Psalmus 129
Numérotation du verset
Ps. 129,1
¶ Canticum graduum.1
¶Codd. : (Ps. 129)
Hi
D14
D30
Ω
F ΩX Δ
Rusch
Ps-G
1 graduum] + Vox Christi
D30
Numérotation du verset
Ps. 129,I
De profundis
clamavi ad te Domine ¦
Numérotation du verset
Ps. 129,2
Domine
exaudi vocem meam.
Numérotation du verset
Ps. 129,II
Fiant
aures tue
intendentes ¦ in vocem deprecationis mee.
Numérotation du verset
Ps. 129,3 III
Si iniquitates2
2 iniquitates
Ps-G
Hi
D30
Ω
F ΩX Δ
Rusch
] iniquitatem
Ps-G
(ΦR)
D14
cum Ps-δ
Ps-Moz Ps-Med
observaveris Domine3 ¦
3 observaveris
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) Hi Ω
F
Rusch cum Ps-R
] observabis
Ps-G
(F I L
M
Q Φ U
G
K)
Domine quis
sustinebit?
Numérotation du verset
Ps. 129,4 IV
Quia apud te propitiatio est ¦
et4 propter legem tuam5
4 et
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) Hi D30 Ω
F ΩXΔ
Rusch cum Ps-R LXX (R καί)
] om.
Ps-G*
(F I L M Q² W ΦG U
G
K)
|
5
legem tuam
Cas557
(legem)
Ps-G* Ps-R Ps-α Ps-γ Ps-Med (+ Clm343 VL409
L
) pleraque Psalteria Veteris Latinae cum LXX
(νόμου σου
R Sedulius
[τō νωμō] Rahlfs),
Hexapl. (Sym. et Theodot. ex hebr.
תורא => תּוֹרָה, cf.
Hieron. ep. 106)
] nomen tuum
VL408
L
Ps-Med.
; legem et nomen
Basel cum LXX
Luc (HoP, Oxford 1825 : dik8908 dik39114
VL408
G
VL409
G
cum Sahid., plerique codd. ;
FIELD
, t. 2, Oxford, 1875 : « hodierna ad unum omnia [exemplaria] cum Syro-hex. » : του ονοματος)
;
timorem
Hexapl. (Aquila),
terrorem
Hexapl. (Quinta),
cum terribilis sis
Ps-H cum hebr.
תִּוָּרֵא לְמַעַן ; cf.
|
sustinui te6 Domine.
6 te]
om. F² L cum hebr. et Ps-H; cf. LXX (S)
Numérotation du verset
Ps. 129,V
Sustinuit anima mea
in verbo7 eius8 ¦
7 verbo
Ps-G (M²
ΨB
V D ) Hi D30
Ω
M
Ω
F
Ω
S
Ω
X Δ
Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-Moz
X Ps-Med] verbum
Cor2 Ps-G*
|
8 eius] ※ΨB
|
Numérotation du verset
Ps. 129,5
speravit anima mea in Domino.
Numérotation du verset
Ps. 129,6 VI
A custodia
matutina usque ad noctem ¦ speret Israel9 in Domino.10
9 speret Israel ΩX
(post. cor. al. m.)
] speravit anima mea ΩX*, sperat
R
|
10 in Domino]
om. R I
|
Numérotation du verset
Ps. 129,7 VII
Quia apud Dominum misericordia ¦ et copiosa
apud eum redemptio.
Numérotation du verset
Ps. 129,8 VIII
Et ipse redimet
Israel ¦ ex omnibus iniquitatibus eius.
Psalmus 129
Numérotation du verset
Ps. 129,7
Sermo 290
Sermo 290
prol.|
¶ De misericordie Domini abundantia et redemptionis copia. In Psalmo 129.
Quia apud Dominum misericordia: et copiosa apud eum redemptio.
marg.|
{A} Misericordia Domini comparatur fluvio. Unde Tit. 3 Apparuit benignitas et humanitas Salvatoris nostri Dei: non ex operibus iustitie que fecimus nos, sed secundum misericordiam suam salvos nos fecit. Et Sir. 39 Benedictio illius quasi fluvius inundabit: et quando {2.187v} cataclismus aridam inebriavit sic, etc. Ps. Dominus diluvium inhabitare facit etc. Et Is. lix. Cum venerit quasi fluvius violentus, quem spiritus Domini cogit: et venerit Sion redemptor etc. Ipse est fluvius de quo Gn. 2 Fluvius egrediebatur de loco voluptatis ad irrigandum paradisum. {B} Et cetera. Ut in sermone de eodem. Aqua enim sordes abluit: sitim extinguit: plantas rigat: cibos coquit. Sordes abluit: et Christus factus est nobis fons misericordie a quo aqua remisi ionis fluit. Unde Za. 13 Erit fons patens domui David etc. Sitim extinguit. Et Christus factus est nobis fons sapientie, a quo aqua discretionis. Unde Sir. 15 Aqua fapientie salutaris potabit illum. Et Io. 4 Qui biberit ex hac aqua quam ego dabo ei, non sitiet ineternum. Plantas rigat. Et Christus factus est nobis fons gratie a quo aqua devotionis. Unde Sir. 24 Rigabo hortum plantationum et inebriabo partus mei fructum. Ad quod significandum apparuit Marie Magdalene in specie hortolani: cui et dixit Ioan penult. Mulier quid ploras? Cibos coquit et Christus factus est nobis fons caritatis: a quo aqua emulationis. Unde de agno paschali Ex. 12 Non comedetis ex eo crudum quicquam. Et 1Rg. 2 Dicitur quod filii Eli petebant carnes crudas non coctas, unde vituperantur et reprobantur.
