Philippus Cancellarius

Psalmus 125

Numérotation du verset Ps. 125,1 

¶Canticum graduum. 
¶Codd. : (Ps. 125) D14 D30 Δ Ω F ΩP Rusch Ps-G | graduum] + Vox Christi de futura Ecclesia ad populum dicit D30
Numérotation du verset Ps. 125,I 

In convertendo1
1 in convertendo] cum converterit Ps-α
Dominus2
2 Dominus Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D14 Ω Ω F Δ ΩP Rusch cum Ps-R ] Dominum Ps-G
captivitatem Sion ¦ facti sumus sicut consolati.
Numérotation du verset Ps. 125,2 II

Tunc
repletum est gaudio
os nostrum ¦ et lingua nostra
exultatione.
Numérotation du verset Ps. 125,III 

Tunc dicent inter gentes ¦
magnificavit Dominus facere cum eis.
Numérotation du verset Ps. 125,3 IV

Magnificavit Dominus facere nobiscum ¦
facti sumus letantes.
Numérotation du verset Ps. 125,4 V

Converte3
3 converte Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D14 D30 ² Cor2 Ω M Δ ΩP] convetere cacogr. Rusch pro convertere Ps-G (R M* ΨB*) D30 * Ω F ΩS Ed1530 etc.
Domine
captivitatem nostram ¦
sicut torrens in austro.
Numérotation du verset Ps. 125,5 VI

Qui seminant
in lacrimis ¦
in exultatione metent.
Numérotation du verset Ps. 125,6 VII

Euntes4
4 Euntes Ps-G D14 D30 Δ ΩP] Exeuntes Rusch (hapax)
ibant et flebant ¦
mittentes semina sua5.
5 mit(t)entes Ps-G ( M ² K² V D ΨB²) D30 Δ Ω M Ω F ΩS ΩP Rusch Ed1530 ... Clementina ) Rusch cum Ps-R ] portantes D14 Ps-G
Numérotation du verset Ps. 125,VIII 

Venientes
autem venient ¦ cum6 exultatione
6 cum Ps-G ( M ² V D) D14 D30 Ω Δ Ω F ΩP Rusch edd in Ps-R Ps-G
portantes manipulos suos.

Psalmus 125

Numérotation du verset Ps. 125,2 
Sermo 283
prol.| ¶ De risu seu letitia ac gaudio carnali et spirituali. In Psalmo 125. Tunc repletum est gaudio os nostrum etc.
marg.| {A} Est risus sive letitia carnalis, et est spiritualis. Carnalis risus est vanus, fictus, manifestus, occultus. Vanus. Hec est enim vanitas mundi, quod citius provocamur ad risum de inepta re, ut si locius cadat in lutum { CLXXVI r } vel homini: qua de re seria: in quo apparet stultitia nostra. Unde Ecclesis. 2 Risum reputavi errorem, et gaudio dixi: quid frustra deciperis? Unde tales risus non decent hominem maturum et gravem et bene compositum. Unde Iob. 29 Si quando ridebam ad eos, non credebant mihi, et lux vultus mei non cadebat in terram. Sunt enim de quibus nescitur utrum dicant verum an falsum. Ideo dicit Seneca. Dentes tui sint sine sale, risus sine cachinno, incessus sine tumultu, manus sine desidia. {B} Lux vultus in terram cadere dicitur, quando propter immaturos gestus auctoritas superioris contemnitur.
marg.| ¶ Fictus risus est quasi falsi amici. {C} De quo Prv. 26 Sicut noxius est qui mittit lanceas et sagittas in mortem: sic vir qui fraudulenter fecit amico suo: et quum fuerit deprehensus, dicet: ridens feci. Et Ecclesiast. 13 Ne credas multis verbis potentioris. Ex multa enim loquela tentabit te, et subridens interrogabit te de absconditis tuis. Immitis animus eius: conservabit verba tua, et non parcet de malitia et vinculis. Fictum habent risum qui omnibus applaudunt amplectentes brachiis, et osculantes: sicut legitur de Absalon. 2Rg. 15 Si accederet ad eum homo ut salutaret, extendebat manum suam, et apprehendens osculabatur eum, et sollicitabat corda virorum.
marg.| {D} ¶ Manifestus risus est illorum, scilicet qui lasciviunt manifeste. De quibus Ecclesiast. 21 Fatuus in risuinaltat vocem suam. Vocem inaltare est peccatum publicare.
marg.| {E} ¶ Occultus risus est hypocritarum, scilicet qui exterius tristes, occulte lasciviunt. Hoc autem faciunt quia male sperant de gaudio eterno, et in presenti gaudent, sed in occulto: ut ab hominibus honorentur, et boni reputentur: { CLXXVII v } qui recte signantur per Saram, que non credidit Domino dicenti Gn. 18. Revertens veniam ad te tempore isto vita comite, et habebit filium Sara uxor tua. Hoc est quod promittitur mulieri forti Prv. ultimo Ridebit in die novissimo. {F} Quo audito Sararisit post ostium. Ostium Christus, qui dicit Io. 10 Ego sum ostium. Post ostium rident, qui voluptuo se viventes sanctitatem simulant: de Christo facientes capam seu penulam pluvialem. Unde Is. lvii. Retro postem posuisti memoriale tuum.
marg.| {G} ¶ Risus autem spiritualis est verus, occultus, manifestus. Verus, de gaudio conscientie. Unde 2Cor. 1 Gloria nostra hec est, testimonium conscientie nostre. De quo gaudio dicit Prv. 14. Cor quod novit amaritudinem anime sue in gaudio est: non miscebitur extraneus.
marg.| {H} ¶ Occultus sive dissimulatus. Unde Ps. Garriebam. Et ibi. In mandatis tuis exercebor. Alia littera, Garriam. Et Is. 24 Audivimus gloriam iusti, et dixi. secretum meum mihi. Et item. Cum exaltatus fuerit Dominus, hinniet de mari.
marg.| {I} ¶ Manifestus autem non debet esse hic vel modo: ut dicitur Ecclesis. 3 Tempus est flendi, tempus ridendi. Prius flendi, post ridendi. Unde et Matthei 5°a : « Beati qui lugent quoniam ipsi consolabuntur ». Ideo prius natus est Abel, qui interpretatur luctus, qua Isaac qui risus: nec Isaac etiam natus est Abraham, nisi centenario. Rationabiliter tempore non utuntur qui hec per mutant. Contra quos dicitur Prv. 14. Risus dolore miscebitur: et extrema gaudii luctus occupat. Modo non est ridendum risu carnali neque spirituali nisi occulte. {K} Unde cohiberi debet risus, non penitus extingui: quod significatum est Gn. 22 ubi dicitur. Colligavit Abraham Isaac. Isaac ligatur quando letitia spiritualis ne in dissolutionem transeat { CLXXVII r } cohibetur. Tunc manifestus erit scilicet in resurrectione. Et hoc est quod dictum est Prv. ultimo Ridebit in die novissimo. et hoc est quod hic dicitur. Tunc repletum est gaudio os nostrum etc. Et Iob. 8 Donec impleatur risu os tuum, et labia tua iubilo. Et Prv. 18. De fructuoris sui replebitur venter eius etc. Econtrario dicitur de malis Prv. 20 Suavis est homini panis mendacii, et postea os eius implebitur calculo.
a Mt. 5, 5.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 125), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_125)
Signaler un complément d'information

Notes :