Psalmus 140

Numérotation du verset Ps. 140,1 

¶Psalmus David1.
¶Codd. : (Ps. 140) D30 T79 ΩΧ Rusch Ps-G
1David] + Vox Ecclesie contra hereticos D30
Numérotation du verset Ps. 140,I 

Domine clamavi
ad te
exaudi me ¦ intende voci mee
cum2
2 cum D30 ΩΧ Rusch Weber ] dum T79 (hapax)
clamavero ad te.
Numérotation du verset Ps. 140,2 II

Dirigatur oratio mea
sicut incensum
in conspectu tuo ¦ elevatio manuum mearum
sacrificium vespertinum.
Numérotation du verset Ps. 140,3 III

Pone Domine custodiam ori meo ¦
et ostium circumstantie
labiis meis.
Numérotation du verset Ps. 140,4 IV

Non declines cor meum in verba malitie ¦
ad excusandas excusationes in peccatis.
Numérotation du verset Ps. 140,V 

Cum hominibus operantibus iniquitatem ¦
et non communicabo
cum electis eorum.
Numérotation du verset Ps. 140,5 VI

Corripiet me iustus
in misericordia et increpabit me ¦
oleum autem peccatoris
non impinguet
caput meum.
Numérotation du verset Ps. 140,VII 

Quoniam adhuc
et oratio mea
in beneplacitis eorum ¦
Numérotation du verset Ps. 140,6 

absorpti sunt3
3 absorpti Rusch ] absorti T79 ΩΧ Ps-G
iuncti petre
iudices eorum.
Numérotation du verset Ps. 140,VIII 

Audient
verba mea quoniam potuerunt ¦
Numérotation du verset Ps. 140,7 

sicut crassitudo
terre erupta4 est
4 erupta D30 Cor2 Rusch Ps-G ] erumpta ΩΧ, erecta ΩS, eructa T79
super terram.
Numérotation du verset Ps. 140,IX 

Dissipata sunt ossa nostra
secus
infernum†
Numérotation du verset Ps. 140,8 

quia ad te Domine Domine5 oculi mei6 ¦
5 Domine² ΩΧ] om. Ψ Ps- γ |
6 mei ΩΧ Rusch Weber ] nostri ΩS |
in te speravi non auferas
animam meam.
Numérotation du verset Ps. 140,9 X

Custodi me
a laqueo7
7 laqueo Ps-R Ps-G ] + hoc Clm343* (theta.) Ps-Med
quem statuerunt mihi ¦
et a8 scandalis
8 a] ab ΩΧ
operantium iniquitatem.
Numérotation du verset Ps. 140,10 XI

Cadent
in retiaculo9*
9 retiaculo ΩM ΩJ ΩS ΩΧ Ps-G Ps-R ] retiaculum Ps-G (G² ΨB*) D30 T79 Rusch , retiacula G* cum hebr.
eius
peccatores ¦ singulariter sum ego donec transeam.