marg.|
{C} ¶ Ceterum ad significandum quod Christus hos quatuor fontes nobis produxit, in quatuor locis, vivens usque ad perforationem vulneratus est: in ambabus manibus et pedibus utrisque: ad significandum quod quintum produceret, sed non nisi post mortem: quia post mortem in latere vulneratus est: et hic est fons vite cuius aquam non nisi post mortem gustamus. De quo Psalm. Quoniam apud te est fons vite etc. De his supra {2.188r} prolixius diximus.
marg.|
{D} ¶ Iste fluvius divisus est in quatuor capita seu ostia. Quatuor enim beneficia in nos divina misericordia maxime contulit. Primum quod carnalis eius nativitas, nativitatem nobis spiritualem fecit, ut sicut in illa Deus factus est homo: ita in ista, homo filius Dei fieret. Hoc est quod dicitur Sir. 36 Innova signa et immuta mirabilia. Et Is. lx. dicitur, Puer seu parvulus natus est nobis, et filius datus est nobis: et factus est principatus super humerum eius. {E} Quia enim sibi melius non poterat nasci: venit Christus providus non invidus querere sibi fratres, ut quos non habebat per naturam compararet per gratiam: ut eis communicaret hereditatem suam. Unde ad Romanos octavo. Heredes quidem Dei: coheredes autem Christi. Legitur Iudicum. 9 quod Abimelech filius Hierobaal interfecit fratres suos filios Hierobaal septuaginta viros super lapidem unum, ut solus haberet regnum. Frater hominum, est diabolus ab eodem patre creatus. Unde Iob quadragesimo. Ecce Behemoth quem feci tecum: fenum quasi bos comedet. Hic in Adam protoplasto omnes homines fratres suos interfecit invidens illis hereditatem. Sed Christus bonus frater voluit mori, voluit interfici, ut communicaret nobis hereditatem suam. Nos sumus quasi Phison, id est oris mutatio: quia mutatur in nobis exterior et interior homo, et sit novus homo. Unde Io. 3 : “Oportet vos nasci denuo”. Et de Naaman Syro in Iordane loto dicitur, 4 Regum 5 : “Restituta est caro eius sicut pueri parvuli”.
marg.|
{F} ¶ Secundum est quod sepultura eius commendat nobis spiritualem sepulturam. Unde dicitur. Is. 11 Et erit {2.188v} sepulchrum eius gloriosum. Sepultus nec videt nec videtur: sic et sepeliendi sumus spiritualiter ut nihil videamus ad concupiscendum: et hoc facientes non queramus videri id est ex hoc non queramus gloriam, sicut nec Christus qui dixit Io. 8 Ego autem gloriam meam non quero: est qui querat et iudicet Et Mt. 8 Dixit leproso mundato: Vide nemini dixeris. Ideo dicitur Rm. 6 Quicumque baptizati sumus in Christo Iesu, in morte ipsius baptizati sumus. Consepulti enim sumus cum illo per baptismum in mortem. In hoc sumus Geon. 1 hiatus terre subtracti mundo per humilitatem.
marg.|
{G} ¶ Tertium, quod resurrectio Christi corporalis in nobis efficit spiritualem resurrectionem: ut sicut ipse iam immortalis est in carne: ita nos immortales simus quantum ad statum iustitie non rursus morientes peccato. Unde Rm. 6 Ut quomodo Christus surrexit a mortuis per gloriam patris: ita et nos in novitate vite ambulemus: scientes quod Christus resurgens a mortuis iam non moritur: mors illi ultra non dominabitur: sic nec nobis. Unde subditur. Non ergo regnet peccatum in vestro mortali corpore. Et Sir. 26 Qui de iustitia transgreditur ad peccatum, Deus paravit eum ad rhompheam. Et Hbr. 6 Non rursum iacientes fundamentum penitentie ab operibus mortuis etc. Tunc fit homine Euphrates. 1 frugiser: abundans bonis operibus. Unde Ez. 3 Et veni ad transmigrationem, ad acervum novarum frugum, ad eos qui habitant iuxta flumen chobar. Quid enim est transmigratio, nisi hec resurrectio? Quid acervus novarum frugum, nisi fecunditas bonorum operum?
