Philippus Cancellarius

Psalmus 149

Numérotation du verset Ps. 149,1 

¶Alleluia.1
¶Codd. : (Ps. 149) D14 D30 Δ (ω1 ) ΩS ΩP Rusch Ps-G (cum apparatu) , def. Ω F
1 Alleluia Ps-G D30 Rusch Clementina ] + Alleluia ΦRV F U D14, + Vox Christi D30
Numérotation du verset Ps. 149,I 

Cantate Domino canticum novum ¦
laus eius in ecclesia2 sanctorum.
2 ecclesia] ecclesiis W cum Ps-Moz X
Numérotation du verset Ps. 149,2 II

Letetur
Israel in eo qui fecit eum ¦
et filie3 Sion
3 filie Ps-G (ΨB*3 V D) D30 Δ Ω ΩP Rusch Ed1530 cum Ps-R (mult. codd.) ] filii Cor2 (hebr. et anti. et Hieron. habent FILII et grecus similiter) ΨB² Ps-G Clementina
exultent in rege suo.
Numérotation du verset Ps. 149,3 III

Laudent nomen eius in choro ¦
in tympano
et psalterio psallant ei.
Numérotation du verset Ps. 149,4 IV

Quia beneplacitum est Domino in populo suo4 ¦
4populo suo] beneplacito populi sui D14 tantum
et exaltavit5*
5exaltavit Ps-G (V*) ΩP ΩS Clementina (Ed1592*) cum Ps-R ] exaltabit Hi D14 D30 Fi179 ω1 Ed1455 Ps-G , exultabit , exultavit Rusch
mansuetos in salutem6.
6 salutem Ps-G ( plerique codd. et edd.) D14 D30 Δ Rusch cum Ps-R ] salute Ps-G (R M ΦRV U) cum LXX Ps-α Ps-γ
Numérotation du verset Ps. 149,5 V

Exultabunt sancti
in gloria ¦
letabuntur in cubilibus suis.
Numérotation du verset Ps. 149,6 VI

Exultationes7* Dei
7 Exultationes Cor2 (anti.) plerique codd. et edd., F² U Fi179 D14 D30 Δ ΩS Ed1455 cum Ps-R ] Exultatione F*, Exaltationes Cor2 (hebr. et grecus) R Clementina cum hebr. LXX Ps-α Ps-γ Ps-ς Ps-H
in gutture8
8 gutture] guttur K* ΨB*
eorum ¦ et gladii
ancipites
in manibus eorum.
Numérotation du verset Ps. 149,7 VII

Ad faciendam vindictam in nationibus ¦
increpationes9
9 increpationes] increpationem F ΨB² cum Ps-H
in populis.
Numérotation du verset Ps. 149,8 VIII

Ad alligandos reges eorum in10 compedibus ¦
10 in] om. F*
et nobiles eorum in manicis11
11 manicis] vinculis F* cum Ps-R
ferreis.
Numérotation du verset Ps. 149,9 IX

Ut faciant in eis iudicium conscriptum ¦
gloria hec est omnibus sanctis eius12.
12 eius] + Alleluia Ed1455 Clementina cum hebr. Ps-H

