Philippus Cancellarius

Psalmus 139

Numérotation du verset Ps. 139,1 

¶ In finem
¶Codd. : (Ps. 139) D30 T79 Rusch Ps-G | David] + Vox Christi est D30
Psalmus
David.
Numérotation du verset Ps. 139,2 I

Eripe me Domine ab homine malo ¦
a viro iniquo
eripe me.
Numérotation du verset Ps. 139,3 II

Qui cogitaverunt iniquitates in corde ¦
tota die
constituebant prelia.
Numérotation du verset Ps. 139,4 III

Acuerunt
linguas suas1
1 linguas suas Ps-G ( L M ² V D ) ΩS Rusch Clementina cum Ps-R ] linguam suam D30 Cor2 (secundum hebr. et antiq. et grecum et Ieron. ) T79 Ps-G
sicut serpentes2 : venenum aspidum
2 serpentes Cor2 (secundum hebr. et antiq. et grecum et Ieron.) Ps-G ( plerique codd. et edd. ) T79 Rusch ] serpentis Ps-G ( M* Q ² W U ) Cor2 (secundum hebr. et antiq. et grecum et Ieron. s. vel serpentis) Clementina
sub labiis eorum.3
3 eorum] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 139,5 IV

Custodi me Domine
de manu peccatoris ¦
et4* ab hominibus iniquis
4 et Ps-G (ΦG V* D30 ²) ΩS T79 Ed1530 Clementina ] om. D30 * Rusch Weber
eripe me.
Numérotation du verset Ps. 139,V 

Qui
cogitaverunt supplantare gressus meos ¦
Numérotation du verset Ps. 139,6 

absconderunt superbi laqueum mihi.
Numérotation du verset Ps. 139,VI 

Et funes
extenderunt in laqueum ¦ iuxta
iter scandalum
posuerunt mihi.
Numérotation du verset Ps. 139,7 VII

Dixi Domino
Deus meus es tu ¦ exaudi Domine
vocem deprecationis mee.
Numérotation du verset Ps. 139,8 VIII

Domine Domine virtus salutis mee ¦ obumbrasti super caput meum5 in die belli.
5 meum D30 Rusch Weber ] om. T79 (hapax)
Numérotation du verset Ps. 139,9 IX

Non6 tradas me7 Domine a8 desiderio meo
6 Non Ps-G D30 T79 Rusch] Ne Ps-G (K*) Clementina cum Ps-R |
7 me Ps-G ( G ² K² V) D30 Ω T79 Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ] om. Ps-G |
8 a Ps-G (V D) D30 Ω T79 Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R LXX] om. Ps-G (I*), Cor2 (antiq. non habent A nec ipse Hieron. sed ponit ibi DESIDERIA, tamen grecus habet) |
peccatori ¦ cogitaverunt
contra me, ne derelinquas me ne forte exaltentur9*.
9 ne derelinquas me D30 T79 ] om. Rusch (hapax) | exaltentur] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 139,10 X

Caput10 circuitus eorum ¦
10 Caput] Cadent cacogr. T79
labor labiorum ipsorum operiet eos.
Numérotation du verset Ps. 139,11 XI

Cadent super eos
carbones ¦
in ignem11
11 ignem Ps-G (R M ² Φ G ΨB V D edd. ) D30 Ω T79 Rusch Clementina cum Ps-R ] igne Ps-G
deicies eos
in miseriis
non subsistent.
Numérotation du verset Ps. 139,12 XII

Vir linguosus
non dirigetur in terra ¦
virum iniustum mala capient in interitu.
Numérotation du verset Ps. 139,13 XIII

Cognovi
quia faciet
Dominus iudicium inopis ¦
et vindictam
pauperum.
Numérotation du verset Ps. 139,14 XIV

Verumtamen iusti confitebuntur nomini tuo ¦
et12 habitabunt recti cum vultu tuo.
12 et Ps-G ( M Q² W U ΨB² D) D30 Ω Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ] om. Cor2 (hebr. et antiq. non interponunt) Ps-G