Psalmus 140

Numérotation du verset Ps. 140,2 
Sermo 312.
prol.| ¶ Quomodo oratio dirigatur, appropinquet, et intret in conspectum Domini. In Psalmo 140.
Dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo.
marg.| {A} Tria leguntur de oratione scilicet quod dirigatur, quod appropinquet, et quod intret. Primo dirigitur per confessionem: est enim sicut nuntius, qui quando est extra viam non facit nisi errare: confessio autem sola ponit eum in via recta. Unde Sir. 18. Ante orationem prepara animam tuam: { CCXXXIIII r } et noli esse quasi homo qui tentat Deum. Quandiu homo est in peccato, quasi nubes interponitur inter Deum et ipsum, ut oratio transire non possit. Lam. 3 Opposuisti nubem tibi ne transeat oratio. Nubem scilicet iniquitatem tuam. Confessio autem purgat nubem, et ita dirigit orationem.
marg.| {B} ¶ Secundo appropinquat per humilitatem et amaritudinem. De humilitate dicitur Mt. 19 Sinite parvulos venire ad me. De amaritudine 4Rg. 4 : « Accessit Giezi ut amoveret eam et ait homo Dei: dimitte illam: anima enim eius in amaritudine est, et Dominus celavit mihi.
marg.| {C} ¶ Tertio intrat per instantiam et devotionem. Per instantiam. Unde Lc. 18. Dicebat illis parabolam, quoniam oportet semper orare et non deficere dicens. Iudex quidam erat in quadam civitate, qui Deum non timebat, nec homines reverebatur. Unde dicitur ibi, quod iudex ille dixerit: Etsi Deum non timeo, nec hominem revereor, tamen quia molesta est mihi hec vidua, vindicabo illam. Audite quid iudex iniquitatis dicit, Deus autem non faciet vindictam electorum suorum clamantium ad se die ac nocte: et patientiam habebit in illis?
marg.| {D} ¶ Per devotionem. Unde Dn. 2 Daniel ingressus rogavit Regem ut tempus daret ad solutionem visionis dandam regi. Daniel significat devotionem: quia interpretatur vir desideriorum. Unde Io. 12 Accesserunt ad Phillippum qui erat in Bethsaida Galilee, et rogabant eum dicentes: Domine volumus Iesum videre. Venit Philippus et dixit Andree. Andreas rursum et Philippus dixerunt Iesu etc. Philippus interpretatur os lampadis, et significat fervorem devotionis. Andreas virilis, et significat invincibilem et indefessam instantiam. Ideo dicitur quod Andreas et Philippus rursum dixerunt Iesu. Non est bonus nuntius qui quum { CCXXXV v } primum non potest intrare, desistit: sed debet instare, et ante fores vigilare. Ideo dicitur Rm. 12 Orationi instantes. Et Lc. 11 Dicitur amice commoda mihi tres panes etc. Et sequitur quod propter improbitatem petentis dabitur ei quotquot habet necessarios.
marg.| {E} ¶ Dicitur sicut incensum. Incensum est thus ardens, quod resoluitur in fumum tenuissimum, et sursum ascendit: et fumus ille in aerem transit per rarefactionem. In quo significatur virtus devotionis que ex igne fervoris quasi resolvens animam deficere facit, et de grossitate sua in spiritualitatem transire, ut possit ex se dicere. In deficiendo ex me spiritum meum. Ideo dicitur Ct. 3 {F} Que est ista que ascendit quasi virgula fumi, ex aromatibus myrrhe et thuris? Et nota quod duo nominat: scilicet myrrham et thus: quia non est oratio devota, nisi quam precedit mortificatio carnis. Unde Ex. 37 et. 38 Leguntur duo altaria: altare holocaustorum, et altare incensi quod erat intra sancta sanctorum: de illo veniebatur ad istud. Altare holocaustorum pertinet ad mortificationem carnis: altare incensorum, ad devotionem mentis, que est sancta sanctorum respectu corporis. Ideo dicit ex aromatibus myrrhe et thuris. Hinc dicitur Is. 11 Egredietur virga de radice Iesse. etc. Iesse secundum Hieronymum interpretatur insula vel holocaustum sive incendium. Anima enim primo igne tribulationis purgatur, et tunc est insula, que fluctibus tunditur. Unde Sir. 27 Vasa figuli probat fornax: et homines iustos tentatio tribulationis. Secundo suaviter incenditur igne caritatis: et tunc est holocaustum id est totum incensum: quia sicut dicit Ps. Sacrificium Deo spiritus contribulatus etc.
