Philippus Cancellarius

Psalmus 19

Numérotation du verset Ps. 19,1 

¶In finem psalmus David1.
¶Codd. : (Ps. 19) D30 Rusch Ps-G, def. C
1 David] + cum una agentibus iusto D30
Numérotation du verset Ps. 19,2 I

Exaudiat te
Dominus
in die tribulationis ¦
protegat te
nomen Dei Iacob.
Numérotation du verset Ps. 19,3 II

Mittat tibi
auxilium de sancto ¦
et de Sion tueatur te.
Numérotation du verset Ps. 19,4 III

Memor sit
omnis sacrificii tui ¦ et holocaustum tuum
pingue fiat2.
2 fiat] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 19,5 IV

Tribuat tibi
secundum cor tuum ¦ et omne consilium
tuum
confirmet.
Numérotation du verset Ps. 19,6 V

Letabimur
in salutari tuo ¦ et in nomine Dei
nostri
magnificabimur.
Numérotation du verset Ps. 19,7 VI

Impleat
Dominus omnes petitiones tuas ¦
nunc cognovi
quoniam salvum
fecit Dominus
christum suum.
Numérotation du verset Ps. 19,VII 

Exaudiet3 illum de celo sancto suo4 :
3 Exaudiet Ps-G Ω etc. D30 cum Ps-R ] Exaudiat Ps-G (Q* ΦP D) Rusch |
4 suo Ps-G D30] et Rusch (hapax) |
in potentatibus
salus dextere eius.
Numérotation du verset Ps. 19,8 VIII

Hi in curribus
et hi in equis ¦
nos autem in nomine Domini
Dei nostri invocabimus.
Numérotation du verset Ps. 19,9 IX

Ipsi obligati sunt
et ceciderunt ¦
nos autem5
5 autem Edmaior. ( plerique codd. et edd. ) Ω M² D30 Rusch] vero Ps-G (R F I L) cum Ps-R
surreximus
et erecti sumus.
Numérotation du verset Ps. 19,10 X

Domine salvum fac
regem ¦
et exaudi nos
in die
qua invocaverimus te.

