Philippus Cancellarius

Psalmus 141

Numérotation du verset Ps. 141,1 

¶Intellectus
¶Codd. : (Ps. 141) D30 ΩP T79 Rusch Ps-G
David
cum esset in spelunca
oratio.1
1 oratio] + Vox Christi D30
Numérotation du verset Ps. 141,2 I

Voce mea
ad Dominum clamavi ¦ voce mea ad Dominum deprecatus sum.
Numérotation du verset Ps. 141,3 II

Effundo
in conspectu eius
orationem2 meam ¦ et3 tribulationem meam
2 orationem Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 T79 ΩP Rusch ] deprecationem Ps-G (R F I) |
3 et Ps-G (M² ΨB² V² D ) D30 Ω ΩP T79 Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R] om. Ps-G |
ante ipsum pronuntio.
Numérotation du verset Ps. 141,4 III

In deficiendo ex4 me spiritum meum ¦
4 ex] in Clm343* (pseud.) Ps-R Ps-Med
et tu cognovisti semitas meas5.
5 semitas meas Ps-R Ps-G ] semitam meam Clm343* (pseud.) Ps-Moz C Ps-Med.
Numérotation du verset Ps. 141,IV 

In via hac
qua ambulabam ¦
absconderunt superbi6
6 superbi ΩSP Rusch cum Ps-Moz X Ps-Med] om. Ps-G D30 Cor2 T79 ; cf. Ps. 139, 6.
laqueum mihi.
Numérotation du verset Ps. 141,5 V

Considerabam7 ad dexteram
7 Considerabam] Considerabo T79 (hapax)
et videbam ¦
et non erat qui cognosceret me.
Numérotation du verset Ps. 141,VI 

Periit fuga a me ¦
et non est qui
requirat8 animam meam.
8 requirat Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ΩP T79 Rusch ] requirit Ps-G (F Edminor.), requiret Ps-G (R I ΦP Edmaior. )
Numérotation du verset Ps. 141,6 VII

Clamavi ad te Domine
dixi tu es9 spes mea ¦
9 es] ÷ et Clm343, om. Ps-Moz C
portio mea10
10 mea] + sit T79 (hapax)
in terra viventium.11
11 <divisio.> $ VIII Domine... mea ¦ Rusch ] Domine+... mea ¦ D30, Domine ¦... mea ΩP
Numérotation du verset Ps. 141,7 VIII

Intende ad deprecationem meam ¦ quia
humiliatus sum nimis.
Numérotation du verset Ps. 141,IX 

Libera me
a persequentibus me ¦ quia confortati sunt super me.
Numérotation du verset Ps. 141,8 X

Educ de custodia
animam meam
ad confitendum nomini tuo ¦
me exspectant iusti
donec retribuas mihi.