marg.| ¶ Et nota quod per hoc { CCXXXV r } quod coniunguntur insula (que tunditur aqua) et holocaustum, notatur quod aque tribulationis ignem non extinguunt caritatis. Unde Ct. 8 « Fortis est ut mors dilectio ». Lampadas eius, lampades ignis atque flammarum. Aque multe non poterunt extinguere caritatem. {H} De radice ergo Iesse virga egreditur, quando de holocausto cordis, de fervore devotionis quasi virgula fumi oratio pia ad Deum dirigitur. Que bene dicitur virgula propter humilitatem orantis. Unde Sir. 36 Oratio humiliantis se nubes penetrabit, et donec propinquet, non consolabitur, et non discedet. donec altissimus aspiciat.
marg.| {I} ¶ Ea igitur que de oratione dicuntur, ad nuntium pertinent scilicet dirigi, appropinquare, et intrare. Unde sicut Dominus habet angelos suos ad nos (Nuntius enim Dei est consolatio vel inspiratio divina. De quo nuntio dicitur Prv. 25 Aqua frigida anime sitienti, nuntius de loginquo veniens) ita et nos habemus nostros iustos, quos ad Deum dirigimus. Angelus enim latine dicitur nuntius. Ideo describuntur in scala Iacob. Gn. 28 Angeli descendentes et ascendentes. Angeli descendentes sunt inspirationes divine et consolationes. {K} Angeli ascendentes, orationes nostre. Unde sicut distinguntur novem ordines angelorum, ita novem proprietates orationum quasi totidem ordines debemus in nobis formare: veluti anime Hierarchias. Unde Hbr. 8 Et Ex. 25 Vide facito omnia secundum exemplar, quod tibi monstratum est in monte.
Numérotation du verset Ps. 140,4 
Sermo 313
prol.| ¶ De electis variis cum quibus non communicat Dominus. In Psalmo 140.
Cum hominibus operantibus iniquitatem et non communicabo cum electis eorum.
marg.| {CCXXXVI v} {A} Sunt electi varii, quorum electioni non communicat Christus. Quosdam enim elegit caro: quibus Dominus non communicat. Unde 2Rg. 5 in principio. Et venerunt universe tribus Israel ad David in Hebron dicentes: Ecce nos os tuum et caro tua sumus etc. Et Is. 3 Paulo post principium. Apprehendet vir fratrem suum, domesticum patris sui et dicet: Vestimentum tibi est, princeps esto noster. Ideo autem in electionibus spiritus sanctus invocatur ut caro locum non habeat. Unde Petro dicitur Mt. 16 Beatus es Simon Bar Iona (quod est filius columbe scilicet spiritus sancti) quia caro et sanguis non revelavit tibi. Caro autem excludit spiritum: ideo dicitur Sir. 45 {C} Elegit eum ex omni carne scilicet sua: quam spiritus curare non debet: sed ei dominari. Hic est enim primus effectus spiritus. Unde Gn. 4 Sub te erit appetitus eius: et tu dominaberis illius. Et Rm. 6 Non regnet peccatum in vestro mortali corpore ut obediatis concupiscentiis eius. Et Rm. 13 Carnis curam ne feceritis in desideriis.
marg.| ¶ Est electio domestica infida: de qua Mi. 7 Omnes in sanguine insidiantur: vir fratrem suum ad mortem venatur. Inimici hominis domestici eius. Ab ea que dormit in sinu tuo custodi claustra oris tui: quia filius contumeliam facit patri etc. Patet de Dalila Samsonis Iudicum. 16 Et ideo deutero penult. Qui dixit patri suo et matri sue, nescio vos: et fratribus suis ignoro illos, et nescierunt filios suos: hi custodierunt eloquium tuum, et pactum tuum servaverunt.
marg.| {C} ¶ Est electio aliena, que fugienda est. Unde Prv. 5 In fine. Quare seduceris fili mi ab aliena, et foueris in sinu alterius? Et Proue. 23 in fine. Fovea profunda est meretrix, et puteus angustus aliena.
marg.| {D} ¶ Quosdam elegit mundus scilicet quando propter temporalia commoda fit consensus in aliquem eligendum. Unde Is. 3 { CCXXXVI r } Vestimentum tibi est, princeps esto noster. Et de Domino legitur Io. 6 Quam post qua pavit turbas voluerunt rapere eum in Regem: et in eodem paulo post dicit turbis Iesus. Queritis me, non quia vidistis signa, sed quia manducastis ex panibus et saturati estis. Sic etenim mel musce sequuntur.