Psalmus 139

Numérotation du verset Ps. 139,12 
Sermo 311
prol.| ¶ De viro linguoso et quibus modis dicatur et que sint que silentium exigant, et de interiori silentio, quod debetur Deo. In Psalmo 139. { CCXXXIII v }
Vir linguosus non dirigetur in terra.
marg.| {A} Vir linguosus dicitur primo qui linguam habet precipitem, et subito erumpit in sermonem. Unde Prv. 29 Vidisti hominem velocem ad loquendum: stultitia magis speranda est qua illius correctio.
marg.| {B} ¶ Secundo qui postquam cepit loqui non cessat et cohiberi non potest. Unde Prv. 25 Sicut Urbs potens absque muro et ambitu, sic homo qui non potest in loquendo cohibere spiritum suum. Et. 29 Totum spiritum suum profert stultus: sapiens differt et servat in posterum.
marg.| ¶ Tertio qui loquitur et respondet eque de illis que non novit atque que novit. {C} Contra quem Sir. 5 Si est tibi intellectus, responde proximo tuo, sinautem, manus tua sit super os tuum, ne capiaris in verbo indisciplinato et confundaris. Honor et gloria in sermone sensati: lingua vero imprudentis subversio est ipsius.
marg.| ¶ Quarto qui loquitur in lingua et lingua. {D} Unde Sir. 5 Non ventiles te in omnem ventum, et non eas in omnem viam. Sic enim omnis peccator probatur in duplici lingua. Et in eodem. Denotatio pessima super bilinguem. {E} Talis similis est serpenti qui non habet pedes et homini membra: sed totum corpus est ei pedes et manus. Et quod minus habet in ceteris membris natura supplevit in lingua: quia eam habet quasi duplicem. Quia habet duo additamenta que post morsum infigit: et ita inficit et virus infundit. De quibus Ps. Acuerunt linguas suas sicut serpentes. Et Saper. 1 {F} A detractione parcite lingue.
marg.| ¶ Quinto qui alium loquentem sustinere non potest, sed verbum eius interrumpit. Ideo dicitur Sir. 32 Audi tacens: et pro reverentia addetur tibi gratia.
marg.| {G} ¶ Maxime autem hec exigunt sibi silentium: etas loquentis, { CCXXXIII r } dignitas, verbum eruditionis, et qualitas temporis. Etas loquentis. Unde Sir. 32 Loquere maior natu: decet enim te primum verbum.
marg.| {H} ¶ Dignitas. Unde Iob. 29 Principes cessabant loqui: et digitum supponebant ori suo. Vocem suam cohibebant duces: et lingua eorum gutturi suo adherebat.
marg.| ¶ Verbum eruditionis, quia invito et inerudito auditori nemo libenter refert. Ideo Sir. 32 Ubi auditus non est, non effundas sermonem.
marg.| ¶ Qualitas temporis. Unde Sir. 20 Est tacens sciens tempus apti temporis. {I} Homo sapiens tacebit usque ad tempus, lascivus autem et imprudens non servabit tempus. Ideo certis temporibus silentium servatur in claustro: scilicet tempore refectionis, lectionis, et orationis. Hoc enim est quod maxime ornat religionem. Unde Is. 32 Erit opus iustitie pax, et cultus iustitie silentium et securitas etc. Et Is. 30 In silentio et in spe erit fortitudo vestra. Religio ergo nuda est et inculta ac infirma, que sine silentio est. Unde Iacob. 1 Si quis putat se religiosum esse non refrenans linguam suam, huius vana est religio.
marg.| {K} ¶ Sicut autem dixi de silentio exteriori: ita est de interiori, quod in claustro mentis sibi exigit summus abbas propter predicta scilicet etatem, dignitatem, et quia loquitur verbum eruditionis et propter tempus: quia semper loquitur: et ideo exigit perpetuum silentium. Maior enim omnibus est qui ab eterno est. Cui competit illud Sir. 32 Loquere maior natu: decet enim te primum verbum. Pater locutus est primum verbum quando generavit filium. Pater ergo quia loquitur sibi requirit auditum. Unde peccat in patrem, qui non audit loquentem, qui strepitum facit: eo loquente omnes creature prestant ei silentium. Unde Moyses Dt. { CCXXXIIII v } penul. Audite celi que loquor. Et Is. 1 Audite celi, et auribus percipe terra etc.
marg.| ¶ Propter dignitatem, quia servi eius sumus. Unde Dt. 6 Audi Israel Deus tuus unus est.
marg.| ¶ Quia loquitur verbum eruditionis: nam verbi huius ineffabilis eruditio, sola est creature rationalis eruditio: de quo dicit Ps. Eructavit cor meum verbum bonum.
marg.| {L} ¶ Ipsum etiam verbum, quia verbum est, sibi requirit auditum. Unde non honorat ipsum qui interrumpit ipsum. luxta illud Iob. 29 Qui me audiebant, exspectabant sententiam, et intenti tacebant ad consilium meum. Verbis meis addere nihil audebant. Magna presumptio est, nec ipsum honorat qui interrumpit et loquentem et verbum. Custodit ei silentium et auditum, qui servat innocentiam. Strepitum facit qui mala conscientia crudienti contradicit.
marg.| {M} ¶ Spiritus sanctus etiam sibi requirit auditum. Ideo enim (sicut dicitur Act. 2) Apparuit in linguis igneis et in sono. Unde ibidem, Factus est repente de celo sonus, tamquam advenientis spiritus vehementis etc. Ideo in linguis igneis: quia ignis illuminat et inflammat, spiritus autem sanctus loquitur illuminando intellectum et inflammando affectum.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 139), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_139)
Signaler un complément d'information

Notes :