Psalmus 19

Numérotation du verset Ps. 19,4 
Sermo 41
prol.| De memoria passionis Dominice que est omne sacrificium. In Psalmo 19. 1
1 om. codd.
{A} Memor sit omnis sacrificii tui etc.
marg.| Hic docemur qualiter debemus esse memores passionis Christi, que sola potest { LXXXIIII r } dici, omne sacrificium: quod ut supra dictum est fit, et in sartagine, et in craticula, et in clibano. Vel quia consummatio est omnis sacrificii, dicitur omne sacrificium. vel quia licet unum de se fecerit sacrificium, in illo uno multa continentur: quia quot iniurias, quot contumelias pertulit, tot de se sacrificia exhibuit. Sicut ergo epulones deliciosi de corporali cibo faciunt, ita de hoc cibo spirituali viri spirituales. {B} Cibus quidem corporalis deliciosus comeditur deliciose, in ore versatur, dentibus atteritur et masticatur Morose et diu tenetur. Tandem traiicitur et incorporatur. Sic et de isto cibo anime seu intellectus. Quasi in ore versatur, dum in grossa cogitatione revoluitur et fide tenetur, sive creditur. Quasi dentibus atteritur, dum pertes ipsius passionis considerantur. Quasi morose tenetur, quando anima afficitur et delectatur. In corpus traiicitur dum inde novus homo per omnia membra sua nutritur. Membra novi hominis sunt omnes sensus, omnes virtutes: qui ex hoc debent roborari. Sicut ergo de cibo corporali dicit Seneca. ita de hoc dici potest, non prodest cibus nec corpori accedit qui sumptus statim emittitur. Gulosus similis est, leoni et lupo qui nihil saporant, sed per nimia aviditate transglutiunt. {C} Unde Dn. 6 dicitur. Non pervenerunt usque ad pavimem tum laci donec arriperent eos leones, et omnia ossa eorum comminuerunt. Si peccator masticaret morsellum peccati, inveniret intus saporem amarum penalitatis et penitudinis: sed non facit nisi transglutire. Unde Sir. 23 Anima calida quasi ignis ardens non satiabitur donec aliquid glutiat. Sed si epulones deliciosi de cibo corporali ut totum hauriant et saporem eliciant ita solliciti sunt, cum transitoria sit et brevis illa delectatio, quantumcumque eam extendere laborent: quanto magis hoc debet { LXXXV v } fieri in hoc cibo spirituali: cuius saporatio non est unica sed multiplex: et infinita: nec momentanea sed eterna. Unde leccatores irridet Iohel. 1 Expergisci mini ebrii et flete et ululate qui bibitis vinum cum dulcedine, quoniam perit ab ore vestro. Et in Ethicis narrat Aristoteles 2 Leccatorem quendam dixisse utinam haberem collum gruis etc. {D} Cibus iste spiritualis propter multiplicem saporem per manna significatus est. de quo dicitur Sapientie 16 Quibus dedisti concupiscentiam delectamenti sui novum saporem. Et Nu. 11 Colligens illud frangebat mola sive terebat in mortario, faciens ex eo tortulas saporis quasi panis oleacei. Quid est mola frangere, nisi passionem Christi per partes dividere? Quid est inde tortulas facere, nisi ad singula tormenta torqueri et gemere et quasi saporem oleaginum sentire in affectus compassione? Ideo Dominus comparat se grano frumenti, quod mola crucis attritum est. Io. 12 Nisi granum frumenti etc. Et Is. liii. Attritus est propter scelera nostra. De hoc grano attrito, farina efficitur qua pulmenti amaritudo dulcoratur 4Rg. 3 {E} Hec est farina quam tulerunt filii Israel in palliis suis Ex. 3 Hec est simila. de qua dicitur Levi. 1 Detracta pelle hostie artus in frusta concident et subiicient in altari ignem, strue lignorum ante composita: et membra que cesa sunt desuper ordinantes. Pellis detrahitur quando similitudo carnis peccati in Christo attenditur, et quod sine peccato et pro nostris peccatis passus est, consideratur. Artus in frusta conscinduntur quando diversitas tormentorum per partes distinguuntur. Ignis in altari subiicitur, quando ex iis in corde nostro ignis accenditur. Strues lignorum componitur, quando omnia beneficia Christi que egit in passione in unum { LXXXV r } colliguntur. Ligna enim ignem nutriunt: in nobis quidem nullum meritum invenimus quia omnes indigni eramus. Quid ergo tantum in nobis ignem caritatis accendit, quantum id considerare quod nulla nostra merita, sed sola ipsius pietas, sola ipsius gratia compulit ipsum ad hoc: sicut dicitur in hymno. Que te vicit clementia etc. Strues ergo lignorum est congeries omnium beneficiorum Christi, et maxime hec suprema gratia. Membra cesa ordinantur desuper, quando quid primo passus, quid secundo, et sic deinceps fuerit pro nobis, attenditur. {F} Quod valde necessarium est attendere maxime laicis, qui horas non cantant: ut ipsi loco horarum quid Christus singulis horis passus fuerit diligenter attendant, et pro singulis ingemiscant, verbi gratia in horis matutinis in horto captus et tentus a discipulis est derelictus. Qui hoc cogitat, horas cantat Deo matutinas. In hora prima ad Pilatum ductus, ad columnam ligatus, virgis cesus, faciem velatus, harundine percussus, et colaphizatus, genibus flexis illusus. Hora tertia clamatum est contra eum. Crucifige, crucifige, crucem ferre coactus, vestibus spoliatus. Hora sexta in crucem est extensus, manus et pedes clavis confixus, felle et aceto potatus. Hora nona qua cum clamore valido expiravit: lanceatus est et de latere exivit sanguis et aqua. Hora undecima, id est vespere, de cruce depositus et ad terram extensus, syndone involutus. Hora duodecima scilicet completorii hora, lapis ad ostium sepulcri admotus, lapis signatus, a Iudeis custoditus. Attende ergo quod omnes horas dici sanctificavit Christus in passione sua. {G} Si ergo qui locum ab episcopo sanctificatum vel sacratum polluit, sacrilegium committit, quanto magis qui tempus ab ipso Christo sanctificatum. Omnia { LXXXVI v } momenta sancta sunt, vide ne polluas sed, sicut dicitur Sir. 4 Fili conserva tempus et declina seu deuita a malo. Alioquin fiet tibi quod dicitur Lam. 1 : « Vocavit adversum me tempus ».
2 Aristoteles] scrips. , Aristo. Ed1523.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 19), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_19)
Signaler un complément d'information

Notes :