marg.| {E} ¶ Quosdam elegit diabolus: scilicet qui volunt se pro movere: et arrogant sibi, sicut diabolus qui dixit Is. 14. In celum conscendam, supra astra Dei exaltabo solium meum etc. Unde Baruch. 3 in fine Ibi fuerunt gigantes nominati illi, qui ab initio fuerunt statura magna scientes bellum. Non hos elegit Dominus etc. Gigantes sunt presumptuosi. Hi edificant turrim Babel, ut ascenderent in celum Gn. 11 Sic et presumtuosi edificant sibi turrim. Sed ita est de illis ut de Abimelech: de quo Idc. 9 in fine. Accedens Abimelech iuxta turrim pugnabat fortiter etc. Et ecce Una mulier fragmen mole desuper iaciens, illisit capiti Abimelech et confregit cerebrum eius. {F} Turris est dignitas, pro qua obtinenda pugnat fortiter Abimelech id est quivis ambitiosus, precibus et minis quibuscumque modis potest. Mulier autem ambitio et mala cupiditas fragmine mole cerebrum Abimelech confringit, quando ambitiosi animus curiositate distrahitur.
marg.| {G} ¶ Item quosdam Usurpatio. Simonia et Simulatio promovent. Usurpatio id est violenta invasio significatur Gn. 33 In Sichem, qui similiter significat ambitiosum, et per Dinam quam rapuit, ea enim dignitatem significat propter quam hec omnia flunt. Dicitur enim ibi quod rapuit Dinam: ecce usurpatio. {H} Et dixit Augete dotem, et munera postulate, et libenter tribuam quod petieritis: tantum date mihi puellam hanc uxorem. Ecce simonia. Circumcidit autem se et cunctos masculos suos, ecce simulatio, que etiam in Abimelech significari ponit.
marg.| {I} ¶ Alia littera hic habet. non combinabar cum electis eorum. In quo notat illos qui se combinant dum { CCXXXVII v } faciunt conventicula. de quibus In Ps. Non congregabo conventicula eorum. Hinc est quod faciunt corpus vnnm. Unde Iob. 41 Corpus illius quasi scuta fusilia, compactum squamis se prementibus. Et Osee 9 Percussus est Effraim radix eorum exsiccata est: fructum nequaqua facient. Cuius enim radix in electione corrupta est, fructum in administratione non faciet.
marg.| {K} ¶ Electi Christi sunt pauperes. De quibus Is. 48 ante medium. Elegi te in camino paupertatis.
marg.| ¶ Item humiles. Unde Is. 47 in principio. Ecce servus meus, suscipiam eum, electus meus: complacuit sibi in illo anima mea. Et Mt. 12 recitat Dominus eadem: et etiam. Non contendet neque clamabit, neque audiet aliquis in plateis vocem eius. Intelligit ergo simplices et humiles: de quibus Io. 15 Non vos me elegistis, sed ego elegi vos etc. Et. 1Cor. 1 Videte vocationem vestram fratres: quia non multi sapientes secundum carnem: non multi potentes, non multi nobiles etc. Non fortia huius mundi elegit Deus etc.
Numérotation du verset Ps. 140,7 
Sermo 314
prol.| ¶ Quam claustrales comparantur ossibus, et quare dicantur dissipata ossa. In Psalmum 140.
Dissipata sunt ossa nostra secus infernum quia ad te domine domine, oculi mei etc.
marg.| {L} Per ossa significantur claustrales. Primo, quia ossa non sentiunt: sic et claustrales debent insensibiles inveniri quantum ad gloriam et contumeliam. Unde beatus Bernardus legitur precepisse novicio, ut Una die ossibus malediceret, alia benediceret: et in fine anni quesivit dicens, quid ossa responderunt tibi? Et ille dixit. Nihil pater. Cui Bernardus: Nec tu aliquid respondeas maledicentibus. { CCXXXVII r } Ideo dicitur. 1Cor. 4 Persecutionem patimur et sustinemus. Ossa diaboli sunt mali qui comparantur fistulis ereis, que tacte resonant: sic et ipsi pulsati contumeliis respondent. Unde Iob. 40 Ossa eius velut fistule eris dura sunt.
