Psalmus 52

Numérotation du verset Ps. 52,1 

¶ In finem pro Abimelech
¶Codd. : (Ps. 52) D30 Rusch Ps-G, def. ΩF
intellectus David1.
1 Abimelech D30 Rusch ] Melech Ps-G | intellectus D30 ] intelligentie Ps-G | David] + propheta increpat Iudeos et infideles D30
Numérotation du verset Ps. 52,I 

Dixit insipiens
in corde suo ¦
non est Deus.
Numérotation du verset Ps. 52,2 II

Corrupti sunt
et abominabiles
facti sunt in iniquitatibus ¦
non est
qui
faciat bonum.
Numérotation du verset Ps. 52,3 III

Deus de celo prospexit
super2 filios hominum ¦
2 super plerique codd. et edd. D30 Rusch cum Ps-R Ps-H ] in Ps-G (R² F C I)
ut videat
si est intelligens
aut requirens Deum.
Numérotation du verset Ps. 52,4 IV

Omnes
declinaverunt
simul inutiles facti sunt ¦
non est qui faciat bonum
non est usque ad
unum.
Numérotation du verset Ps. 52,5 V

Nonne
scient
omnes
qui operantur iniquitatem ¦ qui devorant
plebem meam
ut cibum panis.
Numérotation du verset Ps. 52,6 VI

Deum3 non invocaverunt ¦
3 Deum Cor2 D30 Rusch ] Dominum I Ps-α* Ps-ε Ps-ζ Ps-MozX
illic trepidaverunt4 timore ¦
4 trepidaverunt plerique codd. et edd. D30 Rusch cum Ps-R ] trepidabunt Ps-G (I)
ubi non fuit5 timor.
5 fuit D30 Rusch] erat M Clementina cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 52,VII 

Quoniam Deus dissipavit ossa
eorum
qui hominibus placent ¦
confusi sunt
quoniam Deus sprevit eos.
Numérotation du verset Ps. 52,7 VIII

Quis
dabit ex Sion salutare Israel ¦ cum converterit6* Dominus*7
6 cum converterit plerique codd. et edd. D30 ] cum averterit ΨB² Rusch , dum convertit Ps-G ( F C I ) |
7 Dominus F ΨB² D Ω] Deus D30 Cor2 ( secundum anti. hebr. Hieron. et grecum ) Rusch Ps-G |
captivitatem plebis sue exultabit
Iacob
et letabitur
Israel.

