Psalmus 128

Numérotation du verset Ps. 128,1 

¶Canticum graduum.
¶Codd. : (Ps. 128) Hi D14 D30 Ω F ΩP Rusch Ps-G | graduum] + Vox Ecclesie D30
Numérotation du verset Ps. 128,I 

Sepe expugnaverunt
me
a iuventute mea ¦
dicat nunc Israel.
Numérotation du verset Ps. 128,2 II

Sepe expugnaverunt me
a iuventute mea ¦ etenim non potuerunt mihi.
Numérotation du verset Ps. 128,3 III

Supra dorsum meum
fabricabantur peccatores ¦ prolongaverunt
iniquitatem suam.
Numérotation du verset Ps. 128,4 IV

Dominus iustus concidet1 cervices peccatorum ¦
1 concidet Ps-G Δ Ω Fetc concidit Clementina
Numérotation du verset Ps. 128,5 

confundantur
et convertantur retrorsum
omnes qui oderunt
Sion.
Numérotation du verset Ps. 128,6 V

Fiant sicut fenum
tectorum ¦ quod priusquam
evellatur exaruit.
Numérotation du verset Ps. 128,7 VI

De quo
non implevit2 manum suam qui metet3 :
2 implevit Ps-G (R L Q ΨB² ) D14 Ω M Ω F Δ ΩP Rusch Clementina Ps-R (nonnuli codd. et edd. )] implebit Ps-R Ps-G Hi D30 Ed1530 |
3 metet Ps-G (Q Φ U G K ΨB V D) Hi D14 D30 Ω Ω F Δ ΩP Rusch Ed1530 Ps-R ( nonnuli codd. et edd. )] metit Ps-G |
et sinum suum qui manipulos colliget4.
4 colliget Ps-G ( M ² Q Φ U G K V D) Hi D14 D30 Ω Ω F Δ ΩP Rusch Ed1530 cum Ps-R ( nonnuli codd. et edd. )] colligit Ps-R Ps-G
Numérotation du verset Ps. 128,8 VII

Et
non dixerunt
qui preteribant benedictio Domini super vos ¦
benediximus vobis in nomine Domini.