marg.| {M} ¶ Secundo, quia ossa absconduntur in sepulcris, et ipsi in claustris: per se non exeunt: educi possunt ex causa. Unde sepulcri violator est qui ossa extrahit de sepulcro: sic qui claustrales de claustro extrahit sine legitima causa, quando scilicet non vocat necessitas caritatis. Unde recte claustrales signantur per ossa dentium, que non apparent nisi per risum. Risus autem caritatem significat, que sola debet esse causa ut prodeant. Unde Gn. 24 dicitur. Exiit Isaac, ut exercitaretur in agro. Ager est mundus. {N} De his dentibus dicitur Ct. 4 Dentes tui sicut greges ton sarum que ascendunt de lavacro. Greges tonsarum congregatio est religiosorum, qui tonsi sunt per propriorum renunciationem: loti, per conversationis munditiam. Et sicut quando dentes ordinati sunt decentiam habent: sic ordinis observatio decet claustrales. Dentes inordinati, qui dicuntur super dentes, inordinati sunt, et significant superbos fratres: Et sicut raritas dentium indecens est, sic et in monasterio raritas fratrum. Unde dicitur Lam. 3 Confregit ad numerum dentes meos: quod fit quando non est debitus numerus in monasterio.
marg.| {O} ¶ Tertio, ossa quandiu sunt cum dentibus non debent ex trahi de sepulcro propter fetorem. Unde Martha fratrem suum Lazarum noluit revelari et moveri ne feteret dicens Io. 11 Domine quatriduanus est iam fetet. Sed si iacuerint de sepulcro donec aruerint et consumpte sint carnes, iam fetoris nihil habent: sic nec claustrales, quando carnalis affectus { CCXXXVIII v } penitus solutus est et absorptus. Sicut dicitur Dt. penultim. Qui dixit patri suo et matri sue nescio vos, et fratribus suis ignoro illos: et nescierunt filios suos, hi custodierunt eloquium tuum, et pactum tuum servaverunt. Sed in Lazaro nondum factum erat illud, unde significat, illos quibus carnalis affectus nondum deletus est. Et exeunt ad mundum: tamen Domino vocante exeunt. Quia plerumque tales de licentia abbatum prodeunt. Lazare (inquit Dominus) veni foras. Aliter etiam exire solent, et tunc est periculosum. Unde Dominus flevit non mortuum, sed suscitandum. Quando autem ossa arida sunt, non est timendum de fetore: sic et claustrales vocari possunt et quasi suscitari ad dignitates, qui iam aruerunt, Quibus dicitur Ez. 34 Ossa arida audite verbum Domini. Ecce immittam vobis spiritum et vivetis.
marg.| {P} ¶ Et quia quandoque contingit exeuntes admundum vel etiam appropinquantes mundo claustrales, ut illos qui in civitatibus vel in oppidis sunt, corrumpi et curis dissipari, recte dicitur: Dissipata sunt ossa nostra secus infernum. Et ideo dicitur. Vita nostra inferno appropinquavit. In fernus plenus est igne, et mundus concupiscentiarum carbonibus. Et sicut Una domus ex propinquitate alterius accenditur: ita et hic. Unde conqueritur vita nostra: dicens illud « Cadent super eos carbones ignis ». Et ut dicit Horatius. Tunc tua res agitur paries cum proximus ardet. Et Prv. 6 « Numquid ponit homine abscondere ignem in sinu suo ut vestimenta illius non ardeant ? »
marg.| {Q} ¶ Infernus igitur est luxuria: infernus est cupiditas rerum: infernus est superbia. Infernus est luxuria. Unde Prv. 2 Inclinata est ad mortem domus eius, et ad inferos semite illius. Et Sapientie 5° : « Pedes eius { CCXXXVIII r } descendunt in mortem, et ad inferos gressus illius penetrant ». Et Prv. 30a : « Tria sunt insatiabilia, et quartum quod numquam dicit sufficit : infernus, et os vulve id est cupiditas, et luxuria. Terra que non satiatur aqua id est gulositas que non satiatur deliciis. Ignis » qui « numquam dicit sufficit », est superbia que numquam satis impletur honoribus. Ignis vult sursum ire et superbia ascendere.
a Prv. 30, 15-16 : « Tria sunt insaturabilia et quartum quod numquam dicit : Sufficit. 16 Infernus, et os vulvae, et terra quae non satiatur aqua : ignis vero numquam dicit : Sufficit ».
marg.| ¶ Gula etiam infernus est. Unde et de divite epulone dicitur, Lc. 16°, quod sepultus est in inferno.
