Philippus Cancellarius

Psalmus 135

Numérotation du verset Ps. 135,1 

¶ Alleluia1.
¶Codd. : (Ps. 135) D14 D30 Δ ( ω 1 ω ² T77 T79 Bo179 NAL3255 ) Lunel Rusch Ps-G | <divisio.> 9 stellas ¦... noctis. ΩS ω 1 ω² T77 Fi Bo179] * om. T79 cett. | 10 Egyptum ¦... eorum. ΩS ω 1 ω² T77 Fi Bo179] ¦ om. T79 cett. | 11 Israel*... eorum. ΩS ω 1 ω² T77 Fi Bo179] * om. T79 cett. | 12 potenti*... excelso. Ω ω 1 ω² T77 Fi Bo179] * om. T79 cett.  | 13 Rubrum* in divisiones. Ω ω 1 ω² Fi Bo179 T77] * om. T79 cett.  | 14 Israel*... eius. Ω ω 1 ( ω² ?) T77 Fi NAL3255 ] * om. T79 Bo179 cett.  | 15 virtutem eius*... Rubro. Ω ω 1 ω² Fi Bo179] * om. T77 T79 cett.  | 16 populum suum* per desertum. ΩS ω 1 ω² T77 NAL3255 ] * om. T79 Fi Bo179 cett.  | 17//18 Ps-G Hi D30 Ω Δ] 17+18 (un seul verset) Rusch  | 23 nostra*... nostri. ΩS ω 1 ω² NAL3255 Fi Bo179] * om. T77 T79 cett.  |24 nos *... nostris ΩS ω 1 ω² Fi Bo179] * om. T77 cett.
1 Alleluia Ps-G D14 Lunel ΩS] + Vox Ecclesie ad populum de laude Dei D30
Numérotation du verset Ps. 135,I 

Confitemini Domino quoniam bonus ¦
quoniam in seculum
misericordia eius2.
2 seculum ΩS Lunel Bo179  Rusch cum Ps-R ] eternum Ps-G Hi Valic24 D14 D30 Ω M Δ (praeter Bo179) ΩP
Numérotation du verset Ps. 135,2 II

Confitemini Deo deorum ¦ quoniam in eternum misericordia eius.
vv. II-XXVI quoniam... eius Hi D14 Valic24 ] hoc hemistichium ab hoc versu et in sequentibus vel truncatur vel omittitur, ut in¶Codd. : quoniam D30 ΩP Rusch ( om. v. 17), om. Lunel Ω Δ ( om. in textu non in cantu ut probant stigmata) Ed1550 (Breviarium iuxta ritum regalis cenobii Christi martyris Dionysii nunc primum accuratissime Parisiis excussum).
Numérotation du verset Ps. 135,3 III

Confitemini Domino dominorum ¦ quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,4 IV

Qui facit mirabilia magna3 solus ¦ quoniam in eternum misericordia eius
3 magna] om. D14 (hapax)
Numérotation du verset Ps. 135,5 V

Qui
fecit celos in intellectu ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,6 VI

Qui firmavit terram super aquas ¦ quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,7 VII

Qui fecit luminaria magna4 :
4 magna Ps-G Δ Rusch ] + solus Ps-R
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,8 VIII

Solem
in potestatem diei ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,9 IX

Lunam
et stellas
in potestatem noctis ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,10 X

Qui percussit Egyptum cum primogenitis eorum ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,11 XI

Qui eduxit Israel de medio eorum ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,12 XII

In manu potenti
et brachio excelso ¦ 5
5 excelso Hi D30 Lunel Δ] extento Ω M
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,13 XIII

Qui divisit mare Rubrum6 in divisiones ¦
6 mare Rubrum Hi D30 Lunel Ω Δ Rusch ] inv. Ps-G
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,14 XIV

Et eduxit Israel per medium eius ¦ 7
7 Israel D30 Ω Δ] Israhel Lunel , post corr. ω 1| eduxit Hi Lunel Ω Δ Rusch cum Ps-R ] duxit Ps-G
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,15 XV

Et excussit pharaonem et virtutem eius in mari Rubro ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,16 XVI

Qui traduxit8 populum suum per desertum ¦ 9
8 traduxit Hi D14 Lunel Ω Rusch ] transduxit Ps-R Δ (tranduxit NAL3255 ) Ps-G |
9 per desertum Ps-G ( G ² ΨB V D edd. ) Hi D30 Lunel Ω Δ Rusch cum Ps-R ] in deserto Ps-G D14 |
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,17 XVII

Qui percussit
reges magnos ¦
quoniam in eternum misericordia eius10
10 quoniam... eius Ps-G [Hi D30 Ω Δ] D14 NAL3255 cum Ps-R ] om. Rusch
Numérotation du verset Ps. 135,18 XVIII

Et occidit reges fortes ¦ quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,19 XIX

Seon
regem Amorreorum ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,20 XX