Psalmus 149

Numérotation du verset Ps. 149,5 
Sermo 329
prol.| ¶ De tempore Pentecostes et qualitatibus eius. In Psalmo 149.
Exultabunt sancti in gloria, letabuntur in cubilibus suis.
Numérotation du verset Ps. 149,6 
Exultationes Dei in gutture eorum et gladii ancipites in manicis eorum.
marg.| {A} In Ecclesiaste dicitur, capitulo tertioa : « Omnia tempus habent, et spatiis suis transeunt cuncta sub celo ». Tempora debent rebus convenire et res temporibus. Tempus Pentecostes in quo misit Dominus Spiritum sanctum ad litteram tempus est novitatis, { 2.264r }  amoris, concentus, militie. Et quia Spiritus sanctus, hec operatur in anima, merito tali tempere missus est.
a Qo.(Ecl.) 3, 1.
marg.| {B} ¶ Tempus novitatis quia vernant, et reuitescunt omnia. et Sapienties sanctus facit amenitatem in anima. Unde Is. 35 In cubilibus in quibus prius habitabant dracones, viror calami et iuci orietur. Hic viror nihil aliud est qua conscientie bone gloria, et amor eternorum. Unde Apostolus. 2Cor. 1 Gloria nostra hoc est testimonium conscientie nostre. Hoc notatur ibi. Exultabunt sancti in gloria. In tempere novitatis prata virent, silve frondent, horti florent et germinant. Prata eo quod exposita, sunt secularium mentes. {G} Prata virent: quando mentes secularium contemptis temperalibus, desiderio eternorum fervent. De quo virore dicitur Iob. 39 Circumspicit montes pascue sue, virentia quoque perquirit. De his dicitur Prv. 27 Aperta sunt prata: et apparuerunt herbe virentes. Et merito viror virtutum herbe comparatur, quia quanto magis conculcatur, tanto surgit fortior in radice. Unde dicitur Is. in fine. Ossa vestra (id est virtutes) sicut herba germinabunt. Sed quia seculares expositi sunt, facile peccant. Unde dicitur Sapient. 2 Non sit pratum quod non pertranseat luxuria nostra.
marg.| {D} ¶ Silve sunt eremite et anachorite. Silve frondent, quando eos qui sunt in solitudine celestes allocutiones demulcent. « Audiam - inquit Psalmista - quid loquatur in me Dominus”. Et Osee 1 : “Ducam eum in solitudinem, loquar ad cor eius”. Et Genesis penultimo “Neptalim cervus emissarius dans eloquia pulchritudinis”. Unde propter frequentiam hominum multi istam allocutionem amittunt. Is. 3 Et erit sicut quercus defluentibus foliis. De spirituali autem viro dicit Psal<mista>b « Et folium eius non defluet ». Folium defluere est divinas allocutiones cessare.
b Ps. 1, 3.
marg.| ¶ Horti florent et germinant. Horti clausi sunt claustrales. Unde Ct. 3 {E} Hortus conclusus soror mea etc. Hi florent per bonam {2.264v} opinionem: germinant, per caritatis propagationem in hospitalitate et aliis. De odore opinionis dicitur Iob. 9 Dies mei sicut naves poma portantes pertransierunt. Quia post illarum transitum manet odor. Et Nm. 24 Quam pulchra sunt tabernacula tua Iacob, et tentoria tua Israel, ut valles nemorose: ut horti iuxta fluvios irrigui. Et Dominus voluit sepeliri in horto: et apparere in horto post resurrectionem, docens quod virtutes claustralium quandoque sepeliende sunt scilicet in novitate: quandoque ad extra in exemplum ostendende, quando fortiores surrexerunt. Sed dicitur Is. 16 Aruit herba defecit germen, viror omnis interiit: Quia ver temporale destruit spirituale. Unde Gn. 48 Verno tempore mihi ingredienti Effratam mortua est Rachel uxor mea.
marg.| {F} ¶ Tempus hoc est tempus amoris. Unde aves invicem tunc amant, et nidificant. Quedam aves nidificant in imo: et quedam domicilium habent in civitate, et he facile capiuntur. In imo nidificant qui terrena amant. Unde de perdice dicit Ovidius, Propter humum volitat, ponitque in sepibus ova. In civitate, qui amant conversationem secularium, hi facile capiuntur. Unde Is. 10 Invenit quasi nidum manus mea fortitudinem populi etc. In alto nidificant qui amant eterna. In solitudine qui amant contemplationem. Ad hoc monemur Ier. 48 Relinquite civitates habitatores Moab etc. Ad hoc invitat Is. 16 Et erit sicut avis fugiens etc. Hoc non fit nisi per gratiam. Unde Iob. 39 Numquid ad preceptum tuum elevabitur aquila? etc. Debemus esse sicut avis predatrix que dicitur vulgo Rahan: cuius pulli non inveniuntur: neque visi sunt: quia nidificat in excelsis. Ideo novitii absconduntur in claustris. Unde Ex. 2 Vidit infantem elegantem{2.265r} et abscondit eum etc. Nidus claustri est asper exterius: intus lenis. Ideo dicitur 1Cor. 13c : « Caritas patiens est benigna est non agit perperam » etc. Econtrario nidus mundi intus asper, exterius lenis et qui in eo nutriuntur pulli submerguntur. Unde Iob. 30 Esse sub sentibus, delicias computabant. Quia ergo in conscientia intus est lenitas, dicitur: Letabuntur in cubilibus suis id est in conscientiis. Unde Iob. 29 In nidulo meo moriar.
c 1Cor. 13, 4.
marg.| {G} ¶ Tempus concentus est. Unde avicule sunt in garritu, et recepto Spiritu sancto, apostoli in spirituali garritu. Quod ut significaretur, Spiritus sanctus apparuit in linguis igneis. Act. 2 In linguis et igne: quia ex amore fuit quod garriebant sic. Et nota quod quoddam genus est avicule quod representat omnia genera linguarum: et sic factum est Apostolis. Unde Act. 2 Apparuerunt dispertite lingue tamquam ignis: stupebant autem omnes, et mirabantur, dicentes. Nonne isti Galilei sunt? etc. Item avicule non possunt compesci a suo garritu, ut philomela sic nec apostoli. Unde Act. 4 Non enim possumus que vidimus et audivimus non loqui. Item quedam avis conatur contra naturam etiam ad verba humana propter ebrietatem. Unde Persius. Quis expedivit psittaco suum chere etc. Magister artis ingenii que largitor venter negatas artifex sequi voces. Et apostoli pre ebrietate spiritus supermundana, et divina loque bantur. Unde Act. 2 Non sicut vos estimatis, hi ebrii sunt, cum sit hora diei tertia. Scilicet hoc est quod dictum est per prophetam Iohel, etc. Et ideo canit ecclesia. Musto madere deputant quos spiritus repleverat. Item avicula intelligit quod garrit, et quod verbum rationis interpretari non potest, affectus garrit. Unde in Psalmo alia littera. Et garryebam. et hoc est. { CCLXVI v } exultationes Dei in gutture eorum.
marg.| ¶ Tempus militie. Unde hoc tempere consueverunt milites promoveri sive adobari id est instrui. Et Dominus eo tempere instruxit milites suos, et cinxit eos gladiis. de quo Eph. 6 Gladium spiritus quod est verbum Dei. Et Hbr. 4 Sermo Dei penetrabilior omni gladio ancipiti. Et tyrones Dei facti sunt, et examore torneamenta contra vitiorum tentationes, et mundi persecutiones incurrunt. Nullus est strenuus miles nisi amet. Et hoc nota quod dicitur, Et gladii ancipites in manibus eorum. Ideo apparuit Spiritus sanctus in igne. Que duo, gladius, et ignis iunguntur Gn. 22 ubi dicitur. Portabat in manibus suis ignem, et gladium.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 149), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_149)
Signaler un complément d'information

Notes :