Psalmus 128

Numérotation du verset Ps. 128,3 
Sermo 288
prol.| ¶ De dorso ecclesie que sunt patientia sapiens, et sapientia patiens: super quod fabricant peccatores tyranni et heretici. In Psalmo 128.
Supra dorsum meum fabricaverunt peccatores etc.
marg.| {A} Prius dixit. Sepe expugnaverunt me a iuventute mea etc. Bis dicitur expugnaverunt: quia duo sunt genera que expugnant et infestant ecclesiam: tyranni et heretici. Contra hereticos opus est sapientia: contra tyrannos patientia. Unde dictum est Apc. 12 Date sunt mulieri ale due quibus volaret in desertum. De utrisque dicit hic ecclesia: Supra dorsum meum fabricaverunt peccatores. Dorsum ecclesie est patientia sapiens: et sapientia patiens. Patientia sapiens quantum ad { CLXXXIV r } martyres: sapientia patiens, quantum ad doctores. {B} Super homini dorsum fabricant heretici et falsi fratres, vasa mense et vasa belli. Vasa mense de auro sophistico et argento id est de doctrina non bona: et de sapientia non vera. Unde Is. 1 :”Argentum tuum versum est in scoriam”. Et hec sunt calix Babylonis: de quo Ier. 51 : Calix aureus Babylonis in manu Domini inebrians omnem terram. De vino eius biberunt gentes: et ideo commote sunt: a fidei stabilitate sup. Et Iob. 13 Prius vos ostendens fabricatores mendacii et cultores perversorum dogmatum. Ier. 51 : Stultus factus est omnis homine a scientia sua confusus est omnis conflator in sculptili. quia mendax est conflatio eius.
marg.| {C} ¶ Fabricant et vasa belli, gladios et sagittas, ut sicut dicit Ps. Sagittent in obscuro rectos corde. De homini gladiis dicitur 2Rg. 20 Porro Ioab desuper accinctus erat gladio, qui fabrefactus levi motu egredi poterat de vagina et percutere. Habent enim verba ficta et factitia quibus animas simplices facile interimunt. De his vasis dicit Ps. Et in eo paravit vasa mortis: sagittas suas ardentibus effecit. Et Ier. 51 : Collidis tu mihi vasa belli: et ego collidam in te gentes, et dispergam in te regna.
marg.| {D} ¶ Fabricant et tyranni super dorsum ecclesie. Fabricant autem vasa pretiosa: et quantum ad virtutes et dona: et quantum ad corpus. Unde recte significantur per Egyptios, a quibus filii Israel vasa argentea et aurea commodato acceperunt. Unde dicitur Ex. 12 Dedit Dominus gratiam populo coram Egyptiis ut commodarent eis et spoliarent Egyptios. Magnam enim gratiam reputant sancti quod dedit eis pati pro ipso. Unde Philip. 1 Vobis datum ut non solum mecum credatis, sed etiam ut pro ipso patiamini. Et bene dicitur, ut commodarent eis tamquam recepturi: nam pro persecutione quam inferebant, orationes ab eis recipiebant. { CLXXXV v } Unde nec ecclesia Paulum habuisset, nisi Stephanus pro persecutoribus se lapidantibus orasset. Unde et quidam eremita quasi sibi commodatum reddidit cum moriens oscularetur manus cuiusdam qui ei sua furari consueverat, et sic suam patientiam exercere dicens: Iste manus tue me salvum fecerunt. Fabricant ergo sanctis vasa virtutum. Unde Is. liiii. Ecce ego creavi fabrum sufflantem prunas in igne, et proferentem vas in opus suum: et ego creavi inter fectorem ad dispergendum.
marg.| {F} ¶ Pretiosum est vas patientie quia capax est divine iustitie. Nam hoc ipso quod quis pro Domino patitur: et eo ipso quod se non vindicat, exigit ut a Domino vindicetur. Unde et Prv. 20 Non dicas reddam malum pro malo: exspecta Dominum et liberabit te. Unde Sir. 28 Qui vindicari vult a Domino id est qui se vindicare non vult: sed vindictam reservat Domino: inveniet vindictam. Ideo dicitur Rm. 12 Non vos defendentes carissimi, sed date locum ire. Mihi vindictam et ego retribuam dicit Dominus.
marg.| {G} ¶ Pretiosum vas est fidutia, quia capax divine misericordie. Quo enim sperat quis in Domino, eo ipso miseretur eius Dominus. Unde Ps. Sperantem in Domino misericordia circumdabit: scilicet quasi murus et munimentum contra insultus et insidias hominum.
marg.| {H} ¶ Pretiosum vas est humilitas, quia capax divine gratie. Unde Marie dictum est Lc. 1 Invenisti gratiam apud Deum: quia singulariter humilis fuit. Unde Lc. 2 Quia respexit humilitatem ancille sue etc.
