedes, et hic confringes { CCCII v } tumentes fluctus. t.
marg.| {T} ¶ Terminos omnes pluraliter dicit: quia non sufficit uni vitio finem imponere, nisi omnibus imponatur. Sunt qui cum cessaverint a luxuria, vacant gule. Sunt qui cum cessaverint ab utroque, superbia extolluntur. Unde Is. 24 Formido et fovea et laqueus super te, qui habitator es terre. Et erit qui fugerit a facie formidinis cadet in foveam. et qui se explicaverit a fovea, tenebitur laqueo. Formido pertinet ad superbum, qui semper timere debet casum. Unde Prv. 17 Qui altam facit domum suam querit ruinam. Fovea est luxuria. Unde Prv. 23 {V} Fovea profunda meretrix etc. Laqueus est Gula. Unde Qui vitio gule laborat quasi piscis hamo, vel avicula laqueo, vel quasi lupus pedica capitur. De hamo dicitur Iob. 40 Numquid extrahere poteris leviathan hamo? Primi enim parentes gula quasi hamo captisunt et similiter diabolus quasi hamo captus est a Deo. De laqueo dicitur Iob. 18. Tenebitur planta eius laqueo etc. De pedica ibidem. Abscondita est in terra pedica eius et decipula eius super semitam.
marg.| {X} ¶ Sequitur : Estatem et ver tu plasmasti , Post exterminationem vitiorum sequitur de gratia et ornatu virtutum. Unde Iob. 37 Subter omnes celos considerat id est viros spirituales: et lumen illius super terminos terre id est gratia super omnes qui vitiis terminum imponunt.
marg.| ¶ Per ver significatur status penitentium, ad quod significandum Dominus in vere passus est. Quia in vere temporalis delectationis anima resoluitur in peccatum. Unde et Adam in vere cecidit. Ideo dicitur Gn. 48 Mortua est Rachel in terra Chanaan eratque vernum tempus.
marg.| {Y} ¶ Per estatem significatur status perfectionis in quo feruet caritas. Et { 1.302r } hic status meretur revelationes. Sicut enim dicitur Gn. 18. Apparuit Dominus Abrahe sedenti in ostio tabernaculi sui in ipso fervore diei. Sedet in ostio tabernaculi qui semper paratus est carnem exire: dicens cum apostolo Philip. 1 desiderium habens dissolui et esse cum Christo.
marg.| {Z} ¶ Per ver in quo producuntur flores significantur bone cogitationes: Per estatem in qua fructus procreantur, bona opera. Post finem autem malarum cogitationum et affectionum producuntur flores bonarum cogitationum et fructus bonorum operum. Unde Ct. 2 Hyems abiit et recessit etc. Et. 7 Mane surgamus ad vineas: videamus si floruit vinea: si flores fructus perturiunt.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 73), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_73)
Signaler un complément d'information

Notes :