Psalmus 141

Numérotation du verset Ps. 141,8 
Sermo 316
prol.| ¶ Quod et qualis carcer sit corpus humanum ipsi anime: et quibus modis anima educatur de custodia eius. In Psalmo 141.
Educ de custodia animam meam etc.
marg.| {A} ¶ Solent qui volunt reos ignominiose tractare, multa excogitare ad confusionem eorum, ut non statim moriantur, sed in dolore vivant. Quorum unum et primum est quod ubi quis nobilius gloriatus est, ibi ignominiosius tractetur: et si in propria domo prius deliciis abundavit, et in illa ac de illa gloriatus est, in illa ligetur. et captivetur, et de domo fiat ei carcer. Ita factum est primo parenti nostro. Caro enim propria, que erat domus {2.240v} gloriosa ipsi in carcerem est conversa. Unde Est. 4 dicitur quod de ipsa domo Aman sublatum est lignum, quo ipse suspensus est. Facta est carcer tenebrosus et lutosus. Tenebrosus quantum ad caliginem rationis. Unde Is. 20 Emarcuit cor meum, tenebre stupefecerunt me. Lutosus, propter affectionis corruptionem. Unde Ps. Infixus sum in limo profundi etc.
marg.| {B} ¶ Secundum est quod tanta angaria constituitur quod incarceratus cogitur proprium carcerem reficere, et sumptibus suis proprium carcerarium pascere. Unde Sir. 29 Pascet et potabit ingratos.
marg.| {C} ¶ Tertium est quod in ipso carcere compeditur multis compedibus infirmitatis, quibus vivens expediri non potest: que sunt fames, sitis, calor, frigus, labor, vigilia etc. Ideo dicitur In Psalmo Humiliavit in compedibus animam eius etc. Et Lam. 3 Circumedificavit adversum me, ut non egrediar: aggravavit compedem meum. Quasi dicat sic est, ita quod ad bene operandum exire non valeo. Compedes aggravantur, quando voluptas corruptioni, vel quando corruptioni pene, corruptio culpe additur. Unde Lam. 1 Migravit Iudas propter afflictionem et multitudinem servitutis.
marg.| {D} ¶ Quartum est quod in ipso carcere bestiis traditur devorandus. Bestie sunt bestiales motus: quod signatum est per hoc quod Daniel missus est in lacum leonum: et non tetigerunt eum leones: ut habetur Dn. 5 Quod spiritualiter contingit quando adversus iustum inclusum carcere carnis non preualent bestiales tentationes. Unde Iob. 5 Bestie terre pacifice erunt tibi, et scies quia pacem habeat tabernaculum tuum. Et Rm. 12 Obturaverunt ora leonum etc.
marg.| {E} ¶ Quintum est quod in ipso carcere custoditur ad maiorem penam: sicut quando rex cepit maleficum servat eum in custodia carcerali { CCXLI r } donec iudicaverit quid de eo agendum: et plerumque educi iubet ad patibulum, vel de miseria evocari ad liberationem: ideo dicitur custodia, ut hic « Educ de custodia animam meam ». Sic homo custoditur in carne propria educendus ad diem iudicii. Et hoc pulchre signatur Gn. 40 Ubi dicitur quod duo tenebantur in carcere cum Ioseph: scilicet pistor et pincerna: pistor autem eductus est ad patibulum, pincerna vero ad pristinum regis ministerium: ut Ioseph utrique predixerat eventurum Pistor ergo significat omnes existentes in carnis carcere qui damnandi sunt. Pin cerna omnes qui salvandi. Ioseph Christum quisi ne culpa positus erat in carcerem: et Christus sine culpa circumdatus est carnis infirmitate: qui ad hoc venit in carnem ut utrumque exitum nobis interpretaretur. {F} Et nota quod Ioseph pincerne dixit: post tres dies restitue ris in pristinum gradum. Hi sunt tres anni post quos Absalon ad oscula patris admittitur 2Rg. 14. in fine.
marg.| {G} ¶ Educitur autem quis interdum de carcere carnis per mortem: de quo bonus prelatus non orat immo verbum beati Martini dicit: « Domine si adhuc populo tuo sum necessarius non recuso laborem. Fiat voluntas tua ». Et illud apostoli. Phil. 1 Coarctor e duobus, desiderium habens dissolui et esse cum Christo multo melius, permanere autem in carne necessarium est propter fratres.
marg.| {H} ¶ Educitur etiam interdum per anime ab ipsis carnalibus abstractionem. Sicut sancti, qui corpore versantur in terris, mente autem in celis. Unde 2Cor. 2 Nostra conversatio in celis est. Et. 2Cor. 5 Habitationem nostram que de celo est, superindui cupientes, granati eo quod nolumus expoliari sed superuestiri, ut absorbeatur quod mortale est, a vita. Unde Dn. 2 { CCXLII v } Non est qui Sermonem illum indicet in conspectu regis, exceptis diis, quorum non est cum hominibus conversatio.
marg.| ¶ Educetur preterea per carnis in melius commutationem ut de carcere fiat domus gloriosa, quando scilicet hoc corruptibile induet incorruptionem. 1Cor. 15 Unde Iob. 24 Si reversus fueris ad omnipotentem edificaberis. dabit pro terra silicem. et pro silice torrentes aureos.
marg.| {I} ¶ Item per carnalium affectionum repressionem, quia tales dicuntur ab Apostolo non esse in carne. Rm. 8 Qui in carne sunt, Deo placere non possunt: vos autem in carne non estis, sed in spiritu. {K} Hinc legitur. 1Rg. 24 quod cum Saul esset in spelunca ad requisita nature seu ad purgandam aluum, David prescidit oram chlamydis eius, et noluit eum interficere. Persequitur autem Saul David propter regnum: et sensualitas rationem: quia vult regnare super illam. Spelunca illa caro est, in quam Saul descendit ad requisita nature. Saul in spelunca egerit, dum in carne necessitas carnalis appetitus, in motus fetidos et libidinosos ac animales erumpit. Ora chlamydis est extremitas vestis. David oram chlamydis prescindit, dum ratio motum carnis antequam consummetur, interrumpit. Saulem item ipsum non interficit, quia carnem vivere ad necessitatem et non ad superfluitatem, permittit.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 141), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_141)
Signaler un complément d'information

Notes :