marg.|
{H} ¶ Quartum, quod ascensio eius corporalis, docet nostram ascensionem spiritualem. Unde Mi. 2 Ascendit pandens {2.189r} iter ante eos: et sicut aquila provocans pullos ad volandum. Hic est ascensus Helie, qui pallium suum dimisit, ut habetur. 4Rg. 2 Qui vult fugere ab Egyptiaca muliere, pallium suum debet dimittere, sicut Ioseph: ut legitur Gn. 39 Sic qui vult in celum per contemplationem ascendere: debet pallium id est onus temporalium dimittere. Unde Mt. 24 Qui in tecto erit, non descendat aliquid tollere de domo sua.
marg.|
{I} Iam iste est Tigris id est sagitta. Quid enim est sagittam sursum mittere, nisi contemplationis acumine celestia penetrare? Hac sagitta vulneratum se dicit sponsus Ct. 4 Vulnerasti cor meum soror mea etc. in uno oculorum tuorum. Non dicit in uno oculo, sed oculorum. Qui enim vult aliquid directe percutere, et signum attingere debet oculum utrumque coniungere et eius visum unire, ut affectus ab intellectu non dividatur. Hoc intuitu cor suum dicit vulnerari id est arcana divinitatis et suorum secretorum intima penetrari. Sagitte volatus, accessus est ad contemplativam. Reversio sagitte reditus ad1 activam. In reditu sagitte ex aere2 terra configitur, et in exercitio active caro mortificatur et crucifigitur. Unde Ps. “Confige timore tuo carnes meas” etc3.
2 ex aere]
om. RMC
3 etc. ]
om. RMC
marg.|
{K} ¶ Item Christus est fons qui egreditur de medio paradisi, divisus in quatuor rivos seu4 capita, que sunt veritas, sapientia, virtus, caritas. De fonte veritatis hauriuntur aque iudiciorum. In his cognoscitur quid liceat, et quid non. Unde Gn. 1 Vidit Deus lucem quod esset bona: divisit que lucem a tenebris. Has aquas non hauriunt illi. de quibus Is. 5 Ve qui dicitis malum bonum etc. Ad has pertinet discretio spirituum: quia angelus tenebrarum se transfigurat sepe in angelum lucis, {2.189.v} ut habetur Prime Corinthios 11a Ideoque dicitur ibidem. {L} Alii datur disciplina: alii discretio spirituum etc.
a 1Cor. 11.
4 rivos seu]
om.
RMC
marg.|
¶ De fonte sapientie hauriuntur aque consiliorum in quibus discernimus quid expediat, quid non expediat. Unde 1 Corinthio. 10 Omnia mihi licent, sed non omnia expediunt: omnia licent, sed non omnia edificant. Ideo dicit sapientia Prv. 8 Ego sapientia in consiliis habito, et eruditis intersum cogitationibus. Hec sapientia dicit Mt. 16 Quid enim prodest homini, si universum mundum lucretur, anime vero sue detrimentum patiatur? {M} Aut quam dabit homo commutationem pro anima sua?
marg.|
¶ De fonte virtutis Dei non haurit qui in adversitate recurrit ad potentes mundi. Unde Os. 8 Factus est Israel vas immundum in nationibus id est religiosi contemptibiles secularibus. Quia ascenderunt ad Assur id est petunt auxilium a potentibus mundi. Et Is. 30 Sperantes auxilium in fortitudine Pharaonis, habentes fidutiam in umbra Egypti. Ideo dicitur Iob. 31 Si putavi aurum robur meum, et obrizo dixi, fidutia mea. Sed qui recurrunt ad Dei virtutem, dicunt illud Ps. Dominus mihi adiutor non timebo etc.
marg.|
{N} ¶ De fonte caritatis is non haurit, qui quicquid intelligit, quicquid sapit, quicquid operatur vel loquitur ad Deum non refert, querens aliquid aliud preter Deum, ut pote videri ab hominibus, Unde Iob. 31 Si vidi solem cum fulgeret, et lunam incedentem clare: et letatum est cor meum in abscondito: et osculatus sum manum meam ore meo etc. Sol est intelligentia veritatis, Luna sapientia: Manus operatio: quasi dicat si intelligentiam iudiciorum, vel sapientiam consiliorum, vel virtutem operum mihi {2.190r} attribui: que est iniquitas maxima, et negatio contra Deum altissimum, eo quod omne bonum ab ipso. {O} Nihil prodest scire vel nosse quid liceat, nisi sciatur etiam quid expediat. Ideo post aquas iudiciorum sunt aque consiliorum. Nihil etiam prodest nosse quid liceat et quid expediat: nisi posse perfici contingat: ideo sequuntur aque presidiorum. Et hec omnia nihil prosunt nisi finis sit caritas. Et ideo sequuntur aque desideriorum. Unde dicitur 1Cor. 13 Si linguis hominum loquar et angelorum: caritatem autem non habeam factus sum velutes sonans aut cymbolum tinniens. Et si habuero, prophetiam, omnem scientiam, fidem etc. Caritatem autem non habuero, nihil sum.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 129), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_129)
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 129), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_129)
Notes :