Philippus Cancellarius

Psalmus 15

Numérotation du verset Ps. 15,1 

¶ Tituli inscriptio1 ipsi2 David. 3
¶Codd. : (Ps. 15) D30 ΩP ΩM (156vb-157rb) ΩS (259vb-260ra) ΩX (222vb) P15205 (23rb-24va) P1076 P10489 (29r-30r) ω 1 (71vb) ω² (118rb-va) Rusch Ps-G , def. C.
1 Tituli inscriptio Ps-G Rusch ] Tituli scribtio Amiatinus D14, titulus scriptio ΦV, In ( om. M ) tituli inscriptione W M D30 cum HIERONYMUS, comm. p. 25 |
2 ipsi] om. L M † cum Ps-δ Ps-Moz x Hier. |
3 David] + vox Christi ad Patrem D30 , + vox ecclesie confitentium Christo Valic24 |
Numérotation du verset Ps. 15,I 

Conserva me Domine
quoniam speravi in te4* :
4 speravi in te Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ΩP] in te speravi Ps-G (R I L) Valic24 Rusch cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 15,2 

Dixi
Domino Deus5 meus
5 Deus Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ΩP Rusch cum Ps-R ] Dominus Ps-G (R F)
es tu,
quoniam bonorum meorum non eges.
Numérotation du verset Ps. 15,3 II

Sanctis qui sunt in terra eius6 :
6 Sanctis Ps-G ΩP] Sancti Ps-R | sunt - in terra eius Ps-G Od D30 ΩP] inv. Rusch (hapax) , in terra sunt eius Valic24 Ps-R
mirificavit7 omnes voluntates meas in eis.
7 mirificavit Ps-G D30 ΩP Ps-R] mirificabit Ps-G (Q² ΦRG) Ps-R (D), + mihi Ps-G , mirificavi Ps-R (Q² U) Ps-Moz C
Numérotation du verset Ps. 15,4 III

Multiplicate sunt
infirmitates eorum ¦ postea
acceleraverunt.
Numérotation du verset Ps. 15,IV 

Non congregabo
conventicula eorum
de sanguinibus ¦ nec memor ero nominum eorum
per labia mea.
Numérotation du verset Ps. 15,5 V

Dominus
pars hereditatis mee
et calicis mei ¦
tu es
qui restitues hereditatem meam mihi.
Numérotation du verset Ps. 15,6 VI

Funes
ceciderunt
mihi in preclaris ¦
etenim hereditas mea preclara est mihi.
Numérotation du verset Ps. 15,7 VII

Benedicam Dominum8
8 Dominum ΩP Rusch ] Domino Ps-G
qui tribuit mihi intellectum ¦
insuper
et usque ad noctem
increpuerunt9
9 increpuerunt ΩP Rusch ] increpaverunt Ps-G
me renes mei.
Numérotation du verset Ps. 15,8 VIII

Providebam Dominum
in conspectu meo semper ¦ quoniam a dextris est mihi nec10 commovear.
10 nec Ps-G (ΦRP K* D) Valic24 (interl.) ΩP Rusch ] ne Ps-G Valic24 D30
Numérotation du verset Ps. 15,9 IX

Propter hoc
letatum est cor meum† et exultabit11 lingua mea ¦ insuper
11 exultabit Ps-G (ΦRG ΨB) Rusch ] exultavit Ps-G Valic24 D30 ΩP
et caro mea requiescet in spe.
Numérotation du verset Ps. 15,10 X

Quoniam non derelinques
animam meam
in inferno ¦ nec12 dabis sanctum tuum
12 nec Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ΩP Rusch cum Ps-R ] non Ps-G
videre corruptionem.
Numérotation du verset Ps. 15,XI 

Notas mihi
fecisti vias
vite†
adimplebis me
letitia cum vultu tuo ¦ delectationes13
13 delectationes ΩP etc delectatio Ps-G
in dextera tua
usque in finem.