Et Og regem Basan ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,21 XXI

Et dedit terram eorum hereditatem ¦ 11
11 Et dedit Ps-G Hi D30 Lunel Ω ΩP Δ] Et omnia regna Chanaan praem. BMP cum Ps-G (D*) (reminiscentia Ps. 134, 11)
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,22 XXII

Hereditatem Israel servo suo ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,23 XXIII

Quia in humilitate nostra12 memor fuit nostri ¦
12 nostra ΩP] mea pr. m. Bo179
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,24 XXIV

Et redemit nos ab inimicis nostris ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,25 XXV

Qui dat escam
omni carni ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,26 XXVI

Confitemini Deo celi13 :
13 Deo celi] om. T79
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,XXVII 

Confitemini Domino dominorum ¦
quoniam in eternum misericordia eius14.
14 quoniam in eternum... eius Ps-G Ω D30 Lunel Δ ΩP Rusch  ] q. in seculum... eius Ps-R

Psalmus 135

Numérotation du verset Ps. 135,13 
Sermo 300
prol.| ¶ Sermo super Os habent repositus est suo loco. ¶ De rubore et dolore homini ob peccatum debito et de causis utriusque. In Psalmo 135.
Qui divisit mare rubrum in divisiones etc.
marg.| {A} Per mare rubrum intelligenda est penitentia. duo autem attenduntur in penitentia, dolor de peccato, et rubor. Mare rubrum dividitur, quando ex quibus dolendum, ex quibus erubescendum est { CCXII v } attenditur. Primo ergo considerare debet peccator quod erubescere debet ex multis causis. {B} Primo quia qualibet creatura alia reddit debitum suum creatori suo, et ipse non: et servat ordinem suum et locum, et ipse non. Unde Iob. 12 Nimirum interroga iumenta, et docebunt te: volatilia celi, et indicabunt tibi. Loquere terre, et respondebit tibi: et narrabunt ea pisces maris. Et Prv. 6 Vade piger ad formicam, et considera viam eius, et disce sapientiam: que cum non habeat ducem, nec preceptorem, nec principem, parat in estate cibum sibi: et congregat in messe, quod comedat. Tu autem habes a Deo ducem et preceptorem, et etiam legem et rationem, et hoc non facis. Ad idem facit quod dicit Iob. 9 Qui precipit soli et non oritur, et stellas claudit sub signaculo. Et Iob. 38 Quis conclusit ostiis mare quando erumpebat etc. Respondet. Circumdedi illud terminis meis, et posui vectem et ostia: et dixi, hucusque venies, et non procedes amplius, et hic confringes tumentes fluctus tuos. De omnibus dicitur Iob. 14. {C} Constituisti terminos eius qui preteriri non poterunt. Tibi autem o homo posuit terminos quando precepta dedit tibi, que tamen transgredi non cessas. Unde Is. 24 Transgressi sunt leges, et mutaverunt ius: dissipaverunt fedus. Et Mal. 3 A diebus patrum vestrorum recessistis a legitimis meis, et non custodistis.
marg.| {D} ¶ Secundo, quia in seipso facit quod nullus bonus paterfamilias in domo sua fieri permitteret scilicet quod ancilla domine sue imperet et melius ornetur qua domina sua. Vel servus Domino suo. Et hoc est quod dicitur Prv. 30. Per tria movetur terra: et quartum quod sustinere non potest. Per servum cum { CCXII r } regnaverit: per stultum cum saturatus fuerit cibo, et per odiosam mulierem cum in matrimonio fuerit assumpta: et per ancillam cum fuerit heres domine sue. Per servum. per stultum, per odiosam mulierem, et per ancillam, sensualitas designatur. Et Sir. 25 Mulier, si primatum habuerit contraria erit viro suo. Et Is. 27 In siccitate messis illius conterentur mulieres venientes et docentes eam.
marg.| {E} ¶ Tertio de eo quod deiecit se de dignitate sua, et transformavit se in brutum. Unde Dn. 4 Regnum tuum transibit a te, et ab hominibus eiicient te, et cum bestiis et feris erit habitatio tua. fenum quasibos comedes etc. Et Ps. Homo cum in honore esset non intellexit, comparatus est iumentis insipientibus etc.
marg.| ¶ Quarto quod adeo se vilipendit et exponit pro tam vili pretio et modico, qui tanto pretio est emptus: Pretioso videlicet sanguine Christi. Unde 1Pt. 1 Non corruptibilibus auro et argento redempti estis etc. sed pretioso sanguine, quasi agni immaculati Christi. At pro quo se exponit? Pro meretrice, aut alia vili et momentanea voluptate. Unde Prv. 6 Precium scorti vix est unius panis, mulier autem viri pretiosam animam capit. Et Prv. 10 Cor autem impiorum pro nihilo. Ideo Demosthenes Laidi meretrici grandem mercedem postulanti. Non tanti, inquit, emo aut estimo penitere.
