Philippus Cancellarius

Psalmus 123

Numérotation du verset Ps. 123,1 

¶Canticum graduum
¶Codd. : (Ps. 123) D14 D30 Δ (= ω 1 ω² T77 Fi Bo179 NAL3255 ) Ω F Rusch Ps-G | graduum] + huic David Ps-G D14 , + Vox Ecclesie D30
Numérotation du verset Ps. 123,I 

Nisi quia Dominus erat in nobis
dicat nunc Israel ¦
Numérotation du verset Ps. 123,2 

nisi quia Dominus erat in nobis.
Numérotation du verset Ps. 123,II 

Cum exsurgerent
homines in nos1 :
1 homines - in nos Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D14 D30 Ω F Δ Rusch cum Ps-R ] inv. Ps-G , in nos ΩS
Numérotation du verset Ps. 123,3 

forte vivos
deglutissent nos.
Numérotation du verset Ps. 123,III 

Cum irasceretur2
2 irasceretur Ps-G D14 D30 Δ Ps-R ] irascetur Ω F  ? Rusch
furor eorum in nos ¦
Numérotation du verset Ps. 123,4 

forsitan
aqua absorbuisset nos.
Numérotation du verset Ps. 123,5 IV

Torrentem
pertransivit anima nostra ¦
forsitan
pertransisset
anima nostra aquam intolerabilem.
Numérotation du verset Ps. 123,6 V

Benedictus Dominus ¦ qui non dedit nos in captionem3
3 captionem Ps-G D30 ω 1 ω² T77 T79 Fi Bo179 Rusch ] captione Ps-G (I ΦP ΨB² D) D14 NAL3255 Ω Ω F
dentibus eorum.
Numérotation du verset Ps. 123,7 VI

Anima nostra
sicut passer
erepta est ¦
de laqueo
venantium.
Numérotation du verset Ps. 123,VII 

Laqueus contritus est ¦ et nos liberati sumus.4
4 <divisio.> 7. VI ¦ ¦ VII D14 Δ , VI + VII = Anima... venantium ¦ laqueus D30
Numérotation du verset Ps. 123,8 VIII

Adiutorium nostrum in nomine Domini ¦
qui fecit celum et terram.

