Philippus Cancellarius

Psalmus 14

Numérotation du verset Ps. 14,1 

¶ Psalmus David1.
¶Codd. : (Ps. 14) D30 ΩP Rusch Ps-G , def. C
1 David Ω X] + de exemplo et magisterio Christi de apostolis et de sanctis D30
Numérotation du verset Ps. 14,I 

Domine quis habitabit
in tabernaculo tuo ¦
aut quis requiescet in monte sancto tuo ?
Numérotation du verset Ps. 14,2 II

Qui ingreditur
sine macula ¦
et operatur iustitiam.
Numérotation du verset Ps. 14,3 III

Qui loquitur veritatem
in corde suo ¦
qui non egit dolum in lingua sua.
Numérotation du verset Ps. 14,IV 

Nec fecit proximo suo
malum ¦
et opprobrium non accepit
adversus proximos suos.
Numérotation du verset Ps. 14,4 V

Ad nihilum deductus est in conspectu eius
malignus ¦
timentes autem
Dominum glorificat.
Numérotation du verset Ps. 14,VI 

Qui iurat proximo suo
et non decipit† 2
2 <divisio.> decipit+ D30 , decipit ΩP
Numérotation du verset Ps. 14,5 

qui pecuniam suam non dedit ad usuram ¦
et munera super innocentem3 non accepit.
3 innocentem Ps-G (Q* V D) D30 (innocentê) Ω ΩP Ed1530 Clementina cum Ps-R hebr innocentes Cor2 (antiq. INNOCENTES similiter et Aug. et Cassiod. et grecus sed hebr. INNOCENTEM ; primis autem standum est) Rusch Weber
Numérotation du verset Ps. 14,VII 

Qui facit hec ¦ non movebitur in eternum.