marg.| {F} ¶ Quinto quod commisit turpitudinem quam sacerdoti non auderet dicere, et quam ut facinus maxime ignominiosum turpe est nominare. Unde Ad Ephesios 5a : « Que in occulto fiunt ab ipsis, turpe est dicere ». Et <Ad> Romanos 1b « Propterea tradidit illos Deus in passiones ignominie ».
a Eph. 5, 12.
b Rm. 1, 26.
marg.| ¶ Sexto quod in tantum { CCXIII v } contemnit Deum, quod ante oculos eius facit quod coram homine vilissimo non auderet facere. Unde Is. 29 Ve qui profundi estis corde, ut a Domino abscondatis consilium, quorum sunt in tenebris opera: et dicunt quis videt nos? et quis novit nos? Perversa est hec vestra cogitatio, quasi si lutum contra figulum cogitet, et dicat opus factori suo: non fecisti me: et figmentum dicat factori, non me intelligis. Omnes ergo predicte cause communes sunt cuilibet peccatori. {H} Verum sunt multe cause alie secundum personarum circumstantias. Nam quanto quis maior est dignitate vel scientia vel alio modo: tanto magis debet erubescere. Dignitate. Ideo in genis rubor est, quia gene, que posite sunt in euidenti significant prelatos qui positi sunt in eminenti: qui plus erubescere debent si peccant. Unde Ct. 4 Sicut fragmen mali punici: ita gene tue absque eo quod intrinsecus latet. Et per genas fluunt lacrime: et ipsi debent pro peccatis subditorum fiere. Unde Lam. 2 Lacrime eius in maxillis eius.
marg.| ¶ Scientia. Qui enim docet vel predicat erubescere debet nisi fecerit quod dicitur Mt. 7 {I} Hypocrita eiice primo trabem de oculo tuo etc. Et illud. Medice cura teipsum. Tales enim comparantur Mt. 21 filio qui patri dicenti: Vade in vineam meam, Respondit, ibo et non ivit. Laici vero et simplices illi filio qui dixit: Non ibo, et ivit. Istis dicit Dominus: Amen dico vobis quia publicani et meretrices precedent vos in regnum Dei.
marg.| ¶ Ecce sex damna que inveniunt de quibus dolendum est. {K} Primo talis amittit Deum et thesaurum omnium virtutum. Unde Lam. 1 Manum suam misit hostis ad omnia desiderabilia eius. Quia vidit gentes ingressas in sanctuarium eius, et omnia que aggeraverat tolluntur, ut { CCXIII r } sit verum dicere: Labitur exiguo quod partum est tempore longo.
marg.| {L} ¶ Secundo quia pene interminabilis debito obligatur: pro quo anima et corpus obligata tenentur. Unde 4Rg. 4 En venit creditor ut tollat duos filios meos etc. Et Iob. 20 Vadent et venient super eum horribiles. Et Prv. 22 in principio. Dives et pauper obviaverunt sibi etc. Et. 29 ante medium. Pauper et creditor obviaverunt sibi etc.
marg.| {M} ¶ Tertio, quia nec amissa, per se ponit reparare, nec se debito solvere. Unde Ps. Spiritus vadens (supple per se) et non revertens. sup. per se. Et Lam. 1 Vigilavit iugum iniquitatum mearum in manu eius, convolute sunt et imposite collo meo. Infirmata est virtus mea: dedit me Dominus in manum de qua non potero surgere.
marg.| {N} ¶ Quarto quia servus factus est peccati, et diaboli tributarius. Unde 2Pt. 2 A quo quis superatus est, eius et servus est. Et Rm. 5 Nescitis quoniam exhibuistis vos servos ad obediendum. Servi estis eius cui obedivistis. Et 2 Timoth. 2 Nequando Deus det illis penitentiam ad cognoscendam veritatem, et resipiscant a diaboli laqueis, a quo captivi tenentur ad ipsius voluntatem. Hinc est quod si servum alius servus vincet, victus victori semper obedientiam debet.
marg.| {O} ¶ Quinto, damnum operis. Dum enim sumus in peccato mortali omnia opera que facimus sunt mortua, et preterita que fecimus mortificata. Unde Lam. 1 Vocavit adversum me tempus, ut contereret dilectos meos. Et Iob. 24 Dedit illi Deus locum penitentie: et ille abutitur eo in superbiam. Et Prv. 5 Ne des alienis honorem tuum, et annos tuos credeli etc.
marg.| {P} ¶ Item defraudat Dominum Deum servitio debito et mortuos suffragiis: et a diabolo cui militat, non exspectat in fine nisi mortem eternam pro stipendio. Unde Rm. 8 { CCXIIII v } Stipendia pecca timors, gratia autem Dei vita eterna.
marg.| {Q} ¶ Sexto quia nec scit, nec scire potest an remittat ei unqua Deus. Unde Ioel. 2 Quis scit si convertatur Deus et ignoscat, et relinquat post se benedictionem, sacrificium et libamen? Iste sunt duodecim divisiones, sex ruboris et sex doloris. Et nota quod domus Iuda prima ingressa mare rubrum id est confessio. Unde Iudas genuit Phares, id est hanc divisionem que facta per penitentiam transire potest in terram promissionis.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 135), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_135)
Signaler un complément d'information

Notes :