marg.| ¶ Superbia est infernus. Unde Is. 6 Propterea dilatavit infernus animam suam et os suum absque ullo termino: et descendent sublimes eius gulosique eius ad eum.
marg.| {R} ¶ Omnis peccator infernus est, unde Prv. 1° « Si dixerint peccatores ». Abscondamus tendiculas contra innocentem frustra. Deglutiamus eum sicut infernus viventem et integrum quasi descendentem, in lacum etc. In huius figura legitur quod Ioseph fratribus suis dixit, Asportate vobiscum ossa mea de Egypto. Et ideo dicitur. Hbr. 11 Fide Ioseph moriens de ossibus suis mandavit. Quid enim est Ioseph tolli de Egypto nisi claustra les qui sunt ossa Christi, debere tolli de mundo. Ergo ne permittas ea ibi remanere, ne dicatis: dissipata sunt ossa nostra.
marg.| {S} ¶ Infernus etiam est peccatum, quia sicut de inferno nemo ponit exire, sic nec de peccato per se. Ibi sunt tenebre, sic et in peccato. Unde Iob. 19 Semitam meam circumsepsit, et transire non possum: in calle meo tenebras posuit. etc. Ibi est ignis sic et in peccato. Unde Sir. 23 Anima callida quasi ignis ardens non extinguetur. Vermes sunt, utrobique. Unde Is. ultimo : « Vermis eorum non morietur et ignis eorum non extinguetur ». Et Iob. 30 : « Et qui me comedunt non dormiunt ». Et Iob. 17 : « Putredini dixi, pater meus es, et mater mea, et soror mea vermibus Fetor est {2.238v} que. Unde Amos 4° : Ascendere feci ad nares vestras fetorem castrorum vestrorum. In inferno non laudatur Deus: nam, in inferno quis confitebitur tibi: sic nec in peccato. Scimus enim quod peccatores Deus non exaudit. Et tamen dicitur Sapientie 16 : « Domine tu es qui vite et mortis habes potestatem, et deducis usque ad portas mortis et reducis ». Et Ps. « Eruisti animam meam ex inferno inferiori » id est consuetudine peccandi.
Numérotation du verset Ps. 140,10 
Sermo 315
prol.| ¶ De reditu spirituali et eius impedinientis: deque solitudine ad eum necessaria. etc. In Psalmo 140.
Singulariter sum ego donec transeam etc.
marg.| Reditus spiritualis precedit transitum spiritualem. {T} Prius enim est ut homo redeat ad se ipsum qua ut transeat seipsum. Utrumque exigit solitudinem. Reditum autem istum impedit multiplex causa. Sicut quis impeditur regredi in domum suam propter variam multitudinem. {S} Est autem hunc reditum impediens, multitudo secularium occupationum et affectionum. Secularium occupationum turba impedit retrahendo. Unde Sir. 11 Fili ne in multis sint actus tui. Et Lc. 10 Martha Martha, sollicita es et turbaris erga plurima: porro unum est necessarium. Ideo hec turba que impedit retrahendo est abiicienda ut contemplationi vacemus Ps. « Vacate et videte quoniam suavis est Dominus ». Et Sir. 38 Sapientiam scribe in tempore vacuitatis.
marg.| {V} ¶ Turba cogitationum impedit inquietando et perstrependo, et quasi exclamando: quia magnum strepitum faciunt in corde. Unde Mt. 20 Turbe autem increpabant illos ut tacerent: at illi magis clamabant. Et Mc. 4 Dominus ne a turba opprimeretur ascendit in navim {2.239r} et illic sedens docuit. Et Marci. 5b Et vidit tumultum et flentes et eiulantes multum, ipse vero eiectis turbis assumpsit patrem et matrem puelle. Et Mc. 7 Et apprehendens surdum et mutum de turba seorsum, misit digitos suos in auriculas eius. etc.
b Mc. 5.
marg.| {X} ¶ Turba affectionum impedit opprimendo et quasi spiritum extinguendo. Ante enim affectionis consensum spiritus non extinguitur licet pulsetur. Unde 4Rg. 7 Porro rex ducem illum in cuius manu incubuerat constituit ad portam quem conculcavit turba in introitu porte. Dux ille spiritus est carnalis qui non attendit nisi presentia: et de futuris que promittuntur, desperat. Unde sollicitum de temporalibus turba malarum cogitationum conculcat. Conculcatur autem in porta Samarie id est in sensibus quos custodire debebat. Unde Prv. 4 Omni custodia custodi cor tuum. Reditus ergo ad seipsum solitudinem desiderat: ideo Dominus dixit discipulis suis Mc. 6 Venite seorsum in desertum locum et requiescite pusillum. Erant enim qui veniebant et redibant multi: Et ne spatium manducandi habebant. Unde bene dicit pusillum: quia vix hora vel dimidia quiescere ponit. Unde dicitur Gn. 22 Ego et puer postquam adoraverimus, revertemur ad vos. Ideo dicitur Ct. 2 : “Lectulus noster floridus”. Non dicit ‘lectus’ sed per diminutionem lectulus.