marg.| {I} ¶ Mali dicuntur hec vasa fabricare, cum has virtutes in sanctis faciunt apparere, unde sunt artifices et exclusores: sicut et heretici: de quibus Ps. Congregatio taurorum in vaccis populorum, ut excludant eos qui probati sunt argento. Fabricant etiam corpora dum ea excludunt seu excudunt et { CLXXXV r } flagellant, et in glorie vasa commutant. {K} Quid est ergo petere et velle affligi corpus suum, nisi petere ut ex eo fiat vas aureum et argenteum pro dignitate meritorum? Petebat quasi vas pretiosum a Tyranno Vincentius cum dicebat: Insurge in me, et totis viribus debacchare: plus videbis me posse dum torqueor, qua possis tuipse dum torques. Sic et ipse Dominus a Iudeis cum dixit: Solvite templum hoc, et post triduum reedificabo illud. quasi dicat Contundite corpus meum, et fiet vas pretiosum. Unde Prv. 25 Aufer rubiginem de argento (id est mortem de sancto) et egredietur vas purissimum id est fiet corpus glorificatum. Unde Iob. 22 Dabit pro terra silicem: et pro silice torrentes aureos. Et 28 in princip. Habet argentum venarum suarum principia, et auro locus est in quo conflatur. Ferrum de terra tollitur: et lapis solutus calore in es vertitur. Et Apc. penultimo. Ipsa civitas aurum mundum simile vitro mundo etc.
Numérotation du verset Ps. 128,3 
Sermo 289
prol.| ¶ De armis seu instrumentis fabro necessariis. In Psalmo 128.
Supra dorsum meum fabricaverunt peccatores.
marg.| {L} Dominus sabros suos habet sicut et diabolus. Fabro necessaria sunt quinque: ignis sive fornax, follis, malleus vel martellus, forceps et incus.
marg.| ¶ Ignis sive fornax Domini, est Spiritus sanctus: de quo Lc. 12 Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accendatur? Et Sir. 38 Vapor ignis vret carnes eius et in labore fornacis concrematur (alias concertatur) quia ignis spiritus sancti omne quod carnale est in ipso exurit. Et Sir. 43 Fornacem custodiens in operibus ardoris.
marg.| {M} ¶ Follis est verbum bone exhortationis et suggestionis vel inspirationis ipsius. Unde Tit. 2 { CLXXXVI v } in fine. Hec loquere et exhortare cum omni imperio. Pigri enim exhortandi sunt. Unde 1Mcc. 5 Erat Iudas congregans extremos et hortabatur populum etc. {N} Malleus vel martellus est verbum comminationis universalis iudicii et pene eterne: que non solum audientem, sed et comminantem terrent. Unde Sir. 38 Vox mallei intonat aurem eius. De hoc malleo Ier. 23 Numquid non verba mea sunt quasi ignis, dicit Dominus, et quasi malleus conterens petram? Nonne malleo hoc utebatur Baptista dicens Mt. 3 Progenies viperarum etc. Et Lc. 3 {O} Genimina viperarum, quis ostendit vobis fugere a ventura ira?
marg.| ¶ Forcipes sive tenacula a tenendo sunt verbum promissionis quod excitat spem. Spes continet hominem in constantia boni, propositi. Unde in Psalmo Sustinuit anima mea in verbo eius. Ideo comparatur anchore. Hbr. 6 Fortissimum solatium habeamus, qui confugimus ad tenendam propositam spem, quam sicut anchoram habemus anime tutam ac firmam. Deficerent enim iusti nisi sperarent: sed spes tenet eos in opere. Simile. 1Cor. 9 Debet in spe qui arat, arare: et qui triturat cum spe fructus percipiendi. De hac forcipe dicitur Is. 6 Et volavit ad me unus de Seraphim: et in manueius calculus, quem forcipe tulerat de altari. Calculus rotundus et vivus, est vita eterna que non habet principium aut finem: et est in cognitione et tenore Domini. Hic accipitur de altari id est Christo: mediante forcipe id est spe: quia speramus nos ipsum sequi ad resurrectionem.
marg.| {P} ¶ Incus est patientia et desiderium auditoris, quem non fastidit verbum Dei. Nemo enim invito auditori libenter recitat aliqua. Unde Sir. 32 Ubi auditus non est, non effundas sermonem. At illi dicitur qui libenter recipit. Unde Sir. 38 { CLXXXVI r } Faber sedens iuxta incudem et considerans opus ferri id est assiduus iuxta auditorem. Ut incus parati recipere ictus erant qui dicebant beato Paulo Act. 17 Audiamus te de hoc iterum.