Psalmus 14

Numérotation du verset Ps. 14,1 
Sermo 29
prol.| ¶ De tabernaculo id est ecclesia militante: et templo id est ecclesia triumphante per caritatem. In Psalmo 14. 1
1 om. codd.
Domine quis habitabit in tabernaculo tuo aut quis requiescet in monte sancto tuo ?
marg.| {A} Prius factum est a Moyse tabernaculum. postea a Salomone templum. Tabernaculum non habuit certum locum quia de loco ad locum portabatur: et erat mobile. templum certum habuit locum: quia fundatum et edificatum est in monte Moria et fuit stabile. Per montem ergo intellige templum quod edificatum est in monte. Sed tabernaculum quia nullum habuit locum certum sicut templum nullo loco potuit designari. est ergo sensus. Domine quis habitabit etc. aut quis requi. in mont. san. tuo id est in templo sancto tuo. Tabernaculum et templum { LXII r } ecclesiam designant. Sed tabernaculum militantem: templum triumphantem. Ad ecclesiam militantem pertinet pugna. Unde Iob. 7 Militia est vita hominis super terram: et ideo per tabernaculum designatur quod est pugnantium: ad ecclesiam triumphantem quies et ideo significatur per templum quod edificavit Salomon. 1 pacificus et ideo dicitur: aut quis requiescet in monte sancto tuo? Et quia pugna precedit victoriam et quietem. ideo prius dicitur. Domine quis habitabit in tabernaculo tuo. Unde Apocalypsis 3 Vincenti dabo edere manna. Miles est in taber. Sacerdos in templo. Fides pertinet ad taber. sive ad ecclesiam militantem, caritas ad templum sive ad ecclesiam triumphantem. {B} Nihilominus tamen pertinet caritas ad militantem cum non coronetur quis nisi legitime certaverit. Caritas autem coronatur: ergo caritas pugnat. Caritas est quasi miles stipendiarius cui soli debetur regnum celorum. Nullus nisi per solam caritatem potest ascribi militie christiane. Ipsa est que sola conducit operarios denario diurno. ut Mt. 22 Fides autem et spes et huiusmodi virtutes non coronabuntur quia non manebunt: sed caritas sola est que omnes imperat operationes et motus et ideo sola vere pugnat: vere meretur, tamen et alie dicuntur pugnare, sicut baculus dicitur percutere. quia omnibus utitur caritas quasi armis. Unde ad Eph. 6 Induite vos armatura Dei ut possitis stare adversus insidias diaboli, et infra. State succincti lumbos vestros in veritate: quasi mendacem voluptatem abiicientes: et induti loricam iustitie: quia lorica tegit totum corpus: et iustitia ad omnia se extendit, quia reddit uni cuique quod suum est: et calciati pedes in preparatione {1.62v} evangelii pacis. Horum pedum id est spiritualium affectionum, quasi due ocree sunt facundia in sermone et constantia in opere. Unde Deuteronomii in fine. Benedictus in filiis Aser. etc. ferrum et es calciamentum eius. Eph. 6 In omnibus sumentes scutum fidei etc. et ad Rm. 8 Abii ciamus ergo opera tenebrarum et induamur arma lucis. Arma lucis dicuntur virtutes. Alia quidem arma non docent nos pugnare, sed ipse virtutes sunt ars pugnandi. quia virtus omni arte certior est. Unde 1 Io. 2 Unctio docebit vos de omnibus. et Psal, Benedictus Dominus Deus qui docet ma. m. ad prel. etc. Sicut autem miles deponit arma post. victoriam: ita caritas fidem et spem. Ipsa autem manet sicut dicitur. 2Cor. 13 {C} Nunc autem manent tria hec, fides, spes, caritas. Caritas non excidet. Ipsa caritas menti comparatur propter eius eminentiam. Unde 1Cor. 12 Adhuc excellentiorem viam etc. et. 10 maior horum caritas. Ipsa est mons in vertice montium. ipsa est mons pinguis mons coagulatus. ipsa est mons olivarum. Hinc est quod omnis oblatio sacrificii sive in craticula sive in clibano sive in sartagine fieret oleo respergebatur. ut Levi. 2 Anima cum obtulerit oblationem etc. fundet super eam oleum et ponet thus desuper. {D} Simila conspersa oleo, nihil aliud est quam opera caritate informata. Thus autem recte sacrificio sociatur, quia devotionis caritas orationis fervore accenditur et augetur. Ipsa est mons Bethel, quod interpretatur domus Dei. Ipsa enim facit nos domum Dei. Io. 13 Si quis diligit me etc. et post et ad eum veniemus et mansionem apud eum faciemus. Ipsa est mons Moria in quo Salomon edificavit templum. Ipsa enim non solum facit nos domum Dei, sed et templum. Moria interpretatur {1.63r} visio sive illuminans vel dilucidum. Unde Gn. 22 dixit Dominus Abrahe. Tolle filium tuum uni. quem diligis Isaac, et vade in terram visionis et offer eum in holocaustum super unum montium quem monstravero tibi. Caritas enim est que illuminat oculos ad videndum Deum. Sir. 2 Qui timetis Deum diligite eum, et illuminabuntur corda vestra. In hoc vivit Isaac et aries immolatur, dum de carnis mortificatione anima ridet et letatur. Unde Act. 5 Ibant apostoli gaudentes a conspectu concilii quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati. Ipsa est mons Galaad in quo Laban deprehendit Iacob persequens eum. Gn. 31 sed ei nocere non potuit, quia Dominus dixit ei. Cave ne quicquam aspere loquaris contra Iacob. In quo signatur quod in caritate fundato mundus et si velit nocere, prohibetur. Similiter diabolus ei quem comprehendit in caritate nocere non potest. Tobie. 6 Raphael dixit Tobie. Ostendam tibi qui sunt quibus potest preualere demonium. Hi namque qui coniugia ita suscipiunt ut Deum a se et a sua mente excutiant, et sue libidini ita vacent, sicut equus et mulus quibus non est intellectus: habet demonium super eos potestatem. Quam etiam Iacob tabernaculum in Galaad figit, significat quod contra vitia non nisi virtute caritatis pugnatur. Interpretatur enim Galaad acervus testimonii: qui separat inter Laban et Iacob, quia sola opera caritatis quantum ad meritum inter spirituales et mundanos distingunt. Et bene est mons testimonii quia opera caritatis iusto erunt intestimonium. Quot opera tot testes. per hec probabit hereditatem eternam sibi deberi, quia probabit se filium vel heredem. Ecclesiastici { LXIIII v } 14. Omne opus corruptibile in fine deficiet etc. Sicut testimonium informe nihil probat: ita opera que non sunt caritate formata. Et omne opus electum iustificabitur etc. et mala opera erunt contra malos in testimonium. Sapientie 4 Ex iniquis omnes qui nascentur testes erunt nequitie ipsorum. Sapiens ergo est qui delet mala opera per penitentiam, interficit enim testes contra se. Insanus autem qui opera sua bona mortificat. Interficit enim testes quos habebat pro se. Amos. 1 dissecuit pregnantes Galaad ad dilatandum terminum suum. Pregnantes Galaad sunt anime bonis conceptibus plene: que si ad opera perducerentur essent testimonium: sed pregnantes Galaad dissecant et disrumpunt qui bonos conceptus ad opera perduci impediunt. Plerumque enim contingit quod timetur de morte testium, et petitur ut audiant, et conceditur a iudice. Sic Dominus cum qui busdam agit benigne: quisi diutius viverent diutius peccarent, et tollit eos de malitia: ne eis testes pereant. Unde Sapientie 4 Propter hoc properavit educere illum de medio iniquitatis. Raptus est ne malitia mutaret intellectum eius etc.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 14), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_14)
Signaler un complément d'information

Notes :