Psalmus 15

Numérotation du verset Ps. 15,5 
Sermo 30
prol.| ADe duplici hereditate, spiritualium et carnalium: et de iusta amissione eius. In Psalmo 15. 1
A ¶Codd. : sermo 30 : P14594
1 om. codd.
{A} Dominus pars hereditatis mee etc.
marg.| Duplex est hereditas. hereditas spiritualium, et hereditas mundanorum et carnalium. De hereditate spiritualium que sit et quod eam consequi possimus: et quod duplex. Una in presenti, altera in futuro et quo ordine habeatur videamus. Hereditas spiritualium, est vita eterna. Ipse est Dominus Iesus. Unde Ps. Portio mea domine in terra viventium. et hic, Dominus pars { LXIIII r } hereditatis mee id est portio mea hereditaria. Hanc consequimur per hoc quod efficimur filii Dei, nati secundum spiritum: nati enim secundum carnem non pertinent ad hereditatem. Unde supra Titulus: pro ea que consequitur hereditatem. Et Apostolus ad Gal. 4 Eiice ancillam et filium eius. Qui autem nati sunt secundum carnem possunt renasci secundum spiritum. Unde Io. 1 Dedit eis potestatem filios Dei fieri etc. {B} Christus autem docuit nos quomodo hoc nobis faciendum sit. Primo quando est baptizatus et vox patris audita est. Mt. 4 {C} Hic est filius meus dilectus: ostendens quod quicumque baptizantur testimonium habent quod filii Dei sunt: et celi apertisunt super eum ut ostenderetur quod talibus ut he redibus patet ingressus reg. cel. Secundo docuit hoc quando transfiguratus est in monte Thabor. nam eadem vox audita est de nube dicens. Hic est filius etc. ut Mt. 17 Illa transfiguratio significat statum penitentie per quam transformatur vetus vita in novam. Unde et Helias ibi apparuit qui typum penitentie gerit. Unde Michee. 1 Adhuc heredem adducam tibi: Que habitas in Maresa, usque ad Odollam veniet gloria Israel. Maresa interpretatur a principio vel a capite, et significat originale peccatum quod contraximus a nostro principio, vel a capite, id est Adam. Habitat ergo in Maresa quamdiu quis in originali est. Sed heres afficitur quando per baptismum ab originali mundatur. Ideo sequitur usque ad Odollam. Odolla interpretatur. testimonium aque: testimonium autem aque quilibet habet qui ut Christus baptizatur et filius Dei et coheres Christi efficitur per baptismum aque. vel lacrimas penitentie.
marg.| ¶ Sed attende quod sicut Christus habet hereditatem ex perte patris, ita ex perte matris. Ex perte patris { LXV v } gaudium et quietem: ex parte matris laborem et dolorem. Et quia primogenitus dicitur patris, et similiter matris: iuxta ius primogeniture habuit duplicem portionem in utraque hereditate. In presenti plus de pena et erumna. Unde Lam. 1 O vos omnes qui transitis per viam attendite et videte si est dolor sicut dolor meus etc. In futuro plus de gloria. Unde et prelati qui precipue sunt hereditas Christi plus aliis debent hic habere doloris et laboris. Unde Is. 15 Pascentur primogeniti pauperum et pauperes fiducialiter requiescent. Sed habent duplicem portionem in omnibus desideriis suis. Duplicia ferculorum et vestium mutationem: et ideo pauperes non fiducialiter requiescent, quia labores pauperum delicias divitibus faciunt. quia Ps. 9 Dum superbit impius incenditur pauper. Errant ergo qui putant se habituros hereditatem secundam sine prima. Quia ipse Christus venit de prima ad secundam et secundam plantavit in prima. Gaudium plantavit in dolore, quietem in labore, divitias in paupertate. Unde Ecclesiastes. 3 Tempus est flendi et tempus ridendi. Abel nascitur ante Isaac. 1 luctus anima risum Mt. 5 Beati pauperes spiritu etc. Ipse inseruit lignum vite in lignum scientie boni et mali, quando verbum ca. fa. est. Unde de ipso dicitur In Psalmo Et erit tamquam lignum quod plantatum est secus decursus aquarum, quod fructum suum dabit in tempore suo. Econverso in gaudio temporali plantavit dolorem suum. In quiete laborem. Unde Prv. 14. Risus dolore miscebitur etc. et Lc. 16 {E} Fili recepisti bona etc. Mundanorum autem hereditas in presenti labor et dolor. In futuro pena eterna et multa miseria. Unde Iob decimoquarto. Homo natus de muliere brevi vivens tempore repletur multis miseriis: { LXV r } qui etc. Et quidam. Unde superbit homo? etc. Et Sir. 40 Iugum grave super filios Adam, a die exitus de ventre eorum usque in diem sepulture in matrem omnium. Et qui credunt hic habere divitias quasi lambunt mel subter spinas. Unde Iob. 30 sse sub Esentibus delicias computabant. In futuro pena eterna. Unde Mi. 1 Propterea dabit emissarios super hereditatem Geth: domos mendacii in deceptionem regibus Israel. Vere domos mendacii, in quibus non est vera quies et securitas. In deceptionem, quia homo maxime in deliciis falsis temporalium seducitur. Geth interpretatur torcular, et significat mundum, cuius pressure et sollicitudines eliquant et exprimunt a nobis quicquid purum et spirituale est: et tantum acinos et quod impurum est, retinemus. Emissarii ergo super hereditatem Geth a Domino destinantur, quando angeli messores, angeli ultores mittentur, ut mundani de presenti miseria ad eterna supplicia pertrahantur, qui quasi de minori torculari ad maius transferuntur.
marg.| {F} ¶ Amittitur hereditas spiritualium per crimen lese maiestatis, quod primo Lucifer commisit, dicens Is. 14. Ponam sedem meam ad aquilonem etc. Secundo Adam credens diabolo dicenti: Eritis sicut dii. et ideo relegatus est et damnatus cum sua posteritate. ut Gn. 3 in fine. Eiecit Adam etc. Item per commutationem. ut de Esau legitur in figura. Qui commutavit primogenita sua cum lenticula ruffa. Item per dissipationem. ut de filio prodigo Lc. 15 Quoniam dissiparat portionem substantie sue, vivendo cum meretricibus luxuriose, et pavit porcos. Item si guerram seu bellum contra parentem fecerit, vel inhonestam iniuriam: quod facit omnis peccator militans diabolo contra Deum: ut de Absalon dicitur { LXVI v } in figura 2Rg. 16 Filius, inquit, meus qui egressus est etc. Et ideo mortuus est sine hereditate et sine herede 2Rg. 18. Non habeo (inquit) filium, et erit hoc monumentum mei nominis.
marg.| ¶ Si vite parentis, vel per venenum, vel per proditionem insidiatus fuerit, ut Iudas vite Christi. Mt. 26 Quemcumque oculatus fuero ipse est, tenete eum etc. Qui gerit figuram sacerdotis, qui commensalis est Domini et osculatur eum. Item qui pro patre incarcerato compromittere non voluit. Christus autem dicit se incarceratum in membris suis Mt. 25 In carcere fui etc.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 15), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_15)
Signaler un complément d'information

Notes :