marg.| {Q} ¶ Faber est doctor vel predicator, vel auditor confessionis, de quo potest dici illud Mt. 13 in fine. Nonne hic est fabri filiam? id est imitator Christi qui fabricatur auroram et solem. Isti fabro necessaria sunt predicta: scilicet ignis spiritus sancti: quia sicut dicit Gregor. Frustra laborant etc. Follis verbum est exhortationis. Forceps, verbum promissionis. Incus patientia et desiderium auditoris. Officium eius est fabricare corda, ut sint vasa tabernaculi id est ecclesie Christi: ut legitur de Beseleel Ex. 31 Ecce vocavi ex nomine Beseleel filium huri filii hur de tribu Iuda: et implevi eum spiritu Dei, sapientia et intelligentia et scientia in omni opere, ad excogitandum quicquid fabrefieri ponit ex auro et argento, et ere, marmore et gemmis, et diversitate lignorum. Sapientia ut de divinis docere possit. Sapientia enim est de eternis. Intelligentia de spiritualibus substantiis scilicet angelis et animabus. Scientia, de temporalibus bene agendis et administrandis: et conversari in medio huius nationis prave et perverse, ut ad Philip. 2 Ad excogitandum quicquid fabre fieri potest: ex auro caritatis: ex argento iudicii et discretionis: ex ere perseuerantie et fortitudinis: ex marmore castitatis: ex gemmis, quantum ad diversitates donorum spiritus sancti: et ex omni diversitate lignorum, quantum ad varietatem politicarum virtutum.
marg.| {R} ¶ Et interpretatur Beseleel umbra Dei, vel umbraculum divinum.
marg.| {S} ¶ Habet diabolus fabros suos, tyrannos et hereticos doctores et hypocritas et huiusmodi. Tyrannus est faber diaboli: de quo Is. 54 : Ecce ego creavi fabrum {1.186v} sufflantem in igne prunas. Huius fabri ignis vel fornax est tribulatio. Que significatur Dn. 3 Ministri regis (scilicet tyranni diaboli) succendebant fornacem.
marg.| ¶ Folles sunt malorum suggestiones et incentiones quasi halitus diaboli. {T} Unde Iob. 41 Halitus eius prunas ardere facit.
marg.| {V} ¶ Martellus est timor mundanus vel humanus, propter quem multi malis cesserunt. Contra quem dicit Dominus Mt. 10 Nolite timere eos qui occidunt corpus: animam autem non possunt occidere: sed potius timete eum qui potest et animam et corpus perdere in gehennam. Sed Dominus suo malleo vicit malleum, et timore timorem. Unde obstetrices magis timuerunt Dominum qua Pharaonem Ex. 1 Et Ier. l. Quomodo confractus est et contritus malleus universe {X} terre?
marg.| ¶ Forcipes sunt promissiones mundanarum divitiarum et dignitatum, et preces carnales parentum: quibus nituntur eos tenere. Unde etiam matres dicuntur eis hubera ostem disse: sed forcipes Christi sunt spes eternorum bonorum. de ambobus dicitur. 2Cor. 4 Id quod in presenti est momentaneum et leve tribulationis nostre, supra modum in sublimitate eternum glorie pondus operatur in nobis: non contemplantibus nobis que videntur, sed que non videntur: que enim videntur temporalia sunt: que non videntur, eterna sunt. ut Hbr. 11 Unde ibidem. Sancti perfidem vicerunt regna. Hinc est quod Paulus Philip. 3 Omnia mundana arbitratus sit, ut stercora. Et ad Gal. 1 Si adhuc hominibus placerem Christi servus non essem.
marg.| {Y} ¶ Incus est patientia sanctorum: qui hic dicunt, Supra dorsum meum fabricave. pec. ut alibi.
marg.| {Z} ¶ Hypocrite, heretici et falsi fratres et mali Christiani sunt fabri diaboli qui de sacra Scriptura fabricant vasa mortis. De his fabris Iob. 13 Prius vos ostendens { CLXXXVII r } fabricatores mendacii et cultores perversorum dogmatum. Fornax horum est ignis concupiscentie quia causa omnis heresis est vel luxuria vel cupiditas vel superbia. Unde dicitur 2Pt. 2 Multi sequentur eorum luxurias, per quas via veritatis blasphemabitur et in avaritia fictis verbis de vobis negotiabuntur. Et In Psalmoa « Congregatio taurorum in vaccis populorum ut excludant eos qui probati sunt argento ». Et 2Tim. 3 Ex his sunt qui penetrant domos, et captivas ducunt mulier culas oneratas peccatis etc. Et Mc. xi: Qui devorant domos viduarum sub obtentu prolixe orationis.
a Ps. 67, 31.
marg.| ¶ Folles sunt instigationes malorum. De quibus Prv. 5 Si dixerint, veni nobiscum, insidiemur sanguini etc. Fili mi ne ambules cum illis etc. Et omnes illi occasione quorum crescit ignis concupiscentie. Unde Ier. 7 Filii colligunt ligna et patres succendunt ignem etc.
marg.| ¶ Martellus, in cupidis est timor paupertatis, in gulosis timor inedie et sitis, in superbis timor ignominie et contemptus, in luxuriosis, timor denegate delectationis, quando vident opportunitatem. Hec autem omnia regnant in heretico.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 128), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_128)
Signaler un complément d'information

Notes :