marg.| ¶ Et sicut illi quid veniebant et redibant multi non habebant spatium manducandi: sic propter frequentiam et instantiam cogitationum et affectionum, non habet anima spatium refectionis interne. Redit autem ad se, revocando se a sensibus ad interiora: quod sit quasi per quatuor dietas. {Y} Quarum prima est in imaginatione secundum imaginationem. quando quicquid extexius sensu percipitur, interius officio imaginationis intelligentie {2.239v} presentatur. Secunda in imaginatione secundum rationem: in qua sensibilium causa, ratio, ordo, dispositio et homini visibilium visibilia considerantur. Tertia in ratione secundum imaginationem: in qua collatione sensibilium et imaginabilium ad invisibilium nostrorum cognitionem intratur. Quarta in ratione secundum rationem, in qua intelligentia quasi reflexo in se radio invisibilia sua, et per hec aliarum creaturarum invisibilium substantias contuetur, et in seipsa sabbatizat: et foras non exit. Unde dicitur Ex. 16 Maneat unusquisque apud semetipsum, nullus egrediatur de loco suo in die septimo. Ideo quater dicitur Ct. 6 Revertere, revertere Sunamitis, revertere, revertere ut intueamur te. Ego te, et tu te, sed nondum tu intueris in me. Nondum enim ascendit ad intuitum divine sapientie, nisi quando transierit. Postquam ergo rediit ad se, restat ut transeat super se. Et hic transitus desiderat multo magis solitudinem. Unde Lam. 3 Sedebit solitarius et tacebit: quia levavit se supra se. Sedebit per quietem contemplationis: solitarius, per exclusionem cure et cogitationis multiplicis: tacebit per auditum verbi interius ad se loquentis. Unde Ps. Audiam quid loquatur in me Dominus Deus. Et Os. 2 Ecce ego lactabo eam, et adducam eam in solitudinem, et loquar ad cor eius. Et Dominus Mt. 14. Dimissa turba ascendit in montem orare. Levavit se supra se. Unde dicitur status ille excessus mentis id est rationis: quando per affectionem ascendit supra rationem. {Z} Et habet duos gradus. Primus consistit in iis que sunt supra rationem, non tamen propter rationem. In quo invisibilia Dei que ad unitatem essentie pertinent, intuemur: que licet a ratione comprehendi non valeant, congrue tamen attestationem { CCXL r } rationis admittunt. Secundus supra rationem: et quasi contra vel preter rationem. In quo que ad personarum distinctionem et originem, et unionem verbicum humana natura spectant: que videntur omnem rationem calcare, tractantur. Ideo dicitur In Psalmo Ibi Beniamin adolescentulus in mentis excessu id est rationis. Et aliubi. Effudi in me animam meam id est supra me. Affectus enim penetrat, quo non potest ratio. Unde per Moysem ratio vel verbum significatur, per Aaron affectus. Et ideo dixit Dominus ad Moysem Ex. 3 Aaraon frater tuus, scio quod eloquens sit, ipse loquetur pro te, et erit os tuum. Hinc est quod Petrus et Ioannes cucurrerunt simul ad monumentum: ut habetur Io. 20 Et Ioannes precucurrit, quia citius Petro, et tamen Petrus prior intravit. Ioannes inquam cucurrit citius: quia comprehensio rationis precedit desiderium affectionis: tamen Petrus prior intrat: quia desiderium inquisitione plus penetrat.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 140), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_140)
Signaler un complément d'information

Notes :