Psalmus 123

Numérotation du verset Ps. 123,6 
Sermo 281
prol.| ¶ De dentibus invidie et detractionis malo. In Psalmo 123.1
1 281] sermo 277 Ed1523.
Benedictus Dominus qui non dedit nos in captionem dentibus eorum.
marg.| Potest moraliter intelligi de dentibus invidi. Unde Dn. 7 Ecce bestia alia similis urso in parte stetit, et tres ordines erant in ore eius, et in dentibus eius id est tres principes. Et sic dicebant ei. Surge et comede carnes plurimas. {A} Quatuor bestias ibi de scribit, et de secunda sic ait. Ecce etc. Ursus significat peccatum invidie. Ursus enim est animal deforme, et quod in locis remotis et abditis solet habitare. Maxime quando aliquid devorat abscondit se. Similiter invidia infirmitatem suam erubescens studet semperlatere, maxime quando detrahit. Unde si superveniat ille cui detrahit, tacet vel verba convertit. Contra quos dicitur Saper. 1 Custodite vos a murmuratione que nihil prodest, et a detractione parcite lingue, quia sermo obscurus non ibit in vacuum. Sermo obscurus detractio in abscondito facta. Et Ecclesis. 10 Si mordeat serpens in silentio, nihil eo minus habet qui occulte fratri detrahit. Et Prv. 26 Sicut noxius est qui mittit sagittas et lanceas in mortem, ita vir qui fraudulenter nocet amico etc. {B} Ursus { CLXXIIII v } libenter devorat mel, et fructus quando sunt dulciores, et propter hoc ascendit arbores. Mel est opus et labor apum, et significat bona verba vel bona facta spiritualium. de quibus dicitur Sir. 11 Brevis in volatilibus apes, initium dulcoris fructus eius. Et Prv. 16 Fauus mellis verba composita: Sicut autem ursus delectatur mel et alia dulcia devorare: ita invidia bona verba et facta detrahendo consumere. Unde semper invidet aliene felicitati, et dolet de alterius profectu. Unde Gn. 30 de Isaac dicitur. Benedixit ei Dominus. et locupletatus est, et ibat proficiens atque succrescens, donec vehementer magnus effectus est. Ob hoc invidentes ei Palestini, omnes puteos quos foderant servi patris illius Abraham, obstruxerunt, et dixit Abimelech ad Isaac. Recede a nobis quia potentior factus es valde. Isaac risus. Quid est Isaac quia dives est et magnus valde iubere a se recedere vel expellere: nisi de alienis bonis, de aliena felicitate tristari et dolere? {C} Ursus ligatus ad stipitem numquam cessat in circuitu pergere, vel fixis pedibus nunc in hanc, nunc in illam partem caput iactare, in quo signifitatur, spiritus invidie qui animam non permittit quiescere. Unde de Cain postquam invidit fratri suo dicitur Gn. 4 Quam factus est profugus super terram. Et item. Posuit Dominus signum Cain scilicet tremorem capitis. Tremor capitis instabilitas, est et inquietudo mentis. De hac bestia dicitur quod ex parte stetit in quo signatur invidentis astutia malitiosa que plurimosin quibusdam laudat: ut in quibusdam aliis latenter ad detrahendum accedat. {D} Unde signantur per cyniphes. Ex. 8 que ante sentiuntur qua videantur. Sic iuxta verbum beati Bernardi, detractio in quibusdam, qui quodam verecundie fuco conceptam { CLXXIIII r } malitiam quam intuere non possunt adumbrare conantur. Et videas aperta premitti suspiria: sic que cum quadam gravitate et tarditate, vultu mesto et voce plangenti egredi maledictionem, et quidem tanto persuabiliorem, quanto creditur magis condolentis affectu, qua malitiose proferri. Doleo (inquit) vehementer pro eo quod diligo eum satis, et numquam potui eum de hoc corrigere. Et alius mihi quidam ait. Fuerat quidem compertum de illo istud, sed per me numquam in notuisset at quoniam per alium, manifestata est res, non possum veritatem negare, dolens dico, reveraita est et ait, grande est damnum. nam alias quidem plurimum valet: in hac parte (ut verum fatear) excusari non potest. Ecce qualiter hec bestia in parte stetit. In parte stare dicitur, dum ut licentius maledicat, in parte blanditur. Unde Prv. 26 {E} Verba susurronis quasi simplicia, et ipsa perveniunt ad intima cordis. Et Sir. 12 In labiis suis indulcat in imicus: et in corde suo insidiatur ut te subuertat in foveam. Et Iacobi. 3 Ex ipso ore procedit maledictio et benedictio. Non oportet fratres mei hec ita fieri. {F} Numquid fons ex eodem foramine emanat dulcem et amaram aquam. Sequitur. Tres ordines erant in ore illius, et in dentibus eius tres ordines. Tres ordines dentitium, tres morsus invidie, que tribus modis consuevit hoc facere. solet enim mens livida manifesta mala multiplicius exaggerare, et de suo addere: dubia quasi ad partem deteriorem inuertere: aperta bona quia negare non potest, arte qualibet offuscare. Primum est obloquutionis, secundum derogationis, tertium detractionis. Obloquutio est male opinionis disseminatio. Derogatio bone opinionis cuatio. Detractio bone opinionis attenuatio. Ideo dicitur tertia lingua Sir. 28 Lingua { CLXXV v } tertia multos commovit. {G} Eadem potest dici gladius triceps propter dictam causam, et quia tres interficit iuxta Bernardum, qui sic loquitur. Primo se prodit vacuum caritate, et occidit seipsum. Per eum paulatim in auditore fraterna caritas refrigescit. Auditurus quoque forsitan est cui detractum est, eoque facilius extinguetur in eo caritas, quo amplius amicitia in eo vigere videbatur. Iuxta illud Ps. liiii. Si inimicus meus maledixisset mihi, sustinuissem utique: Et si is qui oderat me, super me magna locutus fuisset, abscondissem me forsitan ab eo. Tu vero homo Unanimis, dux meus et notus meus: Qui simul mecum dulces capiebas cibos. in domo Dei ambulavimus cum consensu. etc. Unde de his tribus dicitur Ez. 21 Triplicetur gladius interfectorum. Hic est gladius occisionis magne, qui obstupescere eos facit, et corde tabescere.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 123), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_123)
Signaler un complément d'information

Notes :