Psalmus 52

Numérotation du verset Ps. 52,2 
Sermo 108
prol.| De quadruplici corruptione vite humane. A In Psalmo 52. 1
A ¶Codd. : V9877 f. 62vb, P16468, mais Angelica n° 109
1 om. codd.
Corrupti sunt et abominabiles facti sunt in iniquitatibus2 etc.
2 Ps. 52, 2.
marg.| {A} Supra de corruptione studiorum correpti sunt, ut Ps. 13 Abominabiles facti sunt in studiis suis. Hic de corruptione vite. Corrumpitur autem vita per convictum. per exemplum, per consuetudinem, per admixtionem. Per convictum inter pessimos. 1Cor. 15 Corrumpunt bonos mores colloquia prava. et Sir. 13 Qui tetigerit picem inquinabitur ab ea etc. Et capitulo 7 : « Discede ab iniquo, et deficient mala abs te ». Et Iuvenalis : Grex totus cadit unius porrigine morbi. Et Ovidius : Uvaque conspecta livorem ducit ab uva. et Idem. Immedicabile vulnus Ense recidendum est: ne pars syncera trahatur. Ideo dens putridus est tollendus ne alii corrumpantur. Unde de malis dicitur Gn. 11 Venerunt ab oriente in campum Sennaar quod interpretatur excussio dentium, dentes corrupti excutiuntur ut sani conserventur. Unde etiam interpretatur fetor eorum, quia fetor eorum meretur excussionem.
marg.| ¶ Item per exemplum. hoc pertinet ad prelatos ad quorum exemplum alii vivunt. ad Gal. 2 {B} Si tu cum sis iudeus non iudaice vivas sed gentiliter, quod gentes cogis iudaizare? Unde Claudianus. Non sic inflectere motes etc. Puer. 1 subditus, suo prelato dicit. da exemplum {1. 209v } Ier. 9 Abierunt post pravitatem cordis sui, et post Balaim: quod didicerunt a patribus suis, sive carnalibus sive spiritualibus. Carnalibus, quia fenerator exemplo suo facit filium suum feneratorem. Ez. 19 Eduxit unum de levnculis suis, leo factus est. Et paulo post : Tulit unum de levnculis suis, leonem constituit eum, Qui incedebat inter leones, et factus est leo, et didicit predam capere, et homines deuorare: didicit viduas facere: et civitatem eorum destruere. Similiter et mater adultera tales facit filias. Ez. 16 Ecce omnis qui dicit vulgo proverbium in te assumet ita dicens. Sicut mater ita et filia eius. Filia matris tue es tu.
marg.| Idem de spiritualibus patribus. {C} Prelati significantur per angelos qui semper cum thuribulis describuntur. Unde Apc. 8 Vidi septem angelos stantes in conspectu Dei. et infra. Accepit angelus thuribulum et implevit illud. eo quod debent omnes odore bone opinionis sue perfundere. Sed facti sunt angeli diaboli et thuribularii ipsius omnes fetore suo corrumpentes. Unde Ier. 6 Ecce ego ad te mons pestifer qui corrumpis universam terram. {D} Malus enim prelatus est sicut cadaver putridum in alto suspensum quod plus nocet elevatum qua si iaceret in humo defossum. Mons dicitur propter dignitatis eminentiam: pestifer propter exempli fetorem. Isti sunt reges suspensi contra solem in patibulis. Ios. 5 Claritas solis significat peccati euidentiam: fervor, fetoris immensitatem. Quia fervor maiorem solet excitare fetorem.
marg.| {E} ¶ Per consuetudinem, quod significatur per Lazarum quatriduanum Io. 11 Primus enim dies significat consensum: secundus actum: tertius delectationem: quartus consuetudinem, unde mystice Dominus difficiliorem ostendit Lazari, suscitationem. {1.210r} Corruptio doctrine fit per inclusionem sive occultationem et admixtionem. Comparatur siquidem doctrina acri. Quia sicut sine aere non vivimus vita temporali: ita nec sine doctrina vita spirituali. Unde Mt. 4 Non in solo pane vivit homo etc. et Ez. 1 Spiritus vite erat in rotis, et Petrus Io. 6 Domine ad quem ibimus etc. verba vite eterne habes. Et sicut nihil ita nocet sicut aer corruptus: ita nihil adeo corrumpit sicut doctrina corrupta. Sicut autem aer corrumpitur per inclusionem ut in vesica: ita doctrina: quare doctrina non est recipienda in occulto, quia suspecta est ut hereticorum qui faciunt occulta conventicula. Unde In Psalmo Congregatio taurorum in vaccis populorum, ut excludant eos qui probati sunt argento id est catholicos doctores. Prima ad Timotheum 3a Ex his sunt qui penetrant domos et captivas ducunt mulierculas oneratas peccatis et. 1 ad Timoth. 4 Spiritus manifeste dicit quia in novissimis temporibus discedent quidam a fide, attendentes spiritibus erroris. Ideo Christus dicit Io. 18. Ego palam loquutus sum mundo, et in occulto locutus sum nihil. Similiter aqua per inclusionem corrumpitur. Ovidius Et vitium capiunt ni moveantur aque. Doctrina aque comparatur. {F} Ier. 2 « Dereliquerunt me fontem aque vive et foderunt sibi cisternas dissipatas » etc.
a 1Tim. 3.
marg.| ¶ Corrumpitur etiam doctrina ut aqua per admixtionem que multiplex est. Alii miscent falsa veris. Alii iocosa seriis, alii superflua necessariis, alii mundana divinis. Falsa veris miscent non solum heretici sed quidam narrantes fabulas ut captent favorem. contra quos Iob. 13 Numquid Deus indiget mendocio ut pro eo loquamini dolos? Alii iocosa seriis ut excitent risum populi et applausum ut clericis ridiculosa coram laicis recitantes ut {1.210v} placeant. Contra quos potest dici illud quod habetur Ecclesis. 10 In risu faciunt panem et vinum (id est Sacre Scripture verbum) Et pecunie obediunt omnia. Superflua miscent necessariis. In quo maxime peccant doctores iuris. De quibus Is. 30 {G} Pulli asinorum qui operantur terram commixtum migma comedunt. Sapientia secularis animalis est, et ideo qui tractant eam recte asinis comparantur qui pascuntur carduis. Asini ergo legiste, pulli asinorum decretiste. isti commixtum migma comedunt, dum canonum puritatem et simplicitatem legum superfluitate onerosa confundunt. Migma etiam dicitur ordeum cum palea. ordeum vocare consueverunt decretum, quod valet ad causas: paleam quod non valet ad causas. Dicunt enim de puro canone palea est. Granum dicunt paleam. Paleam granum vocant. Similes illis de quibus legitur Idc. 12 « Numquid Effrateus es? » Quo dicente non sum, interrogabant eum. Dic ergo Sebboleth. Qui respondit : Chebboleth, eadem littera spicam exprimere non valens et statim apprehensum iugulabant in Iordanis transitu. Sic et isti non possunt dicere spicam que fructifera est, sed potius paleam. Unde in Iordanis transitu qui interpretatur descensus eorum sunt iugulandi. {H} Mundana miscent divinis qui a verbis mundanis recedere non possunt prenimia consuetudine, nec habere possunt verba accommoda Sacre Scripture quia, ut dicit Flaccus b  : « Quo semel est imbuta recens servabit odorem testa diu » etc. Et libentius ad codicem quam ad evangelium convertuntur quibus competit illud in fine Neemie seu Secundi Esdre. Filii eorum ex media parte loquebantur azotice et nesciebant loqui iudaice et loquebantur iuxta linguam populi et populi et obiurgavi eos et maledixi eis.
b Fons : Horatius, Epistulae, lib. 1, ep. 2, v. 69, ed. D.R. Shackleton Bailey, Teubner, 19953, p. 257 [MM2023].


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 52), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_52)
Signaler un complément d'information

Notes :